장음표시 사용
121쪽
superficiem videt, is eo ipso & centrum videt ita etiam Filius est charaacter Mimago Patris Hebr. I qui videt Filium, videt Patrem, Joh.
cis. 3. Sicut intervallum inter ccmrum4 superficieia resultat ex comparatione Centricum Superficie,4 sic procedit ab utroque: ita Sp.Sanctus procedit a Patred Filio. CCVIII. Resp. a. In genere, quicquid sit de illa comparatione
Sphaerae cum S S. Trinitate, arguinenta talia a proportione .harnioniae desumpta parum aut nihil demonstrares harmonia enim si in rebus inveniantur sunt considerandae, sed non licet ab harmoniis ad rerum exu.stentiam argumentari, it earu pulchritudine deleetemur, res quasdim
in quibus sint, fingere. Sic non licet inferre; Est Mediator λανθ -τγ, qui homines lapsos cum Deo unit Ergo est etiam θεάγsελ ,qui assumst naturam angelicam, langelos, qui deseriterunt suam originem, cum Deo reconciliat a Deo tribuitur sphaerica figura, non nisi Metaphorice sed a Metaphorico sensu ad proprium non procedit argumentum. s. Major est absolute falsa alias aeque in scirem , omnibus corporibus,
imo omnibus creaturis sphaericam cona petere figuram,cujus tamen contrarium experientia ostendit, si dicerem Deus est Archetypus omnium tam corporum quam reliquarum Creaturarum T cum illi Archetypo
tribuatur sphaerica figura, etiam cuilibet E po, cum manifesta absurditate esse tribuenda. cCIX. tque ita vidimus Universo, sive Mundo , nullam posse ne que sphaericam, neqtie aliam figulam adscribi. Hi ii quaestioni cognata est, qua quaerit derigura Coeli stellati, qtiod quidem conantia niter a Philosophis Ethnicis habitum est pro corpore mundi extremo , christianis communiter celum Empyreum supra illud collocantibu , Communis xst sententia Coelo stellato quoad extremum suum an ibi tu in convenire figuram sphaericam. Nos quid in ca sit soliditatis, operae pretiunt est ut indagemus. Primum igitur origo hujus sententiae videtur essed ' sumpta ex perniciosissimo errore, quo statuitur, Coeliini esse Deunt,quae quidem sententia fuit Aristotelis, teste Plutarcho de Hacitis Philosophorum lib. I. cap. 7. Aristoteles summum quidem Deum formam fm iam, unirer hara innitentem, athrae corpore, qstod ab ipsi quintum os tur. Et patet lib. a. de Coeso cap. , ubi haec reperiuntur verba εκαμ
122쪽
tri; Hoc autem est perpetra νι M. Quare Deo perpetuum inesse motum necessc est. Cum vero coelumst aleres enim corpus quoddam divinum eo corpua habet rotundum, quod natu semper in orbem movetur. Quanavis autem velint quidam Interpretes Aristotelem hic loqui more Platonico non ex opinione sua, tamen πολυμαθε se τρο ossius satis ostendit hanc sitisse Ari-stqtelis propriaen mentem lib.a. de Idololatria cap. O. p. 3O.5 seqq.
