장음표시 사용
151쪽
terram. Venerantibus parentes vitam longaevam, diuinam benedictionem, hilaritudine, gratiam, opes, honore S spon- Deut *7 det. Audi quid sentiat de inhonorantibus. honorat patrem βιum, matrem; in dicet omnis populus, Ameu. Prou. 39, dc m. iasigit patrem fugat matrem, ignominiosius en es Esςli 3 anfelix. alibi etiam: Negloriem in contumeba patris tui: non enim est tibi gloria, eius conseseo: gloria enim hominis ex bonore patris sui, Prou.io. dedecus fili, patersine honore. fortius deinde:qui maledicit patribuoin matri, extingue Hucerna eius in mediis tenebris. clarius: P subtrabit asiquid a patre sis a matre ,-dicit hoc non ese Piou. 1 o. peccat m, particeps homicida est. & fortius: oculum,quisubsansae patrem, es qui despicit partum matris se ,stodiant eum corvi διω-I.euit 2o. rentibus, es comedant eum filii aquilae. Deniqueros maledixeris
et matri,morte moriatur. Non Venerantibus parentes
maledictum imprecatur, ignominiam, inscii citatem, comfusionem, dedecus, tenebras, lao Odit crimen, crucem, Ecesi s. mortem. & addit: Maled Iuνά Deo,qui exasperat matrem. M. in ς leunctio justas erassicat Andamenta. Potuit aliquid grauiusξ nec fundamenta quidem relinquit intacta, ita non la ruina sit perflantium aedificiorum contenta Scriptura est. Et vero, quid non mcreatur filiorum in parentes improbitas Θ Pru- , cli. 7. denter Satiens: Memento, quoniam nise per eos natus no uises.
Quid vero maius i quid ergo sicci eratius, quam in vitae au- stores insurgere λ quid enim non dcbet, qui vitam debet 3 aut quid componi vitae potest Z ut crimen nullum grauius singi possit, quam quod committitur in vitae auctorem. Hinc omniu &ore& calamis damnati quotquot olim ausi aliquid in parentes.Tullia, Nero, Aristobulus Hyrcani, Selymus BaiaZetis, Sanctius Iaymi,& Clotharh filius taceo in Isracle Absalonem. nota historia est, notissimus exitus.
p., i, pa. Pios contra accepimuS omnium ore laudatos. Cii ,-
ς' M ' Diem, qui Miltiadis patris lepulturam voluntariis vinculis' emere non dubitauit,pictate qu.am gest oram gloria maior: qui j uam S hanc omnino mcruerat pietas. Amphinomum
152쪽
IOIde Anapum: qui per medios asinae ignes, patrem matremq; humeris sublatos portarunt. cessit pietat, ignis, & incolumes transmisit, quasi religio esset vel extrema latum pietatis lambere. Coriosanu: quem non arma, non hostis,sed unius matris aspectus retro irc coegit, cum infesta periturae patriae inferret tigna. de fors Roma iam nulla staret, nisi armis for- . tior mater, filij fregillet minas. Quid non potuit pietas, quid non materῖ cum unius matris aspectus bellum atrox Lilubri pace mutauit ;&cadere inglorius inter Volscos Coriolanus maluit, quam maternas preces negligere. quo solo nomine pumis ducibus componendus. Africanum Superiorem cuius adhuc pueri manibus,grauiter apud Ticinum saucius parens, non mimis sortiter quam feliciter seruatus. inde via illi ad Africanos triumphos; ut eadem pietas, qllae Hannibali patrem eripuit, Hannibalem filio suo diderit, ut remuneratio sub codem itaret. Vt nesciam, an quisquam Scipione, quia nec pietate in patrem, maior. Manlium, L. Manlij Imperiosi filium: qui stricto minitabudo ense Pomponium plebis Tribunum iurare coegit, Vt a patris accusatione delis cret. audax factum, secro ianctam tribunitiam potestatem, & in illam diem intactam, etiam Dictatoribus
timendam, priuato ferro sistere. e quo exinde, cum rustico ante opere teneretur, inter Romanorum primos numerari meruit. C. Flaminium nec Senatus auctoritas, nec Romani
populi maiestas, nec minitabundus cxercitus, ab incepto reuocare potuit; reuocauit pater. cuius priuati imperio, quae consceniuerat, rostra deseruit. Metellum Pium pertinax erga exulem patrem amor magnum fecit.cognomenq; a lacrγ-mis illustrius, quam aliis a victoriis dedit. Croesi filium mutum, pietas in periclitantem sub hostili ferro patrem, vocalem reddidit. ita non patitur indonatos suos pietas; patre serro cxemit, filio vocem dedit. Non transeo mc feminas; laudanda Claudia Velialis virgo, quae inter triumphantem
