장음표시 사용
61쪽
guant cum veneno intcrim minimo, scintilla minima, clamna de incendia cxlurgarit maxima. Et non validissima quaeque, & saeculoriam opera ab inualido cadunt a lento stillicidio saxa 5 ferrum, a linea & blattis praedura robora. Idem in moribus inuenies. est hinc ill ud Plutarchit risit eris, qualis consuetudo qua et teris; cum bterarum'dissis bbros euolues, cum pinniratis colluctabem, cum venandi cupissis feraspersequem, cumpotatoribtu inebriaberis, eum ambitιosis magistratum ambibu. dc illud Psalmi: seum sancto sanctin eris, cum miro innocente
innocens eris;weum electo electus eris,'cum peruerso peruerteris:
maxime, siqua amicitia intercedat, quae morum similitudine gaudet. ItaCommodus Imperato Vt reliquos taceam, domesticorum improbitate portit; sitorum consiliis Roboamus.Benc illa more suo Senecat Amicos ramos a cupiditat bus,quantum fieri potest, eligemuse serpunt enim vitia, inin proxiamum quemque transibunt, in contactu nocetu. Itaque, retis in pestilentia, cauendum est,ne corruptu iam corporibus, es morbo flagrantibus assideamus, quia pericula trabemtu, aptituque ipse laborabimus: ita in amicorum legenias ingemis dabimus operam, quam minime inquinatos assumamus. initium morbi est,aegris sana miscereia. Prudenter,& Christiane. Addit: Praecipue tamen mitentur tria fles, is omnia deplorantes, quibus nutanon caussa in querelas placet, ranctu issi hcti sides es beneuolentia, tranqu/lgitati tamen in icures comes perturbatus,m omnia gemens. Hanc animi pacem qui adimit, qui interturbat; quod in amicitia maxime opta dum est, cucrtit. non potest serenitas e nubilo sperari; pluuia,&nebulae timendae sunt. Scio raro amicitiam inter homines firmari. Hinc illud Senecae: Nescis quantum sit pretium
amicitias non intesigu multum te ei datinum,cui dederis amom, rem non domibus tantum M o saeculis raram. & Ciceronis: Ex omnibus saeculis vix tria aut quatuor numerantur amicorum paria.
Plutarchus Theseum do Pyrithoum numerat, Achillem &Patroclum, Orest em& Pyladcm, Damonem Pythiam, Epaminondam o Pelopidam. omnibus retro saeculis tam
62쪽
paucos. quo maior felicitas est inuenisse amicum. A raritato 'pretia ''niunt. Vt enita peregrinitas res auget,accendit Vota, amorem pro hocat , ita raritas in desiderium suum impellit. 4Amisus enim fideia med camentum etata, aeternitatu Eeeli est. Dulcis vita amico sectata. morborum omnium, dolorum omnium leuamen unicum amicus Verus; quo amara dulcescunt, mollescunt aspera, levigantur scabra, , prosperantur aduersa, hilarescunt tristia, siccantur lacrymae,&mors ipsa in amati sinu, vita potius quam mors est. Non moritur amans, qui aeternum in amati pectore vivit: ut amasse, vixisse; aeternum amasse, vixisse aeternum sit. sed
dc quicunque amas, amat aeternum. nemo enim Verum amorem posuitvnquam: nec quisquam voste se illius exuit, qui induit semel. Comitatur amor mortuum. cum enim in anima amor transigatur, & haec vivat aetcrnum; vivere etiam amorem dicam aeternum, si verus est, ex virtute nimirum natus; quae cum mortuo societur, sectatur&amor virtuti insertus, tanquam non moriturae arbori non moriturus surculus .Hinc illud Ciceronis: Verae amicitiaest is majunt. Neque enim moritur virtus, cui amicitia inaedis eatur. In quam rem illud eiusdem: Vistus conciliat