장음표시 사용
91쪽
-- CHR. ITTICHII. np. si acquirat habitum judicio suo ita utendi, ut illud non serat, nisi declare& distincte perceptis, quod sane possibile est oninis debet confiis
ieri, qhi non omne ni certitiidinem e rebus huin atris vult sublatam. Iteii , questies voluntatem in judiciis ferendis ita contilaeat, ut ad ea tantum se extendat, qua usi cui ἡ isti m ab intellectu piopon tur quae verba, an uis est cum de Mur, mino ψ erret, uia omnis clara dis linari coeptim scies M. ctorem lis et, Demi, inuam illam summe perfectum, quem sinueni
esse repugnat Quo non negatur, euin pclle hominibus immiti crespiritum erroneiani, ita tamen, ut id salva ejus cracitate de bonitate intelligatur,mp. non ut indat iacultatem, cujus legit inuis usus ad errorem deducat sed ut permittat, tales alniti facultate judicandi eamque extendere ultra ea quae pexceperunt, item, ut neget ipsis claram distinctaei
perceptionein; item ut subministret casiones, Mibus novit alnisuros adiudicii sitimi exmula dum ultu i ta lue perceperunt; de , quae
aerata, unis mas, superuario talam Miraturam nostram,in hau me iacetWinatem agnoscamus, aut igitur aliam naturam habuit Cartesus quam omnes abi, ausalii es iam Wmagem, cum Jusdem mitura essem, vidistsent Resp. Ego dixi, quod talis sit natura nostrae mentis, ut, si ad eam a tendamus, Mundi Ideat in nobis reperiamus talem, ut ultra quoscunque
ejus terminos suppositos, semper aliquid extens nobis iiDaginemur inseque huic conceptiui spatiorum maginariorum esse exortum sed in eo bucusque errarum, piod homines non advertentes, extensionein irat uncorporis constituere, ut uint, se ultra illos suppositos fines tantium iura narium quid, non reale respere, o bod Cartesius reale oste
dit, eo ipse quo naturam corporis in extensione consistere demonstravit. Ex quo apparet, quomodo Cartesus istam veritatem, Mundum esse Indesnitum, alios latentem eruerit nimirum, praejii diciis renunciando, atque ad ideas menti insitas alte cieicio, & claras ab obscviis discernendo, quod quia ab aliis non est si ni, non mirum, eos hanc volvtem non
movisse: si alsum enim est, inedixisse, talem esse naturam nostram. Otim e veritaten agninanius. Queni modum autem, si quia insignis Mathei Heus militas proprietates in Trianguis. rato cono dcc r steriai, quas inition videmini, non licet inferret Aut aliam naturam
92쪽
eum habere qua in onmes alios, alit alios etiam, cum ritisdem natu laeess)nt, eandem veritatem visuros disse. Ita haec augmentatio inconsequens deprehenditur. CL. 'Exc. I. R. A. p. II. I . Quartan extremam illud qued conciris si nisum an In vitium 'Si initum svus munda auferre non potes Linfinitem, nego id te clare percipere , quod ipse ostendu cum claram illam percepilant ni
explicas per inpotentiam concipieridi illitu statii terminos, item per non cognt rionem illorum terminorum, id est, mentis tua caliginem O ignorantium pro clara luce nobis verutilas.
