장음표시 사용
121쪽
BELLI GALLICI passuum XX progreditur. Crassum Samarobrivae pra fici legionemquo si attribuit, quod ibi impedimenta exe citus, obsides civitatum, litteras publicas trumentumquis omne, quod eo toleranda hiemis causa devexerat, relin- queba Fabius, ut imperatum erat, non ita multum moratus in itinere cum legione occurri Labienus interitu Sabini et caedo cohortium cognita, cum omnes ad eum Treverormn copiae Venissent, veritus, ne, si ex hibernis fugas similem profectionem fecisset, hostium impetum sustinere non posset, praesertim quos recenti victorias efforri seiret, litteras Caesari remittit, quanto cum periculo legionem ex hibernis educturus esset rem gestam in Eb ronibus perscribit; docet omnes equitatus peditatusque copia Treverorum m milia passuum longe ab suis castris 4 consedisse. Caesar consilio eius probato, etsi opinioni trium legionum deiectus ad duas reciderat, tamen unum communi saluti auxilium in celeritat poneba venit magnis itinoribus in Nerviorum fines ibi x captivis cognoscit, quae apud Ciceronem gerantur quantoque in periculo res si tum cuidam ex equitibus Gallis magnis praemiis persuadet, uti ad Ciceronem epistulam deserati hanc Graecis conscriptam litteris mittit, o intorcepta epistula nostra ab hostibus consilia cognoscantur si adire non possit, monet, ut tragulam cum epistula ad amentum deligata intra munitiones castrorum abiciat in littoris scribitis cum legionibus profectum celeriter adfore hodi latur, ut pristinam virtutem retineata Gallus periculum veritus, ut erat praeceptum, tragulam mitti haec casu ad turrim adhaesit neque a nostris biduo animadversa tortio dis a quodam milito conspicitur, dempta ad Cicos ronem desertur ille perlectam in conventu militum ia citat maximaquo omnes laetitia adficita tum fumi incendiorum procul videbantur; quae res omnem dubitationem adventus legionum expuli:
122쪽
Galli re cognita por exploratores obsidionem relin os
quunt, ad Caesarem omnibus copiis contendo haec erant armata circiter milia LX Cicero data lacultato a Gallum ab eodem Vorticone, quem supra demo traVimus, repetit, qui litteras ad Caesarem dolarata hunc admonet, aiter cauto diligentorquo facia porscribit in litteris hostes ab so discessisso omnemquo ad eum multitudinem onvertisse. quibus litteris circiter modi nocte Caesar ad-4 latis suos facit cortiores eosque ad dimicandum animo confirmat postero die luce prima movet castra et circiter smilia passuum IIII progressus trans vallem et rivum multitudinem hostium conspicatur. erat magni periculi res, tantulis copiis iniquo loco dimicare; tum, quoniam obsidione liberatum Ciceronem sciebat, aequo animo remi, tendum do celeritate existimabat considit et, quam aequissimo potest loco castra communi atque haec, etsi erant exigua per se, vix hominum milium VII, praesertim nullis cum impedimentis, tamen angustiis viarum, quam maxime potest, contrahit, eo consilio, ut in summam contemptionem hostibus veniata interim speculatoribus in somnes partes dimissis explorat, quo commodissimo itinero vallem transtro possit. Eo dis parvulis equestribus proe boliis ad aquam lactis utriquo sos suo loco continent: Galli, quod ampliores copias, quae nondum conVenerant, a expectabant, Caesar, si forte timoris simulatione hostes ain suum locum licere posset, ut citra vallem pro castris proelio contenderet; si id essicors non posset, ut expi ratis itineribus minor cum periculo vallem rivumque transireta prima luco hostium equitatus ad castra accedit . . proeliumque cum nostris equitibus committi Cassar sconsulto equites cedere seque in castra recipere iubet, simul ex omnibus partibus castra altior vallo muniri portasque obstrui atque in his administrandis rebus quam minime concursari et cum simulations agi timoris iubeti
123쪽