inum, faciti autem, ut deterius senserit: quae Achillinis iccothomina ct ali rum sentent afuit. Ex quorum opinione, fristoteli coeliforma inservians est anima coelestu nec aliud est anima hac, quam melligentia. Quomodo Coeliis componerti ex orbe suo, ut corpore, o anima flve intelligeinia ut forma persciente. Asque hamenas corporcus, quatenvi Dernor ne orbo corpus morι- rem ejus complectimur. Orbu igitur, qui movetur, ignobilior pars divinae fuerit si antia, uiuorpua Virum pars est vilior hominis. At pars nobilior sit morori, ut anima in nobis. Inae ergo actum eis, ut coelo, quod ita habebatur pro Deo rotunda figura tanquam pulcherrima fuerit attributa. Cum ergolandamento tam malo haec opinio innitatur, merito nobis suspecta sis debet. CCX. Secundum argumentum nobis inde desuinitur, quod, cum exsuperioribus pateat, non constare, Utrum undique cinium Empyreunt hoc coeluna stellatuit circumcii eat, incertum sit, an non ab altera parte ita protendatur, ut uos nullum finem quem habeat, cognoscere possimus. Sed etiam posito, quod tamen est dubium Coelum Empyrei mundique hoc Coeluin stellatum ambire, cMa nemo norit, quaenam istius Coeli Beatorum fit sigura concava, ct sorte nunc inter omnes sit in confesso, coelum esse corpus filii dum quod terminum accipit ab ambientc manifestu i est, nobis impossibile esse, ut certam determinationem qualistitatis, sive figuram Coelo stellat crassignemus. Itaque clim neque coi
stet an habeat figuram aliquam coelum stellatum, neque si habeat, quae . nam illa sit indagari possit, einerarium est mi aliquid status CCXL Sed videamus ea, qua pro Codilorum rotunditate objici solent, ut futilitate istarum rationum cognita tanto magis incertitudo
hujus sententiae patefiat Objici ergo primo solet, Corpor smplici
competit simplex figura Coelum est corpus simplex, sphaerica etiam figura est simplicissi ina ut enim circulus inter figuras planas est simplici Osima: ita sphaerica figura inter solidas Nam I. ut circulum unica linea, hasphaeram iurica superficies claudit a. ut in circulo mediunt ab extre-
123쪽
inis est aequalis reniminii, uadi in sphaera. s. ut iis circulo neque inutilini est, ii miis, ita neque, sphaera. q. ut circu us respectu niamin
partium non inutat locum, ita sphaera respectu suarum circa centrum cciiivo ut semper eundem occupat locum 'Cc est quate usin Circulo sphaera circuiri volutis, circa centrum parte, istarum ni uratum riuatusto nulla expellunt corpora, in quorum locum succedatit Aliae vcri .figurae omnes olidae vel non terra linantur uita linea,ut Pyramides, Prisui
ta sed multis, adeoque non sum ain simplices, nec reliqua sint licitatis requisita ipsumqn petunt, ut ex natione patebit; versi terminentur una tinea, ut figura malis, Elliptica , inedium tamen ab exuentis non estaretur j i ii omni in motu suarum partium praecise undem mclij. -lacum. quia motu isto alia corpora expellunt, in rumiocumque
parto succedunt.. CLXll. Resp. i. Falsa est Minor illa. quam experientia multis mo Grefutat; vel enim ex solis Cometis,4 maculis in Si te evinci potest. Caelum non esse corpus sim picti Mincorruptibile, uti vulgo putatur. Cometas enim es in coelo a Tychone Brahe ita et demonii ratum, uein dubium revocari nequeatri maculae etiam Solares per tubos opticos
sum deprehensae illaque jam densiores, jain rariores,iam crescere, jam decrestere sint, iis, luod est generatisnis alicujus, corruptionis ar- mentum Clavius Commenti in pluerain de Sacro rii te simu Platoneniante Aristotelemsum multis asiis Philosephis sensisse, coelum esse eorruptibile, post Christum non paucos, inter quos Ambrosius, Basilvis, Gregorius' Gnus 3 caetera fere Ecclesia uncina, idem non obscure docuisse. Et ves ipsa imbecillitas rationum, quibus Aristoteles ejus sequaces molliqinniam quandam essentiam Coelo adscripserunt, satis ostendit, quant debeat h.iberi haec sententia ita eratis asserta, posita, uti ostenditur a Basi me Philo sci hiat iraturalis lib. a. de coelo p. 4 8. 2. Uinor pro postae Objedtionis etiam vacillat: non enim figura oritur a corpinis iiiii plicitate, vel compositione, sed a moturam que enim illa litura esset fisura, si omnia quiescerent, uitio neque compora serent in nrundo, sed onania in imum essent ncreta considerari autem debebat potius, cuinim se corpus fluidum,quod figuram accipiae asentinent e. iiii,d quale sit, quam figuram concavam habeat , non satis constam 3 ruri quetur potius argumentiuD. mo corpora sine pliciora eo miluis simplex ipsis figura videtur convenire. Nonne
enim Aer, lanis, Aqua se undum opposita sententiae Patronos sunt
