장음표시 사용
311쪽
consultare,tanquam nullo magis tempore, aut ad simplices cogitationes pateat animus, aut ad magnas incalcscat. per- . petua his pocula optanda, ut semper ardeant, nunquam intepescant, ctiam inter arma. nam si haec sustuleris, redeunt
ad quamdam lentitudinem & ignauum frigus, non nisi po-Generosit - culis rodaccendendum . Nollem hanc generositatem ani- .ὰ venire, aut mutuari a mensis apudle habeat, reb. mu- quo incalescat miles noster,& a quo sperati trophaea possint, ta/M . cui sela spes in virtute,salus in victoriaest,quem magis arma quam pocula & pcdes tueantur, magis serrum quam locorum interualla aut propugnacula tegant, quemque mors non terrebit, scd impellet in hos cm. stat enim vir fortis moriendum omnibus esse,idque sbium referre,notiissimum spuritum per ludibrium, an per virtutcm cssundas; in lecto, an inter arma; liti an semel; permistum hostili sanguine, an ibo
tantum; per morborum cruciatus, & carnifices medicorum manus,an per inimicum latus &ferrum.
Nolo dcinde militem, sbia cgestate aut metu e sagitiis nato ad arma propcrare.. nolo ibia rerum suarum desp.ratione extimulari. nolo illum, cui in compositas rebus spes nulla,sbiumque in turbido consilium est. Praedae hic potius auidus quam gloriae,& diuitiarum quam libcrtatis; luxumqt i mi- & otium capcller,disciplinam & labores aspernabitiir. Illumi tu volo, quem patriaeamor de libertas, quam nemo fortis nisi cum anima simul mittit, exciverit quem honor & gloria in arma miserit;qui ante seruitium mortem eligat;qui famulati nesciat,imperare audeat; quem labor & su delectet,o
tium fastidio sit; qui per decus inter arma Aiai, quam in
ignavo otio vivere malit qui, si cadendum,medio natet ho- uili sauguine &suo, nec incruentam unquam victoriam ho-1b relinquat. Hoc est csse virum . nam ustrὀ se dedere,& tru cidari, pecudum, non virorum est.Ncque quisquam sortius
in armatum ruit hostem, nemo laetius inuolat in mortem,iniuinucum serrum, quam quem nulla scelerum conscientia
312쪽
'reprimi.Metus a crina e surgit,& mens delictorum conscia propositamorte,timore fere percellitur,cum interno prematur iudice & teste. sed & secutura mortem terrent,& animos adimunt,etiamValentissimis. Vis non timereΘremoue internum accusatorem. facies, si remoueris crimina. ille securus num πι- moritur, quem nullus futurorum metus terretet timidcmoritur, quem mors altera expectat, quem nunquam mori 1- ititabc Tae inferorum poenae. Libera te ab noc timore. liberabis, si sucris icclcra. Nec arduum irato Deo reconciliari. paucae
crymae,& suspiria amo pectore prolata, quid non possimi
Quod si innoxiam, & omni grauiore liberatam scelcre v tam miles duxerit, bcatus. hic enim impavidiam omni scrro pectus obiiciet, cum mortem, tanquam naufragij sui portum, tanquam triumphi sui caelo repositi tantiam amplexus fuerit. intrepida in mortem innocentiacst,&gaudet etiam mori, cum praemia expectet sola morte donanda. Ascriptus vero militiae tiro fortissimum, quem aemuletur, tir optimorumet, conluctudinem captet . nec imitari pudeat:
nemo discens erubescit. quod si in eum locum di castra deductus fuerit,in quibus suspeeta virtus, ducibus auctoritas nulla,militi verecundian ulla, obsequia nulla,imperia nulla, acin contrarium versa omnia;declinabit,si potest, familiariatatem omnium si non potest, Vnum auialterum contuber-
nio suo dignum deliget, semovebitque se a turba: ab sis inprimis,qui in seditionem proni, quibusque plus roboris in
ore natat,quam in dextera dc armis,qui plus innato fastu pedes & brunia iactant, latera torqvcnt,vocem S supercilia tollunt,minas intentant, fortiusq; loquuntur quam agunt. Inuenies inter hos,qui nunquam in acie steteriint,nunquam hostem viderunt,nullum sanguinem dederunt, nullum nau- sentiat, nunquam tubarum sonum ex hostium castris aud umint;&spsendide tamen sua, non facta extollunt, nescias maiore stoliditate, an impudentia. fuge quisquis militiam amatilios rerum suarum praecones; quibus si hostem osten-
313쪽
212 CAR. SCRIBANI INSTITUTIO das,pedes circumspicient. Quod si uniuersus eo venerit emercitus, ut nullus corporibus vigor, non ardor animis insit, lentumque ac rarum trahatur verius,quam ducatur agmen,
