장음표시 사용
71쪽
furoris ac desperationis aliquid in his mortibus, & vitae tradia, d immoderati cuiusdam animi impotentia, & mens moeroris impatiens, dolorique succumbens,& victa malis, quae ferro finem quaerit,aut alio mortis generesHypsicratea tonsis capillis, equoq; & armis assueta, Mithridatem coni
ta. Hoc etiam in mulieribus generosum. Cum Minyae, ob affectatum Spartanum regnum, publicae custodiae inclusi, capitali seruarentur supplicio , coniuges eorum Eguoras ibis
guis, velut algocuturae perituros miros, impetrato a custodda a tu, carce em intrauerunt, commutataque irati, pe simulationem
doloru metitis capitibin, eos abirepasi 1 nt. Addit: noe loco quid aliud adiecerim, quam dignas sivisse, pubus Minyae nuberenis S ciorum Iasenis tanguis,coniugalis amoris exemptu illustre at ego nescio,an laudare vi os possim,qui vinci sc a coniugiubus passi, vivere malucrunt, quam sine coniugum periculo
fortiter occumbere. uxores merito laudem, quae cum veste mulierem exuerunt, virum induerunte non laudem viros, qui cum veste mulierem indueriint, exuerunt virum.&non fortius viti caderent, quam deteriorem mentiti sexum, via uerentὶ non generosius vinculis, quam feminea indueren-.tur veste ZQuid ignauius, quam vitam, coniugum veste mercari, suaqueii Dcrtate pericula coniugibus accersereὶ Ut merito laudem mulicres viros fustas, damnem viros in mulieres commigrantes. simul enim cum velle migrauit animus, ut illi viri esse desinerent,illae mulieres; illi feminareste inciperent,liae viri,& viri serre etiam sub securi,& tortoris manu: latentibus intcrim profugis S ingloriis viris sub fominea veste. dignissmi hi omnino, qui feminae essent; digni stimae illae,quae viri Oscerentur. Gu h.υ- Sequitur, Cicerone teste, amicitiae lex altera, it ab amiasa ab Ti,eu honesta petamus, nec alia : dc amicorum causia hone facia- mus neeexpectemus quidem dum rogemur,stastudium pervi
a t.Inhonesta qui petit,amicitiae limites, quae soli
72쪽
rationi ac virtuti innititur, trans editur . non amat, qui stetera ab amico sperat. odit quisquis criminum auctor esto neque enim hoc bene, sed male velle est . at amicorum nemo male amico volet, si amicus est. male autem Vult, qui - scelera suadet. nam quod malum siccieribus grauius aut quid Qnestius homini euenire potest, quam domesticis intus fluctibus concuti, & perpetua mentis inquietudine i chari, omnique animorum tranquillitate ac pace nudatu asceleribus haec nasci scimus omnesia non est ergo micus, qui in scelera impellit. omni hoste grauior est,qui sub amici persona, inimica consilia Liggerit, qui caussam praeber, qui impellit. Et sane mitior est, qui in corpus ferrum strin- .git, quia qui sceleribus animam inuoluit. benignior cor- ...poris, quam animae mors cst nulla autem mors deterior, quain quae a sceler venit. Nemo ergo in hoc amicum ami- cus incitabit,sii saluum volet, si fortunatum, si In magnis animoriim opibus; & alta pace, si beatum denique. Atque hinc illud Laelii apud Ciceronem meprima lex in a ιcιtia
sanciatur, mi neque rogemsu res turpes, neque faciam in rogati. Bene,&Christiane. aeterna haec lex verae amicitiae sit, & nussis saxie est excuseno peccati amici causia peccaueris. Audiant Christiani ,3c imitentur znec patianturma profunda gentilitate vinci, nee agnoscant amicum nisi iusta petentem , adde nisi:
Audi eundem: O biis, quiperauium ritu, ad voluptatem omnia reserunt, longe iussentimo. nee mirum: nihil enim altum, ni-
hil magnisicum ae Huinum flusii repossunt, qui s.as omnes coPta'
tiones abieceνunt ad rem tam humum, tamque contemptam. Quid ergo,qui.in mutuas voluptates exardescuntὶ non se mutuo amant, cum non raro vitam in hoc aestu prodigant, & laetiamicitiae causia sanguinem fundant: non magis,quam bruta animantia,quae paribus non raro libidinum furiis aguntur. furunt illi, non amandi, & ferarum more, ut optatis fruantur, Irruunt in serrum & venabula. Disces,si tales videris QPum,honorum,parentum,coniugum, filiorum, adeoq; dc
73쪽
animarum salute postposita,non ire, scd fatuo ausi, caco,
