장음표시 사용
91쪽
BELLI GALLICI relinquere volebat nequo belli gerendi propior anni tempus facultatem habebat neque has tantularum rerum Oeeup tiones Britannia anteponendas iudicabat, magnum iis numerum obsidum impera quibus adductis sos in fidem recipi navibus circiter LXXX onerariis coactis comtractisquet, quot satis essa ad duas transportandas legi G- nos existimabat, quod praeterea navium longarum ab . bat, quaestori, legatis praefectisque distribui huc acco-dobant XVIII onerarias naves, quas ex eo loco a milibus passuum Vm vento tenebantur, quominus in eundem portum Venire possent: has equitibus distribui reliquum exercitum Titurio Sabino et Aurunculeio Cotta legatis in Menapios atque in eos pagos Morinorum, a quibus adseum legati non venerant, ducendum dedi Sulpicium Rufum legatum cum eo prassidio, quod satis esse arbitrabatur, portum tenero iussitia His constitutis rebus nactus idoneam ad navigandum tempestatem In sero vigilia solvit equitosque in ulteriorem portum progredi et naves conscendere et o sequia iussi a quibus cum paulo tardius esset administratum, ipso hora diei circiter IIII. cum primis navibus Britanniam attigit atqus ibi in omnibus collibus expositas hostium copias armatas conspexi cuius loci has erat natura atque ita montibus angusto mare continebatur, uti is locis superioribus in litus telum adigi posse hunc ad egrediendum nequaquam idoneum locum arbitratus, dum reliquae naves eo convenirent, ad horam nonam in ancoris expoctavi interim legatis tribunisque militum conVocatis et, quae ex Voluseno cognorisset, et, qua fieri vellet, ostendit monuitque, ut rei militaris ratio, maxime
ut maritimas res postularent, ut quas celerem atque instabilem motum haberent, ad nutum et ad tempus omnes res ab iis administrarentur his dimissis et ventum et Restum uno tempore nactus secundum dato signo et subla-
92쪽
tis ancoris circitor milia passuum VII ab eo loco progressus aperto ac plano litora naves constitui At barbari 24 consilio Romanorum cognito praemisso equitatu et essedariis, quo plerumque genere in proeliis uti consuerunt, reliquis copiis subsecuti nostros navibus egredi prohib banta erat ob has causas summa difficultas, quod naves apropter magnitudinem nisi in alto constitui non poterant, militibus autem ignotis locis, impeditis manibus, magno et gravi onere armorum pressis simul et de navibus d silisndum si in suetibus consistendum et cum hostibus erat pugnandum, cum illi aut ex arido aut paulum in a aquam progressi omnibus membris o editis, notissimis locis audacter tela coicerent et equos insuefactos incitarenti quibus robus nostri perterriti atqui huius omnino generis pugnas imperiti non eadem alacritat ac studio, quo inpedostribus uti proeliis consuerant, utebantur. Quod ubi ea Caesar animadvertit, naves longas, quarum et species erat barbaris inusitatior et motus ad usum expeditior, paulum removeri ab onerariis navibus si remis incitari et ad latus apertum hostium constitui atque indo fundis, sagittis, tormentis hostes propelli ac submoveri iussit quas res magno usui nostris uita nam et navium figura et a remorum motu et inusitato genere tormentorum Ormoti barbari constiterunt ac paulum etiam pedem rettuleruntiatqus nostris militibus cunctantibus, maximo propter alti studinem maris, qui X legionis aquilam ferebat, obtest tua deos, ut ea re legioni felicitor veniret: desilito', inquit, commilitones, nisi vultis aquilam hostibus prodere; ego certe meum rei publicae atque imperatori officium praestitero. hoc cum voce magna dixisset, se ex navi proiecit atque in hostes aquilam serre coepita tum nostri scohortati inter se, ne tantum dedecus admitteretur, obvorsi ex navi desiluerunti hos item ex proximis primisi a navibus cum conspexissent, subsecuti hostibus adpropin-
