장음표시 사용
251쪽
viinus libenter concedo, sed quaeritur: an non sermula illa , qua voluit Sp. S. hanc velitatem significare,st praejudicio involuta,& ad sensus ho-
vocari lumniaria nigna postead stella . Rcsp. Id attendenti textum per sic futurum erat manifestum sed vudeat lecti, art. 3oi hujus capitis,ubi id clare probat in invcniet. In sH. 36. Restrict em id reliquas stellas in textu citato non esse,
3. Hoc verbii nego, nec id prolixe cpus erat probari se imodun in illis verbis, lumi ne in ino luminare minui,ost oppo inter solem Lunaiis ita in illis: Deus secit duo luminaria in is utar est opposito inter solani Lunam conjcnctim ab unala hellas ab altera. DX VIII. Exc i6. H. p. 8. docta materia o mcidi αρψ ne
se implic imamsecundum veritam rotunditatem debere, non ad hypothesnGeometricam reflectendam, mdam veros Belga m interpretam Mi esse m-plicsimam, nec becundae verιtatis normam. Resp. Expositionem nostram esse simplicissimam S rotundam ex an so I. apparet,cui non repugnat, si dicarnus,sormulam loquendi,quae ciuidem ut i spiritu sancto illibetur Veritatem lanificat, praeiudicio alicui ortum debere quod hic tantum intendi nus. ita porro distulat H. r. 8.&seqq. coim Calvinimi ea quantinnadmeis iunt, iam sunt r hirata praesupponit u πιιν Scripturam, O Qui disperitatem a nobis quae piis taήκη tebat Philasvbari dici. Ure abunde hoc constast
cum naturas rerum assectiones non doceat, nec demonstret, sed phrasibus utatur coinmunibus Qvulgaribus ad phaenomen accommodatis, S in descriptione rerum naturalium, postquam omnia ad Deum lictorem retulisset, supra communem notitia tu se non extollat. Videatur
hujus tractat sis primum caput, ad quod velim attendi ab adversati, sic enim plurimadubia, quae movet p. 6o, 6i,62 ipsi eximentur. .
. DXDE Exci i7. H. p. id Si, qua scuri de uinu usi dicuntur, --amremit mysteria, invisu contradictiorem castinis Resp. crocciitta mysteriain ligit Calvinus veram solis,et unae, stellarum magnitudinem, quae occulta sunt picbciis hominibus , qquibus loquitur Calvinus ubi eri contradicti, Videtur in eo coh-
252쪽
a vi ab adversaris,quod rerimi natur ilium qualitates de proporrio oc culta mysteria esse nequeam veriun si attendat,quibus occulta esse dicit plebeiis nempe non inuet inibin, omne inradictionis phantasmaeva
sed negat acute philosophari. Resp. contrarium constat exitiis , quod plailosopliari opponit referre qua mibm etiam istasum: at hoc nec est philosophari, nec acute
n Dixi humi subtiliter disserere de natura arcanu, ut Ῥιωρ -- φνοd in bu Hrbu videre est Oc Moses duo facit luminariar Atqui ' Mifirmis rationibus probant, Saturai sidus, vis ηιππιν minimo poplo is inquitatem apparet, lunari esse majus. DXXII. Exe 2 o. H. p. 7s h suia est, quarere quam ob causam Μορ ista luminaria magηa appellaverit. Aliud, ob quam jam hodie mau
Resp. Concessiimus, Mosen scripsisse ea quae Deus inspirabat, A et ipsa verba: at quia Deus ea scribi voluit hominibus, ut ab iis sensus eo- rvin perciperetur, censendum est, voluisse proponere phrasibiis receptis. quas circa res naturales phaenomenis respondere, saepe praejudiciis inia
volutas esse certum est, atque id ipsum est, quod ego probaudum sust K. V. An vero hoc pugnet eum spiritu sancto de verbo ejus, ut saepius repetit antagonista, nos in Obi resutatione examinabimus Dubiumum est,quin Sp. sanctus phras recepta utens,veritatem per eam signiccet quamvis per eandent phrasin homo praeiudiciis praeoccupatus erro rem consigni et adeoque hactenus , aliam ob causam Sp. S. adhibere phrasin receptam, nempe ad solam veritatem docendam, aliam ob cau- homines praehidiciis occupatos, nempe ad coninnificandum erro-
253쪽
