장음표시 사용
131쪽
rum facta damnet 3 quis in inferiore Principem damnat Principem, qui in inferiore facta illius damnat: cuius cum
sacrosancta maiestas sit, etiam facta videntur.quae nec in lio quidem iudex damnabit, ne Principem damnasse videatur. Vt iam non unum in Principe ac Superiore scelus, sed tot
videri possint, quot in uno exempla statuuntur. tubae enim& tympana quaedam Superiorum facta sunt in sequelam. Quidὶ quod securitatis cuiusdam in crimine edicta sint, &diuites pramaiationum si onsiones. Iam quid non audeant inseriores, & ad qtiae non tantis ducibus scelera prosiliant impunitas ad quae non impellit praemia si acceciant, quid inausum&intactum erit quae sacraὶ quis Deus Testes Romano Imperio & orbi, Vitellius, Caligula, Nero, Heliogabalus,& tot ubique portenta Regum, Principum, Superiorum, quorum suis saeculis exempla improbitati pro legibus. fuerunt Bonum nimirum factum quidquid a Principe natum. Quo maiore studio probitas virtusque colenda Principi & Superiori ; a quibus tanquam a sontibus viHutum torrentes fluminam in reliquos defluant,rigandis nimirum longe lateque,foecundandisq; sterilibus popularium animis Nam ut in corporibus, sic in imperio grauissimus est morbus,quia capite diffunditur. ita optatissima valetudo, qua: a capite defluit: ab hoc enim neruorum robora,& quidquid
' corpore circumfertur magnum.
Eeeli 31. Optandum deinde in Superiore illud Sapientis: Rectorem
ι η te posuerunt,esto in itas quasi imu ex ιpsis. curam ιsiorum habe, confide, se omnι cura tua opticita recumbe,ut titer spropter istos murict Talem fuisse Traianum narrat Plinius,nec aliam in illo Im- g peratoriam, quam priuatam vitam, mores, comitatem, Ve
stes,mensura. non absimilia habes in Antonino, Hadriano Scuero, Tito, Augusto. Incredibile dictu, quam valida benignitas comitasque sint ad animos parandos. Hinc illud: Deat. i7. Ne eleuetur cor eius insegerbiam si per si atressuos, neque declinet iupartem duxteram, vel in rara, rut longo tempore regnet ipse es
132쪽
filii eisu. Nolo nimiam in Superiore demissionem imodera- Pro νHuis tam Volo,quae contemptum & neglectum cxcludat. In qua v maxima personarum ratio habenda. Sunt, quos comitatς . sinia vincas,& per medios ignos & tormenta ad optata impellas. se Irrunulla vis amore maior. Sunt, 'ui grauitatem deposcant, &aliquid e numine augustum. seueritatem alij, minas & poenas nonnulli. Hoc certum ingenuos beneuoletia, praemiis, laudibus, amore duci; seruos ac mancipia seueritate,miniS, poenis. Quo fit,ut quo quisque plus ingenuitatis habet,plus amore prouocetur, duritia avertatur: quo vero plus seruilis habet animi, hoc plus terroribus minisque quam amore impellatur. nescit redamare seruile pectus . timere seruus didicit, non amare: cuius omne obsequium a metu & pretio est. Et fere ita comparatum,ut comitas Ingenuos obsequentiores reddat. plus nimirum beneuolentiae ostende, plus sequentur. quo vero benigniorem te seruo praebueris, plus contemnet. ignorat seruus beneuolentiae imperia. parereminis didicit,amorum ignarus. seruum cogita, non rilium. frustra proinde filii affectum spera. nescit amare qui seruire didicit . nec cadunt in unum pectus amor deseruitus. filiussit, aut affectu filius,qui amet, quem l maiore comitate ad maiora obsequia& venerationem impellas. Circa quos audeo illud Panegyrici: Non ciuium amplexiu adpedas tuos deprimas,nec scutim manu redda ore reddas. Magni hoc Superioris& Principis magni est, quique filiorum loco suos habet. Nemo pater ad pedum oscula filium admittit. nam & de illo, qui dissipauerat substantiamsuam liuendo luxuriose, habes: Luc.rs Cam autem adhuc longe esset, vutit illam pater ipsius, miserico Ha motus in, cra' accurrens ceciditsuper cosium ritu,'sculatus ea eum, de proferri solam primam iustiti & dari annulum in marium
eiu o' calceamenta in pede 'vitulumsaginatu occidia. Et haec
de illo, qui deuoraueratsubstantiamsisam cum meretricibu/. Sed 5 osculo proditorem dignatus est Dominus. Non damno tamen pedum oscula, cum legam, Stans retro sim sedes eiu , Lue. . L 3 lac
133쪽
lacrymis coepit rigare pedes eiu 'capidis capiti. sui tergebat, s a Ditιbaturpe es eius, σπουngura to ngebat. a peccati ice haec facta, & illi, qui post tam prodigas lacrymas δί oscula post
dicere, Remit turribιpeccata tua. Nec CIUII siluaum negauerit,
pedum oscula fere scruorum,oris filiorum esse. manus fere, . aut sceptra victis osculanda praebere, solenne fuit. nec damnem semper in ingenuis, & qui ciuium loco: varia enim in hoc genere populorum consuetudo. quam quis damnet,&gentium in te inuidiam trahatὶ Laudatissimi tamen Imperatores Traianus,Titus, Augustus, qui non dicam pedum, sed nec manuum in ciuibus oscula admiserint, nec Domini nomen: patres esse 5 habeti malueru t,cum domini essent. Haec .