93쪽
BELLI GALLICI 26 quaverun Pugnatum est ab utrisquo acriter nostri tamen, quod neque ordines servare neque firmiter insistere nequo signa subsequi poterant atque alius alia ex navi, quibuscumque signis occurrerat, se adgregabat, magnopere pertu a babantur hostos vero notis omnibus vadis, ubi ex litoro aliquos singulares X navi egredientes conspexerant, im citatis equis impeditos adorisbantur, plures paucos ci cumsistobant, alii ab lator aporis in universos tela coi- cieban quod cum animadvertisset Caesar, scaphas longarum navium, item speculatoria navigia militibus compleri iussit si, quos laborantos conspexerat, his subsidia sub- mittebat nostri, simul in arido constiterunt suis omnibus consecutis, in hostes impetum lacerunt atquo eos in fugam
dederunt nequo longius prosequi potuerunt, quod equites
cursum tenere atque insulam capere non potueranti hoc 2 unum ad pristinam fortunam Caesari defui Hostes proelio superati, simul atque se ex fuga receperunt, statim ad Caesarem legatos de pace miserunt obsides daturos, a quaeque imperamet, facturos sese polliciti sun una cum his legatis Commius Atrebas sest, quem supra demona straveram a Caesare in Britanniam praemissum hune illi o navi egressum, cum ad eos oratoris modo Caesaris mandata deserret, comprehenderant atque in vincula con- iecerant; tum proelio facto omiserunt et in petenda pacosius rei culpam in multitudinem contulerunt et propter imprudentiam ut ignosceretur, petiverun Caesar queStus, quod, cum ultro in continentem legatis missis pacem abs petissoni bellum sino causa intulissent, ignoscere δε
prudentias dixit obsidesquo imperavit; quorum illi partem
statim dederunt, partem ex longinquioribus locis arcessi-rtam paucis diebus es daturos dixerunti interea suos remigraro in agros iusserunt, principesque undiquo conventis et o civitatesque suas Caesari commendare ορ-
94쪽
His robus paco confirmata post diem quartum, quam 28 est in Britanniam ventum, naves XVLI, de quibus supra
demonstratum est, quae equites sustulerant, ex superiora portu leni vento solverunta quae cum adpropinquarent a Britannias et ex castris viderentur, tanta tempestas subito coorta est, ut nulla earum cursum tenere posset, sod alias eod0m, unde erant prosectae, referrentur, alias ad ius riorem partem insulae, quae est propius solis occasum, magno suo cum periculo deicerentur quae tam0 ancoris stactis cum fluctibus complorentur, necessario adversa nocto
in altum provectae continentem petierunta Eadem nocte es accidit, ut esset luna plena, qui dies maritimos aestus maximos in Oceano mcere consuevit, nostrisque id erat incognitum. ita uno tempore et longas naves, quibus a Caesar exercitum transportandum curaverat, quas Caesar in aridum subduxerat, aestus complebat, et Onerarias, quas ad ancoras erant deligatae, tempestas adflictabat, nequo ulla nostris facultas aut administrandi aut auxiliandi , batur compluribus navibus fractis oliquae cum essent a funibus, ancoris reliquisque armamontis amissis ad navigandum inutiles, magna, id quod necesse erat accidere, totius xercitus perturbatio facta esta neque enim naves . erant aliae, quibus reportari possent, o omnia deerant, quas ad roficiendas naves erant usui, et, quod omnibus constabat hiemari in Gallia oportere, rumonium in his locis in hiemem provisum non rati
Quibus rebus cognitis principes Britannias, qui post 30
proelium ad Caesarem convenerant, inter se conlocuti, cum et squites et naves et umentum Romanis deusso intellegorent et paucitatem militum ex castrorum exiguitate cognoscerent, quae hoc erant etiam angustiora, quod sino impedimentis Caesar legiones transportaverat, opti amum actu esse duxerunt rebellione acta frumento commeatuque nostros prohibero et rem in hiemem producere,
