장음표시 사용
631쪽
πή CAR. SCRIBANE INSTITUTIO beat,tutius illi gubernacula credet. Fratri nisi probatissim, vix credet. ignara fere fiatrum sceptra sunt. Senatui potius sepremo,quam uni, regnum committet. a multis damna timmori non possunt, quae ab uno possunt. nec facile plures in absentem Regem insurgent. unus, cui omnia regni robora in manu sunt,quid non audeatὶ Et fere in multis Atqui sunt, quibus fides Regi suo stabit. nec tam facile in unam sententiam, aut caput unum coalestunt plures.. scd & aemulatio exsurgit in multista in uno expeditiora sunt omnia. audeat tantum. audacia illi pro muro & ferro erit. Et nil facilius, quam ubi armaueris dextram, inermes reliquos opprimere, di faedera cum vicinis Principibus , largis sponsionibus inire: munificentiae etiam ostentatione, seu orisque disciplinae resinatione, comitate, benignitate, perhumana ultronea compellarione, adeundi facilitate, maximam mortaliu pamtem non magno molimine ad se trahet. Eo magis,quod nominum plerique nouis fere imperijs capiantur. Veterum, nimirum fastidii, noua coacta piscimus: M in spem etiam fortunarum ac dignitatum crigimur. melior semper pisca tio in turbido est. Et sperare noua, nouaemperia docent. milv- Consultum vero Principi fuerit bella in exteros moturo, ut ita domestica statuat,ut, si a vicinis remqtisue regnis ben aiuenda. la insurgant, habeat domi quibus sira tueatist. In quam rem
magno illi subsidio erit, si quam plurimos csiliis habeat, qui iad omnem euocationem ,.sacramento Principi teneantur,
solis quibus militant mensibus stipendiandos, aut ne quibus quaedam Principum dignitatum aud immunitatum largitiones pro stipendi js sinti Designandus etiam his militiae Dux foret, sed Brmatis regijs litteris, quarum resignatio supremoSenatui committatur,non uisi irruentibus bellis exequenda: ut sola hostilia bella Ducem hunc rerum ignarum aperiant. an e indicari nolim, ne meditandis factionibus tempus suppctat. sit proinde erit moneri, cum imperium parare,nec megus ab hoste,nec temporis breuitas permittet.
632쪽
Adcluod etiam iuuerit, si regij hi militet , non vltra hosti-Jes Conatus arma circumferre permittantur, aut stipendiat etiam probauero, in ,praeter hunc belli Ducem,sius a Rcge statuatur, qui mediocri aliqua manu a Rege desii- .r s Mi gnanda, in vicina hostilis rcgni loca iniurijs damnisque ac- smoda. cipiendis commodis lima,cxcursiones faciat, de quanta po- 'teli maxima damna inserar, ut ab inuadendis alienis, ad sua tutanda hoste auoccl. lon magno milite Uaec fieri possunt.
aod si pluribus etiam locis hostiles hae procursiones fiant. Jicet in sbiam praedam,incredibile cst, quantum haec ad po-
nenda arma momentum adscrant. popilli clamoreS, queri-Q aoniae,prcces, lacrymae,caedes, praed. V abactae, intuta itine-Ta,Commercia reprella, agrorum Vastationes,Villarum incendia nobilitati illata damna, metus ab hoste, audaciam reprimet,& cotistitia mutare S arma coget.
Addam,ut huic hosti luo alium parci. spes praedae, sten-εatum regnum, rei oportunitas, acilitas, vetera Odia dei tira ac uocata, noua inuenta, quae nunquam doesie Rcgibus soleiat, plurimum valcest, si per idoneos,&in persuadendo sorteS & cautos proponantur. Maxime si, qui plurimum apud Principem illum pol lunt, cuius arma prouocamus, auro Vincantur. Et quis rcgia spernet dona diuite manu porre
cha Nec deerit auro subactis ratio.Regem suum sub honesti specie,in arma & semimimpellendi; eo maFis quo Regum suorum mores perspectos habeant, sciantque quibus prouocari possint,quibus soleant.
Denique auro vinci hostilis Restis,arina infercntis, pumpurati possunt,"quot auctoritate, aut priuatis oble- si lux. quhs,uue in toga, siue extra illam,plurimum apud illum valent. quibus mille rationes aurum suggerct, ut a cogitatis, ' aut illatis iam armis pedem I erant. Aaa a L
633쪽
C A P V T XXXIII. In honium agrum militem ducat.
