장음표시 사용
481쪽
Primum, Insubricum,ducibus Columna & Marchscara. Secundum, Papiense, ducibus Borbonio. La iccscara.Tertium, in quo Comes Simpolius ab Antonio DCaptu S, Modiolanumq; non semel armis subactu, Duribque tuis redditum. Neapolitana duo .praemium regnuri, uersum suit. Hetrusia tria. in quibus Hetruria non semel Tcibus suis parere iussae Germantea sex. inter quae maximὰ et cent; Primum,Rusticum, in quo intra quadraginta dies gnatum septics, centum & quadraginta millibus caesi, cundum, Smalcaldici foederis, in quo centum &matorum millia. Tertium, Saxonicum, in quo Fredericus
Saxo captus. & magnum omnino,niensibus non octo Germaniam domitam, Saxonicos bello diebus quadraginta finem impositum,in quo annis quadraginta Carolus minus
sudauerat. Quartum, Viennense, cum Sol mannum nunc trecentis, nunc prope sexcentis suorum millibus armatum, soluere Viennensem obsidionem bis coegit.Bel ea novem.
inter quae illustria;Primum,apud Veromanduos Philiberto Allobrogum Duce: in qua pugna Emondae Comes viam primus audaci ferro felicissime aperuit. Secundum, apud Grauelinganos eiusdem Comitis guetu & selicitate peractu.
praemium in Belgicis omnibus. Transisse lana, Frisia, Gro-mnga,Traiectum, Tornacum , Cameracum. in quibus v
bes quinquaginta. Iubacensia scptcm. quibus Gelgriam Belgio tuo ad iccit P oin orbi . in quibus Ferdinando Cortesio&Francisco Pietarro ducibus, Reges octodecim, octodecim praelijs domici. e quibus Atabitida ultimus Cuscorum Rogum, septuaginta aureorum milliones, intra dies inuam-ta appensurum se spoponderat si libertati restitueretur.Pir raca plurima. quibus Paratas omnes Germanic Britannico, Belgico,Celtico, Hispanico, Indico, Mediterranto mari exispulit. Epiroticum dc Peloponnesiacum . in quibus felicissime ab
Andrea Auria pugnatum. Orthammse, Thunetanum dictum. in quo Goleta capta, Ainobarbus,Barbarossa dictus,
482쪽
cum bis centum peditum, equitum sedecim millibus in fugam coniectus, luteassesq; Thunetanis Rex datus. Asticum. in quo Aphrodisium captum, Dragules deturbatus, mare acatum. Dalmaticum, Auria & Ferainando Gonzaga ducius feliciter actum. Prouinciale, eodem Gonetaga duce se tunate gestum. Asiobrogica tria. in quibus ab Usense Da-ualo Vastis Marchione pugnatum bene.Bobemicum denique. in quo ad debitam i mperatori fidem Bohemi reuocati. In his omnibus, illud CAROLi nostri memoria dignissimum aeterita: Nunquam se ultro bellum intulisse; prouocatum semper. alien aque,non sua,voluntate ad arma descendisse. Addunt dicere solitum: Si uniuersam Galliam meam fecissem, redderem Regi suo,mihi tantum mea permitteret. In moliendis essiciendisque rebus celeritatem qui consi- erit ιderauerit, fidem superasse credet. Hispanici hoc tumultus, Italici, Germanici, Gallici, Belgici, uno eodemque tempore exurgentes compositiq, docent. velocis imi sane sideris more transvolasse singula, magniq; Numinis exemplo, inuocatum, quasi momento astitille, opemq; attulille credas. Nullam in Magno Alexandro virtutem, supra celeritalcm Curtius admiratur. vidissici C A ROLvM nostrum &Magno Alexandro, sed sobrio, ncque iracundo & temerario, maiorem dixistet. Addidit 'Digilantiam, qualem nemo ante se Imperatorum maiorem. noctes totas diebus iungcbat, nullis armis. sudoribus, itincrumque dissicultatibus 5 magnitudine fatigandus. Et quod Pacatus de Theodosio, merito de CARohodici possit: Vt indesi a Nertigo cae/um rotat, t maria a Iιbus ιπ- quieta sunt, oestaresolusittata tu, Imperator, coorinuatis negotiis, in se quodam orbe redeuntibu/semper exercitus es. In liberalitatem ac munificentιam pronior. Cum etiam puer riberalitas quadragcnos aureos,frpius per dicm in cgcntcs, clam Praesdictis suis,erogaret,quo & illorum pudori, & modestiae sitae consuleret. Scio non defuisse qui retractum in hoc genere