corpora simpl'io' mixti t Attamen inutie, quas habent, plane
124쪽
aut quadrilateruin,aut etiam multi laterum, sequeretur xlocum aliquem sare vacuum, Scorpus aliquod seresne loco Vacuus enim locus inter angulos acuminati corporis relinqueretur,4 ipsi anguli perpetuo moverentur in Vacuo. Atqui utruinque absurdum est, laturae crum contrarium. Si vero Coelui ellet figura lenticulari, aut conica, vel etiam cylindrica, haec quidem inconimoda n Gn seqtierentur, sed alia graviora. Cum enim motus orbiuin inferiorvia sit oblique oppositus motu supremi orbis, sive primi mobilis, fiatque super diversis polis , necesse esset, aut coelos scindi, aut alios abissis perstim, si non essim figura orluc
-tu6'i tu istitatis, hoc arsi iri tuiti cadet e est neo ' Nam tipisnitur;c tum Eo in reum, usque ambire sidereum , quod rotione, revelatione destituitur, adeoque incertum erustit. χ.Supei ficiem Coeli Empyrei concava ii, sive eam quae respondet Coelo stellato esse, tyndam, quod pratis ponitur. Itaque Clito Coelum stillatum esse tril terim aut quadrilaterunt' c. dico Loeli Enipyrei superficiem alcm suturam, ut et accurate respondeat, vel aliud corpus inter cel uiri Enipy- reum Λid eum interpositum iri, quod illam lacunam repleat, Que
ien tuli, iri omnem nimum auspicionem vacui 3 Cusum constare ex orbibus soli is qui pelliculariim instar in cepissere micem Mnesant; quod cum fluiditate coeli non convenit , de mistis aliis mollis est insidi. dum. 4. Sumitur etiam tanquam in confessi, Orbes illos mitios,mo nobili rapi ab ortu in occasum, quod itidem filsum esse in seq- μtibus a nobis demonstrabitur, ubi illam variationem diei in noctis per dere os eodemus, non oeli siderei, sed a Terrae diurna circumvolutione. His itaque liypothesibus, quibus tanquam tibicinibus haec o Gctio nitebatur, sublatis sponte sua corruit. ' CCXV. s. Obj. Si coelum non esset rotunduin, si queretur, stestariis fixarum alias aliis Terrae propinquiores fore, aut ab ea remotiores; uod absurdum videtur.
est. Non est Mirdum, alias stellas nosis propinquiores esse, alius inobis temotiores; cumen in stella: si e nullam aut vix obsere bilemibeant parallaxin, de e rum distantia naul certi otest desiliri. Eis au
tem inaequaliter a terra remotas, ex lucis inaequalitate patet, quae etiam
125쪽
De Centro Mundi, nec non chaeumvoluti iunx Planetanini HI. Ab Extremis mundi uitiis adspectabilis progressimur
riunc ad ei medium, ab4mbitu adcentrum, vi dijiciamus , quodnanisi centrum universi. Atqui hic iterum illudjudicium Romano
usirpare debemus NON Li ET. Cum enimnnec terminos inum si aenoreinus, imique ut indefinititum concipere necessum habeamus, inrtuperius est ostensum, non etiam de medio constare potest,ut apparet ex relatione illa, quae intei media & extrema eximi. CCXVII. Quod si vero inedium aliquod respestu motus planetarum, circa quod volvantur, assignare vestianis, illud necessitio Soli erit tribuerulum. Atque hic quidem hactenus inter Tychonianos Gope
nicanos convenies profligata iam Ptolemaica dispositione ob aliquorum 'amomenorum repugnantiam quod circa Solem saturnus. Jupiter, Mars, Mercvrin, venus; Luna circa Terram moveantunsed in eo est diaerentia, quod Tychoniani solem circa Terram, cum f. his Plantas
tanquastis satellitibus moveri statuant,Copernicani vero inter reliquos planetas constituto loco, etiam Terram circa Solem rotari existiment, quod cum insequentibus sit demonstrandum, pro certo habendum est, Solem te illarum circumvolutionum centrum, non Geometricum quidem, sed Physicum, cuin ab eo pendeant omnium Planetarum circumvolutiones a CCXVIII. Contra, I rram in medio non tantum circumvoluti num Planetarunt, sed totius mundi esse positan , communis est Ententia, quae 'vibus nitatur rationibus considerare hie lubet. Atque r. ita arguinentantur, qui Malatiiunus stellatseclus vaporibus,in quacunque mundi regione, in ead ortum sis ad occassim, quibuscunquetempo-
poribus nobis apparent, ejusdem magnitudinis. E. necessimi erili
126쪽
cessus illacra assenia nentuni toto orbitae suae intervallo non habeat tantam proportionem, ut exinde stes larum adspeetus quantuni est in agnitudinem debeat variati; quent adniodum intervalltim diameti Terta ad stellarum remotionem nullani pii poli loneii liabet, ii stella eadem nobi S antipodibus nolitis lub eadciti appareat magnitudine. Fateor
equidem hoc niustis, qui non satis aliciatos oculos habent ad magnalia Dei, acto Heri absumum ut 'opic illud solum sententia coronia canae, a qua alio non videntur alieni, nuncium uitant sed nos uoti eo demonstrabimus, i κ nullo modo proavi do esse habenduim.