impetu ruere,ut nocitura, &unius momenti hilaremniam expleant. & ferc dum ardor his in furninoest, perem , . nari talcs a mente sua videas, omni prudentia enitos imm' ante pcricula nosse, quam obruti illis&in ulti iacuerint; neque damna videre, nisi postquam .acceperint; fera pomi tentia, fera sapientia; neque ante ad se hominem si suum redi quiri vel brutis sinultimas voluptates expleuerint, Vel magno nimis ex lucrint. quo fere tempore & seipses da nant,&faeta nollent,& moeroribus obuoluuntur, & Iem ritatem admirantur,&erubescunt ad praeterita. Quia vero humana incerta,duba; euentus, ncc quidquamuis , loco tuo firmum ac stabile,ne montes quidem,rupes aco
zzz ria, quo minus mens humana, fluctibus perpetuo labie ,--η -u- bus quam rupibus similion, suadent primentes ne qxus es amici sinum quod cum rubore obiici ab hostes:tralia. possit. Hinc illud Senecae:Ita tuue, initi commitis,m Ρ- committere etiam inimicopossis. Et vetus illuctilia amicum habemposse moliri inimicum putes. Hoc q ui cogitat, non facilem
mitenda amico committet. Et magnum omnino est, aliud ullo tempore poenitendum alienis auribus oculis cum mittere. nam & qui ii dic amicus est inimicam cras indum re mentem p icit. commisisti dum staret amiciti aliquid erubescendum proder, ut ex amico inimicum pudore fundat. Caucbit crgo vir prudens, nec credet sera post M' - .nitudine luenda. faciet si in omni homine censorem de no stem cogitaueris. Sed & prudens hic metus magriaecos sprudentiae est. nequc enim quisquam famulante hoc tu,incidet in prodendi, aut proditi secreti praecipitia.
Quanquam non diffitear, non credere me sincera ce tamq; intercessisse amicitiam,quae in odia exsurrexit. a e
natenim amicitia, si talis est, etiam cum amico destim, tura at enim illa in gradu, nec amorem potu, altero liuet ponenter in quo Verus amor nunquam sint, ii aliquando cxcidit;
74쪽
excidit; magis, si in odia versus fuit.Familiaritas quaedam&contubematio fuit; amor non fidit. aut sane amoris umbra quaedam fruit,& tenue magni corporis vestigium; nec aliud. aut,ut multum largiar, impersectus quidam amor fuit; verus non filii. Grave dices, modum illum in amicitia tenere, Sc intentum in omnem partem animum, operamq, dare,Vt singula verba aures, oculosi ac monentem paedagogum habeant. cum amicitia expers curarum illarum m crito esse debeat, ac pari quisque cum amico qua secum libertate, scoposita amici cura ac timore, versari in omnibus consueue rit. Ita est. sed, cum amicitiam in sola virtute positam esse censeam, ea omnino libertate cum amico erit, qua secum an virtutum exercitationibus. quod qui fecerit, nec erubescet unquam, nec poenitendum quidquam amico commit-reti, nam in sceleribus, ac prauis actionibus,etiam dum selus est, erubescet, Sc conscientiam domesticum impiabitatis testem verebitur. Securi stimos ergo & liberrimos in amicitia volo. fiet hoc, si se a virtute amicitiam metiamur, illius m terminis hanc concludamus. inare venio omnino in eam lententiam,vt veras amicitias senati ternas cum Ciceresie dicam: nihil proinde metuendum a vero amico csse,
omniam tuto illi credi post cium nihil extra virtutem credatur, aut non ab illa profectum: quod quacunque Via proditum ruborem incutere non potest. vi verum sit illud Scipionis, qui Laelio referente, negabat vlum vocem inimiciorem amicitiaepotuisse reperiri, qtiam enu, qui dixisset, ita ama oportere, Ni aliquando esset osurus , quod hoc praecepti adtolgendam amicitiam evaleret. Perpetuum enim metum haec cogitatio animis ingenerat, & mcntem ad oriania dubiam & attoni
tam, sibim aliisq; dissidentem statuit, omni fiducia ac tranquillitate procul pulsa; quo fit, ut non postremus ille ami
citiae strictus pereat a Seneca recensitus: 'animn bonum e tibi sunt praeparata pectora, in quae tuto secretum omne deficendat, quorum conmentiam inius quam tream timeas, quorum sermo soli-F cituis
75쪽
r. CAR. SCRIBANI INSTITvTIocitudinem liniat ,sententia consitium expediat, hilaritas tristitiam dissipet, a pectus ipse debeleti de alibi: D al quem amicum credas,.