CHi . W1T ICHII hactenus observata applicari possunt iis, quae M. a p. 98 ad rir obiucit, cuin homogenea fuit objectionibus exceptionibus B. ωH. paucis his specialiter adhuc notatis. Ac primo quoniam negar, Luna omne lumen esse adremitium, item stellas habere lucem visitam, nos id prolixius ostendimus. Atque ut de Luna primum agamus, praemittendum, eam semper eandem nobis obvertere plagam, quo posito dicimus, si lux aliqua Lunae esset, ea a petiissime se ostenderet in Eclipsbus Lunaribus, quod tamen
experientia contrariatur. Corpus enim lucidum tanto clarius apparet, quanto ambiens est obscurius, quod observare licet in stellis fixis, quae interdiu non minus lucent, quam nocte, sed ob circumfusum Solis lumen cerni nequeunt a Interdum subito Luna tota penitus amittitur,ut ne vestigium quidein ejus appareat, cum tamen proxime oculia rius cc
ni possitit fixae quarta vel quinta magnitudinis quare tunc locum non habet suspicio caliginosi nimium Aeris. Sic factum est anno i6ro . Junii. Hoc est argumentum Kepleri. Quod vero lumen in Luna conspicitum si ex reflexione Terrae, apparet inde, quia videmus illud lumen secundarium biduo vel triduo ante aut post conjunctioncm omnium niaximum csse, post autem, praut Luna magis magisque recedita Sol cietiam lucem hanc secundariam in Luna decrescere, ut AEndem post primam Madraturam nulla plane appareat, idque nullam aliam ob causam, nisi quod Luna tunc tanto intervallo , Sol cuigreditur, ut radii a Terra reflexi eam assequi nequeant. Ex quibus aici, non posse debilitatem istius lucis insitae causam esse, quare lumen Lunae non conspiciatur eo temporci, quantacunque enim illast, cum stellae quartae ii inta magnitudinis appareant, quae infinito longius distant, etia in Lunam adedi propinquam videli oporteret disposito vero labitudo ad nos inepta non potest praetendi cum M. quoniam experientia cne, Luna candem semper plagam nobis obvertit. Nec dici potest, contiguam radiationem aliorum astrorum illud turbarriciam non turbet illud lunacta, quod a Temra rcflexum inca conspicitur. Ac tandem corpus, quod interjici diceres ponitur enim serenus Acr, nulla nubes nullum dari potest, nis sorte dicas per miraculum novum corpus creatu ar, quod frigidum est satis.. Object Tempore dc sectus aliquando rubicunda apparet. Ergo habet insitam lucem.
Resp. Ille rubor nullo modo proprio ipsus lumini adscribi potest, sed
potius aetheri Lunae circumfuso, & radiis Solaribus ab eo restastis, uinis bramque Terra adstringentibus, qui facile Lunae per umbram apogaram
tro aseunti aliquetra colorem subrufum inducere possunt idque neces ris
254쪽
cena insitaria coin petere, ait sar. probavi. DXXIV. Sed a notamus contra M. bjectiones Absurdani esser us inter pietat lolacia qua putat molen duo vocare luminaria, sed tot forte unum i elligere, cuj iis absurditas, niodo proponatur lectori per se est manifesta. s Satis inanitet te probavimus, quanilo bol Luna dicuntur Iuniria alia talasna, id dici opposite ad stellas, quibus milla vulgari locutione in hoc tertio, agnitudinis opponuntur. . Quod uanus cortus caeteris
paribus, id est, si eademst ejus raritas vel densitas in superficie exteriis majus lumen resectat, quam minus, ex te satis apertum est. . Quid sit
AEqui vocum,non opus crat,ut M. tantoperose me doceret. Cum lumen
illud, quod a Luna cilexum ad nos o enit, imis Lunari sed soli
non in is uni voce Lunam luminare dici posse, quam speculum , manufestiun est, adeoste& noete ipsa a Sole nos illuminari, si accurate loqui velimus citet dicendum . . Exinde etiam manifestum est, majorem es.se convenientia in Solis candelae, quali Lunaea Solis, cum lux cania delae ei sit propria, Lunae vero nulla. 7. Lum Solis lumen si maxime
vetarum reliquorum, ut etiam ipsius terrae si tenue 3 debile niuinis a sirdissime philosophando dices, solis lucem essecollectam ex lucest vi lanim fixarum4 Planetarum. . mod vero M. videat in responsione mea ad Objecti quod ipse B. non potuit vid δε nimirum, me in se
