장음표시 사용
611쪽
13 CAR. SCUBANI INsTITNTIO issis meae voluntati accommodent. Quid vero ad stabilienda regna consilia valeant, sortiter &vere Sallustius docet: Omnia regna, riuitates, nationes usque eo prosperum imperium habu runt, dum apud eos vera consilsa Naluerunt. Micunque autemgratia, timor, oluptas ea corrupere, pὸ Ipausio imminutae opes, deinde ademptum imperiuripo DemUruitus imposita M. Videant Reges, ne in consilium adlaibeant,quosgratia,timor, Voluptas,ressimum veri venenum, occupaui
In statuendis vero condendisque legibus, Ferdinandum cognomento Catholicum prudenti prouidoque astu usum narrant; solitum nimirum per fidum aliquem suorum, rem lege firmandam in vulgus ipargere, non ut ferendam,sed ut utilem,& ReipubL necessariam, quis certior de populi voluntatc fieret: quam ubi placituram intellexerat, lege firmabat. unde conscquebatur, ut volentibus, quae cogitauera j etaret.
C a P V T XXVIII. Ecclesiis probatissmos prosciat,
ECCLasi AE praefici curet, quos Vitae probitas, morum m-tegritas, prudentia, rerum experientia, eruditio, pictas commendat: non qui deduci um nonacna trabeis, &fastos recolunt purpuratos,&exesam senio nobilitate nec aliud Quδd si cum opibus, imaginibus, praeclaraq; memoria sui, virtutem relinquere maiores possent; esset cur merito magnorum liberis prima quaeque in Republ. munia, etiam re luctantibus, traderentur. Nunc cum sola virtus sit quae ne
que dari, neque accipi potest, ct illa seu sit, quae Ecclesia
purpura viniri mercatur; perfacile quiuis videat,qui Ecclesiis praefici debeant.Amor,maiorum in Rempubl.ac Reges imerita,vetus nobilitas,amicorum turba, fauor, gratia, magnorum assinitas,opes, morum elegantia, formae venustas, δε-
612쪽
Bnguarum peritia,mollis elocutio,vcstium nitor, & sit quid aliud externarum rerum est,Principum fere oculos obnubiulant. quare suspecta haec meritoesic debet,ut, si solitaria sint,& virtutibus Rati destituta, negligat. Sane si fortibus factis ignobilis nobilem anteeat, si militari peritia; quis hunc non, ignavo nobili, sela natalium praerogatiua fulto, praeserat,si inluam Remp.&exercitum voletὶ Eadem in omni hominu genere reperies, etiam inter plebeias artes. Quis sutorem, lariorem, fabrum imperitum perito; quis in liberalioribus pictorem , architectum typographum indoctoum docto;. quis Poetam, Oratorem, Historicum, Philosephuni, Medicum, Iurisconsultum, Theologum incruditum crud1to, ob
maiorum scientiam aut meri ta,anteponatὶ Qtio maior dele-
.stus in Ecclesiae Praesulibus adhibcndus. nec sanguini quidquam dandum, aut gratiae: virtuti,. 3cilli selicti . Nunc in
non Vno regno,quasi per manus, de fratre in fratre, inde in nepotem,aut agnatum, non dico de patre in filiu, itur. Eleganter Bernardus ad Iriciaricum Senonensem Archiepisse pum:Scholampum, es' impuberes adolescentia obsanguisu dignitatempromouetur ad Seclesiasticas aegmtates, es de subserula transefereuntur ad principaniam presbiem: latiores interim quod virgas euasierint, quam quod meruerint principatum r me tam ictis blanditur adeptum, quam ademptum magialarium. Et hoc quidem in initio. processιππὸ temporupauiatim insolefientes, octi sunt in breui menaeeare altaria Oubaetorum marsupia acuare agistru nimia νum in hae ciplina ementes idoneu, ambitione Uauaritia. Elegantius etiam in illa verba Ecce nos reliquimus omnia:I vivam si adhue,aut forsitan necdum nato, Ecclesiamea iam beneficium inda parentum fossicitudoparabat. Hunc nos, inquiens, isti, vel illi tiradamus Episcopo, apud quem habemus Vatiam, aut cui forte seruiuimus t ditetur de bonis Domini, nee in tot liberos nota δω- datur heressitas Ilium Praepositi aut Duanus, mis bisuccederet, plusquam materno educauit assectu, in debem enutriens in deluctis