fluxa arma, segnes equi, miles'ue solis, pulueris, temeestatum , inediae impatiens, ad selas discordias & secessiones
Dromptus , quacunque dcmum caussa haec nata, ducum in-aulgentia,ignauia, imperitia, militum improbitate, terrarum mollitie ; suoducet te quicunque aestimationem saluam voluerit, qui famam,qui salutem. Obseruabit vero diligenter magnorum ducum consilia, res gestas, militaria straeagemata, res, &consilia dubia, audaces conatus, temerarios ausus; infelices, felices, praemeditatos, inopinatos successus; gentium dein inter quas versatur mores, ingenium, locorum naturam, fluminum,maris, reliquorum omnium. hostium in primis conatus, molitio nes,animos, dolos, prudentiam, robur, potentiam & opes,
quibuslae maxime rebus capiatur, gloria an opibus ducatur; consilio, sobore, an astu valeat; simplicis ingenij, an fallaeis sit; in sit spicionem,& terrorem,in Inertiam,luxum, pocula , caedes, incendia, audelitatem, an in misericordiam pronior; duro saevoque ingenio, an miti & facili; iras odiaque deponat, an aeterna habeat; negligens, an pecuniarum di munerum auidus sit; prodigar sua, an aliena concupiscat& rapiat; quo armorum genere delectetur, quo valeat, ocvtatur. Singularum denique Virtutum vitiorumq; hostilium curiosior indagator sit, certus magnam ab hac scientia,&bene gerendae rei, ac Victoriς partem pendere. Quanta nam-rue hostium ignoratio florentissimis retro regnis damna ederit, quantaq eorumdem cognitio commoda,omnium gentium ac aetatum Historiae loquuntur.
314쪽
C A P U T XXIV. faciendum militia Durir
E Ducibus vero ductoribusque quid dicam' In milita seri delectu prima illorum cura. dispiciat Dux, quae regio iamia in valentissimos,quae generosissimos procreet: tirones sint,an veterani: sub quibus Ducibus stipendia meruerint: priuatis odijs,an publica salute ducanturiinopia illos & mali mores, poenaru metus,exilia, exhausta res domestica, an otij amor, laborum fuga, libido & luxus, & spes rapinae exciverit. nec
tam numero, quam robore Cxercitum metiatur. laboribus,
inediar vigili)s assuetos deligat,eosque in primis,quibus animus supra vires. Qtia in rc magna habenda terrarum ratio. sero cnim tellus una molles,duros alicra protruditulla lenes, haec feroces; laboribus illa impares, haec pares. dissitiunt illi sudoribus etiam in otio, hi nunquam: ad sanguinein pallescunt illi suum & alienum, hi exasperatur, &crescutit ad vulnera animis;adcoque & postquam conciderint, vincere didicerunt, & cum Magno Alexandro de genu pugnare , cum Carfarc alieno clypeo,dciatibus etiam cum Romano milite, . qui inmedijs morsibus in Cannensi pugna expirauit: illi a pedibus salutem,lii a ferro expectanto In omni autem fere genere urbici languidiores, & labo- am. rum impatientiores &egestatis sunt grisas ueti validiores, paupertatis & inediae tolerantiores. ninc rusticae tribu, a Iud Romanos nobiliores ciuicis. ab aratro & ligonibus ro- ora veniunt. non quo. imperio hi nati: nequc enim imperium viribus metimur, aut corporis robori ingenium natura pariauit; cum non raro imperijs nati, quibus fortitudo negata.Distum in Scipione,alijsquc non paucis. militiae tamen aptiores, quibuS vis maior. De aetate nihil dico,ncc multum infra vigesimum annum
315쪽
Qualia nec supra sexagesimum probem. hoc dico, cum animis- xime dc viribus bellicae res, non numero, peragantur, indu- striam omnem in delectu Dux ponat. Veterum nOS eXem pla docciat. Notus L. Martius Eques Romanus,qui caesi exercitus reliquijs bina hostium victricia castra, triginta milliabus caesiis,expugnauit. Notissimus Leonidas, qui trecentis totius Asiae impetum sustinuit; nec antecessit, quam proditus: ac nec sic retulit pedem, sed fortiori morte fortist nos ausus signauit. Quantus.verbCalpurnius Flamma, qui tre-iccntis, infestum& insessum hollibus tumulum occupauit,. .adeoque moratus hostes,dum exercitus omnis aderet, ac sic pulcerrimo exitu Thermopylarum & Leonidae famam adaequauiti lam Lucullus quantus i perexigua manu tribus