153쪽
Tribuno, clarior triumphantc patre, &in omnem postertitatem laudata. Magnum, tribunitiae potestati virginem, in conspectu populi Romani, ausam resistere, nec inuenisse qui
damnaret,aut potestatem vindicaret a virgine, inuenisse qui laudarent. Quid faceret Tribunus in virgine Z nec arma inferre ausus, nec manum Vestali ; cessit, & a patre abstinuit,
cum nihil posset in patrena, nisi mediam repelleret viminem Vestalem, dignissimam triumphatoris patris filiam. felicior tali filia, quam triumpho suo pater. Laudatissima, quae in
vinculis, me patrem mori iussum uberibus fouit,fatu amater patri. quam pulcro lusit iudicem pietas dolo: .ddcflexit, , & hliae iam matri factae pietas patrem reddidit. linitabitu
hos quisquis victura sperat. & parentes,senes, Principes, Su periores m omnes venerabitur & colet, honoremque pro di gnitatum magnitudine deseret. In quo genere magis probo.mη,ν sa. in honorum exhibitione prodigos inferiores, quam parcos per Rri tria parsimoniae maius delictum , & arrogantiae cuiusdam ac fastidientis animi signum est. profusiorem esse,inter leuiora delicta num crem , quanqua nec intor deli sta, si non ab adulantis, sed venerantis Obssequio proficiscatur. Parandis . sine pacandisq; Superiorum animis, plurimum momenti. ossiciosa vencratio adscrt. quod si in P aribus beneuolentia,.
comitate, hun anitate certasse, in laude semper fuerit; quanto magis omni cultus genere Superiorem Vznerari, quem Christi loco iubemur habere3Iam, si honor omnium sententia exhibentem sicquitur, perfacile videbimus,Superiori exhibitam venerationem foeneraria redhibitione in inferiorem
redire: tanquam, si quis dicat,quom deserthonorem, fimum esse agro suo foecundando, aquam horto irrigando, rorem pratis impinguandis, pluviam legetibus maturandis, nemotibus densandis. Magna deinde verborum modestia,ac si ibmissione etiam
utatur. absit quidquid ostentatione sapit, quidquid fastumi quin E scientiam sitam deprimat verbis, & ingcij altitudi
154쪽
Ic7nem regat potius quam extrudat; maxime, si quae cum Superiore concertatio incidcrit, nolit videri vicisse. durum enim Principi, Superiori, parcnti, ab inferiore vinci. Quin adeo patiatur non raro te superari. ac licet improba laquaedam occurrant, non damnet ; probet potius in iis quaeuam, sed ita ut saniora exinde proponat, non monendo, sed tanquam in deliberationem adducendo,& ut olimaudita, lecta, ε aut a maioribus tradita, oc tanquam ab ea re quam fiaggerit, aut Principis auctoritas pendeat, aut maiestas crescat, aut
reipublicae, regni, aut familiae bona sperari maiora possint. ut sentiat Princcps amoris & obseruantiae consilia esse, non laudis aut utilitatis propriae. si enim viderit, nullis priuatis emolumentis , aut prudentiae opinionibus, sed solis regni
commodis studere consulcntc; non magno negotio ad mcliora descendet, feretq; modcstam libertatem studio sui notiam Pruiceps. sin senserit, commodis honoribusq; propriis impelli consulentem,aut aliorum contemptu, laude sua; aut modestiae oblitum ad liberiora prosilire; repellet consilia etiam regno utilia, ne quid fallui alterius concessisse vidcatur Vt taceam merito suspccta cylia omnia esse, quaecuωonsulentis commodo coniuncta sunt. tegat proinde, si iere
consilia sua volet, qu/dquid utilitatis propriae suspicionem
creare possit, magis etiam quidquid fastum redolet, quidquid iudiciorum consiliorumq; Principis contemptum, ne& se,& rempublicam perdat.Sed neque sibi, virtuti prudentiae suae fortunatos euentus ascribat;aseribat Principi aut Supcriori, ingest atque ab aliis laudes a se repellat, in Principem conferat; illius prudentiae felicitatim cuncta tribuat.
