장음표시 사용
571쪽
blabans.Theodossio contra Maximum & Eugenium tyra nos, Senuphius,inan nes&Philippus auxilio suerunt: victorem fecerunt. In castrii Honorij,nullo vulnere accepto,nu do milite desiderato, Gothorum, millia ducenta ceciderunt. Ambrosio victoria debita, qui praedixerat. Eodem monito-: re Masezel Honorij dux, quinque suorum millibus,hostium . octuaginta millia in Africa fudit. Magni Theodosij nepos
Theodosius, Persas & Saracenos vicit . terroremincusserat Deus,vd voluntario procursu in Euphratem decurrerent, α pra centum millia .ssachrbus inuoluerentur. Heraclius ita tribtis Costois ducibus, ter victor, non armis, sed ieiuni Ec Bolessaum Poloni eges, Russis , Henricum cure Huugatis; Ioannem COIIImenum,Scythis superatis. ΑΙparis . exercitus, Angelo ductare, per i gentis stagni aequor, i
columis arma circumscrt. non fuit magnum exercitui.exsi
caueratstagnum,qui ducebat A ngelus. Quo etiam duce Ioan nrs Tyrannus Rauenna exuitur, funditur. Vincebatur Clodouetas,uincebat Germanus: prosilijt Rex ad vota,Christianum se futuru si vinceret. excieuit uiinor votum, Christianus factus cst. E caelo etiam Cnildeberis in Amalaricum Visi reo thorum Regem vi istoria venit DeHunnis Aetius,de
and lis & Persis Belis mus , de Gothorum Regibus Nar sis, e caelo triumpharunt;illa Epiphanij, hic Dei Matrismonitu.Nota nimis Historia Simonis Montforth .in Albigenses,Matthis Coruin & Ioannis Huniadis in Turcas, Gode-fridi Bullonij,& Balduini in Palςstinam. Bella haecdi victoriae a solo caelo venerunt. Non taceo Hispaniae Reges. Pel gius quantula manu, quot Maurorum exercitus luditi Rata mirus, Ferdinadus,Gundisaluus, At sensus V . Alsonsus VIII. Alfonsus XI. parua fere omnes mant ingentem Maurorum multitudinem fuderunt: cum nunc ducenta millia, nunc centum,nunc plura caderent. Pugnabant Reges. vincebat -- iu
572쪽
in Regibus suis Deus. Taceo Alfonsum Henriqueet Lusitaniae, lacobum Aragoniae, Georgium Castrio tum,Carolum que Magnum, pietate omnes quam victorijs maiores, clatiores.Non taceo FERDINANDvM II. orbis prope copijs vndique circumscssum, Turcicis, Tartaricis, Transiluanicis, Hungaricis, Bohemicis, Germanicis , Batauicis, perexigua omnino manu, victore non semel itetisse. id non potest Pietast una haec hostcs profligauit, triumphos egit, Impe-
rium dedit. Orabat Imperator. vincebat in Ba v ARo dc BuC- ax ovo Deus. Iosue hos cogita,FERDINANDvM Moysem,hostes Amalecitas. O multos FER Di NANDos Deus:&nulli iam hostes,& haeresis nulla, de pax aeterna. Fide Imperator, nullum frustratus Deus cit. una Pietate vicisti. una perges Vincere,Vt aeternum audias:FERDINANDvs Victor, Pius.
Nec defuerunt inter Imperatores non Christianos, qui pietatem prae se ferrent Christianam.De Alexandro Seuero .&Hadriano Lampridius: Christo templum facere voluit,eumque anter Deos recipere,quod, Hadrianus cogitasse fertur, qui templa in omnibus ciuitatibu nesmutiem iussera eri, quae hodie,idcirco quia non bastent numina, dicuntur Hadriani.que illi ad hocparasse dicebatur.&dprohibitus in ab his, qui consilente acra,repererant, omnes Christianofuturos id optato euenisset, es templa reliqua δε- Nimirum consultus daemon responderat, exitium gentilitati imminae,si Christiana ficta permitterentur. Ita semper de mendacio veritas triumphum cgit. Idem staculo nostro contigit: cum duodennales inducias Hispaniarum Rex cum Batavis meditaretur, factaque mentio foret libertatis in religione concedendae ,respondisse togatorum in Batauia primus dicitur,eam vim este Catholicae Romanae fidei, a si ij,Aut omnes in sequelam traheret. non arbitreris hanc negatae ica .
