장음표시 사용
361쪽
mus, Sp. S. propter res fidei non declarasse res naturales, nemodioe apa plicare debet ad ipsas res fidei, cuni Scripturisit has taen accurate tradere, quam ad salutem adipiscendam re Pirebatur.
DCCLXVI. Inst. i. M. p. o. Deminfallibili sua ueracitare Ulὸ potuisset retundere o reprimere hujusmodi rapidicia de rebia natumdistin, quemadmodum in rebis dei actu videravi fieri, ade ut non necesse fuerit et
pter ista 3r uitia reritviem deserere. Item is, Debebam homines ut cim ιa res fidei, ira cuca res naturatis capti σε intellectum. Resp. cita deseruit Sp. S. veritateiaa, Mando usus est sermulis recta. ptis, sed , ut praejudicia non docuit, verum tantum Veritatem aliquam generalem sub iis latentem, ita etiam ea per usum sermularum accurata tarum noluit rejicere. Cum autem falso hoc fundamento adversarius nitatur, ac si ex mea sententia Dein verucitasem deseruiset, album lo-- fuisset, errores admiscuisset, apparet ea, quae p. 3 i. ad istam Dei veracit tem probandam affert, nihil quicquam contra nae facere. 2. In tollectus
captivatione opinion est, quando nihil doce: ur, quod eum excedit. Λ peristasisimila vulgares tantum docetur generalis veritas , quae a quovis notitia communi utente potest intelligi. DCCLXVII. Inst. M. p. 32. Si restin per Philosephos de veritate edoctis deprehendisset, Scripturam neglecta veritate erines alii sectari, ηο ne totam Scripturam at scriptum errori scatem reiecisset 'Re . Si vulgus errores in Scriptura tradi doceri, testimonio approbari vidisset, omnino id sequeretur, sed hanc meam esse sententiam nego. Non autem erat, quod propter sermularum receptarum usum Scripturam rejicerent,quia si ad textus circumstantias attenderent, poterant cc oscere, iis veritatena quidem generalem doceri, Scripturam obtinere munus significandi istam veritatem generalem, sed non etiam errorem, quem a praejudiciis nondum liberati per eas sermulas significa
DCc LXVIII. Inst. 3 M. p. 32. I mnes Gram circa res ura puta
de cog nitin praejudiciis capiuntur, quia ex ICor. II. animali homini ea quas ritu sunt tultitia. Nonne Iuda prajudicia formarunt de justificatione ex vari bin, de exacta observatione legis, de comestione carniso bibiti es guinis christi cre Consentit H. p. 2I6. Resp. Concedimus, quod circa res quasdam fide eognitas praeiudicia uaedam sorinentur, sed, amu , ea es praejudicia sensuum cinfantiae, adeoque similiter conlinunem scrinonem iis esse involutum, ut propterea utens eo Scriptiira ad veritatem aliquam generalem signifi
362쪽
eandam, non potuerit semulano praejudiciis inmientiuna usum evit DCCLXIX. Inst. q. H. p. 2I8. Uulim circa mysteria etiam de τω Διοπ cillitare manifestum esse exempl. s. Vironis, qua mysterium Incarnatς-nu sec dum το et credidera quidem, eruntamen o διο et non interu
Resp. Haee mihi non obsunt. Nam ego locutus suin de Idiotis incommuni,4 dixi, quod νix de τω om cogitent , non quod nunquain id contingat. Sunt quidam ex Idiotis curiosi, sed plurimi aliis tinus lib. tenti non inquirunt ulteritis. DCCLXX. Quae porro objicit M. p. 34. Minit. 3 ea observatis
sequentibus cadunt. Nam x.nituntur ista objecta hac ejus opinione qua putat me statuere,Scripturam de rebus naturalibus loquentem falsum d cere vel testari, quam sentenviam toto hoc tractatu a me sum amolitus
etiam supponit, potuisse Sp. S. abstinere ab omnium istarum stum mentione, circa quas vulgus praejudiciis uiisset occupatus, cujus contrarium suo loco AEAstensum. Similiter ad ea quae hic objicit H. p. aro ex dictis sufficiens potest haberi responsio, prout lectori conserre volenti patebit omnia enim exinde procedunt, quod mentem meam non rechestiterit assecutus. DCCLXXI. Ad ea ver quae habet H. p. 221. noto sequentia, I nos non dicere, quod Sp. S. contrarium loquatur veritati, quod hie supponitur. 2 qualis metus turbandi indoctiores esset sutums, jam ant hac est dictum, nimirum, turbarentur idiotae, si locutionibus abstrusis Leommuni usu remotis veritatem nudam sub co nitionem vulgarem non eadentem reserentibus Sp. S. Bisset usus quod non fit, quando in Scripturis mentio fit aquarum, quae in supera parte sunt expanc, qualessimi nubes, item, ouando dicuntur flumina ex mari fluere, Meodem rurisus reflueres similibus. DCCLXXII. Inst. s. l. p. 33. Si vulgin circa prophetias non resa--, quare eu Demjt 'it s. ml. 3. Prophetam exarare propheti/msi h