ori i Te rarum stet in medio mundi, sed propin- iuior ab una, me unctis, ab altera, timc is qui existeret in
rari Coelo propinquiori, non videret coeliis; ictatem, sed minorem partem quem adiriodum alter, qui existeret in parte a coelo remotiori,imajorein partem conspicaretur Sed hoc est absurdun, δε cum experientia pugnans, quia semper . signa Zodiaci nobis oriuntur, totidein
CCXXI. Resp. i. Illam propinouitatem Terrae maioremvrinsenorem ad namentum non inelitiis l. a. circuli binis ima iii Hiccntrum estu Terraui libenter concedimus oculus enim noster ubiacimque sit constitutus, Armat sibi circulos incinio motu os, Horim tem, squalorem, Meridianum , Zodiac um,4 concipit stellas omnes fixas tanqualma superficiesphaerica,quia visus eo usque non pomte si distinguere remota propinqua. s. Non est absurdum dicere,ei: ln,
qui ex steret a Terrae parte celo pri pii quiori, non videre coeli medietat cm, sed partem ninorem S contra. Qitis en in quae si nienses csbi ', quod de coelo inuit uno intuitu compit irendies QuantacunqDe tali nitiundi portio ce initur ea imaginationesili. ra circa vi sitim descriptae, ccii tu elle peii ctunt hi misi'laa riuiar. O ulus cro putans, Coelum
cilc Terrae cxtrere ocircularitiaque conspuuin, non alia semidiame altitudinem sornicis, Dain ipsam latitudincin distantiamve Horii usivetitur. .
Cc li obi. 3 si Terra non sit inmedis mundi, erit vel , HU
AEquatoris extra mundi axem, vel maxe mundi, extra planum Ecquatoris, via extra uti uinque belon nia baec sunt absurda et F. erit sui ut in plano minis iudi in axe per consentiens inmundi centro. CCXXIII.
127쪽
medio AEquatoris, at inde non sequitur eam in uitam esse munes toris autetia tauratio pende visus imaginatione, quisbicunque iis Terr . AEquatorein concipit. a. Axis mundi nihil aliurei, quam axis
Terrae, circa quem illa motu diurno rotatur; qui dum concipitur contiis vitiatus, usque ad fixas, dicitur axis mundi, adeoque AEquator concipitur circulus naaximus, naedi deductus inter polin Terrae, extensiis use
CcXXIV. Si Terra non essetan medio mundi sita, non fierent Eelia sera Luna semper, quando duo lumini; ia per diametrum opponuntur,
utilat sub signis Zodiaci oppostis sed Eclipses tu ij sin experien ad
CCXxv. Resp. Eclipsis Lumest, tanta inter solam MLunam
Terr x interponitur, ut haec tria corpora uni in malinea, quo fit ut Te rapropter uiam magnitis inem, qua lamnam siquoties excedit, imp diat, ne possit haec a Sole illustrari. Ducta autem linea a Sole ad L nam, duim acido Terra in illa collocetur, sive in medio istius lineae, sive propius ad Solent,sive propius ad Lunam, senio fiet Eclipsis, uti attendenti est perspicuum. CCXXVI. Obi. s. Quoteirdunt omnia gravia illud est centrum mundi sed ad Terrani omnia gravia tendunt. f. exinde probatur,qura gravium natura est, seni de tendere ad mundi centrum: c xviI. Resp. Negatur Mnor ilia, aliud enim insem nequis, quam, istorum gravium, quae sunt circa Terram, eam esse centrum, aest, locum in quo tulinunt. Nam et sese miluu duntaxat versus Tersene