spram is negare coni lusionem in eo se satis oculatum ostendit Arguinent uni B. tale proponit Eo aio do Luna dicitur uini naribus major, qtio Sol dicitur Luna ni a jor . A qui Soli dicitur ideo Luna majori, quod malo appareat extensio, hi moles Solis, ergo nec Luna : Verum ex mea respontione i luci, me illam Majorein propositioneir; Qtio ni odosia dicitur major Luna , inuino Luna dicitur major stellis, negare sit enim illa vera, subsumere liceret atque Soli una in major ratione mognitudinis, extensionis&illuminationis simul. Ergo etiam Luna, mi diamen aperte est falsum. v. Contradicto vero nulla cuinio ea, a, Mim fur cordissi or lux apparet in corpore lucido, ibi est 'seum corpini
cidum 11Litus apparere necusaritum est,is Sol etsi Lunam Orfitissu ima rione non tamen disico C magiittudine apparet major. Non enim fico, clii odin Sole major ibi tui Cruit appareat clitana in Lina , quod si dicerem non possem concesti re ejus discus Llina disco aequalem , sed tantuni quod ιatentior vividior Major autem ulti ininatio respectu nostri ori
255쪽
tur tu in exinde, si alicujus corporis, cujus discus aequalis est alteri, lux sit intcnsior, S vividior, sic majora Sole, quam a Luna oritur tum etiam, si magnitudo alterius corporis appareat multoties major, etsi Lumen non sit adeo vividum δε sic Luna majus est uni inare quam stellae. o. Similis ratio est alterius contradictionis, quam mihi a git quamvis enim Lunae competat illuminatio, non tamen lux inlita, quia per lucem reflexam, quae propterea ejus lux dici potest, illuminare est dicen. da. Et mirum est quod tanti Astronomi qui negant competere Lunae Iuce in insitam, Mianaen statuunt illuminare debuerint exspectare hunc hominem, qui ipsis ostenderet contradictionem , quam in sua sententia
DXXV. Sextum inductionis exemplum suppeditat locus Ael. xxv I r. Σ7. Nauta lica medium 2 susticari suηt, προάγειν , appropinquare sibi
aliq in regionem. Locutio haec desunt pia est a vulgari viliis allacia, qua sit, ut, du: n navi vehimur, littora acccdcre vel recedere videantur, -- terraque urbesque recedacu. Similiter dicere solemus iter facientes, dae hyn Lee bergh, cum tamen mons non adveniat, sed nos ad illum ae cedamus. Sic appropinquantes urbi, ut videre illam postat, dicere consueverunt,4M .midese idest stadi. Ipsa quidem appropinquatio est
mutua, quae fit per imminutionem distantiae, quae existit inter duo corpora, ob alia cormara interjecta, sed tamen et appropinquare, cum con- notet actionem,proprie dc accurate loquendo non potest tribui, nis ei, in quo est ista actio, non vero alteri Atque ita proprie loquendo navis appropinquat regioni, non regio navi, cum motus demum iis propriis, ακυζῶς tribuatur, quae simul recedunt ab Omnibus corporibus lim mediate contigitis, hon vero iis, quae tantum ab uno vel altero recedunt, pautet iterum accurate loquendo navi competere motum, adeoque appropinquatioiaem, non regioni, cuin illa ab omnibus corporibus immediatε contiguis simul recedat, non ita regio. Interea tamen vicissim Sp. s. per hanc locutionem vulgarem, mimis accuratam significat, Nautas suspicato ciuisse se propiores feri alicui regioni, quod verum est, quamvisca veritas.& a nautisae a Spirim Sancto efferretur phras, quae fallaciae visus Minfantiae praeiudicio, quo motus appropinquatio rebus extrae nos postis ac visui propioribus factis, adscribi solet, innitatur. DXXVI. Exta I. B. p. io 2. Dicere v. S. non quod regio appropin-suaret, sed quia talisfuerit nautarum Fuspicio. Resp. Suspicio nautarum erat, quod aliqua regio sibi propinquior fieret, atque ea postea experientia comprobata, quam suam suspicionem
256쪽
Resp. Non ita absurdus est Cartesiis & nos cum eo, ut visi orta*te ad iudicium mentis errorem tribuamus, sed vando dicio in visani er-4 arrisumimus concrete .complectendo omnes tres visus gradus viri Claub. Exercitatione X Ulli de Cognitione Dei A nostri. DXXus I. Ex c. s. B. p. ror. Qitando objecta reviora appropinqaaredi