95쪽
BELLI GALLICI quod his superatis aut reditu interclusis neminem postea bulli insorendi causa in Britanniam transiturum confid banta itaque rursus coniuratione facta paulatim occastris a dis dors et suos clam ex agris deducere coeperunti At Caesar, etsi nondum eorum consilia cognoverat, tamen et ex Ventu navium suarum et ex eo, quod obsides darea intermiserant, fore id, quod accidit, suspicabatur itaque ad omnes casus subsidia comparaba nam et diumentum ex agris cotidis in castra conferebat et, quae gravissis adflicta erant naves, earum materia atque aere ad resti quas reficiendas utebatur et, quae ad eas res erant usui, sex continenti comparari iubeba itaque, cum summo studio a militibus administraretur, XII navibus amissis, 32 reliquis ut navigari satis commodo posset, effeci Dum ea geruntur, legione o consuetudine una humentatum
mima, quae appellabatur VII. neque ulla ad id tempus
belli suspicione interposita, cum pars hominum in agris remaneret, pars etiam in castra ventitaret, ii, qui proportis castrorum in statione erant, Caesari nuntiaverunt pulverem maiorem, quam consuetudo ferret, in ea parte videri, quam in partem legio iter secisse Caesar id quod erat suspicatus aliquid novi a barbaris initum consilii, cohortes, quae in stationibus erant, secum in eam partem proficisci, ex reliquis duas in stationem succedere, reliquas armari et consestim sese subsequi iussi cum paulo longius a castris processisset, suos ab hostibus premi atque aegre sustinor et conferta legione ex omnibus pa ctibus tela coici animadverti nam quod omni ex reliquis partibus demesso umento pars una erat reliqua, Suspicati hostes huc nostros esse onturos noctu in silvis doli- tuerant; tum dispersos depositis armis in molendo occupatos subito adorti paucis interlactis reliquos incertis ordinibus perturbaverant, simul equitatu atque essedis 33 circumdederanti monus hoc est ex essedis pugnae primo
96쪽
per omnes partes perequitant et tela coiciunt anus ipso terror equorum et strepitu rotarum ordines plerumque perturbant, si cum se inter equitum turmas insinuaverunt,sces dis desiliunt et pedibus proeliantur. aurigaecinis arta paulatim ex proelio excedunt atque ita currus Onlocant, ut, si illi a multitudin hostium premantur, e poditum ad suos receptum habeanti cita mobilitatem, squitum, stabilitatem peditum in proeliis praestant, o tantum usu cotidiano et exercitations ossiciunt, uti indeclivi ac praecipiti loco incitatos equos sustinere et brevi moderari a sector et per temons porcurrere et in iugo insistorsistis inde in currus citissime recipere consuerinti Quibus robus perturbatis nostris novitat pugnas lampore Moportunissimo Caesa auxilium tulit namquo eius adventu hostes constiterunt, nostri se ex timore receperun quo a facto ad lacessendum hosium et committendum proelium alienum ess tempus arbitratus suo go loco continuit et brovi tempora intermisso in castra legiones reduxi dum εhaec geruntur, nostris omnibus occupatis, qui erant in agris reliqui, discesserunti secuta sunt continuos com . plures dies tempestates, quae et nostros in castris continerent et hostem a pugna prohiberenta interim barbaris nuntios in omnes partes dimiserunt paucitatemque nostr rum militum suis praedicaverunt et, quanta praedae s clanda atque in porpetuum sui liberandi lacultas daretur, si Romanos castris expulissent, demonstraverun his rebus celeritor magna multitudine peditatus equitatusque coacta ad castra Venerunta Caesar, etsi idem, quod superioribus indilbus acciderat, oro videbat, ut, si essent hostes pulsi, coloritato periculum effugerent, tamen nactus equites ci citor XXX, quos Commius Atrebas, de quo anto dictum est, ocum transportaverat, legiones in acie pro castris constituita commisso proelio diutius nostrorum militum a impotum hostes ferre non potuerunt ac terga Verterunti