corpus, ut ei uniantur, sed qui id si sint per brevissimam lineam. quam lunul contingit spectare centrum, si, ut per accidens ad cent iterri dicantur. Unde autein constabit, gravium eam esse naturam, ut se rantur aendant ad mundi celitruies an est talis vis insta , quae faciat gravia cognoscere quodam instineti naturali suum centrum at hoc pugnat cum natura corporum, Moritur ille conceptus confusus ex non satis observata distinctione, inter res corporeas, cogitantes, inde K
ctum, ut attributa re cogitantis fiserint assignata rebus extense Qvice versa;ut pluribus ostendi potest exempla , ferret institutum a Pu-Mactatis vis insita, cum principio ab Aristoine saepe inculcato dod imonstrato, 'odiriis, quod immatur alio moveatur Sed a videmst, corpora gravia tendere deorum,cum interim visu percipere nequeamus enuissima corpustula a uacestantia, vir illa deorsum rimunt, de
128쪽
sensus nostros omnitim rerum facimiis judices, itaque quia nihil videmus, a quo deprimantur, etiam nihil esse puta trus adeoque a se ipsis moveri vulgo statuimus. Et possemus ex cartesii lib. a v. Principio: um gravitatis naturam demonstrare, sed id non requiritur ad nostrum institutum, iussicit sic ostendisse falsitatem Majoris . . Nec Minor etiam probari posset. Unde enim manifestum fiet, an non circa Jovem Saturnum sint quaedam gravia, quae ad ipsa tendant, quemadmodu:a gravia, circa Terram ad ipsam seruntur; Quod enim si alia plane materia, coelestium terrestrium, quinta quaedam Essentia, assertum quidem est ab Aristotele ex illo errore, ito statuit, coelistia esse corpora quaedam divina, sed non probatum, imo ab aliis haec sentcntia falsitatis con
CCXXVIII. Obi. 6. Gravissimum corpus tendit ad infimum locum, nempe ad punctum remollisimum 1 Coelo sed Terra est corpus gravissimum. E. CCXX i X. Resp. I. Praesupponitur in hoc argumento, Coelum sderreum habere rotundam figuraro, ut punctum a circuir ferentia remotissimum pro centro sit habendum essed ostensum est antea, id valde incertum esse. 2. NKatur Major, nitens eo fundamento, quod vel centro insit aliqua vis corpora ad se attrahendi, vel vis aliqua corporibd competat centrum per se petendi. s. Minor probatione etiam indiget. Terra enim, proprie loquendo, in se neque gravis neque levis est; gravitas quippe de levitas competit corporibus quia ad Terram vel accedunt, vel ab ea recedunt rat inde Terra levis vel gravis dici non dcbet, neque enim centri, puncti imaginarii, talis vis est, ut Terra. ad se trahat. Addo tamen ex superabundanti Si Terra poneretur extra hunc locum naturalem, in quo est, ex gr. si poneretur in locum ovis, eam eo delatum iri,
ubi nunc est, quod isto in loco commodissime circa Solem deserri possinuti et artesio est demonstratum. CCXXX obj. . Si Terra inaequales portiones divisa, ciusdein figurae magnitudinis tonderis, hae diversis locis sub concavo Lunae
demitterentur, tum omnes partes eodem tempore procul dubio, ad eundem locum tenderent. At hoc non posset fieri, nisi in centro mundi; Ergo Terra est in mundi centro.
