장음표시 사용
251쪽
aliquam fuisse pers0nam angelicam, per quam Dominus primam ratrum ill0rum revocare v0luit caritatem'). Portarius, cum esset laicus, n0mina eadem retinuit, Abbati et fratribus audita restitavit. Resumta est hospitalitas, et coepit eis m0xD0minus benedicere ut prius. NOVICIUS: Quid sentiendum est de illis, qui h0spites colligunt et eleem0synas tantum faciunt pr0pter gloriam inanem MONACHUS: Tales dando sua
peccant et nihil aliud recipiunt, nisi qu0 quaerimi, scilicet laudem humanam. Alii sua Christo dant tantum propter Vitam aeternam, et hos Dominus non deserit in praesenti. Quidam vero pr0pter utrumque, Videlicet ut in praesenti dili 0res fiant, et in futuro habeant vitam aeternam. Et istos Dominus saepe duplici mercede remunerat, hic per bona temp0ralia, in futuro per b0na aeterna. Nonnulli vero sunt, qui etiam pauperes, sua Christo largiuntur, et dum coeperint ab ipso ditari, tune ex diab0li ea tentatione amplius tentati, manum Suam retrahunt, egestatem timentes. NOVICIUS: De de
De femina, quae hospitalitatem Abbathbus isteretensis ordinis
hibuit, et ditata est, et eadem aechisa, pauperata. MONACHUS: Non est diu quod femina quaedam, adhuelarte IuvenS, et in quadam civitate manens, in qua Abbates nostri euntes ad generale Capitulum, hospitari solent, plures
ex eis tueri sui causa hospiti suscepit Sentiens sibi illa 'ad gressum ill0rum benedici, senum illis gratis dedit, deinde pabulum'). Quant plus dabat, tanto plus habuit. Et cum
hospitum su0rum meritis et rati0ne iam dives saeta esset, bonisque omnibus abundaret, coepit desectum timere, et dicere intra se: Non potes diu sustinere tantas XpenSaS, Od0c0ntrahe ' manum, ne sorte paupertatem incurras. Mira reS.
Mox ut hospitibus stipendia c0nsueta negavit, et Dominus illi manum subtraxit. 0n enim in d0mo illa state Dabitur
habitare poterat, de qua germanus eius Date XputSUS erat. Tandem ad Se reversa, cum se egere conspiceret, de missione p0enitentiam egit, eliriora resumens pera, iterum ditari coepit.
a verba Puto, caritate in in libris editis NOVICIO assignata sunt. 2DCI illa sibi. - id est, hospitiunt, Onvi Vium. 4 C retrahe.
252쪽
Quomodo in elligendum sit omni habenti dubitur ei aurem qui non habet, etiam i/od habet auferetur ab eo I. NOVICIUS: Nosse vellem, qu0modo intelligendum sit quod Christus ait: omni habenti dabitur ei autem qui non hahet, etiam quod habet auferetur ab eo . MONACHUS: Et qui habet gratiam hospitalitatis, et caritative, 0noque animo, et hilari vultu, 0spites a suscipit, atque libenter pauperes introducit Domino procurante dabitur ei in pra
senti tantum, et n0nnunquam, ut Supra dictum est, centuphim,
et abundabit, et in futuro Vita aeterna. Qui autem gratiam h0spitalitatis et eleem0synae n0 habet, ita ut invitus pauperes h0spitesque ' videat et reeipiat, atque eum mal assim et murmure h0 ipsum quod negare n0n 0test, impendat, uteiust Dei iudiei h0 ipsum quod habet in substantia tem-p0rali, vel in se ipso desistit, vel ab aliis rapitur atque distrahitur, nec fidelium eleem0synis augetur. NOVICIUS: Satis placet expositio ista, et h0 pr0pter Xempla praecedentia. MONACHUS: iste frequenter e0ntingat, ut lauStrale propter Christum largi l0eupletentur, et contra ipsi ii mandatum tenaces depauperentur. de utroque tamen Subiungam Xemplum.
