장음표시 사용
491쪽
M lafitia ore prolata extorqueas λ Hilaritudinem quamdam, si plaeia ν ' p ς ε praemia stint,aeposcunt nesciunt placere moerente manu dc ore concesta & ferc magnitudinem suam praemia, a largientis hilaritate mutuantur.imo sola laetitia, promptus ad c rogandirinanimus, facultate destitutus, moro quocunqu e munere maior & gratior est. Vt taceam, nul la propere alia potcntius animos, quam seria quadam hilaritate parari. Vincet arimos iborum Princeps, qui laeto vultu & ore . excipere suos didicit. pro quo ctiam aerario omni destituti, gaudebunt vitam ponere : laetius ante huitas tedes casuri, quam anic morosi praemijs donandi. Quid vero laetitis,quid Prou. is. moeror posset, sciebat Sapiens. hinc illa: Cor gaudens exhilarae faciem: in marere animi dei,cituri trisus. Tristis vero Principis. facies,dehcit reliquorum . quae si perpetua est, abit incomebis avi temptum,& neglectum. ignaui enim fere animi est conti maerον nuata tristitia, aut sanc crudelis. atque hinc odia nastuntur Cibditorum S arma, nonnisi cum alterius partis interitu pocria lis nenda. e tam tenui re ram magna. Caue Princeps, nec tam arreptae occasionis magnitudinem aut tenuitatem, quam secutura mala cogita. c minimis fere maxima semper in re gnis nata. nec parua censenda sunt, quae periculorum damnorumq; maguorum inFentem secum molem trahunt. Ingratitu- De gratitudine,gratique animi significatione hoc dicam, nullum ingratitudine indignius in Principe vitium esse;
qui gratissimos imitari Deos debet, si Dijs similliinus esse
ivosci. Irremuneratum ergo nullum Ielinquet Princeps, nullum post merita indonatum. quin adeo aliquid sempet supra merita conferet,ne iusto suorum labores pretio emis. se videatur; tantumquet accepisse, quantum dedis. Parium . hoc est non Principum Nam si ingratitudine sitorum me-
vh si pugnaetoribus oppugnatores acerrimos. Ninil magis tauit, quam odium ingratitudine progenitum. & circumspicienti es libcratiorem manum, quae sudorem languinemquemcuri
492쪽
metiri nouerit. hostis illa sit, an amica, iuxta habcbunt. imo ante ad inimicam euolabunt Quo certior vindicta sit. Et ut . inullus ab his metus,magnos tamen viros sperare non potest Princeps, qui irremimeratos suos transit. Nec magnorum hoc Principia melle 'nsueuit: inferiorum non raro esse fateor . qui si bellica maximc virtute clarum nacti fuerint,
parem verentur, Virtutem reformidant, purpurae metuunt.
quare aut deprimunt,aut tollunt.Non cadit ficile haec formido in longe lateque imperantes. factum tamen diffleri non possum. at quotlcs euenit, toties prope cum Reipubl. interitu. Hinc Narses Longobardos Iustiniano imposuit, gandalos Bonifacius Imperio, Mauros Hispaniae Iulianus Comes, alij alios. Ε Principum deinde ingratitudine , lii dinenara. orbe toto tyranni exorti. audere, ingratitudine nata delpcratio& indignatio docuere. Fateor ingratitudinem non esse iustam secestionis a Republ. aut Principe sito caussam ; speciosa tamen,& apud populum, & apud exteros esse solet. &nescio qua commiseratione fere in tales rapiamur: quae si maior est, ad arma etiam conuolare suadet, tanquam pium
esset laeso succurrere. laesum vero arbitramur, cu1US promerita irremunerata videmus. Et vero, ut ad extrema haec ingra- Principis titudo non cogat, animos adimit ad ardua pro Principe audenda; retundatque genero II ores multorum anImos: Irangit setaim
industriam,auertit conatum. Iuuari vult virtus. a quasi prae- et mia sustuleris,quid speres 3 etia in Deo. tolle promissa caelo zis . praemia,quis monente, inuitantem sequeturὶ aut quem sola virtus,ornatus Io,praemio dico, nudata, ad magna impelletὶ
Ucrum cum remunerari velim,ita volo, ne aut seni- GMndamium stiis exuat Princeps, aut formidandum potentia sustineat. Meminerit te Principem, nimiaeque potentiae adiacere iii, ,
audaciam, nouisque plerumque populum delectari. Intra renuto fraemiorum ergo mediocritatem se tenc bit, nec sordes ama- 'bit, nec profusionem;nec parem statuet,nec indonata trans- L. ibit merita.