libertatis rationem, ab eodem spiritu, a quo Gentilium si-crorum antistites, mutuatam ξ δ semper timidum mendacium, quanta dissidentia tui laboras i nc Vincamur a Vero, veritatem excludimus. Et quis non miretur, tam alte inse-
573쪽
disse odia,ut maiorum religioni renuntiemus, damnemus omnem retro aetatem, fideiq; nostrae auctores, sanct imonia
rerumq; gestarum gloria & miraculis clarissimos, ne eadem cum optimi Regis religione Deo iungamur. verebatur numirum ille,ne, si in religionem,in debitam etiam Regi fidem paullatim pullo mendacio Bataui concederent. exulare e go voluit fidem, aqua pericula verebatur. Firmare putauit Rempubl. regijs manibus extortam,& in illa domum suam non cecidit hoc fulmine, iacuit obrutus cespite: & , dum palam hostem veretur absentem , nudum iugulum dom ilico serro praebuit, generosius magni Veri aquilis, quam carnificis manu casurus. aam ludis in humanis fortuna, & in ipsa altitudino praecipitia paras ,& inuenis i non semperZo time quisquis mendacio inniteris veniet dies . faular.Redeo ad imperatoriam magni Alexandri Seueri pietatem. cum Christiam quemdam locum,qui publicus fuerat, occupinsent,contra popinari, dicerent ibi isium deberi , rescripsit, meliuo esse
Pt quomoiscunque Drara issic colatur, quam popinanu dedatur. Viueret Alexander, non rogacus respondcret, Batauicas E
clesias illi fidei, cui inaedificatae a maioribus sunt, restituendasὶ illis que qui cum Apostolicis Ecclesiis matricibus,&originalibus fidei conspirantὶ non illis qui do strinas homi
num & daemoniorum prurientibus auribus natas, de ingenio sapientiae saeculi proseminaverunt; temerarij interpretes diuinae dispositionis, quique do strinarum suarum venena de suo disseminarunt: ncque enim ostendere polliunt, a quo illa acceperint; non A postolicum aliquem virum,a quo illis tradita, ut merito vel de sola aetatc damnari debeant, tanto magis adulteri,quanto longius ab Apostolis, aut Apostoli eis viris disiuncti. Et fingamus coram Imperato , aut alio Iudice, Romanae fidei cultores, Batauicarum Ecclesiarum possessbres conuenire: Qui estis Θ& unde venistis: quis vos in Ecclesiarum nostrarum posscssionem immisiti quid agitis in
nostro non nostii t vetur est possessio nostra. hab us om
574쪽
gines firmas ab ipsis auctoribus, qui illas aedificarunt. nos heredes fidei illorum sumus: ut illi libris di verbis tradiderunt,ita tenemus. vos ex diuersitate fidei & doctrinae extranei merito iudicandi estis,cum quisque de suo arbitrio, aduersusApo lici seminis vitos,quq voluit,protuli bis adulter, verbo & calamo. nos nihil de 'oprio intulimus: a m ioribus accepta, nulla adiectione, aut transmutatione tenuimus. quid ergo inuolatis in possessiones alienas 3 Vestras co- scientias appcllo. qtu quas incolitis Ecclesias,extruxerunt de vestris,an de nostris crantes' de vestris; nemo tam inuerecunde impudens qui dixcrit. de nostris ergo erant. nam de vestris sunt 1 antium Ecclesiarum ruinς,potiusquam iacCntium ruinarum exstructioncs. Quod sit de ipsa vestra nostraque doctrina aganuis,non dicat quicumque ille iudex fuerit, illam doctrinam veritati deputandam, quae tenet quod primi Ecclesiaru in Batauia institutores, hi ab Apostolis, Apostoli a Chi isto 3 reliquam vero Omnem de mendacio ptaritl- dicandam,quae sapiat contra Veritatem, contraque primos institutores, ac propagatores suos Apostolici suminis frutices Finio. S rcduco calamum in viain,a qua illum Batauicae Ecclesilae,maiorum nostrorima pietatis monumenta,ab
Quod si impiorum Regum infelices exitus spectemus, perfacile videbimus quid amplectendum Principi sit. Iulianus,Valens,Zeno, Basiliscus, Anastasius,Heraclcon, pro- stlices.