amicitias, oeconseruat: in ea Hr enim conuenientia rerum,in ea flabilito, in ea consantia. & alibi: Virtuti opera danda est, sine qua nequeamicitiam, neque Nigam rem expetuam consequipossumus .ea υπὸ neglecta,qui se habere amicos arbitratur, tum se denique errasse sentiet, clim eoi grauiis aliquis caseu experiri cogit. addit: Virtutum an sicitia ad trix a natura data est,non itiorum comes . Sola igitur virtus amicitiam admittit,sola tuetur & fouet, extra quam Vera ammicitia nulla est. Non ignoro,vix sperari amicitiam aeternam posse, nisi hi optimis viris . nam & vero Laelius monet: Videre bcet eos, qui antea commodis 1uerunt morIbus, imperio , potentate, projem rebus immutari, sternique ab iis meteres amicitias,'indulgeri nouis. Putas hos fuisse amicos Z Nemo amicus cum fortuna
63쪽
3O CARA SCRIBANI INsTITVTI amicitiam mutauit. si fecit, fortunae amicus fuit, non ho- νενi amici minis. Et Scipii,magnus amicitiae cultor, audet dic re, Ho- noris intamen olome ex amicis inimicos dedisse: ex eo e-frtuna iniminitias maxιmas Inter amIcos extItile narrat. Ego vero inmantur. tales amicos fuisse nunquam dixero: nunquam.Caesarem, de Pompeium, matrimonia licci interccsscrint, S connubialia mutui staguinis vincula: nunquam Syllam dc Marium, militia licet arctissima aliquando itineios . disiunxit hos speratus honor, 8c simul Rempublicam iccum traxit. Vet plures longe vera deposierint odia, vel Rci publicae, vesalia caussa, quam propositis opibus Jc dignitatibus vulgari Uti rem etiam amicitiam tenuerint. M. AE milius Lepidus, dcrarum qui Fulvius Flaccus Censores renunciati, diuturnas inimicitias
a fae in campo deposuerunt; cum putarent, non oportere cos . priuatis odiis dissidere, quos publica potestas iunxisset. Liuius quoque Salinator cum Nerone Consitu factus,dissicillimo Reipublicae tempore, iniuriarum Vltro citroq; acceptarum immeniores, mutuis consiliis scrroq; Hannibalem vinei posse docuerunt, citin prius odiorum obliuionem sbi. ii imperassent. Clarum illud Africani cum Tib. Gracchoei p. .' mn contentus enim Scipio, auctore Senatu, in Capitolio Iouis epulo cum Paccho concordiam communicas filiam quoque ei semilao protinus ibi de pondit. Ciccro etiam repetundarum reum Gabinium, a quo urbe pulsus fuerat, summo studio defendit: Vatinium etiam, in re stissimum sibi hostem, publicis iudiciis duobus tutatus est. Factum idem a P. Pulcro, qui Lentulum, a quo accusatus fuerat,ambitus reum protexit. Caninius vero Gallus C. Antoni j,quem damnauerat, filiam in uxorcm duxit,lc M.Colonium, a quo damnatus fuerat, rerum suarum procuratorem statuit. Nescias, reus an iudex
clarior. Illud M. Marcelli in uniuersam gentem illustre. accusatus a Siculis patientissimc tulit, supplices in clientelam cepit, sortitust prouinciam collegae cessit, pulcro in pinsteritatem clementiae, bonitatis, amoris de intcgritatis cX
64쪽
, emplo. Nobilissimum vero hoc Macedonici Metelli est: adgraues testatasq; cum Scipione inimicitias virtutum aemulatione, progrestus fuerat; ubi tamen interemptum domi
accepit, inpublIcumse proripuit morsoque Dustu, o voce confusa, Concumte, concu rite, Inquit, ciues, moeni urtavem emersa