De hospitalitate monachorum de Lacu. In Menei est' pr0vineta Di0ecesi Treverensis situm est quoddam e00n0bium nigri ordinis, qu0d Laeus' dieitur, n0men habens a re, perS0ni possessionibusque pollens, et in religione ceteris') terrae n0strae coenobiis amplius florens.
Ad 0 die quadam is quidam h0spitandi gratia divertit,1 Quomodo intelligendum sit Date, et dabitur vobis.
Sic omnes habent libri excepto C, in quo codice tituliis omissus est et verba Nosse vellem usque ad sequens capitulum, praecedenti continuata sunt. Sed vide infra V, T. 49. VI, 5. IX, T. X, T quibus ex locis patet, centum et tria capitula posuisse auctorem in hac quarta distinctione. - IIa illi. 13, 12. - JBC illis. - 4 ei in B. - AC hospites pauperesque. - regio Εissiae, hodie IIa Senset dicta Cons. XII, 15. 7 vulgo Laach. - prae ceteris, misso amplius.
253쪽
qui militum caritativo illic Susceptus, aedificatus recessit. 0n mult0 0st dives quidam in Sax0nia amicus eius in extremis agens, eum testamentum suum illo praesente iaceret, ait: Vellem aliquid ' legare pro anima mea, si seirem in quo l0000ptime esset locatum. Cui ille resp0ndit: duxta Col0niam claustrum quoddam est valde religiosum, in quo veraciter sunt h0mines Dei, et in h0spitalitate, me te8te, praecipui. Nusquam poteritis eleem0sJniam Vestram melius, et animae vestrae loeare utilius, quam in eode I loe0. Ad eius c0nsilium Sax0, ut puto quadraginta marcas argenti legarit, et decessit. JIissa est per servum pecunia C0l0niam, et quia status Di 0ecesi C0l0niensis propter schisma, qu0 erat inter Ott0nem et Philippum Reges, malus fuit, pecuniam ibi reliquit, et ad Laeum pedes veniens, Abbati rem per rdinem retulit. Qui misso cellerario, pecuniam ibidem ' recepit. Haec mihi relata sunt a qu0dam religioso c0nverso rdinis
De inhospitali Praeposito nigri ordinis. Eiusdem rdinis cella ' quaedam in Episcopatu C0loniensi
sita est, quam nominare nolo Propter tempus, quam Praep0 8itus tam tenax regit, ut neminem sponte sua OSpiti Secundum regulam Suscipiat, cum tamen satis ab midet. Episcopus i vero, qui et advocatus eiusdem stellae est, sciens h0minem pecuni08um esse et inhospitalem, semel vel bis in ann cum plurimis equitaturis et multitudine militum h0spitatur apud ipsum. 1 quorum recepti0ne tantum, expendit Praep0Situs, quantum sussistere posset ad Susceptionem h0spitum totius mini. Aliis vero monasteriis muli diti0ribus idem Episcopus parcit, et Sua largitur, ut impleatur praedieta sententia Salva-Dris: Omni habenti dabitur, et abundabit ei autem qui non habet, etiam uod habet aliferetiir ab eo. NOVICIUS:
Satis milii dictum sate0 tam veri is quam Xemplis contra avaritiam nunc pree0r, ut idem saeere n0n pigriteri contra
1 ADP aliqua. - 2 BC ibi. - cellae vocabulum saepe pro ipso monasteri usurpatur. - 4 Engelberium intelligit elenius ad eius it. p. 118. - et abundabit in D.
254쪽
gulam. MONACHUS: Prius expedire te i debeo de gula
quid sit, quae in eius filiae, et quam perieul0sa sit illius tentati0, si ei consensus adhibeatur, c0rp0ri et animae, et )quibusdam tibi h0 ostendere testimoniis.