c-W, - respuitur, in quo subjecto imalia, se q- - filia μηρον cui ''--φMππινι-mr. Resp. id milii planEnon incommodatis icit enim ad meum sc pirat,quod corpus illiud, cujus ego, dinniter facio, quasi partem consti tuo, eui odi est,m is, sit id cui competit motu , ctun tamenin lac tione praesenti iste motus non mihi nec isti corpori tribuatur, sed potius illi corpori, quod quiescit,quale est urbs vel littora, propter sensu an
rentiam ira tu dicium, quod super ea est fundatum. 9XXV . Quae H hic habet p. 39. pro me potius siciunt con cedit, is locutionei a communi visus errore desumptam; atqui ego si i iter doceo, tritas na hiberi phaenomeno convenienteni item viri -- , inquit, hi taruo more loquevriphrases sicuti prolatasam descri ij inti modest illud ipsum, quod e uiniendo, Spiritum Sanctui a re ceptis sermulis non recedere, etsi illae praeiudicus infimiae vinitan
DXXIX. Exe M. p. arr. in se in verbo mmm --φμ' -- vocant, ut apud Orgilium: daret bin instro. Resp. Ad illud forte, ego si perforte non respondeam, satisfecero isti exceptioni quod vero locutio sit a xisi fallacis desiimpta, hamomen
conveniens, supra ostendi. DXXX. Septimum inductionis exemplum desumimiis ex Epistola Judae coiri. 3. ubi de Pseud prophetis dicit, qubdsnt K,ες αλανηet
fleta oratiis. Erit enim hie iterum exemptuni fornὶulae loquendi aber ronea opinione desumptae, si per planetas intelligamus corpora uia sem in aethere constituta, solis lumen ad nos reflectentia, in ina sunt Li na, Marsi veniridie Non enim revera errant,eiun lages f. moici ex elimamc servent, uti ex Astronomia constis sed Planetae dicuntur,qui secundum sensuum appalmiani errare videntur. Et sanὰ nihil impedit,v0m si aurus, quum Voluerit Apostolii exprimere istoriis
257쪽
hominiina inconstantiam, instabilem doctrinam, quemadmodum Belgae interpretes hic nobis consentiunt, apud quos haesiola reperitur,cti, Planeten, meti her Iovioemel se seec ex is, s sic h3nens om inhians te
cit, Planeta, quorum cursio quamvis fit certus videntur tamen errare, quia
ipsiorum cursvi non conformis est reliquarum stellarum cursui. Huic comparas ipsorum inconstantiam veritas ergo la ac phrasi expressa erit, irregularis istorum corporum situs respectu oculoriim variatio, obvoluta hoc praejudicio, quod sine norma hinc inde discursitent Attamen quia alii in terpretes per Planetas intelligunt ignem saluum , alii stellas cadentes, inon multum de hoc loco disputabimus , scilicient reliqui loci adducti. DXXX. . p. Ios Bic intelligit lanetia rarie dicios, atque dicit: iis ab Astronom nomen impositum Planetarum, quia ab ipsis observan rurisari illorum νηοIus apparentes, quibus hominibu erranti bin similes ri
Resp. At hoc est illud ipsum, quod hic intendimus; scripturam usurispare phrases voces, quae phaenomenis conveniunt, quaeque opter apparentiam rebus sunt impositae, a quocunque illa impositio oνtuna habeat, sive Astronomus sit, sive alius quicunque. D XL H. p. 4o. Nonides Planeta dera errantia vocantur, P motus ordinem non servoto revera errarit. Resp. Nec ego hoc dico, sed quia apparent errare; nec affrino, quod .ulgus communiter putet, verunt errorem illis competere, quia non attendit; sed quod illis qui attendunt ad eorum motus, quicunque sint, vi deantur similes hominibus errantibus. Ad reliqua patet rcsponsio ex dictis. DXXXII. Exe. 3. H. p. a 2. Locutionem esse metaphoricam. Resp. Est metaphora si compares eum hominibus errantibus Planetas, attamen illa ipsa comparatio originem habet ex visu appare tia. DXXXIII. Exc. q. M. p. ir 3. Quid cum Ciceronestataramin Plan iri stellarerratica appellari per antiphrasin, quod minimum errent. Resp. At hoc debebas proba se, nec enim dicere sufficit quod autem haec Etymologiae ratio locum habere non possit, apparet, quia et si Planetae observent in suo motu leges & ordinem naturae, quod ex diligenti eorum observatione apparet, tamen videntur oculis errare, propter
258쪽
retinere vocabula recepta, ut intelligeretur.