106 BELU OLLUCIO Quibus omnibus robus hostes invitati copias traducunta aciemque iniquo loco constituunt, nostris vero suam svallo doductis propius acesdunt et tela intra munitionem ex omnibus partibus coiciunt praeconibusquo circummissis pronuntiari iubent, seu quis Gallus seu Romanus velitant horam tertiam ad se transire, sine periculo licere; post id tempus non ore potestatem ac sic nostros contempserunt, ut obstructis in speciem portis singulis ordinibus caespitum, quod ea non posse introrumpere videbantur, alii vallum manu scindere, alii fossas complero inciperenti tum Caesar omnibus portis eruptione acta squitatuque emisso celeriter hostes in fugam dat, sic uti
omnino pugnandi causa resisteret nemo, magnumque Tila numerum occidit atque omnes armis exciti
52 Longius prosoqui veritus, quod silvae paludosque intercedebant nequo etiam parvulo detrimento illorum locum relinqui videbati, omnibus suis incolumibus odom dis
ad Ciceronem perveni institutas turres, testudines munitionesque hostium admiratur producta legione cognoscit non decimum quemque esse reliquum militum in vul-anere ex his omnibus iudicat rebus, quanto cum periculo et quanta virtute res sint administratas. Ciceronom prosius merito legionemque conlaudat; centuriones singillatim tribunosque militum appellat, quorum egregiam fuisse virtutem testimonio Ciceronis cognoverati do casu Sabinico Cotta certius ex captivis cognosci postero die contions habita rem gestam proponit, milites consolatur et confirmat; quod detrimentum culpa et tomeritato togati sit acceptum, hoc aequior animo ferundum docet, quod bonoficio deorum immortalium et virtute forum expiato incommodo nequo hostibus diutina laetitia nequo ipsis longior dolor relinquatur.5 Interim ad Labienum o Romos incredibili coler, lato do victoria Caesaris fama persertur, ut, cum ab L
124쪽
bornis Ciceronis milia passuum abesset circiter LX eoque
post horam nonam dies Caesar pervenisset, ante mediam noctem ad portas castrorum clamor oreretur, quo clamore
significatio victorias gratulatioquo ab Remis Labisno fiereti hac fama ad Treveros perlata Indutiomarus, qui postero adis castra Labieni oppugnare decreverat, noctu profugit copiasque omnes in Treveros reduci Caesar Fabium scum sua legione remittit in hiberna, ipso cum III legi nibus circum Samarobrivam trinis hibernis hiemaro comstituit, et quod tanti motus Gallias extiterant, totam hiemem ipso ad exercitum manere decrevit. nam illo incommodo de Sabini moris perlato omnos foro Gallias civitatos do bello consultabant, nuntios legationesque in omnes partes dimittebant et, quid oliqui consilii caperentatquo unde initium belli fiorst, explorabant nocturnaque in locis desertis concilia Goban neque ullum fors stotius hiemis tempus sin sollicitudine Caesaris intercessit, quin aliquom do consiliis a motu Gallorum nuntium aωciporeta in his ab L. Roscio, quem legioni XIII prae ssecorat, cortior factus est magnas Gallorum copias earum civitatum, quae Memorica appellantur, oppugnandi sui ea a convenisse neque longius milibus passuum VIII ab rhibornis suis afuisso, sed nuntio adlato do victoria a
saris discessisse, adeo ut fugae similis discessus videretur. At Caesar principibus cuiusquo civitatis ad so suo si catis alios territando, cum so scire, quae fierent, denuntiaret, alios cohortando magnam partem Gallias in officio tenui tamen Senones, qua est civitas in primis firma ae magnas inter Gallos auctoritatis, marinum, quem Caesar apud eos regem constituerat, cuius frater Moritasgus adventu in Galliam Caesaris cuiusque maiores regnum obtinuerant, interficere publico consilio conati, cum illo praesensisset ac profugisset, usque ad fines insecuti regno domoque expulerunt, et missis ad Caesarem a
125쪽
BELLI GALLICI satisfaciendi causa legatis, cum is omnem ad se senatum veniri iussisset, dicto audientes non fuBrunti ac tantum apud homines barbaros valuit, esse aliquos repertos principes belli inforondi tantamque omnibus voluntatum commutationem attulit, ut praetor Haeduos et Remos, quos praecipuo semper honore Caesar habuit, alteros pro vetere ac perpetua erga populum Romanum fido, claros pro scentibus Gallici belli officiis, nulla sors civitas suorus non suspecta nobis idque adeo haud scio mirandumssit, cum compluribus aliis de causis, tum maxime, quod, qui virtut belli omnibus gentibus praeserebantur, tantum se ius opinionis deperdidisse, ut populi Romani imperia perferrent, gravissimo dolobantita Treveri vero atque Indutiomarus totius hiemis nullum tempus intermiserunt, quin trans Rhenum togatos miti rent, civitatos sollicitarent, pecunias pollicerentur, magna