arbitrarentur falluntur. aberat, falcor, prodigesItra: nec ero-
483쪽
sabat, quod puderet dicere. liberalitas tamen aderat: nunquam magis quam in arduis dc magnis eluxiticiis pccuniam aliquam , , sed regna & prouincias dare consistiet. Muleas em Thunetanis dedit Regem. Gulielmo Ii' i Cliviae, Montensem Dueatum, armis sebactum reddini S fortiae Mediolanum Alexandro& Cosmo Hetruriam: S .. baudo Astensem Comitatum Mantuano Montemserrat; t Ferrariensi Mutinam & Regium; Gonetagae Molphetam α' Arianum Auriae Melphim;.Vrbinatium Duci Soram; mi. rano Lingenum; Leua: Aiculum; Lanoto Sulmonam alias urbes, castra, prouincias largitus. Iam cum beneficia fere in Regrbus ed usque laeta sint, quo videtur exsilui pocse;vbi vero multum anteuener pro gratia odium reserunt; . in C Ακoto nostro in aeterna memoria crant: posteriorque
semper liberalitas vincebat priorem, cum nunquam deesset quod largiretur. cumque in Principe insolitum sit, ut se putet cuiquam suorum obstrictum, aut, si tutet, amet: in no stro magnum fuit, & accepta beneficia fateri,& liberaliore
semper dextera remunerari. ab .
naimilis. De Prudentia quid dicam Z adnata illi suit. hine diri fiactaque illius sapientiae plena. quam etiam admirari iblitus, Solymannus Turcarum Imperator, & quotquot illi a con .siliis. Nihil enim quod adderent habebant,quoties ille senotentiam dixisi et,nihiIquod demeren Esempe quod disce rent inueniebant nihil quod docerent. Nihil interim calide
aggrediebatur, consulto omnia. & amabat in dicendis sententijs candorem ac libertatem, cum dicerer, defuturos qui suaderent,si silasisse periculum esset. Sed neque res unquam minimas negligebat, dicere soluus,Medicos nil nociturum in aegro resinquere: sed neque quid qua tuto in hoste,quanistrum uis inualido,despici.valentiorem enim hunc negligenιtia fieri;nihili tam magnum,cui periculum non possit esse a
484쪽
aduolarit.Iam cum Germanica nuntiarentur bella, & negligenda haec plerique putarent: solus haec metuenda putabat Imperator,maxime quod praetenderetur religio, potentissimum ad arma incitament n. Fere namque,ubi haec multitudini praefertur,ccrtius audaciusque vatibus,quam ducibus suis paret: quo magis propere occurrendum malo putabat. Ridebant alij, cum dicerent largius passim per Germaniam merum circumferri, tanquam debellaturi super mensam . Imperatorem esis lat. solus non ridebat Imperator,qui seiret etiam post mensas victorias Germanis stetisse, & fors nunquam certius: sed de consilia intcr pocula de summa rcrum agitare,& foedera inire solitos,& arma parare. crederes mero animos accendi, pectoris quoddam gelu selui,audaciam indui, & quod mireris, abditam prudentiam ac prope emortuam, in vitam lucem j reuocari. Taceo benignitalcm, morum suauitatem, vi nihil interesse inter priuatum & Principcim putares, nisi quod a pluribus amaretur, cum ipse plures amaret.Taeeo in gubernando indulgentiam in victos , clementiam in omnes. Aceusantibus hanc non paucis, talem se aiebat cum Traiano priuatis esse, quales sibi Imperatores priuatus optaret.Mirantibusq; quod neminem a quo laesus fuerat capite muIctasset, eum Theodosio respondebat: Vettim mortuos ia retiam reuocare. Stupentibus ad detrahentium li- Duracti centiam,dicere sollium ferunt: Nullam ullo iaculo tantam fuisse potentiam,in quam non incurrisset Eontumelia. adcoque magnitudinis signum esse linguas pati maledicas. quare nec adnuitebat si quis asperius in se dicta referret, cum diceret,eum qui malignos de se sermones habitos admitterer nihil agere,nisi ut ultro tempestatem sibi accerseret. Adula statim. tores veris non alio quam hostium loco habebat, dicere solitus , adulationem regiam quamdam scabiem & venenum esse, quod sceptrorum intima depasceret, cum plures haec una, quam hostis euertisset.
