장음표시 사용
541쪽
pati, & omne lumen auserre mundo sicut etiam' elementa innaturale aliquid passa sunt, praestititque quod potuit, sed ipsa sola obscurare t
tum solem, totique mundo subtrahere non Valuit . Miracula quae facta sunt ex parte Lunae recenset Thomas ex Dionysio, tertia parte quaestione 4 . articulo secundo, dc Franciscus Titelmannus libro septimo circa finem. Hoc miraculo ostin, dit se Christus Dominum esse solis, & coelo-xum , seque potuisse solo nutu suo totum mundum perdere , lumine ei subtracto; minacula enim quae circa corpora inseriora secit quamuis eius diuinitatem ostenderent, ab ipsis tamen alijs
causis tribuebantur, mutare vero cursum coelestium corporum non ita facile alteri tribui potest, praeterquam soli Deo. Debuit autem haec mutatio fieri, Domino maxime afflicto, quia tune praecipue oportuit diunitatem Christi per mir cula ostencsi,quando in eo maxime apparebat infirmitas.
Vnde etiam in natiuitate , quando infantulus suit, stella insignis apparuit in coelo: In passione ver5 quando incomparabilis suit infirmitas , domiseria, non circa stellam miraculum contigit, sed circa clarissimum mundi iubar fieri debuit,
denique istud est signum de coelo quod dandum
Iudaeis non fuit, donec Christus sicut Ionas, absorberetur in aquis tribulationum. Designabatur autem hic sol iustitiae Christus, tenebras afflictonum nostrarum subire, quae tribus horis durauerunt; quia Christus horis tribus in cruce pependit, tribusque diebus in morte, &Ω- pulchro, permansit. Mortuo autem eo redi jt Lux,quia labor omnis
transierat . Videntur istae tenebrae tales suisse qua-
542쪽
CAP. VIGESIM UM SEPT.les in crepusculo matutino, vel vespertino sunt, Z. indo apparent stellae . Et omnino videntur Iu-xi ad hue blasphemasse Chri luuia in istis tenebris, nihil enim mouebat eos miraculum,tam Pra de , & circa honam nonam adhuc eum derisisse: dicentes: Videamus an veniat Helias. cc. Nihil enim mouet miracula omnia, nisi Dominus singulari gratia sipiritus sui cor nostru illustrauerit. Porro hora sexta diei vocatur tempus illud quod est inter duodecimam dc primam. Vnde Christus pependit in cruce ab hora duodecima usque ad tertiam viuus . Nox quoque apud Hebraeos inquatuor vigilias diuidebatur, quae vocantur apud Marcum vesipere, media nox , gallicantus, de mane in ita etiam dies in quatuor horas siue stationes apud Iudaeos diuidebatur: quarum quς' libet complectebatur tres horas usuales, sicut aduertere possumus ex parabola patrisfamilias ope rarios conducentis in vineam suam. Prima statio vocabatur mane seu primum ma ne, secunda statio tertia hora, eo quod prima hora secundae stationis vocabatEr tertia propterea quod tertia hora vivalis ipsius diei erat transacta tertia pars diei simili ratione vocabatur sexta quarta pars, nona . Ex quibus patet quo sensit dicat Marcus Christum crucifixum hora tertia,quia videlicet Christus crucifixus est in fine secundae stationis diei, quae Vocatur hora tertia, ita ut milites iam crucifixionem Christi omnino compleuissent,& Christus iam penderet in cruce, qua-do sonuit sexta hora die i, siue quando erat duodecima hora. Sic etiam quoa dicit Ioannes fuisse horam quasi sextam parasceves, quando Pilatus sedit pro tribunali potest hoc sensu dictum intelligi, quia maior pars secundae stationis
diei iam transierat, & instabat tertia dieipars , sicubi Μ statio
543쪽
statio: quanquam adhuc sorth una hora usualis superesset de secuda,ut circa undecimam sederit pro tribunali. Quod si cui id minime placeat in Ioanne, quia non solet Ioannes tempus per spatiu triuhorarum,sed longe exactius per spatium unius horae describere,ficut cap.i. hora erat quasi decim' re p. . heri hora quasi septima) reliquit eum se-bris occ. examinet an hora sexta parasceves apud Ioannem ponatur,non pro illa hora quae agitur ducompleta est,& sonuit hora sexta,sed pro illa hora, quae agitur antequam detur signum transactae sextae.quae reuera est sexta hora diei, & apud nos est illa quae agitur inter undecimam & duodecimam. Si igitur ad mediu undecime Pilatus sedisset pro tribunali,rectἡ diceretur sedisse hora quasi sexta. De mysterio istarum horarum tractat Hieron
mus,ct Cyprian. a i circa horam nonam ctimauit Iesus.