non tantundem credas quatitura tibι, evehementer erras, m nomsais nosti aram merae amicitiae. Tu Dero omnia cum amico delibera,
sed de ipso prius post amicitiam credendum est,ante amicitiam iudι- candum. diu cogita an tibi in amscitiam aliquo recipiendus sit:cum placuerit sier toto ita pectore admitte, tam audacter cum eo loquere, quam tecum. Hinc Cicero: Vuiddulcius, quam habere, quo cum omnia audeas sic loqui, 'Ut tecum Si enim,ut cum futuro hoste loquendum, Ut tecum loqui non poteris: neque enim periculum, ut quis hostis aliquando sit siti, & commisti animo suo prodat, factus accusator sui. Utramque tamen sententiam non dissicile concilies; nam cum, Cicerone scite, Inter solos bonos vera amicitia rcperiatur, nil pcriculi cit,ne quid verbo factoq; committant mutuo boni poenitedum si prodatur . tutὁ proinde vir bonus committere omnia amico potest, nihil commisturus nisi bonum, si bonus & amicus amico elle velit. Committet ergo omnia amicuS amico,ie- 'iacturq; Senecam: maint cruemunt quaedam , quae consuetudo
jecιt arcana,cum amico omnes curas, omnes cogItationes tuas msce;
fidelem si putaueris, facies: nam mustua&γου docuerunt, dum timent fas, e saliis ιus peccan muri lcando fecerunt. Dignum Philosopho documentum. fiducia una aliam excitat, Vt amor VnuSalium.Hinc bene dictum ab eodem: Si 'Pis am.iri, ama: Dr uocat amor amoremini veneratio una alteram: cumq; facia
le sit amare,erit etiam facile amari mutuo se haec incendunt,& ignem igni sussiciunt. Non dico non solere aliquando bonos a probitate dege
nerare,&Vtrumque etiam amicum virtuti renunciare. nimis hoc fianesta orbe toto nos exempla docent quidi sperare, quid* timere debeamus, aperiunt. quod voi accidit, veri amici elle desinunt, cum nulla improbitas alteri nubat
76쪽
mutuo potest; cum cnim bonorum virorum consilia, mutuoq; in amicitia concredita non nisi e virtutibus nata sint,
nulla in illorum publicatione damna timenda sint. neque ideo falsus Cicero est,qui amicitias aeternas esse dixit, cum
perraro admodum semel alte defossa animo virtus, annorum exercitatione roborata,hominem suum destituat. Ac- nitari cedit,nec cum morte quidem amicitiam deponi. nam & qui superest, amati memoria colit, eQ validius, quo negata fortius amamus,& defuncti animo innixus virtuti amor adl ret. fit hoc in scientia, quae cum morte non moritur. quo
inimis amor virtuti insertust Sequitur enim aeternam Virtutem, amor a temus, pari a ternitate donandus, pari remunerandus.Sed neque amare se desinent post mortem, qui amarunt In vita . non solet mors animum frustrari virtute, nec probitate tua mentem exuere: quare nec amorem Virtute natum. non quod boni omnes non amaturi sint om S,
sed inerit amicorum animis, praetcr vulgatu illum Omnium bonorum amorem, amor alius caelestibus non indignus. Voluisse hoc vidctur Cicero,& veterum schola Philosopho rum, cum sempiternas voluerunt esse amicitias. Quam non
immerito prope dicam Christianos, cum tam alte vidcam iuccinctostquam non longe abeunt ab Euangelio, qui de virtutibus tam euangelice sciatiunt quam castos, qui tam calle de amore loquuntur ' non videantur hi nutriti in magni Ioannis dilciplinatu,qui de vero amore, de Vera amicitia,adeo pie & mellite ad Ioannis calamu scributὶ Iana quam non longe abeant a mimorum in Ecclesia Patrum placitis, ac caelestis amoris delineatione, cum tam nobili, generoso& docto penicillo peritissimi artifices virtutum ac amicitiae . augusta aepingunt, quis non videat ut hoc nomine admirandi,tati dandi, imitandi veniat cliam Christianis. Et quc mpudeat, c gentilitia licet s chola, silcere caelo coronanda, remuncranda caeloi imilcmur. nemo praenatandus crubcstat. F Σ . CA-