paris exorcitus nostri interfecta multo minorem superesso et dicerent partem neque tamen ulli civitati Germanorum persuadori potuit, ut Rhenum transiret, cum se bis o portos dicerent, Ariovisti bello et Tonclarorum transitu: a non esse amplius Ortunam temptaturos hac sp lapsus Indutiomarus nihilo minus copias cogere, exercere, a finitimis equos parare, exules damnatosque tota Gallia ma- gnis praemiis adis adlicor coepi ac tantam sibi iam his rebus in Gallia auctoritatem comparaverat, ut undiquis ad eum legationes concurrerent, gratiam atque amicitiam
56 publico privatimqus poterent. Ubi intellexit ultro ad soveniri, altera ex parte Senones Carnut0sque conscientia facinoris instigari, altera Nervios tuatucosque bellum Romanis parare neque sibi voluntariorum copias defore, si s finibus suis progredi coepisset, armatum concilium
a indici hoc mors Gallorum os initium belli quo ego
communi omnes puberes armati convenire coguntur; qui ex iis novissimus venit, in conspectu multitudinis omni-
126쪽
mm . U . 54 58. 109bus cruciatibus adsocius necatur. in eo concilio Cingo storigem, alterius princip0m actionis, generum suum, quem supra demonstravimus Caesaris secutum fidem ab eo non discessisso, hostem iudicat bonaqus ius publicata his . rebus consectis in concilio pronuntiat arcessitum so a Senonibus et Carnutibus aliisquo compluribus Gallia civitatibus huc iturum per fines Remorum eorumque gros spopulaturum ac priusquam id faciat, castra Labioni oppugnaturum. quas fieri velit, praecipi Labienus, cum taret loci natura si manu munitissimis castris sese teneret, do suo accissonis periculo nihil timebat, ne quam Oec
sionem rei bono gerenda dimitteret, cogitabati itaqusis a Cing0torige atque eius propinquis oration Indutiomari cognita, quam in concilio habuerat, nuntios mittit ad finitimas civitates equitesque undiquo evocat his certam diem conveniones dicita interim prope cotidis cum omni equi statu Indutiomarus sub castris eius vagabatur, alias ut situm castrorum cognosceret, alias conloquendi aut territandi causa equites plerumque omnes tota intra vallum coiciebanta Labienus suos intra munitionem continobat. timorisque opinionem, quibuscumque poterat rebus, aug0baLCum maior in dies contemptione Indutiomarus ad castra Maccederet, nocte una intromissis equitibus omnium finitimarum civitatum, quos arcessendos curaverat, tanta diligentia omnes suos custodiis intra castra continuit, ut nulla ration ea res enuntiari aut ad Treveros perferri posse: intorim ex consuetudine cotidiana Indutiomarus ad castra a accodit atqus ibi magnam partem diei consumit; equites lata coiciunt et magna cum contumelia Verborum nostros
in pugnam evocanti nullo ab nostris dato responso, ubi a risum est, sub Vesperum dispersi ac dissipati discedunti subito abisnus duabus portis omnem equitatum emittit; praecipit atqus interdicit, perterritis hostibus atquo in f gam coniectis inuo fore, sicut accidit, videbat unum
127쪽
BELLI GALLICI omnes petant Indutiomarum, neu quis quem prius vulneret, quam illum interfectum viderit, quod mora reliquos rum spatium nactum illum effugere nolebat magna proponit iis, qui occiderint, praemia submittit cohortes equb tibus subsidio comprobat hominis consilium fortuna, et cum unum omnes peterent, in ipso numinis vado spr hensus Indutiomarus interficitur, caputque eius refertur in castra redeuntes equites, quos possunt, comectantur atquor occidun hac re cognita omnes Eburonum et Nerviorum, qua conVenerant, copias discedunt, pauloquo habuit post id sacrum Caesar quietiorem Galliam.