Antequam istud diceret quod sequitur,orauitpro crucifigentibus se atroni paradylum promisi Ioanni matrem commendauit: ut ex Ioanne S. Lu-
ea patet. Atque omnino couenienti ordine sic egit, quia pro alijs magis qua pro se suit sollicitus. voce magnis,ut se illum esse ostenderet propter quem sol
obscuratus esset. xli Ε si Lamdfabachthani. hoc est, Deus meus, D eus metis,ut quid densiqui ti me o Deus quem
prae omnibus omnino hominib' singulariter semper colui,dc colo, quam ob causam non siibuenis mihi in omnibus afflictionibus meis, cic improperiis' quare a morte me non liberas' quare sine omni consolatione me derelinquis' aut cur saltem illam mihi non impendis consolationem,quam -les sanctis tuis in tribulatione constitutis impen dere' Non istud profert ex impatientia, Vel mu parare contra Deum. Neque etiam putandum est ulla ratione diuinitate suisse a Christo separatam,vςi ab alui 3uta corpore eius Rin mortuus es-
544쪽
CAP. VIGESIMUM SEPT. 16 se quia no fuit ibi alia persona, vel hypostasis qua
increata,& aeterna, nepe filius Dei: Seo haec Christi quaerimonia prolata est ex parte sensitivae,& naturalis voluntatis Christi, quae consequitur illud iudicium, quo non attenditur causa rei, sed tantummodo consideratur res secundum seipsa dccorrespondet illi petitioni quam in initio passio - .nis suae protulit Transeat a me calix iste , ut propter quas causas illam petitionem fudit in principio passionis,propter easdem causas ex simili assectu conqueratur te non adiutum in fine passionis, Derelictus est igitur Christus sine auxilio in cor- pore,de sine cosolatione in ala, ut nos digni delerino derelinquamur a Deo. Interrogat aut causam magna voce, Ut omnibus notum taceret quod in se causa non erat cur sic aligeretur,& a Deo derelinqueretur,sed in nobis voluit derelinqui ut ait Leom coqueri de derelictione magna Voc Vt O- ser.II. de stendat deinceps tempore noui testamenti,no ex- pass. Domoectanda a Deo bona terrena,& visibilia, sed coe- cap.io. lestiae dc haec caduca contemnenda esse, nec in huiusmodi nostris desiderijs debere exaudiri, sicut
etiam pulchrE docet D.Augustinusatq; in Omni' xltatio bus notum faceret omnia mala, quae iam conti e.1. erigetant sibi Ogε ante praedicta esse a propheta Vnde Ioannes dicit Christum dixisse, Sitio, ut consummaretur scriptura:ostenditi hoc clamore suo de nullo alio intelligendum esse Psalmum 2 .praeterquam de seipso.Quando vero Augustinus dicit Christum haec dicere in persona Ecclesiae, Deus, Deus meus &c. non sic intelligendus est quasi ne get competere personae Christi, sed quia Christus non propter se ista passus est,sed propter nos & ne L 3.deputaremus nos derelictos a Deo, quando tempo- oris. faec res iterastigimur. Damascenus intelligit cur dere-
bsiisti me id est cur habes me odio, α contem
545쪽
nis me no quasi Deus unqua odio habuerit Christu,sed quia Christus gerebat persona peccatorum quos Deus odio habet: sicut ipse dicitur pro nobis Distus peccator,&in Psalm. allegato Vocat peccata - . sua. Quida aute Hic stantes, no oes inquit Hiero. sed quida quos arbitror milites fuisse Romanos) non intelligetes Hebraici sermonis proprietate, sed ex eo quod dixitheli,heli,putat Helia ab eo inuocatu. Sin aute Iudet os qui hoc dixerit intelligere voluerimus,hoc more sibi solito secerit ut Diana imbe- . cillitatis arguant Heliae auxiliu deprecetur. C teru' si milites hoc dixeriit,hoc sensu dixisse intelligendi sunt: Ideo Heliam inuocat quia se liberandi po- testatem nyn habet: vel deridendo hoc pacto:Pustra iste Eliam voca quia ab eo non iuuabitur.