De gula et liabus eius. Gula est s0lius corp0ris causa imm0deratus et illecebr0sus c0medendi bibendique appetitus. Huius hae Sunt, immunditia scurrilitas, inepta laetitia, multiloquium, hebetati0 sensus circa intelligentiam. In gula Sunt quinque gradus peccandi. Primus est cibos pretiosos et delicatos exquirere; Secundus ib0 3 curiose praeparare tertius ante tempus Sumere; quartus nimis avide quintus in nimia quantitate. Gula primus homo in paradis victus succubuit ). Haec Esau prim0genita subripuit. Gula S0d0mitas ad peccatum maximum incitavit ). Ipsa li0 Israel in desert pr0stravit:
Adhυ escae ortim erant in ore ipsorum, et ira Dei
cendit super eos s. Iniquitas S0d0mae sui saturitas panis et abundantia j. Homo Dei, bd scilicet, missus in Bethel, pr0pter comestionem a leone eciditur' . Dives, qui epulabatur quotidie splendide, in insem sepelitur s). abi ardan princeps c000rum, id est, gula, erusalem destruxit Τ). Vides quanta pericula sint in illa Accedant et M testim0nia.
Ait enim Sal0mon: Vae terrae, cuius Principes mane comedunt. Item: Omnis lator hominis in ore eius, et animarius non replebitur 'I. Et in Evangeli D0minus: Videte ne corda Destra graventur in crapula et ebrietate I. Iteni Apost0lus Honeste ambulemus, non in come88ationibus, et
cetera ε). Prima Christi tentati a diabolo per gulam saetaost ' . Unde Hier0nimus dieit In pugna Christi prius agi
1 BC te expedire. - 2 et in B; paulo post C Ostendam. 3 cibos ad BC. - in paradis succubuit victu SP victus in paradiso succubuit. - 5 Genes. 3. 25. I - Psal. P, 30-31. - T, Tetech. 16 49. - 8 Reg. III. 13. - Luc. 16, 22. - 10 Reg. IV. 25. Omil. IV. p. 58:
hprinceps cocorum gula est, quae muros Jerusalem id est, virtutes
animae fidelis, destruit et delet. μ - 11 et in BC. - 12 Eccles. 10, 16 6, 7. - 13 Luc. 21, 34. - 14 Rom. 13, 13. - δ)Matth. 4.
255쪽
Ii0mo. Quam valida et imp0rtuna sit n0bis vitii huius tentatio, quibusdam recenti0ri temp0re gestis pandam exemplis. Ordinem etiam, in quantum potero, nec non et modum Supradictarum tentati0num, Adae scilicet et ' Esau et reliqu0rum, qui illi enumerati ivit, servare Studebo.
De Coni ad scholare, qui propter Sum tritu pomi GUUnculi sui gratia privati 8 St. Col0niae in mai0re ecclesia Decanus quidam erat natione Sue x iis, vir dives, prudens et ' honestus, in c0nsilio rederi et Imperatoris satis aeceptus. Hic cum in pomerio Suo pomum n0vellam plantatam haberet, et iam 0re eius in poma pr0- fecissent, praecepit omni lamiliae Suae sub interminati0ne gratiae Suae ), nee 0n et p0enae, ne aliqui aliqu0 ex eisdem p0mis, quae pallea erant, ante manufitatem carperet, probare volens eius primitias. Cumque omne praeceptum illius custodirent, scholaris quidam n0mine C0nraduS, cognatus eius, et per ipsum in ecclesia sanet Andreae in ean0nteum promotus,p0ma eadem videns et desideran8, patrui praeceptum neglexit, unum tantum, ut puto, de pomis tulit et comedit. Quod eum Decanus uitelleXisset' , tanta ira et di eXarsit in illum, ut dilectum eiiceret, nec ab aliqu0 08Set induet, ut culpam ei ign0seeret. Et quem multum e0gitaverat diversis stipendiis ditare, ab illo die, in quantum p0tuit, depressit. Ego eundem Conradum bene novi, et erat cant0 praefatae ecelesiae. Satis ut rides tentationis pueri huius p0ena e0ncordat eum poena
Adam. Ille pr0pter pomum eiectus est de paradisi desidiis; iste de domo avunculi sui atque divitiis. NOVICIUS: Cum Adam in p0testate haberet mnes ructu paradisi, mirum. quod se ab una arbore continere non potuit. MONACHUS: Multi temere Adam iudicant' de in0bedientia, pomi vilitatem
12 ego praecipio vobis sub interiminatione gratiae meae. IX, 38: sub interniinatione Oculoriani tuoruna. - 4 ADP intellexit.