Resp. i. An inundus sit finitus an Infinitus dico lare nolle determinare, sed indefinitu in me tantum statuere, propterea quod non eius ut finiti nec ut infiniti habeam deam, sed ut indefiniti, h. e. talem jus
extensionis in mente rea delineationem, ut posita in ea c concepta quacunque quantitate, semper ulterius mihi aliquid restet sit naendum,ita ut quaque versus me convertendo ab hac terra elevando meam cogitationem in indefinitum, non possem tantam supponere extensonem,
initia adhuc ulterioris sit in me idea a Falsum itaque est , nae explicare istam perceptionem per ian potentiam concipiendi illius spatii terminos, sed per positivam perceptionem quacunque cxtensione supposta extensionis ulterioris, adeoque ad vel serium hic Malibi nientcni meam vel non percepisse, vel se non percipere simulare. CLI. Exc. 6. U. p. 38. ubi mihi tribuitii talear umentum Quicquid mens humana nev potest percipere, id non est sed Mundi sines mens humana non potes percipere Ergo minui ne nulli dantur, vel non sunt. Resp. Illa concluso non est mea, 3 Maior salsa, ae plane contra nostram Philosophianici vetuin si omnino in formam velis reducerenaeam argumentationem, hoc modo id fieri oportebat: Eo modo, quo mundi extensionein percipio, eo modo de niundo debeo judicares incita eam percipio, ut quacunque ejus quantitate sirpposta, semper ulterius extensi quid c bncipiam, E etiam talem debeo judicare. Major nititur hoc iunciamento, quod cum omnis clara perceptio sit a Deo, non risiimus falli in judicio, si secundum illam judicium nostrum formemus. Haec impugnandassiissent. Ergo cum umbra sua luctatur, quando prolix ἡ
'argunaemum a se propositum, tanquam meum p. 39446o relatae.
et Minorem probo ex ipse idea mundi, quam non ego tantum, sed cptiliabet habet sibi inditam, dummodo vesit attendere. Nonne enim quilibet
concipiendo iuundum, supposita quacunque ejus quantitate semper ut
93쪽
olinei gniat, reverataimen, cum inmorensionein realari concipiat; tui corporeitatem veram attribuit. CLII. lnii. I. M. p. 16o. Q pu σοι est exuaca tristatiuinis , rem My ri solitum nor in m=. . ratisne extensi concipere,1-ra, nati concipimin existere Ens aliquod reale rater Deum. Est en spatium imaginarium nihil nisi Ens rationis,cu, in Ucvivi sedivin reperii imbis .
aptum tamen recipere corpin in eo locabile.
Resp. Qui necessario adeoque clare concipit in spatiis imaginariis aliquid extensum, ille attributum a corporeinseparabile concipit, ade quedi ipsis corpus, nisi mi statuere cum Pontificiis, Accidens ves at trib. posse essesne subjecto, talentionem snecorpore, quod absit diminum si ergo revera concipiamus corpus extra elos,hocin extra teriminos mundi a nobis suppositos, etiam sudicandum, tale corpus esse. vel statuendum, Deum nos allere, sista clara pnceptio, sive proculdubio est a Deo, in errorem nos deducat: neque ullum sipererit rem dium vitandi errores si possimus falli in iis , quae clare & distincth perincipimus. 2. Itaque spatium imaginarium, in quo necessario si concipienda extensio non erit arationis sed His realepropter attributi realitatem.
ntinetur, non potivi nonfuisse meis indi creationem ab aterra. Resp. Illud vero est quod nego, cum spatium illud , in quo mundus continetur,nci nisi ratione ab eo disterat, ita ut sine eo nec esse nec con-eipi possit. Non enim dister illud spatium Dianindo, nis quod mundi extensionem ut singillarena consideremus, in spatiis vero unitatem tantum genericam ipti tribuamus, ita ut hcc mundo annihilato, alius creari
Resp. spatium illud quod ratione tantum Diarundo distinguitur, abatinno non potuit Vesς mundini , qui ab Herno non suis, sed niundo suis
94쪽
nnandum concipiendum, eique extensionem Fuluam attribuendam,quia ante mundum illud spatium, cum a inuncta non disterat,revera nihil mit, adeoque ante mundum etiam non nisi marive concipiendum tanqu*m nihilui N. CLIV. Secundiuia Absurdum M. p. i. ali mundos ex CAErte iam a Deo crearinan posse duplici ratisne evincitur, I. quia non Murusii, exi r hoc mundo aptum recipere modum creandum. a.quia io Ori