UA c τ v M a primis belli Ducibus, Romanis, Graecis; ab λ Hannibale, Scipione, alijs. Et fere maior bellum infernis' rentis, quam defendentis,animus est. Hinc illudHannibalis: Mi lium. Inferimus besium, infessisque signu descendimus in Babam, tanto
audacias forti que pugnatWi, quanto maiors es , maiorque antamus inferentis I vim,quam arcentis. res docuit rasimenus
lacus, & inscii ccs Cannae, & tantum- non Roma subacta, fitam prosequi victoriam, quam vincere Hannibal sciuisset
Hinc etiam illud Sulpicij Consulis ad populum: Sed mirum
in cedoniam legioines transportetis, an hostem in Italiam accipiatis,hoc quantum intersit A quam aute abas, Punico certe prom mo belgo experti esta. Rationem Hiero Syracusanus reddat: Vehoctes in terrasiua bellam senGant, minusque laxamenti detur iis ad auxilia Hannibalisιbmittenda. Fae una. 5 in Africam missus Scipio,cum terrorem Carctaagini intulisset,cedere Italia coegit Hannibalem, te patria tuenda, non de ali cna occupanda sollicitum. Quid quod animus in ali cito fere agro militi maior, spe fugae nouonimque auxiliorum ademptes Est in hanc rem illud Taciti de Vitellianis: Propinqua Cremonensiunx moenia, quopluset ad effugiendum, eo minorem adresistendum animum dabant. Ita euenit non iemel. fugae oportunitas fugam suasit: & caussam receptui amicus ager dedit. Sed & uxorcs, liberi, parentes ex propinquo invitant, S ad se Vocant. Rarius sane in Uro alieno , quam in suo perhsie regna videbis. damna non semel in alieno acceperunt, in suo perierunt.Vd
non immerito apud Antiochum Hannibal neget, opprimi Romanos,nisiis Italia, posse. Exemplo hoc suo docuerat .arocri Alpibus,&armis poterat. nimiae fiduciae suae, aut hostilis, cousemptus poenas Romani dederunta In
634쪽
In alieno ergo agro bella paranda, ducendusiue miles in
hostile solum, ut bellorum incommoda a te in hostem trans- commoda seras nimica oneretur miles praeda, horreis pascatur liostilibus, exhauriat opibus inimicam prouincia;Vt hςc, cum damna sentit, bella non amet, eposcat pacem, aut ab Vltima rerum desperatione, plebem in Principes Magistratusque suos concitet, dum bcllorum at ustores in fortunarum suarum iactura detestatur. Nam si intra viscera hostem accipias, duplici malo conflictaberis: miles enim hostilis ac amicus, tuis crit ex aequo grauis . nam ut hostilitatem animo non circumferat tuus, factis nihilo benignior crit. nescit miles parcere. praeda illi ex hostili,an ex amico agro sit, pro codem habet; satis illi praedam esse. Quid Z quod hostis illi sit, a quocunque praedam spcrare potest. Et quo mihi amicus animus in nouili facto 3 nisi quoὰ mitius ab hoste,quam ab
amico,fortunis ex uiseramus,& magis feriat ab amica quam ab inimica manu S: serro vulnera, altiusquc illa in animum demittamus. Atque hinc popularium animos deiectos cxperieris,& seditionibus propiores. Quae ctiam in summa disciplina aegre vitabis: semper enim fere irrepit aliqua militaris insolentiac tanta hominum undique assivcntium colluuione. Quod si in hostilem agrum militem duxeris, simul quidquid amilitia malorum,in hostem transferes , abduceS a tuis. quos faciles ad quaecunque militaria subsidia reperies, quamdiu militiae ab illis mala auertis. gaudet enim minorubus malis, quisquis se per illa a maioribus eximi videt: nec mala illa arbitratur, sed bona, & ut amica amplectitur, per quae grandia mala disipelluntur. Non sim tamen auctor,ut militari libidini occupanda re- Iahi laudagna, prouincias, Urbes permittat. neque enim quidquam moderatum in milite. saeuire & perdere didicit, nec aliud. talisti . Prudentis proinde Principis cst prouidere, ne, dum laxat fraena militi, commeatu destituatur exercitus. alliciendi potuis agricolae, x militari disciplina forti coercendi militeso A aa a s Ez
635쪽
Et quid imprudentius, quam occupanda regna depeculatione perdere militem contine. melius est diuiti provir .ciae praeesse, quam exhaustae, & nulli,ne militi quidem,profuturae. Quid quὀd .e rapina, serro, ignibus, in populo,.quem subij cere conaris,nunquam-moritura nascantur odia.