DXXXVI. Adjiciatnus prioribus Inductionis Exemplum Octavum ex Eccl. II. . Dun non obtenebratur Soli lux, ct Luna Ostella,
, δε-ti, Mi post pruriam; ubi figurata locutione ostencitur, uaenam incommoda maneant senectutem nempe oculi ipserim ita obten sientur, ut Solem lucem. Lunam sellas amplius videre non pos sint.ubiSoli ει Lunae&stellis tribuitur id, quod potius in eorum oculis
existit. Atque ita locum istum explicant Belgae interpretes, qui ad mar- inem huius versus se annotant: Niet in de dare, mae den Ouden haνblinen d c tiet se te syn: quasi dicerent: obtenebiam SM, Lu iste ηοηreipsa, sed senibus cacutientibin hac ita videntur. . DXXXVII. Sed excipiet aliquis in genere contra hae inductionis exempla multis scripturae locis probatum quidem esse,Scripturan usu
pareternun simplices, qui respectu habito ad psaenomena praejudicia inde exorta, ab auetoribus fuerunt impositi sed probandum sitari adluberia sacris sileris Propositiones sive terminos cimiplaxos phaen nimis quidemconvenientes, sed non intellectui legitime judicanti ex veris emissae natura rerum sic j. D8. Veritia, inquit, is falsitatis- suis vrie non est implicium terminorum, sed axiomatum, se infimplici com
ceptu, vel nominatione rerum Pelictarum volveraram, ex. gr. Chimeri. Solis
cte aliqua est veritas elsa vas, sed ea tum demum locum habere incipit,cum de iis aliquid assumatur H negatur,us esse, vel na esseq-οFers, re momore-
Resp. Falsitatem in conceptibus solis, quatenos eos honunes ad niubil aliud extra se reserunt,non consistere libenter concedo;se quando e ceptum angeli, mentis, trianguli,chimerat,&ci sermo, adque nihil extra me refero,sitem nullam falsitatem in iis locum habere; sed de eo non estruaestio, verum de conceptibus quatenus ad aliquid exitii nos reseruntur,ve per terminos sinplices id faciamus,sive per terminos compositos, de quibus dico, veritateia vel lalsitatem in iis reperiri, prout vel conveniunt cum eo, diuod reseruntiir, per ternit nos sive simplices, sive complexos, vel non conveniunt. Si conveniunt, veritas iis adscribenda, si non, salsitas,
quod illa relatio horuin conceptum non fiat nisi intercedente judieio. Sic
259쪽
si cogites de substantia subtili fluida transitiun luci permittente, habetate
extremitates, ubi terram contingere apparet, licua de substantia lucida, ex se radios emittente, mota circulariter, & de substantia magna lumen
reflectcnte, nihil veri vcl salsi logice cogitabis ; sed si conceptum priorem reseras ad Ccelum judicio praecedaneo, veri aliquid vel falsi dices, dc se de aliis. DXXXVIII. Exc. r. B. p. iis Si um esse cause des rata, κod
cum ipse mihi moveam hanc objeb:onem, vel non conatus sue in , vel non potuerim uilicum exemplum proserr mluconnexionis terminarum, Ma facta sit ad opinionem erroneam vulgo, sive ut haec exceptio accommodetur ad phrasin, qua status controversiae exprimitur quammtaturpraejudui infamia eoque sit involut
Res. Lectori hoc relinquebam, cui facile id poterat patere ex loc rum inspcictione. Sic cognoscere poterat ob xxv l . . dici Aquilin. elusive hemisphaerium supellus, in quo est Polus areticus, esse extensum supero ane quod est praejudicium infantiae. Sic Gen. I. 26 es connexio temminorum Lunae cum laminaribus magns, adeo ut ibi dicatur: Lana πψ- te ad stella Uauminare magnum atque ita de aliis. Et connexio teriann tum ctiam ibi est, ubi non adest copula ui, ut cuivis patet licet enim facile illam supplere, atque sic Propositiones Logicas Hrmare quidem in interpretatione Scripturarum, nihil stequentius, quam ut propositio