613쪽
Epistopi consobriniu, in quo nimirum tota est episcopata progmis. . inbus aeque circuisseduias ex orator,blanatitur, obsequitur m lat,dissimulat,miserquesvis retia mendicare non erubescitima nibin repedibus repent, siquo modo tandem abquamse me ingerere
quem in pammonmm Crucifixi,or bona Domini, quaeselao omnibus hodie inueniuntur exposita. nimirum pererre pro frus est,sedis plenilunio forte, Metit Aa λstricte repetat,rediturus. οὐ ea intentione gradus Ecclesiasticos quaerit, misi am paritenaeproximorum operetursalutemὶ Honorati ιnoedere molunt,placere student hominibus. Huctari,Vsuperbire, buisseeutopor omnia conformari. Aud,
querelas Domini:Regnauerui, non ex me principes extiterunt,in ego non et cameri. Vbi timor Deis ubi mortis memoriaZubigebennari νη anetus. F territiluo pectarissia MicylQuidi i d matrimo-zuia .. Mia contrahuntur spe futuri in iobole Episcopi aut Abbati consuetudo dc ante aratrem filius pra prouida destinatione Episcopussia kQ. Voxiu purpura, cuius adhuc patrem mater igno-st uredh. rat. Maritanda nimirum Episcopi fratri, ut Episcopi mater fiat; aut Abbatis, vs Abbatem noua nupta lactet, beetque faecundetq; patrem, Episcopi aut Abbatis maior. Fortunara mater, quia Episcopi soror; non futura Episcopi mater, nisi fratrem, aut sane patruum aut avunculum nacta Episcopum foret. fortunatus filius Episcopi consanguinea natus. no futurus Canonicus, Abbas, Decanus,Pi ςpositus, Episcopus,nisi tali matre natus csset. Neque enim aut paritura illa talem,aut nasciturus hic talis esset, nisi patruum numeraret Episcopum . scilicci vi caelestcs stellae sicriles, influxu suo faecundant terras: sic patruus Episto pus neptis suae partu. hoc
solo nomine Episcopatii dignus, quod Episcopi nepos; non
futurus dignus , nisi Episcopi nepos esset,aut neptis mater. Nec fatis erat virum vitissemina nasci feminin milieribus vir,viris mulier Mascat M viris mulierAbbas imperat,m lieribus Ab batissa vir. quo enim alio nomine uirumque designem 3 sed & matrimonio iuncta Monachis Abbas imp iat. Olim sine puerperijs aeterna successio erat, nunc,ne quid
614쪽
illi desit,inatrimonio femina Abbas iungitur, ut Monachi non fiant, sed nascantur. Imperare etiam virgo viris discit, &leges dare, quas non didicit, non vidit. Ali, Abbatissa vir audit. 6 non atidiat maritus, non pater, & illae matrest Faeis Cunda culpae saecula. quid reliquumὶ
Irrepsit nescio quae, S occupauit non Vltima regna con- ω asisuetudo, ut parentum merita transeant in filios. Inter& regni proceres, inter togae Principes, militiae Duces ali- οῦ ''quis numeratur,cuius virtute, sortitudine, consilio Respub. cubpis. sic tit. numerosa huic soboles, & obstrictum separentum obicqvijs Rex arbitratur, nec irremuneratum illium vult abire. e regio aerario graue est: ex Ecclesiae remuneratio fit. Hunc proinde Canonicum, ilium Abbatem, tertium Decanum,quartum Praepositum, quintum Epitcopum, merserorum parentis praemium statuit. Munificus nimirum Rex est. nec virtus hic prouocat, sed sola parcntis merita. tanquam si quis ineruditus, docto alieno calamo, cruditus audiat: imperitus pictor magni pictoris penicillo peritus habeatur. At spes est, non indignos muneribus fore. Qtiis aurigam, nauclerum,pistorem deligat,quis culinae sitae coquum me futurae aliquando peritiae t peritos deligimus, nec nuda futurorum spe, nec parentum industria, in delectum ruimus. Eadem videas in omni omnino hominum genere. nemo in deici tu, maiorum, sed peritiae rationem habet; etiam in ovium pastoribus,aratoribus,vinitoribus, hortulanis,stabulariss, piscatoribus. Soli non raro Canonici, Abbates, De- .cani, Praepositi, Episcopi periti nascuntur. tanquam non fiant, sed Ecclesiasticis nati dignitatibus sint; & imperare in re omnium maxima,omnium dissicillima sciant, qui nullius iimperium passi sunt; eaque doceant, quae nunquam didicerunt,ac ne Viderunt quiaem. 'uasi materna ubera De canare