Resp. Non in absurdum,si statu vis eumCarinio& Maresio,mun dosa se invicem distinctos discretosis sic revera plures creari non
posse, non' iod potentiain Dei inintinuamus, vel dicamus, Deum non posse pilares soles, terras, stellas S e creare, sed quod existimemus,con traducitionem implicare utilii res mundi a se invicem discreti creentur, ω quod putemus, quibuscunν corporibus, vel creaturis novis creatis,
ea minia unum eundemque mundunt cum hoc consimitura esse. Vide ub Des canes. p. 43 7.4 seqq. Attamen arguinem adversarii, quocii aque reserantur, sive adprobandum, ex nostra sentennashqui, non posse plures mundos discretos a se ininem adeoque revera sise
res creari,iclitae quidem nostra sententia est, non tamen infertur ex illis a gumentis sive ad ostendendum, non posse plura corpora Deo produci,n: hi efficiunt. Nam et latus nullum detur Ubi extra hunc mundum, tamen si Deo libeat corpus extra eum creare, etiam illud Ubi inqllo sit, illi erit concreaturus, cum non nisi ratione ab eo disterat; liaque 2 si potentiam suam Deus extra hunc mundum extendere velit creare nova corpora, non prius ent concipienda quaedam ubi aut spatia, quam ips-0rporaliam re da quae ubietatem sim secum asserent; at ea corpora i nc stilueris novum aliquem mutvlunx, sedcumhoc censenda essent conjuncta CLV. Tertium Absurdum M. p. 6 a. Mundum admi insiti sis Carte ῖinu non posse annihilari, quia sic non dissentaniubilario μωρο- qin semiper supersit illud ubi, in quo ilia jam existunt.
R p. Si antii hilenturo innia corpora cum illud ubi in quo existunt ab iis non disterat, etiani illiu ipsunt annihil atum erit concipiendum,nilisiipponas irco istoruni corpor uini in nihil atorum alia ejusdem extens
uni speciscae creari. Quo supposito illud ubi manebit, quemadmoduin ex-
95쪽
ereati species lainen remanere dicenda erit.
CLVia manum Absurdum, Ni sum destatis instar trumferri mn posse.
Res p. At illud non est absurdima sed verissimum corpus enim de spatio in spatium sive potius de loco in locum transpoitari non posset,irili supponatur plitra esse corpora,cluorum unum hunc locum sive litum inter alia occupet, aliud alium, ita ut Corpus dicatur de loco in lacuui transferri, quia in prius occupaverithunc ilium respectu horum comporum, pinea asini rejectu alioru i recipit. At cum non snt pluresi indi, non potest etiam unus transserri inlicum aliquent,qui non est.. CLVis. EM.' M. p. 63. in Sequitim couder Extensionem a cor- ρο-'patia ita immediai fluere, ut ab eo separari πιηρψii, se sese incread ο ρα ut accidens prurivim ad suum se estum. Resp. corporu ὁὶntia in Extentione consistat, probavit Cartesus P p. II. art. i. quae probatio suisset refutandia Vel enim nulla eoris portassentia tribuenda vel statuendum illud eam constituere, quod tum a corpore, sublatis reliquis, auferri non potest At tale est sola extensio, reliqua omnia etsi ab hoc vel illo corpore, eo salvo manente αμ serri nequeunt, tamen possum a corpore in genere considerato, adeoque ius generalem naturam non constituunt. Constat etiam exinde, quia: Extensione prius nillil in corpore concipi potest, quodcunque enim afferas, illud ab extensione deperuiet, ex e ue demonstratur. Sed de hoc plenius in sequentibus. CLVIII. Exe. 8 loco asserri potest R. St. p. 82.4 Quid sibi vult,quod
Carte ius mentem nostram talu esse natura velut e tripode pronunciat, ut 3:ullos in murado limites cognosca, ita enim adversin hoc attentus lector ratio inatitur mirum esse de φι mentis statu Cartesivi loquatur Nam in flatu Integri--ἡ mmmum qualis reveras tellexit, id est, Finitum n salu corru-
certa ratione adductiis pronunciet, ut nullos in mundo limites agnoscat. nos supra ostendimus a. Si homo in statu Intenritatis niundunt intellexit, qualis revera est Ergone finitum p At quisnam probavit. inde cognoliatur eum talem esie f. aut quare id siue ratione tanquam eiij
96쪽