Temporis vero, locii aliarumq; circumstantiarum maximam rationem habeat: neque enim promiscuc omnia omni
tempore locoq; pertractanda. Multa priuatim suaderi pos- Q.
sint,quae tuto publice non possunt. neque aut Valetudo, aut Principum affcctus ea lom semper admittunt. Et certe, alia
consilia pacato,alia turbido suggerenda, alia sic lato & com- ο ι posito, .
155쪽
123 CAR. SCRIBANI INSTITUTIOI Otiro . alia indignabundo, furcnti, moerenti, gaudenti, -- ui, nii; ad la in alta pace,intcr arma alia. Et Vcro plurimum in-rerest scirc quo propendeat is cui consilium datur; maxi-inc si Princeps lit, quo commodius a nocituris deduci, adduci ad profutura possit. Univcrsim prudentia lila magis
opus est quam robore, modestia quam constantia. Suaden-- tem plerique Principes audiunt, cogentem repellunt. orari, non cogi volunt; suaderi, non vinci. & turpe vinci Principi quiae nec consultor sic committet huic aleae, nec inferior prae se unquam victoriam feret, nequc irrumpet in has invia dentiae voces , Non dixcram 3 monueramὶ suaseram3 secutus nisi et consilia, res starent; nunc iacent, quia neglecta. Fere cnim haec, pericula damnaque auctori suo creant: &hostibus, qui nunquam deesse solen t, magnam conciliandae in uidiae materiam praebent. Devitabit hos scopulos quisquis sapit, nec allidct tortunae suae nauem ad haec saxa. declinabit potius, Z , si quid in selicitatis acciderit, tempori tribue nunquam Principi. Infortunatiora maximis viris euenisse. ncque in ullius unquam manu dubia incertaq; sortunae fuisse. plurima intercurrere,quae nulla humana prudentia praecaue ri possunt. Iii Dei deinde voluntatem multa coniicienda, M. infortunata quaeque populi peccatis tribuenda,aut profundiori diuinae cs spositioni. In spem deinde meliorum prouocandi omnes. Consilia otiam Principis haudanda, sed euentum non respondisse . nec nouum hoc. nulli unquam maximo viro omnia e Voto cessiste. stultorum cssc rcm prudcn-
tiamq; ab euentu metiri. Haec similiaque dici possunt, quibus & Superiorum auctoritas firmetur, & damnantium iudicia frangantur. Iae res magnam conciliare beneuolentiam solet,&fiduciam in Superiore prouocat, &mentem ad saniora consilia audienda parat, de animos addit. Cis erem Prudcnter dcinde & caute, quisquis honoribus, opibus, y nobilitate polles, cum Principc versare. Susi ccha cnim om- riis magnitudo principi cit, & non semel ruinae causiam deis dici
156쪽
dit. Senecam ingentes opes mori cocgerunt, Thrascam nimia Virtus, dc verborum robur, Ostorium Scapulam peritia militaris magna;plures alios sela magnitudo,odiumq; e magnitudine natum perdidit, maxime sub malis Principibus. Beneficia etiam in Principem collata ne publica. & certiores semper opes, honorcii gratuiti solo Principis affectu, in prim in immerciem collati, quam virtuti debiti.graue sceptro obstringi, ac quasi inferiorem inseriori esse. uula. Cave ne ornatu Principem vincas, ne clientium turba. in Necaput enim haec Dre domina recidunt,&ex aemulatione in
ferrum protrudunt, Invidentrum maximc lingulS, qui nunquam deesse in magna fortuna possunt. Secretas Vcro Principum molitiones ne curiosius disquire. Secreta gaudent ignorari, quae tegi volunt, de indignantur sciri. cqua re non leuia saepc damna nata. fuge noxiam curiositarem, nocituramque cognitioncm deuita. Nemo aulcm prudens continebit Principem aut rempu- M in m. blicam nactu. fcrc enim Principum ac rcrum publicarum ti- Pmor in furorem abit S ferrum. O non scnsistent liaec vicina 'nobis regna, fors nec Rcgio funcslata languine iaccrcnti Si in inconstantcm Principem incideris, vcrbo rariuS, Cum Prin- scri to fere memento agere: ne conccssa verbo concessisse at neget, S periculum Incurras. Idem dico, si labili sit memo- .ibs,. istia idem p de tyranno; ne dicta pro non dictis habeat,& decurrat ad ferrum.