CCXXXI. Resp. t. Major non est vera simpliciter rhoc quidem sequeretur illas portiones Terrae esse conventuras in una aliqua orbita, sed non sutura esset eadem cum ea, in qua nunc Terra dese tur, sed tanto magis ad Solem accessurae essent istae portiones equales quo nili Ores
129쪽
.CHM MITTO cura rsirerint, quaelibet pars talis Mercurio minor esset, cineris parilaui
soli propiores esse situras, quan ipsuin Mercurium. 2. Non etiam n cessario codem tempore nec in eundem istius orbitae locum conventuraeessent, sed posset fieri ut aliae tardius, alia citius eis pervenirem, prout ab intermediis corporibus varic ista delatio impediri possit. 3. Concessat Majoti, Minor lalsi nihiloininus est lite enim lociis, in quo convenirent, non necessario esset centrum mundi, sed lo usiant una, qui Terra situi convcnirct, in proportione di 'caua salia corpora. Q
CCXXXIL O .8 Circ coeli proponionaliter se habent A
longumquam inlatum. Nam tibivisas milliaris Gennadica emunt uin gradum in Gubi Ergo eritiam eorum centriini,seilicet Tenae
CCXXXIII. Resin Conceditur, Terram esse eentrum Noram Circulorum imaginariorum, quia describuntur a nobis in Terra constitutis: imo describerentur etiam e Iove, si nos in illo es emus collocati, sive, si ηTerra nostra eo in loco esset conitituta, ubi nunc est Iupiter x sed inde nullis fidiculis potest elici Torram esse centrum totius universi. CCXXXIV. Obj. 0. Si Terra non esset in naedio mundi, non e
sent sutura AEquininia,Sole iit: ediente Equatorem Atqui negari non potest, qui tunc squino sanant. E. ccxxxy.Resp. Malarissa est filsa neque asiniqvid insertiquam, Terram esse in medio Zodiacivi AEquatoris, ad quoriun intersectionem,
Soletempore Equinoctii motu apparenti pervenit, quod nos non negamus. Quod autem idem obtineatur, sivcbes motu vero in Zodiaco letiri. 'ratur, sive Terra, norunt onanes,. qui levem quandam Astronomiae e gnitionem sunt adepti. - . . CCXXXVI. obj ro Terra ignobilissimo corpori totius mundii competit locus etiam ignobilis iuniis. E. eiit in centro Mundi. CCXXXVII. Resp. In hoc argumento itiulta piaesupponun'Iri lata
tamen dubia,imo sits sola eximini: Nam r. unde coiistat,quod terra sit corpus ignobilisaurum, ius exoronea orimone , quod materia sense divinumquid, 'Terra nonii si sentina totius mundi. . Quid uipedisi ii aeque nobilis sit ac Venus, vel Mercurius, vel ullius quispiam Planeta a. Qiuenam loco Nobi ita vel Ignobilitas utrali, competereio test i Haec enim nonnis respectivima quid sinportant. Quin potius ex hoc argumento Sole rena otissim utra censenda s. habere locum,4 r motiorem ipso Saturno, qtiod tamen etiam cum Tychoniana hypot laesi pugnaret. 3. Unde Probatur, Rod in locatione corporum inundano-
130쪽
tet tanqiram origini circunaserentiae ex eo ductae. CCXXXVI ll. His objectionibus nunc subjungo Danaei exactiptu .ra petitas argumentationes . . Isara status Physi arsuae Cisistianae cap. 8aI. itzsuam sen rentiam ex scripti ira sibi videtur si male. D. V Lme igi rar Terram meditullium mundi oti inere Gises P. Censeo. Atque tar sic
at, an absolii te sit siup emuin, ut nullum aliud corpus supra se habear, non constare in luperiori capit ostendimus, lino Ialteiri ast aliqii parte supra se habere Coelum Beatorum vidiinus. Sc quicquid lit de eo I. Psal tos nihil aliud dicitur, iiam , coelos a Terra ille valde re .
naOtOS, Quod ne tironegat, inica tantalia esse distanti alii, ut a nullo h
ibinum hactenus ea potucri inveniri. Sed . inde non sequitur, Terram esse inmundi centro nere enim hic comparatio inter Terram, solem, Mercurium instituitur, quas coelini, siestatum magis a Terra instet, quam ab his corporibus , sed tantum abs.lute dicitur, ira agnam esse culi supra Terram altitudinem . . a. Eph. q. uti vidimusisipdrius, ostepditur, Christum extantὶ altitudine ex tam sublimithrono in Te rauci e denulistir, atque ita mentio fit descentus de loco sublimioti in lo- cinninicitorem, ut innuic notetur satus humiliatio. Itaque est com