de asserituro mo si natura mentis humanae talis sit, ut nullos in mundo limites agnoscere possit, quemadmodum a nobis probatum; cum natura per lapsum non sit mutata, neque enim per lapsum homo desiit ese ho- tiro in in statu Integritatis proculdubio etiam talis suit. s. Quam firmiter ex Scriptura probatum sit, Coelum Beatorum es mundi limitem, ejusque limites nos cognoscere post , adeoque id nos in statu Regenerationis credere debere, postea videbimus locum enim Eph. v. nihil juvare adversarium ostendemus. q. Quid in statu gloriae circa mundi fines experientia nobis sit discendum definiri nequit, nec propterea quia sumus suriiri in celis,erimus extra mundum vel in ejus finibus, nisi mundi vocabulum nimis stricte accipere velis, pro compage corporum a Terra usque ad stellas collocatorum. CLlX. lnsi. i. R. A. p. qq. Naturam per assum non esse mutat. mPupillicumo Pelagianum est. Resp. Eo elisu, quo ego hoc dico, quatenus nempe homo retinuit Essentiam anima spiritualem facultate Intelligendi praeditam, quasile
ne utatur, non erret, non Pelagianum cst asserere sed orthodoxum , de principium firmum, quo omnis scepticismus funditus evertit nr. At inquis: Hic agitur de mutata hominis cognitione, qua multo obseurior est in flatu corruptionis quam inflatu Integritatis. Resp. Hic agitur de natura mentis humanae, an si talis si, ut nullos in mundo limites agnoscere possit, hocci post lapsum si ablatum. Cognitio hominis post lapsiam multo obscurior ei facita, non quod Deus ademerit ideas quas indidcrat, sed quod ad eas postea homo non attendat, quod praejudiciis involvat, quod confundat, quod saepe judicium perceptionem earum claram .distinctam
antevertat c. Reliquae Instantiae R. A. p. q.)ile Coelo Beat crum merae sunt cavillationes, cum ego nihil de eo praeter clipturam deter-n:inem, sed coiitra Adversarius ad obii ndum institutum, omnes illas quaestiones, de quibus sequenti cap. agetur, debeat determinare. LX. Inst. r. R. . p. s. In flatu Gloria idemqt ed hic vel perse nam rationem vel per verbum Dei didicimus, experimento rarum esse sitic u stc. Honfuturos autem nos in mundi nibus considenter dicitur. Probationem
res' posciunt ergo eum O illucsequi sui Eleecti.
Res p. I. Per sanata rationem verbo Dei non rcfragante didicimu , inundum euhin ic sinitum. r. Nos Christum poterin iis scqui quo rit, quem se posse conferre ad cxtrema Coeli vel ia undi, si habcat, ne s a negat
97쪽
negat: at euin eximitia mundi inente conris moueant, ut anteaesten tam multo numis concipi potest, ea corpore posse permeari. C L Manet itaque tirinum nostrum argumentum,quod pro initi
di definitate adduximus, cum talia facili opera omnes contra illud ει--ceptiones cum Instantiis fuerint resutatae. Atque ita cognoscitur Mundum esse Indefinitum. Ex quo consequitur tanquam aliqtiod Corollarium Nullaara certant figuram ei assignari posses cum enim figura sit vera deterin illatio quantitatis, non potest illa tribui, nisi iis corporibus, quae ab aliis separata finitam aerminatam quantitatem obtinent. Quaretiam est sententia Clavii ad Euclid. def. sq. lib. I.μperficies, inquit,im
pina Resp. Hic apparet adversarium meum pervertere argu Mentum; tale
enim et illud His tantum corporibus eri figura potest attribili, de quibus constat, quod ab aliis separata linitam ternu natam quantitatem obtineant. At an mundus sinitam & teraninatam quantitatem o
tui eat non constanta Ala prodi verbis Clavii citatis. Non ergo sup pono vel statuo mundum actu Infinitum, nee enim ullibi assensi , quod gnoverim posituri millos esse in mundo limites, quod requiritur ad Inlitatem, sed tantum, nullas abollati unum in Murusiades reperiri
posse. CLXIIL Exe. I. R. A. p. 32. Verba CLmi nihil mi inmota cum non quaratur, quid fit superficies in nita, sed an talis detur. Resp. I in b, multiim milai coinmodant, duna probant majorem meam propositionem, uti antea dictum Ridiculum vero quod M. I 63. I 63. operosE ex meis thesibus tanquam consequens deducat absurdum. Ex
98쪽
objectio prima contra Indefinitatem Mundi a spatiis Inim ginariis desumta proponitur ac retellitur.