nymus, Philippicus, Michael, Maximus Phocas, I contius, Murgyphilus, Andronicus, Comnenus, quo maiora nomina, hoc maiora impietatis exempla sunt, funesto Regibus cxitu in terrorem. Vt enim laeta piorum in amorem dc imutationem, sic tristia impiorum in horrorem & fugam sunt. Quod si ergo Rex iuuum imperium volet, persuadeat Imperia certo sibi,diuinis imperia auxilijs firmari, potentiusque diurna beneuolentia quam armis regna roborari& statui. Fa- mavior. istum hoc ab omni aeuo:docemurque vernaculis omnium Rrra gentium
575쪽
gentium historijs,domesticis etiam,vi non sit opus externa deposcere. Fibii η- pietatem vero religionem Fe toto regno amplimiaisis candam ac stabilici am, nihil aeque ac Principis moresi Met,aς uabunt. nihil enim ad persuadendum potentius rectoris plus enim valet muta in Rege exemplorum locutio,quam doctae plurimoru orationes: nihil enim in quamcunque partem validius est Regum exemplis, quorum mores vim prope legum in populo obtinent. Quo maiore cim cum spemone ac cautionc opus est, ne, dum libidini commodisque suis student, te suoique perditum eant. Quod ne
fiat, pietatem primi colant, ament, foueant. erit haec illis in aduersis robur & solamen, in secundis temperamentum,ne aut deij ciantur in illis animo, aut rerum in his prosperitate extollantur. Faetum ab ALBERTO Magno Belgarum Principe. qua una indomitus stetit; nec flexit ceruicem aduersis, nec extulit secundis. Et sane magna in uno aliquando regno pietas Regum,. Vte tam paucis orbe toto Regibus inter Diuos relati non pauci. Magnum hoc in purpura: qua etiam Religionis amore non pauci se exuerunt, Monaclaum induerunt. factum a
Lothario Imperatore, a Sigismundo Burgundiae, a Bamba Hispaniae, a Verem undo Castellae, a Ramiro Aragoniae; Sigeberto, Alfrido, Egberto Northumbriae; Ethel redo Meraciae, Henrico IV. Dalaiae,Carolomanno Alemanniς,Trebel
odosio III. Michaelia IV. Isaacio Comneno , Manucle Palaeologo Orientis Imperatoribus. Non quod Reges velim Monachos. imitari tamen optem pietate, si displiceat vestis Imitatus cst ALBERTus,ut iure optimo dici possit ALBER Tvs Pius. & nescio an Monachorum primi, aut arctius iungan, tur Deo, aut per orationem saepius per diem & diutius: nescio maiore vitς integritalc, morumque innocentia vivant.
Quid 3 qudd fortiter domestici qui cum illo adoleucrunt, as
576쪽
serant,nullum se in illius vita grauius delictum vidisse, nullum acerbius dictum, nullam vocem elatiorem, nullu commoti animi signum. in perpetua malacia vixi de arbitreris, quem perpetua tempestas cingebat. hoc est magnum csse , placida semper & inconcussa mente inter minitantes caelo Buctus vivere, omnibus iactationibus maiorem. hoc est alte 'Deo suo iungi, & in Principe Religiosiim esse, & maiorem
Religioso Religiosum. 6 quis imiteturi . C A P V T XX. Maiorum suorum vitam mores sibiproponat. V Et in fugam, si improbi; vel in imitatione, si probi. Hinc
illud Galbae ad Pisonem: Vtilissimiu bonarum malarumque rerum delectus, contare quid aut noluerissub alio Principe, aut o- Lem. Quod si clementi, liberali, benigno successcrit, aut nimia etiam indulgentia ac prodigalitate peccanti non statim ad extrema mores vertat, ad scueritatem nimirum ac disciplinam rigidiore. Peri; t his moribus Galba, magnus cetero- qui Princeps,& e primis, unus si non primus. perils Pcrtina x, Imperiosi quis alius dignasiimus, dum lapsbs emendare conatur mores , ac quasi Una falce prauitatem secare. Prudentior Vespasianus indulgentissimo Imperatori succedens, Ierditos ubique mores, collapsamq; militarem disciplinam,
enitate restituit, cum peritorum medicorum more, acie mentioribus curationem auspicatur. indulget quaedam, exinde reprimit. laxat deinde manum, retranit itcrum, paullatimque ad profutura ducit, ferrum in extremo seruans, breuiq; Imperium restituit sibi.Fregisset, si a durioribus incepi . sic incepit a benignioribus, & ferrc imperata docuit, dum inter indulgentiam, & acriora remedia medius inambulat. Prudenter. imitare Princeps: &quod clcmentia potes, noli ferro mederi; quod benignitate & amore, noli saeuitia MI r 3 ptana.