vis ratio tenenda in tractando conciliandisus
157쪽
clamationes factas Galbae magno Imperatori. nec multo i .cet inhumatum cadati cr, inglorium, calonum pedibus calcatum. Quam foeda primὀde Otione sparsat itum deinde in Ottonem una voce,omnium laude;inde in Vitellium, exinde in Uest asianum contra Vitellium. Manlium intuere, cuius unius dextera Capitolium stetit. non staret Roma, ni Manlium populo Rom. dedisset Deus. & illius no multis post sanguine Capitolina funestata moenia. Disce ingratam populi mentem,s per aliam, nunquam ditaeamdem. O quis
post Scipiones, Lentulum, Metellum, Ahalam, Camillum, α tot magna nomina, fidat populo Z quis Post Aristidem,
Themistoclem,Alcibiadem,Pausaniam, Miltiadem, Cim nem, Periclem, Solonem, Phocione, Socratem,Lycurgum. Theseum J ne fide quisquis salutem amas, quisquis posteritatem. nam quantos, si vetera recenseas, stetissc in populo
arbitraris Z omnium gentium aetatumi, historias vosue, she. centum,quinque sua morte, aut inter carΟS suorum ample- .etus vitam finierint, errare me credas; exillo, ferro, veneno, aut inter tela de secures ingloriam vitam posuerunt.
pronior in Novorum deinde clim auidissimus si populus, vetera ,,j-' semper, praesentium desiderio fastidit: oditque adeo vetera, nouorum cupidissimus. ad haec seu dolo, seu sanguine, seu Benignitate perueniat,iuxta habere consueuit. Scio facilem aliquando in clementiam & humanitatem fuisse; sed in saeuitiam ferc pronior, & propugnatorum etiam suorum exilium, carceres. Ne mirare. impetu sertur, fluminum more, quae perruptis aggeribus, caeco lassu, nullo boni maliue dis crimine,in obuia tauiunt.similis mari,quod modo in se tra-quillum, modo leui ventorum appulsu, minas caelo iaculatur; residetque itorum, iterumq; in minas exsurgit; semper infidum, nec unquam minus tranquillum, quam cum tranquillitatem spondetimentitur. nam quo momento blando nauigia suscepit, mergit. Eadem, si Vetera nouaque serius in-juestigator percurras, in populo reperies, qui audacissimi cuiusque
158쪽
iusque vocem,inucrecunde ac proterve inclamantis,ut ora culum caelo datum, sequitur Lita, cum audacissimus prudentissimus populo habeatur,audacissimi impudentiae subiaccs. Iam vcrbivi ad aud cnda scproiicit, ita seipso inchoata Plurimum deserit de destituit, &quem secutus ante ducem fuerat, negligit; accusat* non raro, ac temeritatis damnat,
cuius non multo ante v ccm nutumque Venerabatur.
Sed nequc vera a faliis distinguit populus.rapitur ad proposita,noli ducitur. &dictum vere, gus credulum nisu credulam& ad nocitura pronum Hinc fatua illi consilia, & sine det u in res properat scro poenitendas, nec se tura prospiciens, nec praeteritorum memor. Et fere mendaciis pascituri unde usitatum populi incentoribus, variis hunc libestis e meris mendaciis confiitis det cxc. Vident nimirum quid populus velit, quid amet; ealamo'; Votis illius attemperant. Vera. an falsa pro eodem habent. satis nimirum ipsis,placitura dedisse . quorum licet falsitates fraudcsque tempus aperiat, damna antc dederunt, quam detegi vcritas potuit. Acccdit, prima quaeque firmius plebeiis animis inhaercre, quam Vt
locutura euertero Veritas Possit. &, csim fere placitura facilius credantur, foecundiusque serpant, fit ut vera, tanquam semina bona, tunc demum primum inserantur, cum an, morum ager totus Zi Zaniis occupatus tenetur, sera nimis
prudentia. Prima sunt,cluae fortius illabuntur & mouent. quicunque proinde primus occupaui possedit primus, nec aD hac possessione, falsissimarum licet rcrum, quisquami Llum repellet. tantum valet, vacuos & ad amica sibi prono illebeios animos occupasse. Remedium in manu est, ut do-osos scriptores holcc veris scriptis praeuenias, aut pro falsis , Vera reponas; tam calido veritatis, quam calido illi falsitatis calamo. optimum , si pro libello uno plures reponantur , Ut multitudinc quadam ponderet ucrorum Obruantur. Nihil vero medium in populo: aut enim abiecte seruit,aut siperbo imperat . ut Vere, Tacitus: mula modisum,
159쪽
in populo pcctus, aut ignaucscit, aut flauit. suspicionibus
Vero,inuliebri more,tanquam fluminibus innatat. minimae illi res maximae, & t .nqilam laesae maiestatis crimina sunt. tam calidus in ferrum, quam in minas &suspiciones.