485쪽
Comitate fuit incredibili: patebatque ad eum aditus oresi i
nibus, etiam plebe ijs,mirantibus in tam matura grauitate tantam facilitatem.Dixisse accepimus parentis hanc esset filios, qualem putabat Principem omnem este debere.Sed Ae - taditum dicebat omnibus,omni tempore, ad magnum caeli ta fNumen patere,quo magis ad Principes, qui illius per nam ire ferret in terris. Dicentibus non carere tantam facilitatem periculis, respondebat, flustra se terrore succingere, qui septus amore tuorum non esset: armis arm, iritari, amore amorem prouocari.
Men in illi ad maiestatem regia. utebatur tamen hac adeo moderate, vicibus illi potusque fere ad certas uncias staret. vitra sane certis uncijs definiebantur. delectabatur autem obuijs,&paruo parabilibus,ac fortuitis magis, quam multa arte & studio paratis. Mira vero fuit omnino in hoc Principc linguat 5 mentis concordia: cum sirpe illud repeteret, magnitudinem sitam Imperatorem ignorare 'vimentitur seruilem, ac semineum vitium esse mendaciu. Illud etiam in ipso gratissimu,qubd, cum omnium ferc peritus linguarum csset, omnium uteretur, quoties in Variarum linguarum homines incidi siet. Sed& cum Italica bella gereret, Italicis Vtcbatur armis, vestibus, cultu, lingua; cum Germanica, Germanicis; cum Hispanica, Hispanicis: cum Belgica & Gallica, Belgicis & Gallicis. ut eo iam barbam & capillos gentium consuetudini aptaret, ut non unius gentis, scd omni u &Rex & parens esse videretur. Fietis in illo longc supra regiam fuit. Horae quadrantes tres sngulis diebus mane, flexis humi genibus, orationi dabat. Sacrum non nisi semel omni vita omisist e, idque in Africano bello,reserui scriptores.etiam inter arma, & in mediis belli ardoribus, nunquam negligebat preces, quaS prolixas manu sua scripserat. Et quod certius in Imperatore pietatis documentum, quam, quo securius uno eo viveret ce
486쪽
& sudoribus partis,momento se exuere;& ex orbis prope domitore, ingratam Deo solitudinem sese abdere 3 6 nimis rarum in diadematet quo magis laudandum. At non durum post sceptra imperium ignorare Zdurum,si aliena;suaue,si tua voluntate, & vni Deo. Scio sceleratis ingeniis non dominari instar seruitutis esse: sed probis piisque Deo seruire seli, instar dominationis magnet est. his enim omnis seruitus de- .lici js plena,omneque dies,festi ; plusque de imperio habent, quo plus de Dei seruitute praetulerint. nobilis seruitus, Orbis imperio dignior, aeternis imperijs praemianda. Et non
prudens negotiatio est, peritura imperia ponere, ut doneris aeternisi secit CAROLus. Non dico, imitemini Reges. frustra voveam. hoc dico. Laudare non pudeat, quod imitari pudet. Iam cum in omni vita, tum in morte maxime, pietas illius
enituit, cum inclamaret illud Apostoli Cupio dissolui,
esse cum Christo ac inter lacrymas,inter amica crucis oscula,inter frequentata suspiria, Chrisse in me man w om te maneam. In quibus etiam verbis, & arctato crucifixi amplexu,animam illi reddidit,a quo acccperat. Hae fuere virtutes CARO Li vero Maximi, quibus & vetera regna tutatus,¶uit noua. imitetur quisquis & illa salua volet, & haec sperare audct. utaturque illius vita pro regula&censura. Non opus ad magna imperi jS, Opus exemplis. infidelis enim recti magister nactus est. nec pudeat imitari mores & virtutes,quas nullo Vitiorum connnio,rarissimo in omnem aetatem cxemplo, laesas unquam fuisscreperiet.