Et continuo cumrens unus ex eis N. Hoc Ioannes dicit
factum ad verbum Christi, Sitio: quod Christus stati rii subiunxit seruans in verbis suis ordinem Psalmorum in quibus istud praedictum erat. Impleuit aceto . Hieronymus sentire videtur hac ratione milites porrexisse acetum Iesu , ut acceleraretur mors eius, & sic liberarentur a custodiendo Iesu potus enim aceti accelerat mortem. C aeteri ue-. Debans sine uideamuι an veniat H elias eri. Derisorie
dictum puta,quasi dicat: Expecta donec veniat Helias , ct ipsumJiberet. Istud a porrigente acetum S ab alijs dictu est , Marcus enim habet quod qui
porrexit acetum dixerit alijs: Sinite, videamus an veniat Helias. Hic insinuat nobis Euangelista qua occasione istud dictum sit, Eliam vocat iste: atque ideo posuit verba Hebraica Heli, Heli,nam si tantum dixisset semel, Deus meus,non aduerteremus similitudinem duarum Vocu.Ηeli,& Helias atque ita nesciremus qua occasione dictu istud esset, Elia
vocat iste. Iesus autem iterum clamans voce magra cini u .
Piritii, scilicet postqua accepisset acetii,& dixissiet:
546쪽
C onsummatu est.Hanc magna voce explicat Luc. his verbis : Pater in manus tuas comendo spiritu meti. Ideo aute in morte emisit hanc magna voce, ut ostenderet se voluntarie aiam sua ponere, quae nec violentia clauom, nec verberu a corpore sep a suerat,imo usq; ad mortem in suo vigore vita coseruauit temporale. Vide Aug. dicitur etiam Emisit 'iritu, ut significetur hic diuinae potestatis triη- 3ι non defuisse co ritu sicut enim dixerat,nemo po- test tollere anima mea,sed ego pono illa,ita quando voluit,emisit spiritu. De hac re vide D.Tnom. I Parteo Mortuus est Christus veseere Paschet hora nona tanquam verus agnus pasenalis: eode enim tepore mμφαὶ quo in cruce moriebatur occidebat Iudeti agnum post occasiim lis comedendia .mortuus est vespere,ouia ad vespera peccauerat Ada,mortuus est re- Rom q. Qete sole,&eo oriete resurrexit, quia mortia' est propter delicta nostra, dc resiurrexit propter iustificatione nostra. x t ecce in Christi morte Tuelu tepsi scissarii in duas partes.afumo oliorsu. Scissiam est velu tepti, ut manifestaretur, is et moriebatur esset ille qui in teplo inuocabatur oc colebatur, qui in
sancto sanctoru adorabatur. In tepto Hierosoly.2. erat vela unu pedebat ante tabernaculii primu, Exo.36. dc o. tentortu nucupatur: Altem pedebat
ante sancta sanctorii, eratq; priore illo preciosius, quod simpliciter velit dicebatur de quo,teste Cyril.sup. Ioan . hic loquitur Matth. Dicitq; inter caetera Cyril. t tu Iudeto c5suetudine qua audita Dei blasphemia vestes suas scindere solent quod a modo usum filissecta expirasset Christus, ad Iu-dgorii impietate declarada,& lugedam caecitatem,
calle daanctorii coelia aplum: He em epi. ad Heb.