praelus, sexaginta sit pra trecenta millia trucidavit, ingentes praelio quarto Mithridatis ac Tigranis duorum potentissimorum Regum exercitus deleuit, terra marique vis hor. Hunt qui scribant, peditum millibus duodecim,equitum non totis millibus duobus trecenta armatorum millia fudisse. Paria prope in Pompeio reperies . in Lusitanis ac Hispanis, in iniente &Occidente,etiam maiora.ro re&animis,non numero, metiendus milcs. a Variarum nationum, e gente varia,militibus Romani usi feliciter. Caesis ante alios, oc secuti Caesarem Imperatores isti a Romani. Hannibal ctiam Hispano &Gallo milite robur sus. tinuit Romanorum, cum Carthaginenses ad praedam po-- -δ tius,quam ad pugnam videraur seruaste. Iam,quanta bella a Romanis in Germania, Anglia,Belgio, Gallia,Orboque toto peracta,externo sere militet ninc auatilia illis. auxiliares copiae. E t consultum illis videbatur, cruam oppugnabant Vi tem in se mutuo armare, quo paribus .armis paria ex Ponerent arma. aemulationum ver0 gentium diuertitas prouocabat: cum pro suae quisque gentis gloria sereti ter profutura aemulatione dimicaret.quam accendere etiam verbis Cae Drusus, Cermanicus,Agricola,aliique consecutam Scio
316쪽
scio plurima hic dici posse. ac I. Auxiliarem externumq;
militem,seu validum, seu ignauum, timendum. illum, ne ex amico hostem sentias;hunc,ne proditorem. II. Infidum non semel domino suo fuisse. III. Barbare fere is uire, vi qui misereri in alieno non didicerit. IV. Nulla verecundia teneri , quare fugae aptiorem, quam pugnae. Fateor dici haec
polle. sed & ill 1. Maximos, ut dixi, Imperatorcs mercenario hoc & auxiliario extero milite feliciter usos. Ad obieeta responderi potest. Ad Primum . numquam permittendum, Vt validior hic miles sit tuo. Conandum proindc, ut numero vincas & robore. Ad Secundum . fidos is pius expertos primos orbis torrarum Duces. Et sane beneuolentia, praemijs, fiduciae ostentatione,arctius saepe colligari, quam domostrucum militcm. Docet Magnus Alcxander, Hannibal,Caesar, Pompeius, plures. Iam,quam parum fidus domino sitio domesticus miles 1 eterit,discimus a Romanis, in Galba, Vitellio,aliisq, non paucis Id Tertium. consultu frequenter non parcere. lnaddomesticum militem exitio non semel Principibus titille, dum nimia miserationc patriae 5 ciuibus parcunt . e qua noxia beneuolentia victoriae non semel e manibus elapik,imu usque ad noua arma animus datus, dum non metuunt tam pium ferrum. Ad Quartum. maiori plerumque pudore teneri cxlcrnos, ne ignaui apud suos audiant,ne tabula fiant orbi, ne uniuersis genti suae non delendam socordiae notam inurant. Quid3 quod fere fortius incumbant
pugnae, ut qui omnem spem in sela victoria ponant; domesticis vero spes in pace,quam in bello maiores.Addo &finio. magnos fere Duces in ciuilibus bellis,externo potius quam domestico usos milite. Quὀd huic patriae pietas, S consanguineus sanguis,& suorum prcccs dilacrymae, & Vetus amicitia & contubernatio,animos adimanr,audaciam frangansiferociam molliant. Sed & nimia suorum miseratio languorem inducit,ignauiam gonerat, terrorem incutit,& reluctan-m trahit potius, quam ducit. dc nulla illubentia magnum
317쪽
unquam militem dedit. destituet in medio ardore Ducem quiiquis aliena, non sua, voluntate arma circumfert. Bene deinde ab armis instructum militem Dux habcat: etiam a vcitibus .animos illa adduntmimia egestas deijcit. qtun& ornatum vult Caesar, cluasi crescat ab illo animus, SI altum aliquid spiret miles qui alte se cinctum videt. Hannibal omnatum aspernatur, quod plus hosti accedere animorum ab hostili ornatu putet. Mediam deliget viam militiae Dux, ut nec mendicitatem vestes redoleant, nec auro gemmisq; fulgurent,ut nihil praeter arma hostis videat, & expedici. Quare oc armis assuescat militiae Dux, ut suo reliquos exemplo
prouoc t. in alio Vero corporis ornatu, med ritatem cum
Augii sto, Traiano, Dione, & magnis Imperatoribus sectent r. Nulla magnis a veste crcicere m. Unitudo potest. in milites magis ornamenta cadunt, qui animum non raro a veste mutuantur,&quamdam cum ilha genet o sitatem induunt.