Facilem aditum i acius benignas, aure
GAci Lis deinde praebeat aures omnibus . nullum repellat. A aequitatis enim magnam opinionem ingenerat animis
promptitudo, ac facilitas. dc dum audiri se vident, de prae-
487쪽
rogatiua sibi gratulantur, & interium ferunt, & dommum
patiuntur. Repulsum ferumὶ non agnoserint in Principe patrem, sed tyrannum. iam cum non agnoscant patrem, desinunt esse scruoru persenam induent.deposituri hanc, fraude an virtute,iuxta babebunt: nequein ome s continebuntur,nisi seruorum mor metu,non amore.illum si sust Ieris, obsequia cessabunt. Quam vero miserum sit nuda cor-Pora possissere, nemo non videat. metus illa possidet. animus libertate sua sevitur. neq; dominari huic metus potest; amor potest, quo uno stringi ac vinci se patitur animus Gratiior in sargit metus λobsequeturaed equom more,quos flagra & calcaria in cursum impellunt. Quies quod dissiciales aditus fastus & contemptus opinionem ingenorent:quo fit, Vt, cum contemptus contemptum pariat, fastidio incupiat esse Princeps, & alium circumspicere subditus audeat. quod quamlioxi imperijs sit, res Sc exempla loquuntur Facilitas vero quam grata semper, do rumi calamis laudata fuerit,docet in Augusto Suetonius: F omise Ualutat -ndiu admittebat repubem, magna eo state iseuntium desidemia excipiens. Sc in Vespasiano : D principam, tum e re .aedae notio metabat. deinde perlicitis epistolis, ossciorumque omnium breuiarius,amicos admittebat: acdumsalutabatur, es calceabat ipse sese, er amiciebat. po que decisa quaecunque obuenissent negotiale flatiom c 'inde quieti vacabat. nimiram non nisi decisis omnibus. Quid Z quod in morbo qui illi fuit ultimus, non mianus muneribuι imperatoriu ex consuetudine fungeretur, mi etiam legationes audiset cubans. aluo repente usque ad defectionemIol ra, Imperatorem ait flantem mori oport e. iamque consurgit, ac nititur inter manus sisHeuantium extinctus L annum gerens aetatusexagesimum ac nonum. O veia Imperatorem, Vere parentemitam graui aetate &morbo,momentum etiam ultimum alijs
dare,ne illud transirisisse videretur inane. Idem prope reperies apud Suetonium in Tito: Animos hominum obstinat me renuit, ne que neste dimitteret . quin'monentibuι dominicu,
488쪽
quas ρlura posticeretur quam praefure posset , Non oportere it,quemquam a sermone Pranc'u tritiem Hsecedere. Atque eriam recordatus quondam sever eoam,quod nibilemqua toto Hepraestitisset, memorabilem iliam,meritoque laudatam vocem edidit:. Amici, dem perdiadi. Auream vocem, omnium Regum cordibus, gemma scribendam l Non inferior Rudolphus Austriacae domus illustre decus. a cuius congressu cum aulici purpurati tenuiores arcerent, dignistimam quae in omnem posteritatem
eat, vocem edidit: Sinite homines ad me mentire; neque ideo Imperatorsum, mi arcula includar. Imitentur Reges, Principes, nec patiantur se ab imperatore bcnignitate vinci. Hoc est audaciae in femina plenum,facilitatis in Imperatore: Transeuntem quondam mutier rogauit, mise aud ret. eum ilis res oudisset, otiummil ι non est,ita deinde clamans ait, Nob ergo smperare. tumTonuem sus illam audiu t. Haec Cassius iii Adriano. quis nunc Regum
liberas has in muliere voces ferat 3 De eodem Spartianus: Incolioquiis etiam humisiimo ciuilissimus fuit, detestans eos, qui hanc voluptatem humanitatis quasistruantes fastigium Francipu inuiderent. E t illu d: Cum populo non abier egit, quam est actumsub cμuitate tibera. Pulcrum etiam illud iam pridij in Alcxandro
Seuero: oderationu tantae fuit, it nemo α/nquam ab eius lasere submoueretur, eisi omnibusse blandum assabilemque praeberet, 'Ut amicos non solam primi es secundi loci .sea etiam inferiores cerotantes inuiseret. O plures Alexandros largire Deus i Et alibi: Cum amicis tam familiariter vixi ut communis esset eisve confestin,
iret ad conuiuia eorum;atiquos autem haberet quotidianos etIam nou vocatos. salutaretur merὸ quasi nus de Senatoribus patente melo,