Atque hinc Romani non raro, victas urbes ciuitate don bini. aeternas sibi volebant. facit amor e beneficijs natus. Ita vel ob solam pulcritudinem intactas seruabant, ne tot docta iaculorum opera momento perderent. ita Massiliam Caesar,Alexandriam Augustus non passi sunt exscindi. tan- tum potuit in magnis his Principibus veneranda ciuitatum harum vetustas,elegantia, conditores. Scio non raro, quas praesidio firmare nonpoterant,urbes diruisse, aut munici nibus,ut hostilem potentiam frangerent, nudasic. factum a Mari,corbulone,Didi alij ae.illas etiam, quae frequenii perfidia aut rebellione nobiles essent,excisas et delinquen-xibus in poenam,reliquiis in metum. sed &in praedam quasidam datas,hosti in terrorem, militi in laborum ac sanguinis praemiationem. factum a Caesare, ab Acilio Consule, a plurimis. Perraro tamen ad haec veniendum, nisi regni tui bono, perditas urbes velis &excisses. In his, non nego, ferro Mignibus lauitum: memorem tamcn etiam in his velim Principem humanarum rerum, & rius semper clementiae spargere, quam iustitiae. laudatus a veteribus Corbulo, quod per hostiles agros, villas,urbes illaesas duxisset cxercitum, ne jem veniae auferret,& ex desperation cin ferrum ageret.
C A P V T XXXIV. Adnitendum Principi, ut hostilia s*orum consilia
ac molitiones intelligat. AB hostilium consiliorum cognitione quo plura pendent, eo studiosius incumbendum Principi, ut illa noluerit. nec parcendum hic laboribus, non opibus , vssi ulla in
636쪽
in re profusio necessaria,h1c sit; m nobilissimae sere victoriae ao hostilium consiliorum cognitione venerint, damnaque ab hac una propulsata fuerint maxima, & in interitum, ni scirentur, regnorum itura. Vt ausim assirmare, maiores plerumque triumphos ab hostilium molitionum cognitione,quam ab armis & ferro venisse: maioram damila ex hostilium c5siliorum ignoratione, quam e valido milite accepta. Magnus in his Alexander; nec scire tamen omni adhibito
studio potuit, quid post suorum caedem Di is
tur, quid agerer,ac ne quidem per quς loca exerciti duce- vi Asiaret,usitato apud Persas more, Regum consilia tegend 'li-p
ratus Akxander. laudauit. imitari voluit. Caesar ctiam, Cermanorum I lgarumquc,non tam virtute, quam hostilium se ηitione consiliorum accurata perscrutatione, vi stor stetit, cum coia re natum illorum praeueniret,& meditata arma ante frangeret,
quam parari tu ibiossent,6 ante singuris inaudita celeritate euerteret,quam coalescerent aut in unum corpus coirent.