aut Episcopare docuerint,& a lacte didicerint, quae viri docerent. Docta 6 nimis ubera, in quibus Episcopalis erudita est infantias felix uterus, in quo tota Episcopata, Decanat
615쪽
Praepositata, Abbatisata, Canonicata est progenies lVideant Reges & Principes, quomodo Deo, Ecclesiae, suis suorumque animabus satisfaciant. infortunata conditio, ob fratrem vel nepotem, ignibus sors adiudicari aeternis: tot animas perire, & in illis non raro Regem: non dico Episcopum patruum,aut togatum aliquem, aut purpuratu patre. Non addam plura, & nescio quis mihi in aurea Caueia Tericulose plenum opus alea Tractas,Wincedis per ignes Suppositos cineri doloso. Cui nihil habeo quod reddam, nisi ab eodem calamo: gustum,in tenacem pronsiti mirum
n ciuium indor praua ι otium, Non multus instantis tyranMi.mente qua titsebia. Non sileo hic tamen Isidorum: Cognostant Principessaecul δε-bere se rationem reddere propter Ecclesiam,quam a Chri Zo tuendum suscipiunt. nam siue augeatur pax fraeseciplina Ecclesiae per Prinoi- prasideles,siaesoluatur,in ab eis alionemexiget qui eorum potestari suam Ecesesiam credidit.
rhisuri Quod la petas,quid sentiam, Theologi, an Iurisconsulti
an iuris Ecclesiis praeficiendi. Quid dicamὶ teneralia cres est,&muti ti, ι, inuidiς exposita,& odio grauida .Hoc dicam,ex vir Ulsati, que scientia natos Viros magnos, orbis miracula. neque da-Iη --- mnare possum, si Ecclesiasticis conuentibus ordinis utrius. que praestantissimiintersint, Iuris quadam acTheologiae mi Itura. & nescio quomodo e do ista varietate maior venustas. exsurgat. Et sane lurisconsulti integritatem nudae Theologi eruditioni anteponendam putem. Theologum vero, quem vitae probitas,rerum cognitio,prudentia, multorum annorum experientia comparata, in aduersis fortitudo, prudens que Zelus ac pietaε ornat, regendis inprimis Ecclesiis ido. ncum arbitror;inaxime si haeresis inuasuerit,si conuellendae
opiniones falsae,si stabilienda fidessoste magis, si non om-
616쪽
y yni Iuris legumq; cognitione destituatur. Vniuersim interim sci potest, e quocunq; genere statuantur, Viros aetate maturos,pietate, probitate, morum integritate claros,&a primis annis Ecclesiasticis functionibus assuetos, Ecclesiis praeficiendos, ne discere cogantur, cum docere debeant. Eoque maior in hoc delectu ratio habenda quod corrigi error non f,ossit, cum haec sere dignitas non nisi cum vita ponatur. Fcicem in delectu suo vidimus ALIARTvM: qui cum seuerissi-umus in illo csset, prudens, maturus, scrius, tum fortunatissismus audiebat. singula scrutabatur, anteactam vitam, prae sentes mores: e quibus f em timorcmque futurorum col-
.ligebat. nihil astuctus hic generi, nihil nobilitati, sed soli virtuti dare,e qua supra Vota plerumque eueniebant. Felicitati haec quidam,pietati alit,plcrique prudontiae tribuebant, sapientiores iunctim omnibus xu in omni delectu illius, tria
hec elucerent. nec, quod magnum,frustratum aut pcenitendum illius unquam in magnis muncribus vidimus delectu. Nullus vero certior delesstus,magni Dei, cuius nunquam frustratoriae designationes semper magnum aliquid a magna illa manu. ita Moysem, Aaronem, Iosue, aliosque in illo populo reperias. A ne fatigem notissimis chartam & le- istorcm, non egrediar magna Ecclcsiae lumina. quis in M, gno Gregorio columnam igneam, in Fabiano S: Innocentio Tertio columbam, in Cregorio IV. latebras , in Chrysostomo enusiam caelitus vocem, in Nicolao Nicolaum, in Fulgentio insulam, in Caesario sepulcrum ignoretὶ Zc frustra fugam,prodente qui delegerat Deo Non inferiora Rrs illis v, , ,:aetas nostra vidit, Dcus dedit; cum Romanae apes, praesaga VIII. mellificatione, Pontifici coron quasi prophetica circumductione, tanquam naturali oraculo, intestationem quandam diuinatricis cuiusdam disciplinς,Pontificem qu cm caelo maximum acce perant,terris.maximum designarunt. qitivi vitae intcgritate talageni eruditione,dictis,obitisque in Italia de Gada muneribus, clarissimus, eaque in omnibus sa-Υyy storum