stat: Scipioni enim Vicano intra se os penates quisenti nefaria et u iliata M. fibo uesuos monuit, it funebri ritu lecto Dumeros subiacerent: adiecitque non fore , ut postea id σα- ab ilias et iro maiori praestari mei. Haec post acerrimas inimicitias, post
innumcra propc togata praelia. tanta nimirum vis virtutis est, rapit etiam nolcntem In admirationem,Vcncrationem,
amorem sui de qua illud Laelij: Vos hortor, mi ita Nirtutem latis, sine qua amicitia esse non poten ut, ea excepta, nihil amicitia practabilius esse pMieras. qua sti blata, codem teste,omnis avita sublata iucunditas est. Nam quod alidum gaudium e dissentientibus animis nasci potest Z nunquam vere exhilarescit animus metu, suspidionibus, sollicitudine circumseptus. Omne proinde verum animi gaudium ab amore est, cuius' magnitudo dc praestantia ex Assensionibus atque discordiispercipi pote i. quae enim domus tam stabilis ea, quae tam firma ciuita quae non odiis atque dissidiis sundituspossit euerti ' ex quo quantum
bonum sit in amicitia, iudicar potvi. Ciceronis sunt; & vera nimis. Verissima etiam morientis Micipsae verba: Non exerci. tus , neque thesauri praesidia regnι sunt verum amici, quos neque armis cogere,neque auro parare queas; cis fide parantur. Equi dem ego regnum vobis trado firmum,si boni eritis; sin mathim ci lum. Nam concordia res parua crescunt, discordia maxima dilabun- imr. Amicos, non priuatorum tantum, scd regnorum praesidia dixit. non aurum, non arma. Docemur hoc Verminulis omnium gentium historiis, quae auro armisque perierunt. Regna, amore parta, amore fletcrunt: aurum & immodica auri sitis pleraque perdidit. armis euersa longe maxima: amor firmauit, &in posteros transmisit. Nec ullum unquam munimentum amore certius. Vicinorum Rcgum ac Principum
65쪽
C A R. SCRI B ANI INSTITUTIOcipum amicitia pro vallo & ferro semper fuit: quael aurum
M arma perdiderant, restituit amor, omnibus validior armis. nam & ab armis arma cadunt, & inter militares armatas custodias iuhil satis tutum est, inctus ab ipsis est; cum quae in tutelam delecta, in interitum non semel Regibus fucrint. ab amore timor nullus, &ccrtius media inter arma inerme pectus amore cinctum stabit, quam inter inermes manus armata serro dextera sevire docta,timeri assucta. Vis autem scire, an verus sit amor, a. citia vcra Z auia suasit νει Beria ardum: Ilia in vera amicitia, quae mbilin rebus amici quaerat, β benem tiam,si ilicet, ut gratis amet amantem se. Gr ruitus amor est, si amor est ;gratuita amicitia, si vera st nam, si cogitata praemia,aut spcrata intercurrunt dona, for- tunarum& honorum amor est,animorum non est: adeo amantis amor est, nec aliud. licenim amat, qui pecuniam amat,qui dignitates; & in has setas talis fertur amor & amicitia. at amicitia ad seipsum nulla cst, aut non vera est; cum omnis amicitia mutua sit, & alium circumspiciat cui socie- tur,&in quem sedissimdat, non inscriore fiducia, quam in pectus suum. neque enim animorum discrimina vera amicitia nouit, non fortunarum, ncque honorum. Est hinc illud Aristotelis apud Senecam: Amicus es Nna amma inaurasus corporibus habitans. Se proinde quisquis amat,&amatum
unum cogitat,intuetur Vt Vnum, fertur Ut in unum. ne1cit
amor plures. se in alio, alium in se contemplatur; sicq; cx alto,alium ex semetitur: idem enim velis,idemque nolis ea demum firma amicitia est. Morbo detinetur unus detinentur duo.