256쪽
242 DISTINCTIO QUARTA CAPITULUM LXXV.
De seri 9, qui pia ide contra praeceptum domini sui aperta gratiam ei is perdidit. Quidam paterfamilias servum habebat delem et utilem omnium rerum Suarum dispensatorem. 0ntigit ut die quadam sermo esset de inobedientia Adae inter 00 de est y p0mi contra praeeeptum D 0mini, et servus indigitando illius inconstantiae diceret Ut taceam de Deo, si mihi tam distriete aliquid a v0bis praeeiperetur, nunquam transgressor efficerer. Tacuit tunc dominus, et post dies aliqu0t, cum ille minus sibi caveret, nec erin0nem e0ntra Adam pr0latum in mem0ria haberet, pixidem ei clausam, sed non firmatani porrexit dicens: Pixidem istam cust0diae tuae conimendo Quod si aperueris illam, t0tius laboris tui mercede privaberis, et gratia mea )perpetu carebis. 0 eunt crebrius ei neutetisset, et ille in e0nclavi SU0 Se restepi8Set, statini diversis e0gitationibus e00pit fluctuare, tentati0nibus aestuare, quid esset in pixi de scire desiderans. Et asepius illam Vertens atque circuniSpi ens, ait intra se: Quid si aperuer illam Solus sum, nemo Videt. Interrogatus, negab0. Non est teStis, qui me e0nvincere p088it. Victus tandem tentati0ne, piXidem aperuit, et vicula, quae intus elausa erat ε), evolavit. Tunc tristis esseetus valde, mysterium intellexit, et ad 0mini pedes, pixidem requirentis,
Se proSternenS, Veniam p0stulavit, sed non invenit. Ad quemd0minus: SerVe nequam et ontumaX, tu primum parentem n0strum de inobedientia iudicans, tuamque constantiam apud me c0mmendans, te ipsum condemnasti. Recede ergo a me, et faciem mean de cetero n0n Videas. IIaec mihi retulit can0nicus quidam sancti Severint in Colonia, vir Sene aetate, vera in Verbis, et vita religiosus. Simile ex parte c0ntigit in Sax0nia.
1JB sermo inter eos esset de inobedientia Adae in esu. 2 B conini illo ADP gratiae meae. - BP
257쪽
DE TENTATIONE. 243 CAPITULUM LXXVI. φὶ
De Tore Hlitis, suam tentatione victa paludem a marito prohibitam intravit. Henricus de Wida miles sui dives valde, potens et n0- minatus ministerialis Henrici Ducis aX0num. Adlime plures vivunt, qui illum noverunt, et rei, quam restitaturus Sum, forte recordantur. Habebat enim x0rem nobilem ae dilectam. Die quadam cum sermo inter e08 liaberetur de culpa vae,c0epit illa, ut 0s est mulieribus, eidem maledicere et deme0nstantia iudieare animi'), e qu0 pr0 0 die p0m0, Duae suae satisfaciens, tantis p0eni ac miseriis inne genus humanum subdidisset. Cui maritus resp0ndit: N0li illam iudieare. Tu sorte in tali tentatione simile secisses j. Ego vol tibi aliquid praecipere, qu0 minus est et propter am0- rem meum minime p0teris cust0dire illud. Respondente
illa: Qu0d 0 est mandatumq) ait miles Ut die illa qua
balneata fueris, paludem curiae nostrae non ingrediaris nudis pedibus ). Aliis diebus, si libet intres. Erat enim aqua putens et sm0sa, ex totius curiae sordibus collecta. Illa subridente, et praestepti transgressionem etiam habh0rresstente, subiunxit Henrieus: V0l ut 0enam addamu8. Si tu ueris obediens, quadraginta marcas argenti a me recipies; sin autem, t0tidem mihi s0lves. Et bene plastuit ei. Ille ver0, ipsa ignorante, Secret0s
custodes paludi adhibuit. Mira res. Ab illa hora si matr0natam h0nesta et tam verecunda nunquam per euriam transire