naitillima gentilitate: quo magis in Christi imitatoribus pnnis Aliud etiam in Principe a Plinio laudatum : In se rum a- ,ri. . sempiterna Principissoria in quo nibi ammis,nιhilsenectu-
suorum thu busiuccessaribus licet. Arcus,statuas, aras obscurat aetas'obli- /im pocteritas. ambitionis infinitae potestatis domitor achranator animus, ipse vetustateflorescit nec ab ulgis magis laudatur, quam quibus minime necesse ea. 5c illud: Non imaginibus statuis,sed virtute ac meritis propagatur fama, quam merito Principi optandam puto esJoiam. Ego Supcrioribus omnibus maximam gloriam in pectoribus suorum statuo; nobilissimas statuas, quas nulla inimica manus, aetas nulla decoquat, in astcctu 1uorum; aligustissimos arcus omni triumpho illustriores,in aimore sitiorum. Hunc comitas, benignitas, munificentia,pacatus antinus, tereri, ignoscere, S Praemiare facilis, abunde dabit. . r. isne Illud etiam optandum, ut meminerit Superior prude rinis μφ tiae magnae esse, non omnia velle quae possit. Haec illa laudata ab omnibus moderatio est, plurima nolle quae possis,1mnam ac in hoc magnitudinis suae partem ponere; & prudentiae, cum plurima possis, nolle plurima. Et sane satis ad magnitudinis ostentationcm est,p6tuisse: noluille vero, modestiae &sapientiae est . illud admirationem S vcnerationem prouo
134쪽
cat, hoc amorem niaximo cum clomentia ac modesti. a potentiae imperant,& tanquam generosiori equo, aut Inaomito leoni fraena iniiciunt, & mitescere potenciam docent, & submittoc erectas iubas. barbara potentia, ae Impetu fertur, & quantum potest tantum saeuit: illa laudanoa, quae plus mansuetudinis habet,quam virium & potentiae; plus prudentiae, quam potestatis. Accedit illud Plinij: Nulla in audiendo disscultas, nulla iure pondendo moras 5 a Ciccrone dictum, Facillimos aditus esse ad te, nulliusque inopiam ne domo quidem tua cubiculo excludi. ab Ausonio vero: Facilespraebere adtus,nec de occupationibus, laudatissimum in Superiore est. Magni in hoe genere Augustus, Vespasianus, Titus, Traianus, Gratianus, Hadrianus,Antoninus Pius, Constantinus, Rudolphus Imperatores. Imitemur: hoc enim demu ingenuis imperare cst, eam in adeundo subditis facilitatem praeocre,quam filiis parentes consueueritvit. Addit Plinius: Fine ermonis suus cuia quepudor,nonfastus tuus facit. Ahemrmi fastu Principerari vult.