CLXIU Objectionis prima loco esse possim dicta Suareri do
spatiis inaginariis ura lentia Dei extra mundum in illis, quae objiciuntur R. St. p. 78. seqq. quae quia solide refutata sunt a Clariss in. Maresio in Theologo Paradoxo refutato, neque hic pro iis dese dendis aliqvid novi afferebatur, nos in priori Editioiae Aa veriarium ad Maresviri renissimus sed quoniam nunc oritatin, inchoc onus inali nos lamieros reiicere, verba Mareni recitauo ac quid in iis represtendam, succincte dicam. Dicta illa citantur most. p. 78. seqq. Qui ui
inquit, mira uia in quibus Devisit extra ni duini, EXCOGIT/RUNT, ita ea explicam, ut talem Deo attribuant modum existendi seu iam distosti nem substantiasua ut si modo loquainur qua ex parte sua ita existat, ut me sitii mutatione posti intimeo retiliter esse in quacunque re, filiam velit creare. Et hunci rat) νηοdum fisset;d habet Deu ex pisiva Immenlatis. Qia vero nos non possum hanc dispositionem in subsantia stirituali concipere,
explicainvi per ordiis ad corpora, o quando vel reipsa, vel mente realia compora siparamus, necesseri typrehendimus veluti quoddam spatiam aptum ropter corporibae, cui tota dipvia substantia sit praesens, 5 tota in toto, o tota in singulispartibvi ejus; per quam prasentiam nihil liudsigni camus, quam pradictam dirina substa=uia dispositionem. Praesentia ergo illa, licet, ut concipitur, III fit, ct mera relati rationis, illaitamen absilutum, quod per hanc,
ρα VII. t. i6.i7. I9. qui addit it 29. 3o 3I. 3r. 36 s8. 39. Ex actione Dei immediate infertur actualis prasentia in rebrufactis , mediate vero, seu consequenter potentia, set aptitudo ex parte Dei ad existendum in omnibus
99쪽
Derum luderetur hoc minti,nonestim octus, cum missis infinitus nosti; si inquam, ita concluderetur, ut in ampliori nec actu esset, nec esse posset, in ea
ergo immensivas ejus consistere nonpotest. Atqueuta sit, ut ex actione, quam Pu defacto vel situ circi res ivitas colligatur tota immenktas, ampluando senextendendo illam ad actioriem postibilem. Et hoc sensu dicitur, Deam saa Immensitate presentem esse etiam extra hunc mimdum, etiam in S. Literis 'OLII. 8. Ahior es aliissimu calu quid agas. . Lotaior terra mensura ejus Olatior mari cap. xxitior. IIug. viii. v. sinum meridis:
sta ratione Immenseatis dicimus, eum esse in omnibus spatiis maginariis. Ex quo etiam intelligittar, quid indicent illa adperbia temporalia C localia , cum dicimin Deum suis ab aterno Hic, ubi num creat est mundus, vel Ibi ab cunque crearι potest, aut tuncfuisse, quandopotuit a Deo creari ante totum rem pus reale prateritum. Namicut illud tunc non ignificat aliquam durationem,
existent Hac Suare: sinquit R. recte similis atque orthodoxe, quopiam nostro judicio, re probe, ut ab illo explicatur, intellecta, ea quam=ngit imagin rione nonfit opus ut alibi moliuimus. Quodsi t.ile quid scriptis suis inseruisset