aduersi premunt unum cnfus in utroque est. moeror oc- tu ρεημ cupauit unu ni Θ occupauis Vtrumque: Vtrumque risus, V- trumque lacryma . prospera, laetaque tenent Vnum Z tenviit Vtrumque. Opes creuerunt Vnit accreverunt Virique. honor dolatus uni 3 delatus utriquc est: nam & Faudia & dolores , opes & paupertatem, prosperaq; iuxta ac aduersa amici, sua credit amicus, habeti pro suis: neque minor illido lo-
66쪽
doloris ac laetitiae sensus in amici periculis amnis, laetiori bus progressibus, quam in suis. communia namq ue, ut dici
lotet,inter amicos amicitia facit. Bene hoc parentum liberorumq, similitud me exprestit Seneca: Suamico communia sunt omnia, quomodo patri matrique communes liberisunt; quibus
cum duosvnt,non singulisingulos habent,se Agub binos. Bene &eleganter. & alibi Conseritum rerum omnium inter nos facit amι- citia; nec secundi quidquam singulis eri, nec aduersi , incommune eluuitur. si nim in his, quod Regum narrat historia: Anima i .Reg.i8. Ionathae conglutinata est animae David, es dilexit eum Ionathas quasianimamsuam. Quid non potest amor Z Postponit pa- re ami-trem Dauidi, illius honorem ,opes, regnum, salutem, vitam se ρ Dauid L Quid non audet amori laetus hauriet Vcnena dc ser- mui 'M,Ais. rum,ut amicum tueatur: laetusq; profundet vitam, vita ut vivat amicus longiore. cum enim se in amico vivere arbitretur,& nobiliore in illo quam in sc vita, negligit suam, ut nobil1ore in illo vitiat. Opibus etiam oui gaudebit, dignitatibus 1poliari, ut amico bene sit: cuius fortunas dignita tesq; suis cum praeterat, gaudet fraudari suis, si per hoc amiaco costulat. Quin adeo nihil sibi gloriosius arbitratur, quam pro amici incolumitate sanguinem fundere. Habes huius amoris non ignobile vestigium in millic a Seneca expres.lum: ISonus miles stret vulnera,enumerabit cicatrices, es transuemberatio telas, moriens amaurit eum ro quo cade imperatorem. non
sola in illo sortitudo est, amor est; quis tabellat, fortitcr ca dere posset,sed non amaret cum Pro quo cadit. dum cadit
amore, amoris est;& in morte intcr vulnera amare, amoris
magni cit. Ac Pae non impellit amori hic ille est, qui tot Martyrii millia inuolare docuit in serrum, ignes, forcipes,
candentes laminas, clauos, serras, Vncos, iecures, tanquam in rotas, lilia,violas. amati nimirum amor peditis obsederat. exolui illis poterant,&dignitatibus opibtisq; donari, si non profiterentur amatum. fateri voluerunt, SI ardere, S lec. Iri: deleFnitq; antc per omnia carnificia torm&a,ec tyranno rhi E m-
67쪽
stari, imo quam illum teger Hinc illae laetitiae inret to
menta voces, cum suauiores rosis prunas amorfaceret,motilius spongia ferrum, dulciorem saccaro liquatam. picem gratiora melle fella. Quid non potest amor fornaces a
dentes, craticulas, accenses lampades, lentos ignes, picata vestes, rugitus & ora leonum,mtas & cruces pro amato toleratas,de licias fuisse tot Martyrum testantur histori .hine illi inter ignes cssitus,& carnificum risiis,& pro ceroribis gaudia. nimirum non sentit corpus in neruo, in eculeo, in flamma, cum anima amato seo adhaeret, cum conglutina ista Deo amori suo est. contempsit co Pus, quisquis me tem per amorem confixit Deo.Idem prope in humanis est: tanta vis amoris est,ut totam fibi semel possederit mentem rapiat,& donet amato,Vt dulce illi videaturpro amato procumbere. nescis amor metum ; ignorat modum; omnibus. exuit, ut amatum induat &iucundius illi in caussa amat,