Nullum ab armis aut laboribus otium suis permittat. Notum illud Catonis: Inertiat torpedopbu detrimenti adfert, quam exercitatio. & ill ud: Plus ferrum rubigine in alto ditio, quam exercitio conteritur. & illud Vopisti in Probo: Numquam milurem otiosum esse perpespuen, dicens, annonam gratuitam militem non debere comedere Etiam in summa pace i Huc & periclitari doceat. Deest hostis 3 non deerit vigilanti in omnem fortunam Diaci laborum materies. & vili ostis dest, armabit in socium, di hostili inter colubernales velitationsiquid timere,quid fugere, quid prosequi,quid impetere,ferire, prςtcHic in hoste debeant, cebit ; quando referre pcdem,quado
inferre; quomodo c5currere,ictum vitare,arma tollere,deprimere, mutub tutari,animare lassatos, oportunii pugnae lo- cumpraeoccupare,fallere etiam & circu venirc liosis, fugam nonnunquam simulare, ut hostiles soluantur ordines, insidias incautis strucrc, terrorem concitare : qua etiam arte peditatu sic aduersum equitatum, patriique aduersum con- cuam turbam tueantur: quoque ordinc referre Ictro pedem
318쪽
per decus valeant. Ipse in his Dux spectator, iri rato la dator, praemiator erit. laudabit strenuos: segnasus exemplo, quam verbis incitabit. ma s tamen Vitia,quam virtutes dissimulabit;quamquam nec illa intacta transibit. absit tamen asperitas,ac in monendo superbia;pudoreque magis ac
praemiis,&ante omnia exemplo laos prouocet. Uenerationem deinde apud suos sibi paret. paratat fortibus magis factis,quam dictis .accum socius ipk laborum ac periculorum
sit, stet tamen sua Duci veneratio, nec quidquam committat,quo suorum contemptum patiatur. Non contemnitur,
alui imperium & fasces habet, nisi se prior ipse contempserit,
ec contemnere docuerit. Praecunias exemplum Ducis nabes
apud Vopiscum in Aureliano. Potam Munquam dum praetem ossit, quamu fHum,quamuM acantem,quo non sepit' ὐμομtis, ceteri fise armorum exerceret sectas. & in Traiano Casinis: Pedibus sera ingredietatur.quotus flumina transeunda haberet, ipse auidus pedbussisut miles traucusat. hoc est animos addere militi. Et de caegistantino NaZarius: inter tuos non erisprincipatu metu excel , quam labore. Cumulati um quidem Principis munus est manu cesset, non cessasse consido statu non segnior gerere, quam iubere mul exercitus tuos monitu regis, opere iuuas, incendis axemplo.Videar deinde quideriam in Alexandro otium potuerit,&.a magno imperatore nocitura discat. Ut primum insantibus curis laxatus est animus,excepere eum voluptates: F quem arma Persarum non stegerant, Nitia miserunt,otio nata,educata. C una vero otium concedi militi ncom,ne torpescat igna- suia,ne Concidat animis Ac corporibus ad ardua, ne ad periculoru nomen expallcscat,ne languestat membra solis laboribus roboranda; tum non omnem voluptate negari velim; sed concedi etiam aliqua magni AEneq&Scipionis exemplo. illam, quas oribus constat, nec aliam, & quam praemia comitantur, quamq; e telorum iactu, luctatione, cursu,amica ut inimica velitatione, gladiatorio nisu gelictosior quis'; percipit. Factum a Pompeio & Traiano. Adde natationem. ΚJ quam
319쪽