493쪽
N.ημιdὸ Nescio etiam, an probanda illa quorumdam Principumr Mπε consuetudo . qua fortia suorum facta connubio remunerantur regio, cum aut filiam, aut sororem,matrimonio iun-a ιιικηget gun remunerantes propinquitate me. a. Fors tutius ext
ris Principibus, quam subditis haec largiantur. nescio enim ruid de propinquo, propinquus sanguis audere non persua-
m,au. Quod si tamen pergat ingratus Princeps esse,non tamen Primipi ided ab armis, tanquam a medica manu, salus spcranda. aqu- modestia speret. transeatque ingratitudinem ut alienam: nec accuset illam, nec fortunam suam, nec benefactorum . immemorem Principem; sed spe plenus oportuniora expe-chea tempora. Laudem sane,ut ni nil aliud,in omnem posteritatem consequetur eo malorem, quo maiore ingratitudine percussus fuerit. Cogitet deinde nec solum se, nec primum tulisse. Hinc verum illud Tlaemistoclis: Magnos plerosque ac Graeciae primos platanos fuisse, ad quas .uiente
tempestate populus confugeret ; sereniore vero Celo destitueret. N ῆ longe exempla quaerenda. ti,ffisiit. Coriolaiaum,quod iniquae aduersaretur voluntati populi,4 ηM - exulatione mulctauit, agro uecolere iussit. nec mimis ille ferociter iniuriam armis vindicasset, nisi inserentem signa filium mater lacrymis exarmassct. Camillus incolumitatem suam tueri in ea urbe non potuit, cuius ipse salutem stabili-uerat,selicitatem auxerat & quidem eo tempore quo filio spoliatus, solatiis magis alleuandus, quam cladibus onerandus erat. Africanus Superio Lignobilis vici accola,inscribi sepulcro iussit:Ingrata patria,ne ossa quidem mea habes. Po- 1lerior Africanus raptorem spiritus domi inuenit, mortis punitorem in foro non reperit. Nasica Pergami vitae quod superfuit,sine ullo ingratae patriae desidcrio peregit. Lentulus pro vulneribus pro patria exceptis,mercedem tulit, ne in urbe morerctur. Ahala, custoditae libertatis ciuium, exilio
suo poenas pependit.De AtheniensibusValerius. N apam
494쪽
uo insequio ri Miltiadempo I trecenta milha Persarum Marathone deuicta in carcere mori, Omona paternas induere ea tena
Nemistoclem Xerxis victorem micti, tu genua complecti, Solonemque eum Aramis o Phocione penates suos ι aia Fugere coegisti. De Carthaginensibus : Annibalem, qui tot exmum nostros
trucidauera quot gregari lues hostium si occidiset, magnae gloriae foret, e conjectus-submouerunt. De Lacedaemoniis in Lyeurgu lapidibus petitin, aliquando surore populi minus, etiam priuatus ociis, ad Nitimum g patriapulses m. De Magno Alexandro quid dicamZLysimachus leoni obiectus, Clitus hasta traiectus, Callisthenes mori iussus,Philotas misere caesus, Parmenio per speciem amicitiae occisus, quid nisi infida Regum amicitiam produntὸ De Callisthene Curtius: Oam
eruabinem sera paruitentia consecuta est. De Parmenione: ita sine Regeprollere , Rex sine ita nihilmagna misi.Taceo Belisarium, Aratum Philippi, Vineam Frederici, Cabreram Petri Aragonis, & saeculi nostri non unum. I nunc, & Reip. fide& Regibus, fide prom eritis. Si quid factum bene , vetus dictum,uuior pluma est pratia: si quid mimis gratum, plumbeas iras gerunt. & fcrc in exilio & ferro finiunt. Benefactorum memoria nulla,profusique sanguinis nulla: in minimo errore non moritura est. O quousque fidisὸ si e quinquaginta bello & consilio magnis, quinque integram famam gratiami transmiserui in posteros fae Regibus, & Rerum- pubi dominatui. O aliquando exempIa te doceati Sc dic cum
quia me messima terrente arat sane ita in omnes actiones tuas excuba, ne ostensionis causiam praebeas, etiam infimis: a minimis enim maxima timenda mala, cum grauiores fere
insidiae,nocituraeque fraudes, ab humili surgant .generosior animus dolos auersatur. Super omnia, sepone humana: S virtuti ac Deo fide.N ullum ab horum manibus serru, fraus nulla. Regum ac Rerumpub. non semel infida stetit dextera. non stetit Deir nec stare potest. Illorum fugitiva gratia est, volatica praemia, exstigenda, ubi te impleueris,nouacula aut
495쪽
414 CAR. SCRIBANx INsTITUTIO securibus,aiu duro exsilio: Dci aeterna in beant iue posses, rcm suum regno aeterno. amplectere . nulla poenitentia Dei munera comitatur: comitatur Regum. Nec pudeat aliorum successibus discere. pudeat profutura ignorare. prudens ex aliorum infortunatis euentibus metitur suos ,& in aliorum damnis periculi'; euitat se . noxia vere nesa, s tua arrogantia est, alieno malo, nullo dispendio suo, nolle crudiri.