inini P id est Dusaso ad placitum resti compsit 'Resp. i. ego stylum humanum, hoc At sermulis e tfvio desumtis eonstantem sylum sellam ad laetium vulgi compositita mihi eundem esse a non dixi, quod vulgus plane non versetur zrca prophetias, sed dixi, quod non ita versetur circa eas ae circa res fidei, di ea, quorum cognitio implexin quoad, o et ad salutem est necessaria. Non enim ita inquisit nec inquirere tenetur in praedictiones,in quibus multa ante even-
363쪽
tum sint.b ira, si mea quae curam, fictitii autem Esaiae vulsus istius e poris debuit versari , ut ad poenia tentiam excitaretiir, ideo lata uio, modo, stalam est des ut exarari.
errantum iri usquam exui veritavrq-df,ο -υ laqueu- misus fiam promereretur enim si verumforet, pariter sequeretur, homines darebus naturalibis philosephantes magis suscere ad ingenerandamsidem in absquam ipsum Spiritum Saηctum, quae nobis suppeditare queunt obieeti: nem quartam decimani, cujus haec vis esse potest. Si homines de te ariaturalibus accurate philosopliantes Hormulis accuratis eas exprime tes fidem merentur. Erso, quamvis Sp. S. non uteretur semulis loque
Vae miribus ex praeju iis omnibium ibun Memin omitam merer tur: veritin est prias Erm. DCCLXXIV. Resp. Ad eam obiectionem moniam id conqueritus est me anteliae obscuriui respondisse, eram dabo ut clarius meam responsonem exprimam. Dico ei a nos non statuere, Spiritimi fam
in non esse fidem mesturum si uteretur sermulis Iccuratam veritatem exprimentibus Fidem enim meretur Sp. S. in omnibus quae testatur, quae docet Fides enim est assensus exhibitus testimonio divino, ubi a tena tostimonium divinum non est ibi nee fides locum habere potest. At quando utitur formulis receptis, non testatur nisi generalem veritatem, cui propterea assensus est praebcndus, non vero speciale praejudicium,
quodliounties praejuaiciis obnoxii hisques nulis utentes exprimerent. a. Quod si vero Voluisset v. s. loqui de rebusaraturalibus nullis amiseraris, periptem specialem vetitatem exprimere, hinari , sdem oui . nmeritus tasset, sed tamen honainibus, praeiudicia nonsua ablata, dissicilesiisset fidem exhibere, propterea quia tales de rebus, turalibus planinque contrarias sententias conceperunt, easque per ibacu ersevenit aquaintalus, de quibus a naturastade edo timuit. Em
364쪽
go sine demonstratione& praejudiciorum ablatione audientes contraria. iis doceri, ea assequi non potuissent, sic quamvis fidem adhibere se-buissent,id tamen non facile fecis ent quam dissicultatem Sp.S. voluit evitare, utendo formulis receptis, etiami opinionibus erroneis niterentur. Distinguo itaque inter sidem debitam, Minter ipsam fidem actu adhibitam. Neque vero illud est mirum, si potius demonstrationibus accuratis aliquis a praeiudiciis liberatus irae requisitis ad demonstrationem cognitu necessariis recte prae imbutus assentiatur B quam praejudiciis
occupatus, Mexistimans ea, quae a Sp. S. dicerentura umini naturali contrariari, subscribat cstimonio Sp. S. AEque quidcm, imo major ji re sidcs Apostolis debita fili stet si in citationibus . . nunquam secuti fuislciat
versionem LXX, quam viris dcetis ostendentibus, es versioni non ubique cum sontibus convcnire. At antea vidimus ex Riveto, Voctio Junio,
Spanhemio, aliisque Theologis, placuisse Sp. S. Apostolos dirigenti sese
hic accommodare hominibus, ne illi turbarentur. Similis ratio est sor mularum receptarum, quas propter usum diuturnum ab Apostolis leo retentas, quod observet H. contra ea quae habet p. 22 a. s. Nec deι deberetur hominibus dcmonstrantibus, sed assensius propter domonstrationem perceptam, qui assensim non nomine Fidei, ita nominc Stiretia esset intibniendus. DCCLXXV. Ex quibus observatis, omnia quae M. in contrarium essen p. 38.4 3 p. refelluntur. Nam r. non dico, Sp. . docentem non
mereti fidem; ver ei fidem non debere adhiberi. r. Sed nego, quod per illas sermulas praecise est Nur id, quod putant praejudiciis occupati.