it diabetes itaq; statres fiducia in introitu sanctoru
547쪽
in sanguine Christi, qua initiauit nobis viam nouam oc viventem per velamen,id est, carnem suacte. Significabat igitur scissio veli Christi carnem quodammodo ab anima ruptam fuisse, ut sic ipse
per morte suam tanquam primus sacerdos de summus coelum introiret ad interpellandum pro no' bis,ut postea nos per eius carnem pro nobis mo tuam tanquam per scissum velum introiremus in coelum tanquam in sancta sanctorum. Sic Leo sex. 37.de passione Domini. Velum istud etiam signia ficabat sanctorum viam nondum esse apertam,sed clausam,hoc est,occulnam adhuc esse gratia Christi,& obscuris figuris salutis mysteria velari,nondumq; generis humani redemptionem toti mundo emusisse, scissio vero gratiae illius reuelationε mysteriorumq; apertionem . Sic Hierommus in Commentarijs,Cyrillus in Ioannem,& Augustinus de spiritu & litera cap. is. Significabatur insuper per diuisionem& veli destructionern,uniuer fas legis caeremonias esse auserandas, ut liquet ex praedicto serm. Leonis: in quo sic ait. A lege ad Euangelium,a synagoga ad Ecclesiam, a multis sa crificijs ad unam hostiam quae est Deus, euidens est ficta transsatio,figuras Veritas auserebat, oc superflui erant nuncij sub praesentia nunciati. Hila' rius etiam ad Iudaeos veli significationem resert, ct ait Ideo velum scinditur, quia exinde populus diuisus est in paries, & veli honor cum custodia angeli protegentis ausertur. Hieronymus admo-- comeri. net in lectione Hebraica legi superliminar id est, stontispitium templi quod infinitae erat magnitudinis, in morte Domini fractum, atque diuisum fuisse. x t terra mora est, non solum in Iudaea, sed Malibi,ut testatur Phlegon. ct irae scissae funi, id est,
Uia rupes Golgotiana, ut ait Lucian. xt mo umento vertas i eX terraemotu Significatur secundum libi teram
548쪽
teram quod qui mortuus erat, Dominus esset te rae,petrarum,templi,solis,Viuorum, & mortuorudomitor* inferni: cui haec omnia quadam ratione compatiebantur. Hieronymus ait mystichterraemotum ocreliqua,credentium typum gessis ιη mtu
si,qui relictis pristinis errorum vitiis coraisque
duritie emollita ad Deum confugerunt,& creat
rem receperunt. Et multa corpora sanctorum, id est,
bonorum qui dormierunt,id est,pridem mortui suerant, furrexerunt ad vitam redierunt. B t exeuntes demumst:ntis post resurrectionem eius, uenerunt insancta ciuitatem. id ea Hierusalem. Huius partis sensiis duplex esse potest. Primo namque hoc modo intelligere possumus quod sancti isti mortui reuixerint, ct de sepulchris suis exierint post Christi resurrectionem, quanquam prius ipsorum sepulchra patuerint: atque ita post resurrectionem; coniungetur cum Exeuntes: Secundo possumus coniungere istud,post resurrectionem,cum verbo, veneruidc senstis erit iste: Surrexerunt quidem in morte Christi,sed non venerunt in Hierusalem sese manifestaturi nisi post resurrectionem eius. ut apparv erunt multis non omnibus,inquit Hieron mus, sed in coment. qui cernere merebantur. Surrexerunt autem isti mortui , ct multis apparuerunt, ut ostenderetur Christus esse mortis Dominus, morte sua mO tuos vivificans. Hieronymus arbitratur istos resurrexisse ad vitam immortalem. Quem sequuntur Remigius,Thomas m 4. Sententiarum & Caietarius. Augustinus vero epistola. 9.quem sintnitur Theophylactus & Thomas in I. parte quaestio. 3. art. 3. putat quod illis non sit persecta resurrectio ora stita , sed quod ita resurrexerint quemadmo iam resurrexit Laetarus postea moriturus. Quod probabilius dictum videtur. C enturio aute O . quι cum eo erant,cvliodievrca Iesum,uiso terraemotu . er bis