admissionabbus remotu. Quem mihi nunc dabis Alexandrum Et de Traiano Plinius: Von tu ciuium amplexus ad pedes tuos de primis, nec sculum manu reddis. reddebat ore. Haeret lateri tuo qui uis accesse sinemq; sermonisuus cuique pudor, non tu verbia facit Laudat ae,q d primo statim die latu uum crederet omnibus. Addit: Nulti in audiando E cultas, nusia in respondendo mora . audiuntur statu'dmittuntursatim. De eodem Eutro-
489쪽
υθρ insita se Imperatorem esseWiuatu, quales essesibi Impera. tor priuatus optasset. In eandem prope sententiam Capitolinus in Antonino Pio: Senatui tantum detulit Imperator, quare. tum cumpriuatus est,iserrisibi ab alis Principe optauit. Est & illud Herodiani de M. Antonino Philosopno: hibo ciuilem seset, commodum omnibusp Habat, in adeuntrum emuta dexteram
placide riret, neminemque Quis curiossibus prohiberi adisu parer ωr. O multos experiamur Antoninosi istud etiam in Gratiano Au nh: Laudabile Imperatorem interpeliantibus aevispraebere aditus: nec de occupatione caussari. De Constantino Nagarius: vi faciles aditus.quid aurespatienisse ι.quidUenigna rest--μ. quiae viarum 18sum augusti acori grauitate hilaritate permista, venerandum quiddam σ amabile renidentem, quis digne exequi pessitZDe Theodosito Pacatus: creber Cressu, eripectanti ae populis te fateris , nec videri modo patiens ,se acilis assiri, epiroxiamo accipis Nota omnia tuorum. De Rudolpho Imper. Miltiade, Cyri fratre, variarum gentium Historici. Quo magis tantorum exemplo facilitas amplectenda PrincipL Et nescio, an res alia plus reserat in Principo patris, plusque excitet in subdito venerationis & amoris. incipit enim esse pater, qui audit , esse filius,qui auditus. hinc amor patris in filium, filij in patrem. quo uno aeternare selent regna, & inuicta stare. Quid 3quod accepisse se subditus beneficium credar,cum faciles Principis aures nactus fuerit, licet non consequatur quod petit; maxime cum mollibus verbis,humanitatem benignitatem l tcstantibus, negatur, aut in aliud tempus beneficium differtur ut saepe negatio mollibus vestita, gratior sit tristi morosaque largitione. perdit decorem ext*ta concessior & care emisse se putat urium je pretium numerasse, qui magnis precibus munus expressit. Magnum facilitatis huius in ALBERTO exemplum habemus. Ha quo cum augusta quaedam supra hominem suum Huccrςt nraiestas, tum facillimas aduentantibus aures prae
490쪽
bebat. nullis subtrahore solitus,nulli aditum negaroeaudire omnes, beni neque excipere, benignius etiam dimittere; α audire prolixe, nulliusque unquam dictionem, licet parum Vrbanam, interrumpere. parce interim, sed benigne,r spondere .ut non pauci mecum in uno Principe admirarentur,maiestatem prope humana maiorem, ac plebeiam pene in audiendo facilitatem ac licci ea non raro proponerentur, quae merito generosum exacerbare Principem possent; mi tum tamen ab ore unquam illius verbum durius,nullum indignantis animi exaudiebatur. ita perpetua in hoc mari magno malacia stabat: cum indignum Principe putaret commoueri,& in perpetua quadam tranquillitate mentem continere,Diuis timillimum arbitrarctur. quos imitari dicebat Principes debere, qui Diuorum in terris vicem gerunt.
animumci gratum. LAETI ri AM vultu Princeps prae se ferat Moeror & tristitia,& morosiora verba diffidentiam pariunt. nec qitisquam facile asperioribus ac fastidiosis ingenijs, ac perpetuo quasi
nauseabundis, se suaq; committit . amoenitatem fiducia desiderat. moeror&morostas, & frons rugosior, iacentesque genae,& aceto lotae omnem fiduciae aditum claudunt. fiducia vero sublata,quid speremusΘfraus & doli,simulationes,&subdolae molitiones succedunt. Adeunda pericula siin i, fun- Pramis adendu sanguist quis gratuito hoc faciatὶ & quae praemia amoroso speres/hilarem praemia poscunt retractum moeror. ranata accedit,oculorum, vultus orisque tristitiam, fastidium, aut fastum, aut utrumque desiFnare. fastidium animos adimit,
fastus odia parit. Gid quod plura plerumque, fiontis quadam amoenitate,in tenui pretmio,quam in ingenti,a moroso