77쪽
ratio in matrimonio tenenda PVLTA llic dici possent. breuis ero. nihil dicam de caelibatu, ne incurrant in hanc chartam agmina coniuga torum. Illud tamen Apostoli non transeo: Volo omnes vos esse sicut meipsum. Tico autem non nuptu , es vulnus bonum es istis sesiis permaneant, sicuthego. Addite Solutiu es ab uxore, nob quare Uxorem. et audit denique: qui matrimonio Iungit mirginem suam, benefacit; cir qui non iungit, mehu facit. Mulier algigata est legi quanto tempore mur mit. quod si dormierit vir eius, tib rata est: cui vult nubat; tantum in Donuno. Eeatισr autem erit si spermanserit,sicundum meum consitam: puto autem quod cra' ego piratum Dei. habeam. Haec Apostolus; non ego. neque iam
hic ago, ut plurimos videam Paulli imitatores. plus enim nes s. de.veteri Euangelio rcdolemus quis, de nouo: Crescite, es mustipiscaminι, replete terram. Non improbo: Apostolum tamen magis probo. Et audio de virginitatis praerogatiua Dominum : D rsurrectione neque nubent, neque nubentur Lue. . sed e ni sicut Mngeb ira in caelo . & explicatius: Fili, hiauisaeculi nubunt, traduntur ad nuptias; isti veia qui aegni bab
buntur saeculo ido,o' resurirectione ex mortu , neque u bent, neque ducent ores: neq- enim rustra mora poterunt: aequales enim An
gelis sunt, in sili unt Dei, clim sintsili, resuinremonu. Assimilan
tur virgines Angelis, adeo & aequantur. Et excluduntur nuptiae caelo. terra has nouit, ignorat caelum: non ignor ret, si aliquid de perseetione mutuarFtur . nunc cum ex lent caelo, necessum aliquid illis impersectionis adhaeresce . re: non exularent, si non adhaeresteret. non quod nuptias damnem, sed quod excludi illas caelo videam. Verum omitto nunc hanc disputationem inuidia & aemulatione grauidam. transeo ad matrimonium. Uxorem amas ama parem . non rei, cio inferiorem opibus,gcnere, quae .
78쪽
quae obsequi didicit & seruire. QuidZquod magis hanc pro
bem quam superiorem, ne dominam patiaris,non uxorem. imperare enim illae sciunt,obsequi neiciunt: cum' animOS ab opibus & genere mutuentur, ignobilis egentisq; mariti
contemptum induunt, Sc seruum intuentur, non coiugem:
opum enim generisque disparitas animorum disparitatem prouocat, Vt, quae diuitiis genereque superiores sunt, imperio etiam esse velint. Hinc infelix illa seruitus,qua melior deteriori sexui parerc cogitur, & famulari discit qui imp rare debebat. Turpe stolam togae imperarc, turpe colum gladio. hinc illa domestica verborum,unguium, capillaturae, pugnorum, tanquam caestuum bella. hinc femineae,
ceani tempeltatibus maiores,stuet iisq; decumanis saeuiores: , Sexusque oblita minoruSpumat,Wintentes imitatur femina tauros. Et verum nimium illud Poetae: Non sic incerto 'uantur mine Syrtes, ecfota labisno tam tremefacta Noto, . ' . cito feminea non constat sardus in ira, Sive ea causta leuis ue ea caussagrauu-Sed neque tot vomunt serpentes venena, quot indignabunda effundit mulier hinc illud Sapietis: Non es caput ne- Eeeli. u. qmussiaper eaput eolubra, , nuinest ira super iram mi ires. Et, Bre- Ibidem. uis omniis malitiasuper malitiam mulseris. Ut proinde exclamet: Prou. an elim est habitare in terra deserta , quam cum mulsere rixosa miracunda. adeoque smmorari bona draconi placebit, Eeeli. habitare cum muliere nerem. &, Sicut boum iugum, q-dmouetur, Eccli 16. ita es mulier nequam: qui tenet iliam, quasi qm comprehenditsicompionem. Vt bene Chryselogus:Lacrym. arma mincunt, regna Selm s fletibus incbnant, lamentis totam sortitud nem Hrorum frangunt.