Nunquam Ne fide ingenio,ne eruditioni, opibus, nobilitati,bcnes ,-,issa' chis, non sesaguini fuse,non libertati armis 3 siidoribus par storibvi. tae: 1Isdem artibus, quibus fauorem populiq; gratiam parasti, eripietur gratia, & pro benciactis malefacta reponet. Fecit hoc omni saeculo, omni gente. pcrget facere . ne fido. superfugitiva arena arcem struit, quisquis populari fauori innititur. Quid i quod plerumq etiam odio prosequatur libertatis suae auctores . non vultdebere; δί quidquid magnum,&supra fortunam suam es , auersatur oc odit. pares Vult. maiores deprimit, & perditum it quidquid supra togam suam
cst. Iam si quod sortuitum, ut in hunianis alibi et, malum euenerit, rectoribus imputat, si quid prosperum, fortunae . suae. etiam dum imperauerit, si votis Imperata non resi onderint,imprudentiae eorum quos delegit, asci ibit: si responderint, prudenti. e suae; nihil vero ait critas aut felicitati, aut sapientiae Ita ingratitudine &inuidentia grauidum circumfert peistus. punire in alio imprudentiam suam vult, praemiare alterius felicitatem non vult. s. ωρο- Vis Vcro placere populo Z cum populare cultare imperium non possis, caue ne aliud sponcierc te sentiat, sentire aliud.
Commodis fortunis'; illorum stude. plus enim his quam
honestate,aut gloria mouebis. Beneuolum te praebe, benignum, comem,facilem; laeto vultu venientes excipe,l arto dimitte; Venerabundos perii maniter venerare, nec cibum potumque, nec mensam illorum fuge,tuae etiam adhibe; ciuilitatc Vince omnes, vincaris a ncminc; etiam infra genus tuum te abiice, S fortunam tuam.gavdct comitato,ac quasi paritate ac Veneratione populus,
160쪽
pulus, fastum detestatur, &quutiluid magnitudinem, eruditionem & prudentiam sapit.
Liberalem te munificums praebe. profunde etiam non-nmquam. Non potes relaus Z mmo verbis pauper est; profunde verba humanitatis plena. fortiter vero auaritiae a te suspicionem amolire, ne nimium commodorum tuorum testudiosum videant:magis etiam,ne quid detractum populo, arrogatum tibi. Aduersis compatere, moerorem deterge, laborantibus V.
opem sponde; consilio iuua, blandisque viud verbis amice
Audacissimum quemque beneficiis vince, profusioreque
beneuolentia excipias ubi senseris quibus capiatur,ne parce. saepius tame memento dare, quam prodige femel. rara enim apud in uerecundos beneficiorum memoria cst, a d quos vltra beneficium memoria non est. quare repetenda bcne- .ficia sint, ne intercidat incinoria. Ab asperioribus v bis caue, a continnelia, a contemptu. Va ostende magis ningno apud te loco esse, opinione magna. Laudati vult.&,quo illor est,eo magis laudibus gaudet, de capitur. Si aduersa um ; ne primo congressu damna, ne reiice VIII. tanquam imprudentem, ineruditum, humanarum rerum inexpertum, improuidum. doce potius, incommodorum multitudine, sumptuum magnitudine, imminentiumque damnorum grauitat a re proposita averte: laudata interim tamen voluntate,studio, prudentia ac in Rempubl. animo. Priuilegiorum ac immunitatum veterum popularium, II
fortem te fortibus verbis propugnatorem ostende. quod si quid remittendum ex illis Reipublicae bono putabis, damna accumula, periculorumque pondere preme; commodorumq; varietate ab illorum ardorc deducito. mutari posse in melius plurima, factumq; hoc omni gente &saeculo, doce. prudentis esic utilioribus propositis postrema deligere.Ne-