poterat, nisi ad praedietam paludent respiceret. Et qu0tiens balneabatur, totiens graviter' de eadem palude tentabatur. Die quadam exiens de balneo, dixit pedissequae suae: Nisi ingressa uero paludem illam, m0riar. Statimque Succingens
Se eum circumspeXiSSet, et neminem Videret, separata' comi- DIIonii l. II. p. 56. - 1 BC animi iudicare. - similiter secisses, P secisses simile. - CD quod est hoc mandatum P quod est mandatum mox t 'sub iunxit. 4 ACDP nudis pedibus non ingrediaris. - etiamoni P. - BC die. - graviter in DP B habet ab
eadem palude graviter. - Videret omisso separata celeri libri videre putaret Emendavi ex Homiliae verbis: ut die quadam separata comitante pedissequa, paludem intraret et cum ni ulla delectatione concupiscentiae suae satis
258쪽
tante ancilla, quam illam laetidam iisque ad genua intravit, et huc illucque deambuland0, bene Oncupiseentiae Suae Satis- secit. Quod statim nunciatum est marit eius. Ille gaudens,
m0 ut eam Vidit, ait: Quid est, d0mina Fuistisne h0die bene batileata Respondente illa Fui adiecit In 0h0, vel
in alii te Ad quod verbum consusa'acuit, Sciens eum suum excessum non latere. Tune ille: Ubi est, d0mina mea i), 0nStantia vestra, bedientia vestra, laetantia Vestra Eva vilius tentata suistis, tepidius restitistis, turpius cecidistis. Reddite ergo quod debetis. Et eum n0n haberet illa qu0d Solveret, omnia Vestimenta eiu preti0sa tulit, et per diversas pers0nas distribuit, sinens eam per aliqu0d tempus bene torqueri. NOVICIUS: Valde miserabile est, qu0d si mens h0minis semper nititur in vetitum MONACHUS: Antequam sermo Dei audiatur: Non est tribulatio vel tentatio, sed ubi signum belli praedicationis tuba ostendit, tribulationum pugna consurgit' . Verba sunt Origenis super illum l0cum Eae quo locutus sum Pharaoni, finiaeit' populum tuum' . Quam valida sit quandoque pugna tentationis post prohibitionem, exemplum tibi pr0ponam militem quendam, qui magis elegit m0ri quam in uentati0nae sua Superari.
De millite poenitente, quem tentati arboris etitae aestinaei sed non superavit. Miles quidam, sicut audivi a qu0dam vir religi 080, multa Scelera commiserat. Tandem ductus p0enitentia, venit ad sacerd0tem, de commissis fecit c0nsessi0nem, satisfacti0nem SuScepit, Sed SUSeeptam Servare n0n 0tuit. Cumque h00
saepius actitasset, die quadam di xit illi sacerdos: Nihil sie proficimus. Dic ergo mihi: Estne aliquid quod pro peccatis tuis possis custodire Resp0ndit ille Est p0mus in possessi0ne
mea tali, cuius fruetus tam amaru et pessimus est, ut nunquam ex e c0medere possem. Si videtur vobis b0num,
poenitentia mea sit, ut quoadusque vivam de eiusdem ' p0mis n0n gustem. Sciens Iacerd0 maxime post prohibiti0nem,
259쪽
excitante carne, Vel diab0lo, Sive utroque, con8urgere tentationem, resp0ndit Pr omnibus peccatis tuis tibi iniungo, ut nunquam de ructu eiusdem arboris scienter c0medas. Abiit miles, poenit0ntiam iniunetam quasi r nillil reputans. Si sita erat ipsa arbor, ut qu0tiens curiam suam exiret vel intraret, eandem arb0rem respistere posset. Respiciendo semper prohibitionis recordabatur, et rest0rdando m0 graVi8sime tentabatur. Die quadam ante arborem eandem transiens, et p0ma in ea considerans, ab eo, qui primum hominem per lignum prohibitum tentavit et pr08travit, tam alide tentatus est, ut ad arb0rem quidem Veniret, et ad 0mum nune manum Xtendendo, nune Xtensam retrahend0, totum pene diem