omnia largiri,ne,si quid seruet sibi,praetulisse hoc,& amat
Magis amasse videatur. Omnia ergo donat , ut omnibus ea riorem sibi indicet amatum. - ἐμVerum ergo amicum si scire voles,obiice aduerta prodeese amicus,prodct amor, quem non certius cotinebis, quilinflammam. Factum a C. Blosio, Tib. Gracchi, dum vivere . amico, qui non veritus fuit pleno simatu, Laelio rogantiis
teri,iulsi Gracchiu templo Iouis facessubdere iussisset, obsecivit,
rus ne id lati e Iusset'Nunq-m istud,muit, Gracchiuisu perasset. per aeranti autem in interrogatione Laelio , in M,. dem rennantia sisset in.ρφ- etiam Meser racchium-d eri uri r odit-Audax dictum. amoris . fulmen iuaseum im uniuetium senatum iaculatum. non probo , amicime tamen magnae testatio fuit magna.non li- eo' very amicistiae Risi quae honesti regulacontinetur;fuiti Hen affectus,ac necessitudinis maximae signum maximsi, eointatis etiam ac fidei documentum nobile. Simile h. bes
68쪽
bes in eadem domo Pomponij & Laetorij in C. Gracchum,
cui oppositu corporum suorum viam strauerunt. duo in tam multos; nec ante cesserui, quam S illi aditum praebuit, sent, dc morte amicitiam fgnassent. sortiter ; licet in non bona caussa. quam verus amor fuillet, quam laudata fides,
si pro patria stetissent. cecidissenti Audax etiam factoum in cadem Republica L. Rhegitat, qui Caepionem, post fusum deletumq; a Cimbris & Tcutonibus exercitum, e publica custodia eripuit, S fugae illius conacs accessit. subdit Valerius: es inexpugnabile tuum numen amicitia i tam ex altera parte Requbbica manum iniicere ex astera tua ιltam dexura tralinet; ista et uacrosanctus esse medet exigeret, tu exilium diceres. Non dico fuisse verum amorem, qui Caepionemi vinculis eripvit, cuius ignauia tantum- non Roma perierat: fuit tamen veteris archael Guliaritatis, ndetq; de audacis animi signuin marimum. G cncrosium ctiam T.V
lumnis, dc constantis in amicumanimi factum, qui cum ad M. A ntonium pertractuseflcet,quod M. Lucullum,qui Bruti de Cassii partes secutus secrat, familiariter coluislet : subeme, inoemt,rmperator, ad Lucusti corpiuproductum occidi. ductus quo voluerat, Luculh dexteram avide exsculatus, caput, quodab
stissum iacebat, subliuati- peotorisuo applicauit, ac deinis demisi Iam ceruicem mucioris gladio praebuit. Fugere poterat; noluit. siccare lacrymas poterat in amici morte; prodidit se lacrymis, dc amauit lacrymas amoris proditriccs, mortis'; caussam
nimia pietas dedit. U, si pro patria & Dco, quam nobilis amoris victima cadcretiNescio,an Ser. Terentius Volumnio minor, cum suum pro aeruto corpus tru dandum equitibus obi irrito licet conatu, cum agnitus uiuerc coactus fuerita
nec licuit fideli mendacio, obicuritate non satis susiragante, sanguine amorcm testari. 6, si hunc virtus impulisset, de haec silai Laelium Scipionis amicitia, Agrq pam Atigusti, nobiles 5 felices iacco: nulla enim tam ingrata posteritas utriusquc constantiam, S pro amacorum s lute serpetuam L a . in
69쪽
m aduersis iuxta ac secundis excubati nem ac ne ii olliri tiam tacebit. illud etiam Damonis & Puthiae sub Dionysio
Syracusarum Tyranno, mcmoria SI calamis dignissimum, eum at aer se pro altero capitis vadem dedit let, condictaque
hora alter rediit et, alter i. paratas pro amico ceruices nu- .dallet. addit Veserim: Admirati amborum animum Trannu . seupplicium fidei remisit, inseperque eos rogauit , Nise insocietatem a micitiae, tertium sodaliti, e dum intima euisurum beneuolentia r ciperent. Vis magna, quae ctiam tyrannum raptat In vota &1ccluctam, crudelitatem vertat In admirationcm, Odium In amorem, pcimam in amicitiae beneficium, tormenta in venerationem. Nec in ingenuis tantum, sud & in seruis amor