ER SEXTUS. Multis do causis Caesar maiorem Galliae motum expectans per M. Silanum, C. Antistium Reginum, T. Se a lium legatos doctum habere instituit simul ab Cn. Pompei proconsul petit, quoniam ipse ad urbem cum imperio rei publicae causa remaneret, quos ex Cisalpina Gallia consul sacramento rogasset, ad signa convenire et ad so proficisci iuberet, magni interesso etiam in reliquum tempus ad opinionem Gallias existimans tantas videri Italia facultatus, ut, si quid esset in bello stria menti acceptum, non modo id brevi tempor sarciri, sed otiam maioribus augeri copiis posse quod cum om-psius et rei publicas et amicitiae tribuisset, celeritor co secto per suos dilectu tribus anto exactam hiems et constitutis et adductis legionibus duplicatoque earum cohortium numero, quas cum Q. Titurio amiserat, et cel
ritato et copiis docuit, quid populi Romani disciplina atque opes possenti
128쪽
Inlaesecto Indutiomaro, ut docuimus, ad eius propin aquos a Treveris imporium dolari . illi finitimos Gem nos sollicitare et pecuniam pollicori non desistunti cum a proximis impetrare non possent, ulteriores temptanti inuontis non nullis civitatibus iura iurando inter se confirmant obsidibusquo do pecunia cavent Ambiorigem sibi societato et laeder adiungunti quibus rebus cognitis Cae asar, cum undiquo bellum parari videret, Nervios, tu lucos, Menapios adiunctis Cisrhenanis omnibus Germanis esse in armis, Senones ad imperatum non venire et cum Carnutibus initimisquo civitatibus consilia communicare, a Treveris Germanos crebris legationibus sollicitari,
turius sibi do bollo cogitandum putavi. Itaque nondum Shieme consecta proximis mi coactis logionibus de improviso in fines Nerviorum contendit et, priusquam illi aut a OnVenire aut profugere possent, magno pecoris atqus hominum numero capto atque ea praeda militibus concessa vastatisque agris in deditionem voviro atqus obsides sibi dare coegi is coleriter confecto negotio rursus in ahiborna logions rod ita concilio Galliae primo vero, ut 4 instituerat, indicto, cum reliqui praeter Senones, Carnutes TreVerosque venissent, initium bulli ac desectionis hoc esse arbitratus, ut omnia postponere videretur, concilium Lutetiam Parisiorum transferta confinos erant hi Seno finibus civitatomquo patrum memoria coniunxerant, sed ab hoc consilio afuisse existimabantur. hac re pro suggestis pronuntiata eodem dis cum legionibus in Senones promciscitur magnisque itinoribus o perveni Cognito eius Ladventu Acco, qui princeps ius consilii fuerat, iubet in oppida multitudinem convenire conantibus, priusquam id ossici potast, domo Romanos nuntiatur. necessario a sententia desistunt legatosquo deprecandi causa ad uesarem mittunt; adeunt per Haeduos, quorum antiquitus erat in fido civitas. libenter Caesar petentibus aedes a
129쪽
BELLI GALIdcidat veniam excusationemque accipit, quod aestivum tem pus instantis belli, non quaestionis esse arbitrabatur. N sidibus imperatis C hos Haeduis custodiendos tradi eodem Carnutes legatos obsidosquo mittunt usi deprecatoribus Remis, quorum erant in clientela eadem serunte responsa. peragit concilium Caesar equitesque imperat civitatibus. Hac parte Gallias pacata totus si mento et animo in silum reverorum si Ambiorigis insisti Cavarinum cum equitatu Senonum secum proficisci iubet, ne quis aut ex huius iracundia aut ex eo, quod meruerat, Odios civitatis motus ristat his robus constitutis, quod pro explorato habebat Ambiorigem proelio non esso conten- turum, reliqua eius consilia animo circumspici si erant