nec mirum . Vult amari,S parentis loco haberi. nemo arrogantem aut amauit, aut pro patre habuit: exosus fastus est, . etiam iis,qui hoc malo tenentur, inad nullis magis quini illis. ita arrogantem arrogans odit, vitiumque suum in alio damnat,ac per alium latus suum pctit. Ab eodem Plinii calamo illud venit: Magna Principis gh -
sub bono Audiant monentem Principes,&vinci gau-s xi mdeant. gloriae in hac arena pars magna est,uinci. O saepe vincantur in fisco suo Principes, ut nobilem iustitia triumphuagati Quis mihi iudices largiatur, qui caussae aequitatem,
non purpuram in tu canturὶ magnos omnino viros, qui innocentiam contra Vim & potentiam tu cantur Beatum regnum,cum metus iudiciis abest, cum nihil timere grauius,
nihil sperare minus debct iudex qui abiudica uir, quam qui adiudicauit caussam Principi. od de Principe, de on in 1
135쪽
Superiore dico. Magna Superiorum gloria est, si sepe poniantur detractorcs: quorum mala caussa nunquam est,nisi sub bono Superiore. Discutiet hic singula, nec intentatum quidquam relinquet, & potiorem semper pariem reo tribuet. utriusque personam intuebitur, vitam, mores. numquid aemulationis,odij,aut inuidentiae intercedat; numquaspes praemij inum quae damna data aut accepta. Visam audita narrentur. num ad suspiciones facilis delator, ad accus
sinitatisi etiam ab eodem: cum mendaces homines aut invia, aue Primipem timor faciat, magnitudinem fortunae suae Imperator ignorat qui nuntitur. De omni Superiore haec dicta arbitrare. Et plane ignavae mentis est mentiri: cum mori sciat, mentiri nesciat generosus animus. quid quod pulcrum illi per vulnera dclanguinem ad ardua tendere; mendacio vero commaculari, omni morte deterius. Vt non aberrauerit qui dixerit, vilis& muliebris pectoris esse,mentiri. Scio Niliare Principum, aulis mendacium esse . diuites in illis 1ponsiones.& verba propc singula, tanqua Vlcro grauida, mentiuntur partum
ne Πde. vento, non prole distenduntur. credas Sodomae poma,quae attactu in cinerem fatiscunt. ita venustatem,honores, OpeS,amor na, benc uolentiam purpuratorum verba loquuntur: res odia, liuores, aemulationes, fraudes. cxtollunt verbis,factis praecipitcs agunt: ore locupletes, reliqua in opes. ut iam fortiter Venultcq; mentiri, aula dignum censeae tur; Vcra dicere,indignu. ita vi,nisi sine rubore mentiri scias, parum ciuilis habearis:& ille comissimus censeatur, qui pluribus bene consutis mcndaciis dictionem vestici, ille rusticus, qui nullo exornare verba mendacio didicit. Quo rapimurὴ quasi nobilis non si, qui mentiri nesciat. Procul haec a Christiano Superiore,cuius omnis sermo sacrosanctus esse
debet, ut tanquam iurato omnes in omnibus credant. Laudem hanc Plinius Traiano tribuit, ut quae vcllet, velle; quae nollet, nolle scirent omnes. magnum hoc est, & extra metum Diuili su by Corale
136쪽
19 tum positi. Ita generosus animus mendacium properiurio habet, dolum pro caedc,insidias pro ignominia, Ut carere ci- iam imperio malit, quam fraudem parare. Et sine graues in
omnem mcntientcm caelcstes minae limi:
loquuntur mendacisi. grauis etiam ccns ira Sapientis: Potior fur, Eccli. 2.. quam assuluitra viri mendatas. Quo magis indignum Superiore vitiumῖ ouis Superiorum, hir audire sultineatὶ mitior fur mendace est. Iain quot orbe toto caedcs Vnum mentiru dc- Indignum dit3 Et cum mendaciis plena sint omnia, attali rei Rilumus, quod facimus;crubescimus, cum simus, m cndaccs dici ; S ω, rinomen ferro vindicamus,rcbus innatantcs. facere non pudet,dici tudet. & cum glorientur, si cuius candori & simplicitati meiadaciis illusinitis,ad vindictam dccurrimus,siquis, quo gloriamus, guentiri nos dic. v. laus nimirum a mendacio , vindicta a verbo est. ita vcrba ferro vindicamus, quorum rebus gloriamur. bis stolidi,faetis, S vindicta. lauccin