97쪽
s quos tanto spatio secuti, quantum cursu et viribus omzere potuerunt, complures sciis occiderunt, deinde omnibus longo latoquo aedificiis incensis se in castra me a perunti Eodem dis legati ab hostibus missi ad Caesarema de ac venorunta his Caesar numerum obsidum, quem ante imperaverat, duplicavit eosque in continentem adduci iussit, quod propinqua die aequinocti infirmis navibus hiemi navigations subiciendam non existimabatia ipse idoneam tempestatem nactus paulo post mediam noctem naVes solvit quae omnes incolumes ad continentem e venerunt; sed ex iis oneraria duae eosdem portus, qu0s reliquae, capere non potuerunt si paulo india dolata sunt a Quibus x navibus cum mont xpositi milites ci citer CCC atqus in castra contenderent, Morini, quos Caesar in Britanniam proficiscens pacatos reliquerat, spe
praeda adducti primo non ita magno suorum numero circumsteterunt ac, si sese interfici nollent, arma ponerea iussorunt cum illi orbe acto os defenderent, celeriter ad clamorem hominum circiter milia VI conveneruntiqua re nuntiata Caesar omnem ex castris equitatum suis auxilio misi interim nostri milites impotum hostium sustinuerunt atquo amplius horis Im sortissimo pugnaverunt et paucis vulneribus acceptis complures ex his occi-ι derunt postea vero quam equitatus nostor in conspectum venit, hostes abiectis armis terga verterunt magnusque 38 eorum numerus est occisus Caesar postero dio T. Labis-
num legatum cum iis legionibus, quas ex Britannia r a duxerat, in Morinos, qui rebellionem socorant, misi qui cum propior siccitatos paludum, quo se reciperent, non haberent, quo perfugio superior anno erant usi, omnes a foro in polastatem Labioni venorun a Q. Titurius et L. Cotta legati, qui in Menapiorum fines logiones do rant, omnibus eorum agris vastatis, Dumentis succisis, aedificiis inconsis, quod Menapii se omnes in densissimas
98쪽
mΕ m. ΑΡ. 35 v. ΑΡ. I. Isilvas abdiderant, s ad Caesarem receperunta Cassar in Boios omnium logionum hiberna constituita eo duas omnino civitates ex Britannia obsitis miserunt reliquas neglexerunta his robus gestis ex litteris Caesaris dierum ιXX supplicatio a senatu decreta esti
LIBER QUINTUS. L. Domitio, M. Claudio consulibus discedens ab L
hornis Cassar in Italiam, ut quotannis facere consuerat, legatis imperat, quos legionibus praefecerat, uti, quam plurimas possint, hieme naves aedificandas veteresque roficisndas curenti earum modum sormamque demonStrat a ad coleritalam norandi subductionisque paulo facito miliores, quam quibus in nostro mari uti consuevimus,atquo id eo magis, quod propter crebras commutationes aestuum minus magnos ibi fluctus fieri cognoverat, ad onora ac multitudinem iumentorum transportandam paulo latiores, quam quibus in reliquis utimur maribus. has somnes actuarias imperat fieri, quam ad rem multum humilitas adiuva ea, quae sunt usui ad armanda naves, 4ox Hispania adportari iub0 ipso conventibus Gallias scitorioris peractis in Uyricum proficiscitur, quod a Pirustis finitimam partem provincias incursionibus vastari audiebatio cum venisset, civitatibus milites imperat certumquo in εlocum conveniri iubeta qua re nuntiata Pirustae legatos ad sum mittunt, qui doceant nihil earum rerum publico factum consilio seseque paratos sis demonstrent omnibus rationibus d iniuriis satisfacere. percepta oratione georum Cassar obsides imperat eosquo ad certam diem
99쪽