Menapii propinqui Eburonum finibus, perpetuis paludibus silvisquo muniti, qui uni ex Galli do pace ad Caesarem
legatos numquam miserant cum his esse hospitium Ambiorigi sciobat item per revoros venisso Germanis in amicitiam cognovera haec prius illi detrahonda auxilia existimabat, quam ipsum bello lacosseret, o desperata saluto aut so in snapios abderet aut cum Transrhenanis congredi cogeretur hoc inito consilio totius Oxercitus impedimenta ad Labienum in Treveros mittit duasque ad eum legiones proficisci i ut ipso cum legionibus exp0 ditis V in Menapios proficiscitur illi nulla coacta manu loci praesidio freti in silvas paludosque confugiunt suaque eodem conferunti Caesar partitis copiis cum C. Fabio legato et M. Crasso quaestore celeriterque edictis pontibus adit triportito, aedificia vicosque incendit, magno a pecoris atque hominum numero potitur quibus rebus coacti Menapii legatos ad eum pacis petendae causa mitariunt illo obsidibus acc0ptis hostium so habiturum numero confirmat, si aut Ambiorigem aut eius legatos finibus suis recepissent. his confirmatis rebus Commium tr0
130쪽
batem cum equitatu custodis loco in Menapiis resinquit; ipso in Treveros proficiscitur. Dum haec a Caesar geruntur, Treveri magnis coactis peditatus equitatusquo copiis Labienum cum una legione, quas in eorum finibus hiemabat, adoriri parabant, iamquo a ab so non longius bidui via aberant, cum duas venisse legiones missu Caesaris cognoscunti positis castris a mustibus passuum XV auxilia sermanorum expectare eo stituunta Labisnus hostium cognito consilio sperans tem aritate eorum fore aliquam dimicandi facultatem praesidio cohortium impedimentis relicto cum XX cohortibus magnoque equitatu contra hostem proficiscitur si milis passuum intermisso spatio castra communita orat inter stabisnum atqus hostem dissicili transitu flumen ripisque praeruptis. hoc neque ipso transtro habebat in animo
neque hostes transituros existimabata augebatur auxili rum cotidis spes loquitur consulto palam, quoniam Oer smani adpropinquare dicantur, sese suas Xercitusque D tunas in dubium non devocaturum et postero die prima luce castra moturum celeriter haec ad hostes deseruntur, ut ex magno Gallorum equitum numero non nullos sallicis rebus avors natura cogobata Labienus nocto tribu snis militum primisque ordinibus convocatis, quid sui sit consilii, proponit et, quo facilius hostibus timoris stsiispicionem, maiore strepitu et tumultu, quam populi
Romani seri consuetudo, castra moveri iubeta his rebus fuga similom profectionem ossicit haec quoque per X-s ploratores ant lucom in tanta propinquitato castrorum ad hostos deferuntur. Vi agmen novissimum extra muni ηtiones processerat, cum Galli cohortati inter se, o sp ratam praedam ex manibus dimitterent longum essese territis Romanis Germanorum auxilium expectare, neque
suam pati dignitatem, ut tantis copiis tam exiguam, num praesertim fugientem atque impeditam adoriri non