nes Armentur variae, ex una exprest e posita Sumamus unum exemplum Eph. Iv. I S. Ex quo rotum cor8 congrstenter coagmentaIum Ορην
paestum per omnes suppeditata commissura , ex τι imis agente pro mensura uniuscujusque membrium rementum capi corpori conveniens ad . ipsius eoru-ctronem per charitatem. Hic enim una tantum est Propositio logica. Corpus Christi, congruenter coagmentatum c. capit incrementum, reliqua sunt deterini nationes subie sti4 praedicati cx quibus Logice conjunctis variae propositiones Logico formantur, quales sunt. I. Christi corpus est totum jive integrum corpus a Corpus Christi est ex Christo coagmentatum. 3. Coagmentatio ficta est per commissi, ras suppeoitatas. q. Vis intus agens coagmentavit christi corpus c. sed taedet in re tam clara explicanda tempus terere. DXXXIX. Ex c. a. B. p. iis Posito terminos simplices fundares escinaliqua opinione erronea vulgi, non lammiηde sequitur, eum qui in sententia tali aliquo erinii; utitur, subjectumis radicatum tantum coηnectar,ne loqui ex
Resp. Ex eo quod termini simplices sundati sunt in aliqua opinio
260쪽
enonea Hild, soauitur rim,qui Minoni veritate accuram, hoc est in verbis, γ' non vetitum, nudam accuratain, sed quae phaenomenis convenientein vis sensis r latam, praejudiciis invollatainsigniscant; non vero inde sequetur, eum saltan esuri, aut docere, quod semper a scriptoribus laeti mii
, DXL. Exc. I. B. p. II 6. Termini implices ex usu ulli adbibliti sapessima variantum ab apparemis os uadimbin, mn semper ortum habemexfalpis complexis c. Rest. Demonstravimus, tales Ioeutiones ortum habere ex praejudicus iniantia atque eo ipseo sitas complexis, quamvis a plurimis muriHinnia postea retineanti Vide ea, qtiae in generede iis dixi, cap. I. si, milia his habet mmio ad quae proindet responsione suis poterunt
applicari. 4 DXLI. Eatc. q. M. p. II 6. Fals complexa missio e scacina, pu--omplexasalsa, in una tantum re confistemia. Resp. Incomplexa non possunt esse falsa; Velitati incomplexae,nulIa opponitur falsitas. Ergoriiamsi termini inconiplex saepe videantur, t meneo ipso, Quia revera non competunt iis, quibus attribuuntur, sunt complexa salsa, licet non sorinaliter, tamen materialiter. subintelligi tur copular ut in hoc Zmis ruminare mavisinscillae tem
Quartum Argui nenriim,quo sententi ae nostrae veritas ostenditura demonstratur.
DXLII. Quartum Argumentum desumimus a circumcisione, cujus observatio ad tempus ab Apostolis in Ecclesia fuit per ista boe, sinserentes: Si Apostoli debueriint sese accommodare Iudans in retinenda ad tempo,&observanda circumcisonein Ecclesia viae tamen per Christum umerat non tamἡm inutilis, scdetiam perniciosi,ut apparori Epist ad Gai vo Euem Paulus His,obissciscamcidamini, Chlia obu nihil profuturum, quatenus inasia natur Quiemadmodum aliae ereemoniae legales ad Christum venturum respicievat; si inquam Apostoli retinuerunt in Ecclesia ad tempus circumcisionem , donec Iudaica syn m honeste sepeliretur Erso multo inagis scriptores si