MUM FIcεNTIΑΜ, qua publice, qua priuatim ostendat,&
ncficijsquam plurimos obstrictos habeat. Ingentes compedes dona sunt, quibus nec fortissimus, nec prudentissimus , ac vix optimus ac inteferrimus quisque se exolvat. Vbi vero semel aureis his vinculis animos irretiueris, aeter- mim postidebis, & vcl la verecundia, munifico adhaerebunt largitori. pudet nimirum ingratum esto, munerum
maera ex memoria grauis testis est. Etiam hostis, si dona admiserit,ui
iacebit. plus haec, quam arma possunt. Hinc illud stite
dictum: Speciosius iniuriae beneficiis vincuntur, quam mutuι odij pertinacia. Freqtientia tamen potius, quam magna,munera largiatur. iterata beneficia fortiu&dtringunt, ut repetita vincula arctius innectui. Neque unquam cὁ te deducat, utvni- ἔ-perha- uers im munificciatiae fontem exhauriat. Turpe Principi be-. . E posse: cum enim Dei in terris persenam sustiris i. neat, liberalis erogatoris sustinebit, ut dare semper possit. pus non, quod scmper imbres, semperi decidant pluuiae; satis
est,si solo rore incundentur prata, dc raro interdum stillicidio pinguescat tellus. Sane nulla re validius sceptra firmari, populorumque animos, adeoque & cxterorum Principum conciliari, uno ore tradunt prudentes. quod si quando ne
496쪽
gandum aliquid censuriit,magna id comitate faciat.blande
enim negasse, pro beneficio est. inuitum enim ncgare credunt,quem sentiunt in dona paratum. Gratuita etiam beneficia largietur. duplici haec digna amore sunt. decedit enim aliquid de doni magnitudine, quod precibuε, maxime fic- Multapra quentibus,extortum verius quam impetratum est. illa diunnum aliquid sapiunt, quae non-pecentibus conceduntur. etiam tenuia magna censebuntur, si blandis comitata verbis veniant. magnam enim muneri, licti exiguo, gratiam verba addunt; ut naufraga videantur, si blando termone destituantur. Universim vero danda Principi opera,ne quem cum moe- Nemin rore dimittat. re non potestὶ soletur verbis, & benignum pronumque in beneficia animum ostendat. Multos in hoc P. . . genere magnos accepimus; eluxere tamen supra reliquos, 4mui
Titus,Constantinus,Theodosius,Carolus Magnus, Galliae etiam RcFes, Robertus Capeti filius,& Ludovicus Sanctus. Illud vero pop. Romani, muneris magnituduae magnum, cum Attalo Regi Asiam dono dedit: sed Attalus etiam restamenti aequitate gratus, qui eandem Asiam pop. Romano
legauit. Jtaque nec huius munificentia, nec 1 tam memor bene-
μθ ammiu, tot merbu laudari potest, quot amplissimae ciuitates Nel amice datae, velpie redduaesium. A quo alio populo sperari haec poterant 3 Massanisa ctiam, Scipionis & Romanorum
ope, regno auctus, beneficij memoriam constantissime inccntesimum annum scruauit. dignissimus, cui pop. Romamnus benefaceret. Nec quidquam tam valide ad benefaciendum impellit,quam iucunda acceptorum beneficiorum repetita, ab eo qui accepit, narratio. sternunt haec viam ad noua mereri enim semper noua videtur, qui acceptorum grata memoria meminit. Romanae etiam liberalitatis exemplum habemus maximum , cum Macedonum Rege Philippo superato, omnes Graeciae urbes, quae sub ditionc illius fuerant,liberas atque Hlih imm
497쪽
immunes esse iussit. post cuius rei pei raeconem denuntia-tionem, tanta Graeci crium clamoris Hacritate comptiuerunt, πιcerto confiet, aues, quaesuperuolabant, attonitas pauentesque deci-disse. Addo illud Hieronis Syracusanorum Regis,qui audita Thrastinenta clade, trecenta millia modium tritici, hordei millia ducenta,auri pondo ducenta & quadraginta, muneri Romanis missit, simulauitque se ex religionis Voto mittere, quo verecundiae consuleret. Et illud Darij, qui pro amiculo quo delectabatur Sylosontis Sam ij, vltro sibi oblati, Rex factus, Samiorum insulam Sylosonti dedit. Nec transeo h1c abium Maximum, qui, cum a Senatu non praestaretur captiuorum, quos interposita pactione ab Hannibale acceperat , pretium , fundum quem unicum possidebat vendidit, eiusque pretium Hannibali numerauit. δ quis imite- turl nobile in ciues amoris, liberalitatis, & datae n dei exemplum. Prudenter Alexander Seuerus, de quo Lampridius:
item nullam transiis,' in aliquid mansuetum, ciuile iam faceret: sed ala evi aerarium non merteret. in cogitabat secum, O descriptum
habebat, cui quidpraestitisset. siquo ciret, mel nihilpetisse, vel
non multum nὰ sumptus suos augerent, evocabat eos,.dicebat:
Visi est quod nihil petis' an me tibi visfieri Lbitorem 'pete, nepriuatus de me conquernis. Quis Christianorum ultroneam hanc in Imperatore liberalitatem non admireturZDe Theodosio vero Pacatus: Pars benignitate cumplures afficere honoribiu vellis, quam bonorum loca admitterent, ct angustior es et materia evoluntate, nec mentem tuam quamuis dissusum caperet Imperium; quem
nondum aliquo prouexisti gradu, dignatione solatus es. Me cohonesta-DM assam , iste mens beatus, ille osculo consecratus est. ita omnibus qui te Frincipes bi iure considerent, aut proce dignitas, a Vati fiscit humanitas, quae tam clara in Imperatore quam rara M. Et alibi: Nusiam maiorem crediderim esse Principum felicitatem, quam fecise felicem. itaque Imperatori propriam maiestatem aestimanti, non tam ilia sum Nideri debet quodabstulit, qu- quod dedit.nam cum Iutra Usum Noluamur omnia, τt in qui cuiata ambit Oceanus Disilired by Corale
498쪽
rnus, qMMIuggeritaquM terris, recipit e terrue ita quidquid in ciues manat a Principe, retandat in Trincipem. Ο rei ει-bene consulis munificus Imperatore lucratur enιm gloriam, eumdetpecuniam reaerseram. O si intelligant Principes omnes lDanda vero in primis opera Regi, ne beneficijs vincatur. turpe Regem beneficijs vinci. Vetus dictum, & verum:B - tissimum hoc in regno est, non vinci beneficia. N em o Regum nolens vincitur . nulli enim promerita supra meritum remunerandi deeste materia potest. Pulcrum illud, S: verum: Hoc uno beata regna sin benefacere quodsemperpossint. Deo enim simillimum, benefacere sempcr posse nec ulla prope re alia similiores illi reddimur. Hinc laudatu etiam illud Ptolemaei: Regumen aetare magu,qiam Hisere. Dcicitiann illud est. Non accedunt opes Deo, accedut hominibus. diuites facere,illius est; locupletari, hominu.Nec minus illud Artaxerxis Retium es magis addere. quam adimere. tyrannorum hoc & latronum est: Regum,qui suis patrum loco esse bent,non potest esse. diuitare,patrum est; diuitari, filiorum. 5 dare, illorum; accipere, horum est. In bencficio vero accelerationem probo, ut verum illud celerim semper arbitratus fuerim: benignitas properat. nam quae importunitas exprimit, a benignitate non veniunt. nescit haec violentari. vltris se ingerit, ε felicitatis suae non vltimam parte putat, posse benefacere. quaeri it proinde in quem
conserat; sed ita,ut prudenti S prouida, non cςca manu pro- Prκdemiaajciat. Sunt enim quaedam nocitura ιmpetrantibus, quae non dἰre, sed negare beneficium est. Exintimabimuae igitur itιbtatem potius, quam moluntatem petentium. Desigidam aegris negamus,'L-
gentibus ac sibi iratis ferrum. detectamurque pMucisos malorum munerum auctores,cum ι eius illi Itizantis animi, qui consilium fugat, cecidit. Videbit proinde Princeps in quem munera
sua conferat. nam in immerenteS, graui Ostensione non caret. Hinc bene, Indienu dare munera, ostendit dignos, dc ex ami- In imme-cis hostes parat, cum se praeteriri vident, extolli indignos;
499쪽