Imperabit deinde Superior omnis, tanquam imperia laturus. certissima haec, dc qu. ae falli nesciat, rcgula cli. impcra, impnan ut imperari tibi voles. ferre qui imperium t Otuit, labit, darcqui potuit, ferct. lc proinde votaque sua in omni impcrio tibi νου. circumspiciat Supcrior . praesit, ut sit bcsse volet. Ille prudentcr imperat,qui, quae amat imperata , nec alia, imperat .dcaeternum in saxum animo habet, Rege ut rogi voles. Illud etiam in omni imperio proponat: imperari haec velles tibiis his verbis, auditoribus, testibus, modo, loco, temporc Vcl- , les Z Regula haec omnis prudentis imperij est. non aberrabit, qui cx alieno votivo impcrio suum statuet, qui suum alic nometietur. videat quid in alio displiceat, quid damnet. fugiat damnanda: nec admittat in se, quod in alio accusat, ne tales
patiatur dictorum fae orumque iudices,qualem se in ali cna caussa traebuit. Quod si peccandum cst squanquam peccari nolim) clc- audiri ma- mentia magis,quim leucritate peccabit. indulgentiori in
137쪽
suorum delictis,quam rigidior eriti, facilis ad ignoscendum,
tardus ad poenam; lentus in iram, in mansuetudinem pronus ; a verborum acerbitate alienus munquam bis delictum unum puniat. si castigat Vcrbis, intra Verba poena maneatrs rebus, parcior sit in vcrbis o quin adeo poenae magnitudianem verborum lenitate tempcret,Vt a patre magis, quam a iudice poena proueniat; a paterna nimirum magis, quam R. iudicis manu & ore: ut sentiat in serior delictum puniri,non personam;& coactum magis, quis voluntate sua, ad poenam Superiorem descendere. leuior fit verborum benigni late poena; & non inuiti promerita sabimus, si verborum mansitetudine vestiantur. I tr aeger etiam de ignibus, ferro, Veneno, medicamenta admittit, certus propinari in medelam,& mites depraedicat ignes,& molle ferrum, & grata venena quae malutem porrecta. ali-- Meminerit etiam moniti viri magni: Ceteris ita igno
m/V tanquam ipse quotidie pecces, ita peccatu a ineptamquam nemini,im bis. Cnosi s. tibi domi sorsque inexorabitu, exorabia abu , etiam istu, qui dare Deniam nisi bi nesciunt. in aliis temperara in tes erum, sine contemptu facias sine terrore reuerendi . O quis haec monentem sequaturi quis non sibi indulgens, inexorabilis aliis est3 Ignosci volumus nobis, nos nulli; laudari ab omnibus
volumus damnamus omnes r & ut ille: De aliorum vitavi scimuin, quas inu Meamu grauissimeq-punimus, quos maxime imitamur praecurrimus. ita dum exemplo prouocamus, poena
terremus. Non quod impinaita velim scelera. sed quod nolim ad haec prouocari Superiorum exemplo- Et turpe, adc que & crudele,sua in aliis scelera punire: barbarum,in alio castigare, quod tibi indulgendum putas. Non quod in omnes
eadem iri poena vclim. audio enim & sequor monente: Imia tame medisos; quanquam in aduersa maletia e nil serui 2 tiberii iusserant, molitus tamen liberos elementiusque habent: mollius ct
iam parentes in pari delicto filios,quam scrvos. Meminerint etiam S eriores patrum acfiliorum; de imi-
138쪽
ori non pudeat; maxime cum e Xenophontis sententia, bo- Zomus nus Princeps nihil disserat a bono patre: qviqiuauniam a patre differt,tantum a bono Principe differt. Optanda familia, respu- navi m. blica, regnum,in quibus subditi si iij, Principesac Superiores parrcs sunt. Cons Heret D inde bonus Supcrior bonorum flarentum in filios impolum; nec crubescat ad hanc reguam se componere. Videat grauitati, maiestati, venerationi milium amorem, ac tanquam per fauos mella, sic amorem per illa decurrere; δ sequatur ita euntes patres, Ut suos sentiat filios.Consequetur hunc lii Mum affectum, sit paternum
ipse prior in suos es derit, imperabit paterΘ filios habebit.