617쪽
storum felicitate,ut fortunatiora sperare vix hominis,perficere nullius, nisi praesenti in omnibus magni Numinis auxi- lio foueretur. qui cum augusta sua Vrbem p rq lentia, tum orbem uniuersum, non minore spe quam implet nomine; trumque excelsi animi magnitudine,ut Regibus natu; modestia, ut priuatum; prudentia, ut aeternum imperasse; affectu,Vt patrCm; comitate, Vt infra; maiestate, ut supra tiaram arbitreris. VerisIma ,Vrbis, Italiae,orbis delici. e. que imitari plurimi concupiseant, nemo possit. Doctorum Vbique vir
Tum amator, propugnator. ne mireris . non potest ab omnium eruditionum diuite bibliotheca, a qua nihil in omni scientiarum genere petas quod docere non possit, aliud spcrari. ut merito, quidquid nunc orbo doctum toto, magna sub tam magno Maecenate sperare postit & debeat. . Neque quemquam terreat prima post caelos maiestas,supra
quam ascendi non potest : nemo enim potentiam illius ex perietur nisi aut periculorum excussione, aut damnorum reparatione, aut dignitatum accesso ne & clementia: ut nihil potuerit doctis probisque omnibus, voto concipi maius,aut spei felicior rcspondere euentus . nequQ en Im inuentes,quem aut maior in utraque facundia dictionis elegantia vcstiat, aut qtii pronior profusiorque in omne litteratorum genus sit. a quo uno tantum abest ut turpe sit vinci, ut vincere nefas foret, gloriossim vinci ab eo, quem Deus Scvirtus supra omnes cxtulerunt. Gaudeat Italia,in hoc unoe
consecuta,ne aliorum calamis Vinceretur,vel raternam prudentiam deposceret, quique iam ante didicit, quod docere nunc tuto posset. gaudeat orbis parentem consecutus; qui iam inde a prima aetate in appetendis honoribus verecundissimus,in gerendis moderatissimus fuit, ut qui illos omnes admitteret potius quam ambiret;animoq; aequissimo,quod alieno arbitrio assumpserat,deponeret. Nemo sane hoc uno gloriam minus, aut eruditionem & probitatenae magis concupiuit,ut nullus vereri illius magnitudinem dὀbeat, quam
618쪽
humanitatis manibus figulatam scimus. In ijs timeri amplitudo debet, qui ex suo arbitrio illam ut pararunt, ita retenturi pari arte id conatu videntur, modum si in armis habent. hi fere sunt, qui ad summum decus audent, quod ncmo auderet bonus, perficiunt quae nullus nisi auidit limus audacillimus polici; in conatu temerarii, in exequendo non raro felices, ut quibus tem critas in gloriam cedere 1bleat .ita quae pessimo, ac prope nullo exemplo audent, fortiter exequuntur: quanquam perraro temerarijs conatibus, fortunati,aut non poenitcndi, respondeant euentus. si tamen responderint, ad ultimum temeritati felicitas non sufficit. At in communi hoc omnium parente sperare summa omnia merito possumus. Et inuiderem sane tibi Roma URE ANvM,VtChrysostomus Petrum dc Paullum, magis quia Oetauum, qui numerus Ambrosio spei de virtutum perfectionem dctignat: nisi scirem non Romanis tantum URBANubi, sed omnibus 'rentem esse; nomentie hoc Magnum non uni urbi, sed omnibus destinato delegisse. Et nescio quid non magni, VRB ANi nomen spondeat. Primus, martyrio nobilis, meliore Romam Pontificiam lscdc purpurauit purpura, qua qua ab illa purpuratus fit erat. . Secundus, scriptis clarissimus. magis etiam quod de eo merito dici possit: Nee Romula quondammis se tantum tedius iactauit alumno.