Cartesius, non esset, quod illiιm carperamus: num ero ponit spatia nullo ne extensa, non ined per Inrugi)ratio)iem, sed Realiter, o corpoream etiam substantiam eodem modo extensam qua eis contiWaim: quibus in universo Mn scunt, eo fingere ait, Infinitae Dei potentiafraudemsacere, ea persuperbiam usirmare qua in nu -- sim nec revelatione unita. Vide duo dinisca noma mis citata, O, cum dicere, quum jam recensuimGaD si i CLXV. Resi, Ego vero hic primo aliquot argum tis spatia Im naria destruxit, dem in specie dicam, quid de areni explicatione istorum spatiorum speciali sentiam. Primum quod attinet, quamvis p
tia I inaginaria eo ipso quo talia semetipsa satis refutcnt, tamen ut eorum inanitas reddatur manis stior, obseruciatur sequentia argumenta. Cum
ante mundum nilui fuerit praeter Deum, etiam nihil antennindum concipienduin: Disiligo by Corale
100쪽
eipienduui: Quid ergo opus imaginari ante mundum conditum spatium
extensu in s 2. spatium non dister realiter a corpore, E corpore non
existente, non cbet concipi existere . . spatiun ina agina iii in cucia est nihil. Atqui Deus non potcstisse in Nihilo. Quonio do enim in o erit ' nisi ut in Chini aera, Centauro, aliis figulenti. q. Ad concipiendum inextensum non opus cst concipere cxlcnsium nullam nim ut talia habent convenientiam Deus autem Ct nextensus s. lin. aginariis non possunt neque .lcbon adscribi reales aflcctiones S rcalia attii buta Extenso distantia, & partesdivcrse. Cui nim realia attributa conveniunt xcujus conceptum ingrediuntur, illudis reale. CLXVI. Dein in Suaregii speciali explicatione si quentia praecipue, aliis praeteritis, reprehendo I. Quod dicat , nosmns osse ii im divinae sub flantia disposivionem ct inmen latet nisi per modum fui iam extension coxcipere. Hic autem quaero ex Adversirio, num recte orthodoxe dictum putet, Deum non post concipi nisi per modum cxtensionis, hoc est corporeitatis r Quaero enim an huic conceptui nostro formali correspondeat conceptus aliquis objectivus in ipsa Deo, an non ' Si prius, Ergo Deus revera est corporeus, si non ergo falsus non ithodoxus citconceptus formalis per quem aliter concipitur ac reveracst. a. Quod dicit, nos necessari apprehendere velliti quoddam spatium aptam repleri corporibus cui tota divina substantia sit prasns Nantia omni praesentiam divinana concipiendam non opus est talibus spatiis quae sint apta repleri, sed
oua sunt replet neoue praesentia, cum sit - Ο m, concipienda est line rebus ad quas reteia r. . quod existimat, illam praesentium adspalia Imatinaria licet, ut concipitur, ululst, ct mera relatio rationis, tamen esse,
cessariam ad Immensitatem Deι concipiendum; massic sequitur Opus esse adicris stiones Dci concipiendas comparatione cum nihilo sue Imaginatione aliqua Nihil tanquam realis,adeoque fictis ad res .ixime rcales percipiendas, quod non potest non esic absurdum . . Quod statuat,
Deum Immenstate praesentem etiam esse extra hunc in dum, cum non possit esse praesens, hilo qu non est , quale cxtra hunc mundum cst concipiendum. Dicta vero Jobi M.&xx . item Reg. v ii I non post iv sed negative Immcnsitatem Dei describuiu, quod nempe totus mundus, quamvis Maximus undefinitus Lixta superius cxplicata non tamen sit tantus quin Deus possit novis productis creaturis fiam piae sentiam ibis exhibere. Quod dicit, Deum extitisse in omni rempore imaginario antere is tempus, cum e contrario tale imaginarium tempus ad aeternam cipennarrentiam concipiendan non st ncccssarium.. - CLXVII. .