imperabit dominus t seruos patietur. imperabit tyrannus ferrum metuat, & suorum odia, & alterius aut utriusque partis interitum. Vix enim alia Via, quam partium internecione tyrannis clauditur. Vnum hic a Principum fere moribus Superiorumque ina hernias. od mel tae ratione iecistis, ne e dea ni aliquando nescisse, dejenditis, meliusque putatis non vinci, quὰm consistecedere aut annuere meritati. Grande malum, S ε nimis familiare magnis,nolle doceri, nolle videri errasse, aut falli possiel arrogantis i ta ac imprudentis ingenij malum . prudens nolum gaudcbit emendari, moneri, doceri; at,cum Princis cs nescio quid diuinum spirent, turpc putant cilc & Principc indignit, crrare, quia turpe Deo. Ingens fastus: qRare cum monentes non audiant, errorem errore Vestiunt, tilinam alicri inaedificant. Non quod sperem Superiorem aut Principem tam
.candidi pectoris, ut errorem cum Davide dc Theodosio p lam agnoscat. Quis enim nunc doccalpurpuram stercὶ quis respergi cinere,facco vestiris quis templis excludi 3 ubi nunc Natan Propheta, Ambrosius,Chry stomus, Basilius, Remigi Z quam multi lonae sceptra fugiunti quam pauci Helia; Micheae pauci, qui nec Achab vereantur, nec Iezabellquis, pauci Ieremiae, qui non erubescant vultum Sedecia Ioarim, laesioniae quam multi Hananiae,& filii Chanaana,
139쪽
clini purpuratis Sedeciis de Achabis, pro veris falsa denunciati quam multi e quadringentis Proptwtis pro sycra spondent, . infelici exitu luendat Hinc illae in veridicos indignabundae
purpurae Voccs : on rubetat Ambi bonum,st emper malum..&: Mittire miram istum in carcerem sustentate eum pane tribulationis,staqua angustiae. Sc illae: V e Nidere,nolite H icere no bis ea quae rectasiunt: loquimini nobis placentia, audiemus. Misera omnino condatio, caen Frpetuare errorem, nouoquapriorem firmare Supervires Pruacipeiq; volunt, ne agnoscere illum cogantur. quanquam non deunt modi, quibus Mmcdcri errori, de auctoritatem tueri pia int ; maxime in magna fomina, cui nunquam medcndi ratio deest. Pasius aliquis damnum est Z resarcire Superior potest. exilio damnatusΘ reuocari potest. acerbe habitus,rerumq; honorisque i cturam fecit3 maioribus donari potest. mors etiam immerito illata rcddi vita cum non possit, honor liberis posterisque potcst, Vt meliore in suis vita dignioreS, Vivat mortuuS,maxime s falsus dclator impunitus non transeat. Remedia haec malorum,molatia sunt. Magnam dcin sc indigentiae suorum Sili crior curam h bebit, magnam valcrudinas bonae. factum a Tito, Traiano, Hadriano Impcratoribus, quos tradunt lolitos aegros visita-rc, solatiis fouere, consiliis adesse,a rc subleuare Senes etiam,
maximo quorum in Rempublicam domi forisque merita, quique vcl toga, v militia aliquando clari,vencretur, priuatem publicoq; aerario,siqua fuerit, egestate lcuci. Incredibi te, quantos haec rcs reliquis animos ad ardua accendat. leuia enim vulncra, ac mors ipsa, si praemia adsint, & speratus honos & veneratio sanguini. Fidem etiam semel datam, intactam & sacrosanctam ser-uct.Turpissimum Superiori promista rescindore, fidem fallere. 5 indignus munere est, magis sceptro, qui sponsiones v tilitate sua nactitur; ncc diutius illis inhaeret, quam triuata emolumenta deposcimt. Certe, si Omnium gentium sentem
140쪽
tia, ignaui & muliebris ingenij est promissa infringere; quid
de Superiore ac Principe contendum , qui quo dignitate ac potentia Deo propinquior, hoc etiam promissionum constantia elle debet3De bonis mihi verba; aut quibus nulla improbitas permista. nam in impiis & sceleratis rescindenda, non implenda fides est, ne quis duplici se crimine maculet,
sceleratam sponsioncm sceleratiore opere signans. Hinc damnatus merito Herodes,qui stolidam inter mensas & pocula promissionem, fatuo iuramento firmatam, nouo in innΟ-centis languine scelere funestauit, cum impuris oculorum scintillis Prophetae caput, salticae pucllae merces & ferculum iaconflabellatur. Commillorum deinde sibi firmissimus sit custos, ut dici dc - έμ- illo possit, Semata censum uambiu ante extrema perferat, quam proditor secretorum sit. Habet hoc omnis generosus mussas animus purpura dignus S 1ceptro, ut in altissimo cordis abia dat commissa, nonnisi cum corde ipso prodcnda. cruendum proinde illi cor alte pectori defossum, si eruenda commissa iunt, uni concredita eordi, non labris, non linguae, non fronti, non oculis. & quo gcncrosior quisque,hoc altius recondita iacent: Sc paricin primam prudentis imperij arbitratur, concredita tacenda m premere; partem primam prindendi perdendiq; imperij, concredita tacendam prodzrC.
Denique cum non pauci Superiorum Principumque, sc- Laxamentiarum laxamenta curarum , vitiorum contentione 1up- ηρη spleant; nulla nisi honesta admittat prudens laxamenta,& ad inhonesti nonacia cum Gordiano S Maximiliano Imper toribus crubescat, S indignu viro Principe arbitrctur quidquid meritum ruborem iniiciat. Neque inter laxamenta adnumerari lcolora debent, cum grauisti me haec animum fatigent, S: mille modis crucient, nec liberas concedant noctes, nec placidos dici; ut in ipso etiam somno mcntcm delasscnt,&In Varias curarum partes incertam dubiamque trahant, simpcr anxiam, mi squam securant ..Honestis ergo obices M