animos etiam adimit ad virtutem, cum laanc neglectam via deant, coronari vitia. In eos Vcrd, qui priuatim aut publice obfuturi fatuum est: promiscue omni ous,stolidissimi ingeni j est. ita reperias,qui tanquam venena excutiant beneficia, contenti excussisse. arbitreris indignari rebus, nec magis apud se tenere dona sua posse, quam matres maturum partum.& proij ciunt illi in obuium, & primas preces; dignus an indignus munere sit qui rogat, postrema illis cura. dedis
se satis. Vitabit haec imprudentiae saxa Princeps, nec allidet ad hos fatuos scopulos prudentiae suae ratem. A i, ik , Vitauit A LBERT Vs,5 munificentiam prope omnem suam χμβυ-o in ecclesias vertit, S in pauperes, solitus in haec supra cente-
nam illia annis singulis, non liberaliore ma smanu, quam
laeta mente erogare. crederes parcum,cum liberalissimus es.set.ita tegebat prudens munera,Vt 5 necessitatibus aliorum occurrerct, Sc laudem ipse fugeret. Caesarem in hac re secutus &Augustum, quo egentium pudori consulerct,& cario non terris praemia speraret: magnum Agrigentinum Gilliam imitatus 1, quem serunt animo quam diuitijs locupletiorem,scmper in eroganda potius, quam in congreganda pecunia occupatum: adeo ut domus illius quaedam munificentiae ossicina crederetur. addit Valerius: sol ea ex contraria parte arcas inexorabibbiu claustru obseratas, nonne praestantiorem exictimas 1lum impensam,quam hane custodiam3 Redeo adPrincipem nostrum, qui cum munificus in plurimos esset, tum nulli unquam, licet beneficiorum immemori,improperauit beneficium; nec quae munifica & regia manu deaerat, reccnsuit unquam. plebeium hoc esse dicebat, non Princi-- p u m, mem o r veteris dicti: dedit beneficium,taceat , narret,
qMi accepit Addebat: Dedisse & narrasse, praemium accepisse est .ne mireris. dare didicerat, non acciperc, adeo vinccquid accipergestet, sciret. Qucrebantur sui aerarium exhauriri: iule impleri piis donationibus arbitrabatur. cum diceret, a Mau. 15 nullo Uzum munificentiλVictum. Iam si verum illud: dicissus
500쪽
fessis ins ex meis minimis, mihι serissis; quis credat irremuneratam Principis in Deum liberalitatem futuram 3 non sitit.
Intuere rerum gestarum magnitudinem . vide quam non magna manu, non magnae posscsor prouinciae, Gallica,Anglica, Germanica, Batauica, uno tempore sustinuerit arma
quamque nilail prope ipsi tot regnoruni arma decerpserint, cum plurima ipse hostibus. Tettis mihi Gallia, Germania, Flanaria, Iuliae, Cli uita, Montium Ducatus,& vicina his lo- ea. in quibus omnibus, sua & Ducum sitorum felici manu; prudentia,consilio & imperio sito, minimum viginti supra
centum orpida armis expugnata. &, quod mireris, pugnatum prope in singulis: ne putes uno quasi hiberno torrcn-te,aut Aquilonio vento demessa. In quibus uno Marchionis Spi NOLAE sapiemi dc fortunato ductu, oppida, prae ualida uecastra supra centum, ad Principis & Catholici Regis imperium deducta. quae,si multitudinem spectes, si rerum dissicultatem , si non magnam plerumque militum manum; a Dei magis, quam ab humana venisse dextera videbis. Inruere viciniora nobis, Ardream, Caletum, Hul stum, Os tendam, Reinberham, Lingam, Mesaliam, V aclitendon c-kam,Grollam, Iuliacum,& magnorum videbis Regum potentiam singula potuisse eludere. Taceo Bucquoiae Comitem,cuius vimiti,& Belgico militi, quid Imperator debeat,
quid Austria, Hungaria, Bohemia, Morauia, quid Christianus orbis,reS,me tacete, loquuntur.& creucrat ille sub Prin-eipe nostro; a quo & missus in auxilium labentis in Germania Imperil de rcligionis. Quae omnia Principis nostri genexosis ausibus, prudenti consilio gesta, ignorare nemo potest. solus ipse nihil sibi,Deo tribuenda putabat omnia. Senserat ille in suos liberalem Principis manum: reddidit quae
profuderat maiora,cum vinci ab nomine Deus nollet Sed&quod de Dahide Scriptura, Propter Dauidseruum meum,victoriar de hostibus relatae, hostiles eversis aut captae Urbes, pro-
uruciae, regna: hoc de ALBERTO nostro dici potest: Propicrii lili , sciuum,