82 BELLI GALLICI adduci iubst nisi ita secerint, os bello civitatem pera
. cuturum demonstrata iis ad diem adductis, ut imperaverat, arbitros intor civitates dat, qui litem aestiment o namque constituantia His confectis robus conventibusque peractis in cit riorem Galliam revertitur atque indo ad exercitum profi- aciSeitur eo cum Venisset, circumitis omnibus iborius singulari militum studio in summa omnium rerum inopia circiter DC eius generis, cuius supra demonstrarimus, naves si longas XXVIII invenit instructas neque multum
abesso ab eo, quin paucis diebus deduci possin conlaudatis militibus atqus iis, qui negotio praefuerant, quid
fieri velit, ostendit atquo omnes ad portum Itium conVenire iubet, quo ex portu commodissimum in Britanniam traiectum esse cognoverat, circiter milium passuum XXX transmissum a continenti huic rei, quod satis esse visum
est militum, relinqui ipso cum legionibus expeditis IIII si equitibus DCCC in fines Treverorum proficiscitur, quod hi nequo ad concilia sniebant neque imperio parebanta Germanosque Transrhenanos sollicitare dicobantur. Haec civitas longo plurimum totius Gallias equitatu valet, gnasque habet copias peditum Rhenumque, ut suprata a monstravimus, tangita in ea civitato duo do principatus inter se contendebant, Indutiomarus et Cingetorix ex quibus alter, simul atque de Caesaris legionumque adventu cognitum est, ad eum Venit se suosque omnes in ossicio futuros nequo ab amicitia populi Romani defecturos con- firmavit, quaequo in Treveris gererentur, ostendi a Indutiomarus equitatum peditatumquo coger iisque, qui per
aetatem in armis res non poterant, in silvam Arduennam
abditis, quas ingenti magnitudine per medios fines Treverorum a flumine Rheno ad initium Remorum pertinet, bel lum parare instituit; sed posteaquam non nulli principes ex ea civitato et auctoritate Cingetorigis adducti et adventu
100쪽
nostri exercitus perterriti ad Cassarem venerunt et dosuis privatis rebus ab eo petere coeperunt, quoniam civitati consulere non possent, veritus, ne ab Omnibus des reretur, legatos ad Caesarem mittit sese idcirco ab suis a discodero atque ad sum Venire noluisse, quo facilius civitatem in ossicio contineret, o omnis nobilitatis discessu
plebs propter imprudentiam laberetur itaque civitatem in
sua potestate esse, Seque, si Caesar permitteret, ad eum in castra Venturum et suas civitatisque fortunas sius fides permissurum. Caesar, otia intellegebat, qua de causa a ι dicerentur quaeque eum res ab instituto consilio dote reret, tamen, ne aestatem in Treveris consumere Og retur omnibus rebus ad Britannicum bellum comparatis,
Indutiomarum ad se cum CC obsidibus ontro iussi his radductis, in iis filio propinquisque eius omnibus, quos
nominatim evocaverat, consolatus Indutiomarum hortatu
quo est, uti in ossicio maneret nihilo tamen setius pri acipibus Treverorum ad se convocatis hos singillatim ingetorio conciliavit, quod cum merito eius ab so fieri intellegebat, tum magni interesse arbitrabatur ius auctoritatem inter suos quam plurimum alere, cuius tam egro-giam in s voluntatem perspexisse id actum gravitor tulit Indutiomarus suam gratiam inter suos minui et, qui iam anto inimico in nos animo fuisset, multo gravius hoc doloro Tarsitim robus constitutis Caesar ad portum Itium cum Gisgionibus pervenita ibi cognoscit LX naves, qua in ausidis factas orant, tempestate reiectas cursum tenere non potuisse atque eodem, unde erant prosectaΘ, ΘVe tisso reliquas paratas ad navigandum atque omnibus robus instructas invenit. eodem equitatus totius Gallias con a venit, numero milia illi, principesque ex omnibus civit tibus ex quibus perpaucos, quorum in se fidem perspis ιxerat, relinquere in Gallia, reliquos obsidum loco secum