nimis etiam validi Mut Caesarem pellerent, si ningere copias potuissent. Fuit in hoc non inscrior Iugurilia, si hic cum Daregeret, s me cum hostilia consilia scrutaretur Nec minor Hannibal: cuius victoriae plus de anteprovido astu , quam de virtute habuerunt. . Sertorius sane non alia sere arte Romanam lusit,tulit, fregit potentiam,victorque Hispano mi lite Romanus Dux,contra Romanos stetit. Nec minus laudatus Scipio,cum Syphacis cosilia noctu praeuertit, flamma que & serro mcditata praescidit. Animos vero L. Martio hostium post victoriam securitas dediti audaciam ab hostili neglectu mutuatus, duos vi ros exercitus minore manu, quam multorum postea Dium mensis conuiuas caperent, prostrauit. Magnus etiam consiliorum Pyrrhi indagator Curius, magnus Hannibalis Fabius ; 5 uterque iacentem restituit rem Romanam, cum hostilem astum astu pellerent. Non inhaerebo his diutius. picuae sunt gentium vidique omnium vernaculae Historiae. D
637쪽
de ueco CAR. SCRIBANI JNsTITNT et ODe suorum studijs ac machinationibus, hoc dicam. H beat apud se viros integerrimae mentis & manus,quos nulla libido, nullus e propinquo sanguis, nullu e remoto odium, nullum aurum, nullus speratus honor, nullus metus a vero bonoque auertat: qui prudenter & caute in ciuium mores,
dicta, facta, boni solius publici studio, perquirant: quique
non nisi explorata & certa ad Hincipem deferant. Factum a P Hilippo II. Hispaniarum Rege. Magna tamen hic opus in omnem partae circumspectione. Nam & deserentes extra cuius unau sectus, amici ac inimici, suspicionem esse debent in cum facilis ad audiendum, ad credendum tardus sit Princeps,tardior ullam ad statuendu. ac non nisi re compertissima quidquam statuet. cogitabit eos qui denuntiant. nomines este, falli posse. Et quoties oculis labimuri tapius etiam auribus , animo sepistime. Neque tamen negligenda haec sunt. reo interim pars melior seruanda. Consequetur Princeps his modis, ut nihil illum alieni, nihil regni sui fugiat .illud auro impetrabit, hoc fidorum denuntiatione. V defiet, ut neque improtridus obruatur, neque imparatusliostem sentiat, nequc ignarus scriclitetur; neque scelera impunita, neque facta impraemiata mancant neque in munerum erogationibu neque in personarum delectu sellatur,
CVM ab his uniuersa re Pendeat. ut in vita Scipionis a deat magia us Hi flori r Tanti esse exercitum, quanti imperatorem, vere oditum ea ic, re acto in disciplinam mit te,commissa acies: quoque nemo et serrumst isquamsterauerat actum aes, Ut fugientes Numantinos qui se videret. Et dc Coriolano ex Romano Volscorum Diace: 'facile umeret Ducibi vandi disrem,quam remis rem Romanam esse. Et alibi: Visa com
638쪽
inmerit inter Romanos Latino que, mirisu partu L Manlius dux sesimvssuturam haud dubιe victoriam. Et sane ijsdem militibus,quibus rem Romanam contra Iugurtham Albinus per diderat,Metellus restituit, & fugere victorem docuit, vincere victos. Factum idem a Scipione in Hispania, a Pompeio,a Graccho, Pclopida, Epaminonda, ab alijs. Nec unita--men perpetuo exercitum committet, ne agnoscere exercitus incipiat dominii, non Ducem, &precatio Rex regnum
teneat: cum ille vere teneat,in cuius manibuS robora regno- princeps
rum sunt. cui si accesserit animus, cum Romanorum pluri- .mis accedet regnum. nec quidquam facilius, quam regno ii otiri, cuna excrcitum teneas. Nimis magna & Reip. funesta
apud Romanos documenta sunt.; in Magno Pompeio, Caesare,Sylla, Mario, Belicario, S: Narsete sub Iustiniano; Stilicone,& Rufino sub Honorio S Arcadio. Cij in vero nonr ro praefici cndus aliquis exercitui sit, prima tamen militiae munia Rex erogabat: ut obstrictos sibi habeat, non Duci;& sperare miles a Rege militares dignitates, S factorum in bello fortium praemia discat, non ab exercitus ductore. Vnum etiam, non plures exercitui pari potestate praefi- ροσημιiώciendos, docet Liuius: --litum consulari potessare qua-asor creati sunt. quorum πυ- -bi praestit, tres Meota habito pro- νηι exem-femsunt Vesos,documentoque suere , quam plurium imperium bella mutile esset; tendendo adsisa qu*que conssilia, cum alud alij videretur, aperuerunt adoccasionem locum hom. Vt vere dictum: Saluberrimum in administratione magnarum rerum cst, summum imperium apud unum esse. Apud unu in voluit esse ALBERTvs. etiam cum bella non uno loco arderent, unius Spi NOLAE Marchionis ductu ri voluit,quae Mius Regis aerario gerebatur, quamdiu locorum vicinitas unicum imperium permitteret. Videbat prudentissimus Princeps, non facile sub diuersiis Ducibus , mutuis quibus mutuo egebam subsidijs, succurri posse. ncc unquam in unum aerarium conspiraturos diuersorum exercituum Duces . nec diuidi tamen
639쪽
3σα CAR. SCRIBANI INsTITUTIO aerarium consultum esse: cum pro varijs fortuitis rerum euentibus, nunc maiore hic opus pecunia, minore alibi. N verti etiam has vices lere, de poste. sed neque facile coalituros duos supremos militiae Duces,si qua necessitas exercituum Coniunctionem deposcet et. nimis aemula de imperio potentia est. & perpaucos Norones & Salina res, plures Paullos & Varrones, prudens scicbar. quare tutius unius,
quam plurium imperio Rempubl. & exercitum committi posse putabat.