quam ne gustus crubuit nepotes,nec Cato filium doeere . nequeum semper pontes. factumaCaesare in Egypto, ab Alexandro Magno saePQ. . Praemiis fortia seorum facta decoret,etiam statuis .Factum ab Alexandro, Romanis, Graecis . hinc illae ciuicae coronae,ibia, . murales, Obsidionales, nauales, aureae torques, armillae, hastae, phaler equi,agri,pluraque generis illius. quae res quantos animos addat,nec nid calamus exprimat,nec diui satis ex fide possit. Hoc etiam in hostile serrum & mortem cogit, siqua post obitam fortiter pro Republ.aut Principe mortem, coniugibus & filiis praemia maneant.. Viuere ut se in coni ge& filiis miles putat, ita in illis praemiari. Magna haec res. momentum viticu tibus est, ad ardua quaeque maximis an mis intrepide obeunda. 7 Vt praernia fortibus, ita ignauis poenam Sc ignominiam . inuri velim. Factum a Calpurnio Pisone, qui turmas equitum, quod arma hosti triacre, quam mori fortiter aluis
sent demptis equis, in funditorum alas transcr i Vt mortem qui euemi nate timuerant, viriliter optarciarit a Sen tu Romano, cum captiuos Vltro a Pyrrho donatos recepisset. decreuit enim, Ut cx ijs qui equo meruerant , peditum numero militarent;qui pedites fuerant,in funditorum auxilia transcriberentur: recursum vero iis ad pristinum militiae
ordinem proposuit, si quis bina spolia ex hostibus retulisset In eos vero, qui apud Cannas Rcmp. deseruissent, grauius etiam saeuiit: petenti M. Marcello, ut illorum opera uti sibi ad Syracusarum expugnationem licere rescriesit, indignos videri qui in castra reciperentur; caeterum se illi permittere, quod e Republ. fore iudicasset, dum ne quis ex ijs munere
vacaret, aut militiae dono donaretur, aut in I taliam, donec hostis in ea esset, accederet. Sed & cum Hannibal sex milialium Romanora captiuorum redimendoru potestatem se-εillet, conditionem spreuit. memor tantam multitudinem armatorum iuuenum,sii honeste mori voluisset,lurpiter capi
320쪽
non potuisse. Validum remedium ad ignauiam rcprimendam, animos dandos. ita medici grauiores morbos a cris remediis curant,etiam ignibus & ferro. In suppliciss moderatus erit, nec tormenta tormentis ad- ij ciet: unoque alteroue,eoque leui & vulgato, mortis genere contentus erit, ne audiat crudelis&barbarus. Errores proinde militares ne acerbius Vniuersim corrigat. saeuire noc in
Rempubi .est: quam si saltiam vesit, facilis in ignoscendo sit. P cccarunt hac in rc Marius & Sylla, peccarunt alij. O si non hac aetatet Prudenter Cerealis, Scipio, MarcelluLOtto, Germanicus aucorum poena Reip .consuluertant; plureiq; alij. feliciter temper. In priuatis tamen delictis seuerti potius se praebeat. factum a Tiberio, tui militem, quod pationem fistulisset,capite punivit; & Peicennio, qui ob unius gallinae direptionem, decem commanipulares, qui raptam ab uno
comederant, securi percuti, telle Spartiano,istit. Furta proinde omnia, magnorum Ducum exemplo, a castris arcebit. vnde illud a Frontino merito laudatur, cum pomiferam arborem, quam castrorum nactatio complexa suerat, postera
die intactam νuctibus mansiste narrat. Illud vero indignis.
simum, exercitum sv pplici js cogerc, cum tu per mollitiem agas. domini hoc est, non Ducis, non imperatoris. Impunita tamen scelera non relinquet, ne indulgentia eat in exemplum. Nec in seueriintc modum excedct. bonitate maxime praemiisque vimendus & extimulandus est miles. Ubi fortibus remedijs agendum,clementiam tamen ostendet. Et sane magna in militari turba prudentia necessaria. nihil enim in vulgo modicum. terrcnt, ni paucant. Vbi pertimuerint, imperia faciles suscipient. Nihil vero ferocius milite, si conte-.mnati nihil demimus,si timeat.permistus tamen timor amore sit: ne, si nudus metus sit, in desperationem & crvdclitatem , dc Ducis sui caput Vertatur. factum non semel apud