contrariis nisibus continuaret. Tandem adiuvantegratia in triumphans in tantium c0ncupiscentiae restitit, ut corde coangustato sub arbore iacens spiritum exhalaret. NOVICIUS: Si tentati Adae tam dura fuit, non mirum si cecidit. MONACHUS Graviter cecidit tentationi consentiendo, quia sicut laris habuit causam impellentem, si intus gratiam adiuvantem. Haec dicta Sint ceasi0ne pomi propter quod eiecti sunt de paradiso protoplasti. NOVIQUS: 0n minus mir0r quod Esau esuriens, propter lenticulae decocti0nem, primogenita sua perdidit coram De0, quam qu0 illi propter pomum mobedientes, eiecti sunt de paradiso. MONACHUS: Non
esuriendo, n0n lentistulam e0ncupiseendo '), prim0genituram suam perdidit, sed per e0ntemtum, quo rem tam pretiOSam, tam indigno pretio, incitante gula, vendidit Nee nobis h0c debet ε esse terrori, qui frequenter tali cibo vescimur, et ardenter Sumimus, quia magnum Dei donum est, quando viris delicatis, p08tquam c0nversi fuerint ad Christum, inc0ndita putinentaria leguminum vertuntur in convivium. Audi de hoe verbum satis i0emidum.
De tribus granis, quibit Abbas Gisilbertus se condire dicebat pulmenta monachorum.
Eo tempore quo milites illi honesti it in saecul n0minati, videlicet Utricus cognomento Flasse et ' Gerardus cogn0
260쪽
mento Vaseliari, ar0lus et Maremantius ' Col0nienses, aliique tam ex clerici quam ex laicis viri divites in Hemmonr0de conversi suissent et in ordine c0nsortati, quidam ex saecularibus et iam dictorum militum n0tus et amicus ait beatae memoriae d0min Gisilbert 00rum Abbati N0n sumeto mirari, qu0d tales viri in saeculo tam deli stati, oleribus inconditis, pisa et lente possunt uti. Cui ille respondit: Eg0 tria grana piperi app0n0, Uibus eadem grossa pulmentaria ita condiuntur, ut pene illi in suis scutellis comedentes relinquant. Mirante illo et 340 intelligente quod audierat, Abbas subiunxit dicens: Ego tibi exponam. Primum granum piperis sunt l0ngae vigiliae matutinarum Secundum lab0 m nuum tertium granum est desperati sereuli lautioris Eece ista Sunt tria grana, quibus app0sitis optimi saporis sunt pulmentaria nostra. Et ut vehementer, quod monachus magis peccet pisam suam sive lenticulam propter torti0nes vel hu-m0re melancolicos Vitando, quam nimis ex illis sumend0. Si app0sita Sumere n0hierit, necesse est ut lautiora vel appetat vel requirat. Si ei ' data suerint ex consuetudine, pusillanimes eandaligat; si negata, ante tempus desciet. 0-naehu Vaeuo ventre non potest bene ieiunare, vigilare aut laborare. Hinc est qu0 sanctus Bernardus tales in quodam Serm0ne satis aeriter reprehendit Cibaria n0stra non sunt multum conlartativa, et ideo p0rtet 1108 ex eis sumere usque
ad satietatem. NOVICIUS: Quid sentiendum est de illis,
qui per occasionem frequenter in Saeculo Sunt, et pene quotidie cibis delieatis veseuntur Eruntue aequales fratribus suis in merito, qui ibi regularibus tormentantur MONACHUS: Non est meum illos iudieare, unusquiSque Secundum suum laborem' reeipiet. Dieam tibi tamen de li0 cuiusdam late sententiam satis delectabilem, contra quendam Cardinalem i0eulariter pr0latam.
De ermone monachi litterati ad Henricum Cardinatem
Sanetae rec0rdati0nis dominus Henricus Albanensis Epi-
1 B Marcim annus C Marcinannus cons. XI, 11 - 2)ΑDP ea. - ad mercedem iuxta cor. I, 3 8 Sed vide Homil. IV. p. 17. - localiter.