Heu pietas, heu pri fides, inuitidique beta
rua propellente factum, ut septingenta Christianorum pe-
itum millia, equitum millia centum, Godefrido Bullonio duce,Palaestinam peterent, non felici magis euentu, quam
Tertius, Mescias pietate an animo maior. qui captae a Saracenis Ierosolymae cum superesse nollet, ad meliora a Deo
rapi precibus meruit. dignior qui diu orbi praeesset, quam orbis qui diu hoc potiretur. yy3 Quar-
619쪽
Quartus, generoso &psudenti ausu, contra Manfredum Saracenorum copijs subnixum, crucem erexit, hostem p pulit, pacem Italiae dedit. Quintus, rara omnino virtute, & animi robore Uicecomitem Barnabonem incubantem Italiae, & extrema Ecclesiae minantem in ingloriam coniecit fugam. Sextus,lchisma tulit. Italiae, Germaniae, Hungariae manibus vicit, priuati publicis Iuris peritissimus,& Sede dignus,
Sedes illo. Septimus, vir omnino magnus pietate, moribus, erudi-aione: de quo illud credas vaticinantis poetae: Omniant urris hunc Dint fata,neque mitra se sinent. - ambus diate liba plenis, Purpureos θarga orei. De VIII. taceo, si dixero illum esse,qui ab omnibus merito eligi debuerit ex omnibus URBANUM. Oemortuae meae litterael viuetis: cum in hoc uno diuinitus dato, non virtutes tantum, sed litterae vivant omnes, quae in singulis alijs ullo saeculo vixerunt. sperate. tempus hoc caelo. Oncessum,inquosubdoctis imo Pontifice, docti indoctis imperare possent.
AEMVI A TioNEM haec prouocant. prosiliunt exinde odia, quae solo plurimum ferro & sanguine ponuntur. Augustus publica munia solebat diuidere, ac noua etiam excogitare,Vt,cum pluribus benefaceret, plures obstrictos ten ret.In unum verὁ omnia prima regni contulis , dominum prope delegisse est. noli mi Princeps, ne, dum plures oriente nunc solem venerantur, bccidas:&,cum ab huius manu regia fere beneficiactuant, hanc dexteram pro regia habeant: cum
620쪽
eumque benefacero plurimis possint, devinctos sibi archius pisi alimplurimos habeant, quam ut regia illos dissoluat manus, aut latus; quorumque ii da opera viantur,si dignum aliquid sceptro audere lubeat. nimis fidos administros& propugnato- committe res beneficia faciunt, ac pro armis & ferro munera iant. ne crede.Nemo adco Regibus amicus est, qui sceptra negligat. negligit, qui habere cum possit, non accipit: habere potest, quisquis potentia dc gratia stupra Regem crevit: creuit, cui prima quaeque regnorum concredita, dc per quem fere dona de beneficia a regia nube depluunt. Et non huic parere dulce, cui obstrictos se sentiunt, quotquot regijs opibus& honoribus aucti non est hoc, amare. est se regnumque perdere, cum nihil huic desiit praeter nomen, & audaciam ad regnum. audebit Vcro, quisquis potest. nimis amica homini purpura,nimis in votis sceptra sunt. Se ergo regnumque indiscrimeti Rex consi cit,quisquis in V num prima omnia con-hcit.Meronaeos qui nouit & Capetum,scit quid velim. Sed neque aniat hunc ipsum, quem tot hoporibus opibusque
Princeps obruit, ut cuius vitam, omnium aemulationibus,
odijs, krro obiiciat. adco it inter beneficia non putem reponi posse nimium hunc Principis in unum affectum, eum fere ingentibus praecipitijs ingens hic fauor claudatur. Et sane perpauci talium sicca morte vitam finierunt. Quid Z quddnon raro solae opes de honores, saeuiendi caussam Regibus dederit 3 Quo fit, ut nimij lii Regum amores metuendi
magis lint quam amandi, cum rarissime aeternent, plurimumque in odia vertamur, securibu e ac fune finiantur. Plenae omnes historiae sunt: nec ullum prope saeculum fecundius nostro. non tango notissima Germania, Hispania, Gallia tota. Hoc dico: prudens alieno exemplo,infida fortunae munera, de inter ritus ferrum ac praecipitia timet, exilia vincula,sanguinem,populi furacm. Et sane perraro diutu