577쪽
poena. ipse ante Omnia exemplo Princeps praecat; &quod factum volet, faciat. sequentur praeeuntem subditi, &vel la verecundia virtutem imitabuntur. Hinc illud in Vespasiano Taciti: Obsequium inde in Principem, aemutimat amor malissior, quam poena ex legibus' metus. Et illud: Legati Tribunἱque ex moribus Imperatorum seueritatem aemulantur, et tempotivis conuiuysgaudent. Sequuntur hos milites, populus etiam,& iama adeo plebs gavdct mores reserre Ducis . regula nimirum populo Principis mores sunt. Idem de nobilitate, de de togatis dictum arbitrare . nec alia pronior ad vitia & virtutem via, quam Principis vita. plus enim muta haec locutio, omnium doctorum calamis & ore potest quo maius Principi meritum In probitatem praeeunti, m ius tormentum in improbitatem ducenti. ingens illi a vir tute gloria,nec minor a crimine pCena, cum omnium, viri tem ipsius aemulantium, corona donetur; omnium etiam.
scelera imitantium, sententia percutiatur. In selix improbi beata probi Principis conditio . nec opus ferro & ignibus Principi. potentior probitas in suadelam & imitationem ferro & ignibus est. nam & lus pudor subditos a scelere reuocabit, & in virtutem propcllet. ΙΗ tentior nimicitin amor Vena, moresque minis sunt. Proposuit sibi prudenter felicitori; imitandum Ah3ελ- aevs PMi Lippv xi l I. omnium sicculi sui Principum maximu,& qui conserri merito cum primis omnium retro iaculorum Regibus possit & debeat,ut iure monumento illius posteritas Magni nomen inscribat. In quo nihil non pacatum, nihil unqua turbidum,nihil indignabundum. Occurrebant aduersia amplectebatur ut amica, & a quibus prudentiam disce et, robur indueret. Secundaῖ ut infida &peritura,&damna minitantia. Denuntiabantur clades 3 crederes exspectatas. Victoriar nullae illum extulerunt. Regum inimicitiae diademati dicebat deberi. Amicitiaeὶ vino duraturas admit-xcbat.Magnorum minae excutiebat ut paleas. Arma ξ repe
578쪽
cutiebat ut fortuitas pilas. Coniurationes Θ magnis has impe rijs adiacere sciebat. Nobilitatis motus 3 putabat sine istis it 'lam esse non posse. Populi furoresZnaari componebat: frustra ab hoc pacata sperati ; & post malaciam metuendas tempestates; sed S iterum sperandam tranquillitatem. succedanea haec mutuo sibi esse, & fere plus tranquillari post saeuos, quam post moderatos fluctus maria.Filiorum 6c coniugum mortesὶ sciebat se genuisse,& duxisse morituros. Ex amicis
inimicos expeticbaturὶ dicebat hanc esse conditionem rerum humanaruntifalliqui aliud ex spe staret: S naturae adeo leges vclle euertcrc,qui auud speraret. Militares exurgebant
seditione si magnis semper impcrijs quasi quadam fatalitate
has adhaesisse narrabat, & fere collaetaneas magnorum imperiorum esse. nec ullum propc Romanorum Imperatorum fine his fu1sie: de fatuum elle aliud sperare a tanta militum colluvie,e diuersarum gentium dcspumatione collecta. Accisa aliqua prouincia, aut defrustatum aliquid ab aliquo rcgnorum suorum denuntiabaturὶ sol crc hoc eucnire ningitis aicbat regnis,quod rupibus, e quibus nullo suo sensu,vsibita suis varii varia detruncant,percxiguo rupium damno, bono suo magno . ni quod vc Fenaum, ne, si audacius insurgerent, ipsis sectet rupis fragmentis obruerentur.Inopinata insurgebant/nihil illi inopinatum unquam, nil improuidum. Inciderat in parum urbanumὶ non fuille melius aut natum, aut educatum dicebat. Magnae caussae magnarum offensionum praebebantur Z magni esse animi putabat non commoueri. quarc stabat interritus, ut in aliena caussa. Ingratum se illi
quisquam post beneficia praebebatidicere solitus, ignorare humanarum rerum coditionem qui aliud sibi promitteret, ac inter beneficia ponendum,si post beneficia gratos expcriretur: si ingratos, inter humana rua merandum. Conuicia dc criminationes liberarum esse dicebat Rerum publ. & si-guum humanae libertatis. quibus non magis mouebatur,
quam si quis asinus virum bonum di magnum calce percu D
579쪽