Addit Cyprianus: Oantos bones domuit 'rea in semitra delica . ta, quae cum sit vilis es misera , de magnis efficit praedam l Hercules,Samson, Adam, Salomon nos docent. Herculeas flammas Poetae loquuntur. de Samsone illud Ambrosij
79쪽
sis vali us fortis leonem se ocauit; sed amorem suumβfocare
non potuit. incula soluit homum ; si unum non soluit nexus cupiditatum. messes incendit alienas ; sed Ῥnius mulum accensius ign/e se, messemsuae et istutia amisit. De Adamo nihil dico. Euam qui dixit, omnia dixit. 6 nimium nos ipsi testes mulieris uniust Qtiis nesciat primordiale deli istum quis traduccm,& in semine venenum 3 O quam saeuis aeternum mulier, etiam in illos qui Paradisi nullum ccipitem norunt i quam valide in omnem posteritalcm iacularis venena i testes in-Eccli. ἴ- ferorum flamme. & aperte Sapiens: Amuliere initium fas ese peccati perarum omnes morimur. De Salomone Scis ira
3.Regii. Inclamat: Auerterunt mulieres cor eius. De quIbus audet Chry-Hom.1I. 1Ostomus: Oid i mulier, nisi amicitiae inimica, me Aluna,necesseritim maiam, narumalis tentatio, d sideratilis calaamias, domesticum periculum,delecta D detrimentum, mati natura, boni . ες - ' decoreri' ut Audet Maximus: Mulieresimi rinaufragium, qui reis impedimentum, ita captiuitas, quotidoum damnum, Voluntaria pugnasumptuosium besium,brigua conuiua, o citudo confidens, leaena complectens, exomata Sylia, animal litiosum, malum n Annal.3. e sarium. Fortiter Tacitus: Feminarumsexus, si l cerata adsit, suus, ambitiosus, potestati sique auidus. Vnde monet Sapiens: Eeeli. i. Non des mulseripotestatem animae tua, ne ine ediatur in virtuum Eecli. as tuam, es confundaris. Causam acinit: Muliersi primatu habeat contraria ect miro seuo. Sequitur: Cor humilae, inficies triatas, plaga mortis, mulier nequam. Et in eandem sententia Ephrem: id inter quadrupedia leone territibus, aut inter reptiba draconereuribus' merum nihil admalam mulierem. Confirmat Sapiens: ibidem. Omnis plaga,triRitia mortis era,'omnis malitia, nequitia mu&Euripid. S: G raecus Poeta: Clim mulrae in terra marique ferae sint, omnium maxima muner fera ea. Beatus, qui se crimere huic potuit, potuitq; qui voluit. Coi 7 Quod s1 carere hoc malo graue sit, cum miluaesiit nubere quam Nn , minus nimirum malum matrimonio iungi, quam
ignibus amburi ; uxorcin deligat, mitius flammis mesum. In
80쪽
In cuius delectu sequatur Chrysostomum: Oare pudicam Mutierest religiosam puelum,ut implearis benedictionibus Sapientis: cyratiasupergratiam, mulier sancta pudorata. Dc forma, Vlti- Eeeli. 1ι. ma cura sit. fere enim pulcritudini sellicitud adiuncta,
dc comes formae metus est. totq; prope anxietatibus maritus in oluitur,quot elegantias in uxore legit. Et non verum illud Fasi gratia, em mana spulcritudo ; mulier timens Domι- num ipse laudabitur 5 ninais vcrumi Sed neque nimis comem, blandam,& excultam nimium Mn nimum oribus volo , nc alienum calorem prouocet. Nolo cam. sed neque nimis aulicam verbis,moribus, blandimen- ω. vis probo. rara verecundiae cum nimia elegantia mutura
is est. & non curiosior una ciuilitas alliam prouocat; &dum singuli comitate certant, aliquid refundunt complacentiae & affectus' Nolo in exteriore membrorum compositione mollem Nectenera& teneram. quis enim ignoret, nimiam morum tenerit' dinem libidinis prouocatorium esse Nolo eloquentem, ne tot iaculetur ignes, quot verba. elinguem tamen nolo,& barbarum sonantem. Verum ele- ζά gantia verborum, elocutionis venustate adiuta, omni viro gladius est. Addit Ecclesiasticus : Colgoquium iEuu quas ignu Eccli. ., exardesiit. Habius ritu prunas ardere facis,'flamma de ore rivi Iob r. Creaetur. 2 ιtidius oleo guttur enu: nouissima autem ιβις amara ,
quasi abs thium, , acuta quasigladius biceps.
Nolo cultam nimis & ornatam,memor Hieronymi: Vir 2 visita aut mutiem suo ornasu oculos hominum adse trahens, resinultam inde sequatur damnum, sivpbcium tamen aeternum meretur ; qui metria.
num attulit, ut sit qui Nitorem & mundiciem pro-den . bo, ner fastidium sordes & neglectior forma pariant, & in Ghenas virum compcllant. nimium tamen ornatum damno.
nam cui hunc viro Θ Domi placere discat, quae casta est, ut maritali cubiculo & toro complacentia claudatur. Et quo ornatus aliorum oculis ut placeas marito pudica placebit. dc