valuit, & supra seritorum fidem fides stetit. Maximis lano
Val lib.s. Viris comparandus M. Antonii clarissima oratoris seruus
qui in domini caulla ultr5 se iudicibus obtulit: Plurimulac ratus Nerberibus, eculeoque impositin I candentibus etiam laminu
test, quῖd tam pium, F tam fortem simiumstruiti nomini inclusit Quanta in seruo fides, amor quantusi ne proderet domi num reum, saeuistima subire maluit, ignibus amorem&Κ-dem probaturus. itetit fortior ignibus M verberibus fides, &amor. Pares animo C. Plotij Planei a tritimuitis proscripti serui: cum diu multiunqueetorquerentur,prodere domi num noluerunt. poteranu viuc , dc opibus etiam donari; mori maluerunt .. Verum non Ius in Flancus, tam.fideles, tamque bona exempti seruos vise s crucia se processit in me .m, mulumquegladu mιbtum obieras. subdit Valerius: quod certa.' men mutua beneuolent xia dignosti facit, virlim dignior δε- minus fuerit, qui ram conctantemsemorum fiam experaretur; auserui,qui tamium domini misericord quaestionu saeuitia liberarentur. Quos quibus praeferami dominum seruis an hos dominoi par utrimque gloria in animo pari. Illud etiam omniumerito calamis nobilitandum,cum Vrbinii Panopionis seruus,edoctus do militibus ad proscriptu dominum occide . dum
70쪽
POLITICO-CHIL TIRNA. 3 dum submissis,commutata cum eo veste annulo , c προ- flico sitam emisit esse autem in cubiculum ac lectulum recepst,' ut e Panopionem occi passus eH. Breve factum,ingens materia calamorum S oris, digni stimum s amplastimo monumento,
quod Panopion potuit pictati, fidei, gratitudini. O magnum virum , si Senatore aut equite Romano natus essetiimo maiorem, cum in seruili pectorc consularcs animos tulerit & Impcratore dignos omniq; adco purpura S sceptro digniores. Hoc est post moricio vivere, tam fortiter in aliena causta occiimbere, fitaq; morte vitam domino parare. ὁ
maior domino lenius i. Perfecti vero amoris &amicitiae documenta Cint,vinul- Vera amili rei honestae amans parcat in amati caussa, non laboribus, non opibus, non famae, non sangumi. ArῬbι ιlgum inuenim, Drret in qui honorem amici anteponatDo' ids quam graues, quam dum ciles plerisque radentur calaraitat' societatesἰ E t tam cia sine hac lcgo vera c6sistercanaicitia non potest: silmilata potest, quae minimo aduersarum rerum vcnto auolad&dilabitur ; vera manet. Est tamen 6 alia,quae vim Lam morte testatur.Tib. sane Gracchus, cum sibi aut coniugi moriendum augures dixtiscnt, mori maluit, ut uxor vlucret . ut meritὁ Valerius insaninet ornet amn sicio et Irum feliciorem iuxerim , quὸd talem rum habuerat ; an miseriorem, quod amiserit. C. vcro Plautius Numida, morte uxoris audita, scrro incubuit, uxorem secutus .factu & a M. Plautio: mamιci, sicut erat, togatum
calceatum corpora coniugu ιunxer ιnt,ac mirumque Nua cremarunt.
Morte iungi. maluerunt, quam vita distrahi. Non probo; sed amoris cuiusdam, licet imprudentis, altequm designo. Illud in muliere portentosum: cum Porcia Catonis filia virum suumBrutum occubuille inicit exiliet, serrumi deesset,ai dentibus ore carbonibus haustis, spiritum obfirmato moti animo interclusit, & maritum sequi iussit. Vis quanta Mmoris i nescio, an non fortius tulille mariti casum. Maξissule ex virtute, cui uni verus amor innititur. Quidi quod