1o4 CAR. s C IBANI INsTITUTI fere conuicia, paruarum&ignauarum mentium humi serpentium esse. quae cum virtute sua destituantur, per magnorum criminationcs, ascensum sibi ad magna conantur 1 ruere. Addebat magnorum esse, ridere illa, ic indigna arbitrari ad quae magnitudinem suam flecterent. imo, compatiendum potius illis, tanquam morbo &phrenes 1laborantibus, cum animorum quemdam furorem appellare conuicia cosuesceret. denique magni boni signum esse conuicia pati, quae nunquam impeterent vilia &plebeia, sed alta & supra vulgus surgentia; propriumq; magnorum Regum esse; 6 paricio aliquam magnitudinis, liberiores linguas pati. nec ulla re alia facilius illa, quam contemptu vinci . Uictorem proinde statuebat illorum contemptorem;victum. Eiussi Gim qui se ob illa torqueret. Paucos ad domesticam familiarita- a. prima potentia aut nobilitate evexit, ne familiaritas
i. i iuncta potentiae aut nobilitati, metuenda suggereret. Pem
paucos e prima potenti nobilitate ad primas bellicas functiones extulit, ne potentem nobilitatem cum armasset, timere disceret. Paucis, sua & amicorum potentia magnis,extera imperia in multos annos protulit, ne imi erandi suavitate alicini, difficilius imperium ponerent, quam sumpsissent. Nulli familiarium suorum imperium in se dedit,ne regni staclum videretur ad miti fle. Nullius se consilijs de prudentiae
totum subiecit, ne aliena mutuatitia gubernare prudelia vi-dcretur, S in sotcntiae N audaciae viam sterneret,&contemptum in se suorum prouocaret. Nulli familiarium non plura saepe negauit, quam concessit, ne imperare tandem 'as. suescerent. Nunquam persenam regiam etiam in ludicris depositit: ne, dimi pares sibi fecisse videretur in ludicris, pares etiam fecisse crederetur in scri)s. Nimquam lata suis est elargitus, ut plura longe non posset: chim semper posse dare regium, totum vero aerarium& dona exhaurire, fatuum essera morte putarct. In quo cum omnia magna & laudata, tum laudatio p ' & maxima mors est, in omnem merito posteritatem,
580쪽
exemplum,& imitationem itura. Magnum olim exemplum patientiae&constantiae Iobus dedit. quem frustra totis viribus diabolus ceciderat: cum nec damnis,nec carorum una ruina amissionibus,ncc corporis confli stationibus succideret; & immundam ulcerum rcdundantiam, magna aequitate distringeret, solo sterquilinio suo diues, omniu tentati num iaculis, lorica clypeoque patientiae retusis. post quae tamen & co poris a Deo integritatem recuperauit, & quae amisiit; duplicata possedit. Confer hunc cum Rogum omnium maximo. si rcgna, potentiam, opes, nobilitatem spectes, frustra Iobus erit; si miseras corporis cum varia inualc- tudine conflictationes;si ulcerum magnitudincm, multitudincin, accrbitatem, foetorem; si te sto, tanquam durae cruci, anno integro asexionem, ut in nullam prope commoueri partem posiet; si acrcs continuo uc annorum sex podagrae
dolores; si febtim hecticam, cum duplici per annos duos . tertiana,intima,adcoque& ossiuna medullas depascentem; si grauissimam duorum & v inti dierum dysenteriam, quς nec moram daret, nec detersionem admitteret; si perpetua stomachi fastidia,si nullo potu si tim medicandam, si capitis& oculorum insanos dolores si ingentem puris ex ulceribus redundantiam, quae binas indies scutellas, diuite pedore, impleret; si inter haec malignissimi odoris grauitatem, quae
omnem illi somnum ademerat. Haec inquam si cum Iobi malis conseras, nescio an ulla sui parte inferiora reperias,atque adeo an non magnitudine sua vincant. Iam si utriusque in summis doloribus verba consideres,victum Iobum fatebere. audiamus hunc inclamantem: Oare except1 umgenim Cap. 3.bi' cur iactatus uberibus ' quare misero data est lux Z Antequam comedo seu piro es tanquam inundantes aquae,sic rugitus meau. Vti- C/p sinam appenderentur peccata mea, quitas iram mervi: ec calamitas, quam patior, inflaterat quasi arena maris haec grauior appareret: de o merba mea dolore sunt plena. Elegit se pendium anima C p. mortem ossa mea. Tadet a nimam meam mi mea. VtiNam Cap. io.