C A P V T XXXVI. Militarem disciplinam fortiter tueatur.
Is Ciphi N p vero militaris fundamentum stipendia esse, Cassiodorus arbitratur- cuius haec verba seruare non potectieiuniu exertiti , dum quod Hest,semperpraesis mit armatin. Hinc seditiones illae militares, S funestae a Rep. secessiones, in regnorum interitum natae. O quotlcs his Bel gium, militarium seditionum pila&lusust Grauis omnin0 error. aut non scribendus miles, aut non proroganda stipendia .non scribere, b inermem prouinciam hostibus Obiscere, fatuum; scribere,& prouinciam militi, quem scripseris, in praedam tanquam hosti exponere, ut unde sperari latus,inde timeri hostilia debeant, non mimis fatuum est Dabit proiii de operam Princeps, ne stipendia, consueta prouinciae vectigalia, oc regnorum vires supcren t; ne aut prouincia nouorum vectigalium impatiens alium dominum circumspiciat, aut exhausta langueat viribus destituta,omni nimirum moliore sanguine educto, quo regnorum valetudo bona roburque continetur.
In quo genere video primos quosque belli Duces serio elaborasse,ut in hostili agro ex hostili praeda miles 3leretur. est in hac re illud Catonis:Milessi is inserimbost, alaturi,
640쪽
An igna; s, indignus nomine Romanos. Quid Zquod etiam non raro stipendia, aut integra,aut non postrema pars,ex hostili agro paretur, cum oppidatim ac pagatim, pro facultatum ratione, certa pecunia militi numerata exigitur. Quod non magno molimine fieri potest, si in hostili agro cuique domus sua sacra sit, nec militaribus direptionibus praedisque . exposita. Et sane, si militem, semel instituta secessione, ex a- .mico agro tantum colligere Videmus, quantui menstruis
militatibus stipendijs per luendis satis est, quis negabit e . dem industria in hostili agro veti posset Illud etiam in Hierosolymorum Regibus solemne fuisse' vide0,ut aulae ministeria partitis mensibus,primis copiarum Ducibus committerentur,ad eaque munia iJ mmime Voca iTentur, qui cum imperio exercitibus aliquando praefuissent; idque, tum ad imperij maiestatem, tum ut obsequi discerent, qui imperare didicerant, &exemplo reliqliis ad parendum essent: tum quod ab his exactior aulae gubernatio sperari posset, qui exercitui cum imperio praefuit lent,ut qui mi-ilitari assueti disciplinae, fortius certiusque ncccllariam aulis disciplinam indicerent,di tuercntur. Iam, si primos quosque omnium ubique gentium Duces Disii lii intueamur, si res prospere bello gestas, maximam victoriarum partem e militari disciplinares atam Vicie bimus. Ex m- riarum plis hoc suis veteres comprobarunt. Metellus in Iugurtha
praeit: qui post L. Calpurnium Bestiam, & Sp. Albinum
Consules, post Propraetorem Aulum Albini fratrom, periculorum & laborum impatientem exorcitum, linguaque quam manu promptiorem, ex ibci S praedatorem, iola militatis disciplinae obteruantia, prohibendo magis a delictis, quam vindicando, Iugurtham Auli victore ni ad preccs coegit, victuntque exercitum,5 stibiugum missum,vinccredoiacuit. De quo illud Sallusti ja Transiuersis itineribus quotidie castra mouere iuxta aes hoHes adessent, vasio atque posse munire, vigilio