549쪽
quae fiebant fimuerunt valde. A gnoscentes in Christum magnum commissum esse scelus: discntes: veresilius D ei erat hie. id est Luca teste verus & sanctus. Hic impletur striptura : Si exaltatus suero a terra omnia traham ad meipsum: traxit enim Centurione& socios eius ad timorem, & agnitionem iustitiae suae,quanquam ad eam cognitionem non peruenerint ut eum Dei filium naturalem agnosceret: traxit praeterea latrone, eosq; qui pectora sua seriebat. Centurio cu cijs suis typum gentilita refert, qui Christu passum & crucifixit a Iudaeis libera voce unicu Dei filiu confitentur. x runt autem ibi mulieres multae a lon e quae siequutae erant tectum d o alilaea ministrante r ei. De facultatibus sitis necessaria vitet .de quibus Lucas habet quod a Christo sueriit curatae, ubi nominat Ioannam uxore Chuse procuratoris Herodis &Susanna Iudaicae,inquit Hieron. nam cosue rudinis suit nec ducebatur in culpa more getis antiquet, ut mulieres de sua substantia Victum atque Vestitu pretceptoribus ministrarent, hoc quia scandesti facere poterat in nationibus Paulus se abiecis
se memorat. I nterquM M aria M agdalenae soror Ma thae,ac Laetari. Et si aeria Iacob: minoris. B t Ioseph mater quae erat soror virginis matris Christi,qua Ioannes nominat Maria Cleophq quonia fuit Cle phae filia. Et miter filioru hebetii. Ioannis scilicet, &Iacobi. Ioannes legit, quod stabant iuxta crucem Christi,hic aute Euangelista resert quod erat a l5gh quos hoc modo cociliat Augu. Stabant a longe inquit respectu turbae c5primentis,& propE,quia non ita remote stabant quin poterat Verba Christi audire vel primo stabant propinquius,deinde paululum recesserunt, & stabant remotius. Cum autem sero Octum esset. id est,cum iam aduenseret vespera,& sol fer e occideret uenit quida homo merito mortis Christi tractus, sicut & Nicodemus, ad
550쪽
eonfitendum publicὸ quod prius tantum occulte audebat. Diues,non hoc dixit Euangelista,si voluerit iactare Christum quod diuitem discipulum ac nobilem habuisset,sed ut ostederet eum potui iase facilὸ impetrare corpus Christi a Pilato,quod diuitibus ac nobilibus raro aliquid negetur. Videtur hic Ioseph suisse de consilio Iudetorii etiast in istud
stet no cosenserit.quod patet ex Luc. A b A rimathaea Ciuitas haec in lib. Regii vocatur Ramatha: rcti . κ . ipse d ipulas,scilicet occultus ut ait Ioannes prop- , 'ter metum Iudaeom. Erat ros ι. Hic accesiit me. Mar- e , ciis dicit audacter introiuiti magna enim erat au- 8 dacia corpus omnibus magnatibus octiosium petere ad honorificam sepulturam ei exhibendam a praeside,qui eum crucifixerat. Ex quo etiam patet
quod non occulte,sed apertὸ ad Pilatum introiuerit quamuis Ambros sic venit intelligi Ioannem, ut dicat ipsum Ioseph occultὸ rogasse Pilatum. xt petiit corpus reis, icilicet singulariter sibi donari alioqui eum suiset aroiectum cu alijs corporibus
reorum aut cum corporibus latronum sub cruce sit fossum. Tun p ilatur, scilicet quando a Centurione accepit mortuum esse Christum,quod ideo cognoscere voluit quia crucifixi diu vivebant, nolebat autem ipsum vitium deponi, ne sententia non rtiretur essectum in i init reddi corpus mandauit militibus, ut non tenerent amplius corpus
in sua potestate,sed permitterent ipsi Ioseph auserre, itio vellet. Et a ce to eo pore, Iesu de cruce deposito. Probabile est Ioseph etiam manus adhibuisse ad deponendum & recipiendulia Christi corpus ex patibulo, sicut ipse in propria persona praesens sitit.& proprium sepulchru dedit ei: Et sicut Nicodemus) in propria persona venit asserens aromata,& Vnguenta pretiosa.