3. Nego, quislsi voluisset per sermulas accuratas testari veritatem contrariam praejudiciis sensitum sine demonstrationibus, facile fidem filisset reperturus saltem non sine magno ostendiculo,& nisi singulari MoccuIta ratione mentes lectorum instruxissetvi gubernasset, fidem invenis r. testando ea de rebus naturalibus, quae praejudiciis sensuum plane adversarentur. q. Nullam bhasphemiam ex admitto, sed pervertit verba a versarius, quando mihi tribuit, quod statuam, a praejudiciis liberatum . magis debrre B demonstrationibus a se formatis assἡntiri, quam praejudiciis captum testimonio Sp. S quod non somniavi. s. Suppositiones. ouas mihi attribuit pag. 39. duas, non admitto , nec ex meis verbis poserunt elici.
365쪽
nionibu olauere, sed ais ipsa inhia responsione,si clarissimis demo ionibus boniines miserint sua dogmata, iis assensum deberi; si enitnnon faciant, uullo modo iis assensus adhibendus. Quo observato facile cadunt ea quae B objicit p. 9. Io si etiam notetur, nos loqui de veris- siniis demonstratio ibus, quibus assentiens tales debet pereepisse, quod circa eorum arguitibnta, quae adhibent solis motus defensores, fieti non potest eiani non lint demonstrationes, sed paralogismi ficile solubiles, ut suis locis vidimus. Reliqua mera,edra sunt Melaniore rein non tam
---α-- mis miscriptura propn-- -- ciderunt σὴ νη--arim trimam extraordinaria O miraculosa - --δεὐκ- -δε rebis naturalibus ex prascripto veritatis qui; ad hoc ut miraculosas supern ruralia, imo contra- naturalia ex naturalibus intellii Uim P quod argume tum si in formam reducatur, tale poterit esse. Si liomines praejudiciis Miscupati possunt miracula apprehendere Ergo etiam interiora rerum naturalium. Itaque ut illa debent doceri in sacris literis Lita etiam rerum naturalium interiora in iis sunt explicanda, in consequens Scriptura
debuit sunt ilis non innitemibus praejudiciis se amarate & sne praeju- dici mini in ueris veritatem oppinentibus uti sed verun est prius
CCCLXXVBI. Resp. Argumentum non procedit xtra lane
miraculorum adtractationem explicationem rerum naturali , in divosam ratio nitanicularem, rerum naturalium. Nam I. Mirac lorum narratio necessaria est ad confirmandam fidem uictoritatem verbi divini, non ita rei manu alimn accinat explicatio perfornrulas
366쪽
aeeuratas a. Miracula quando praesentia sunt, sensus circa ea fidem possint juvare, at mira finitius creduntur B eognoscuntulti ita ex. gr. quando divisum sintnaarembruar illam divisionen factam esse sensus
cognoverunt; quando veris a sunt,4 tanquam ere tur, et si te sena mari non 'eant, sens sitenim orta merusum precipientibus, nihil timo impedit quin erea D, . - naturae aluitiandositisse mutatum, ainque mutationem sens spe . nam fuisse, ouininibi inlcul Pandosiimmisitius ut plurimam v i
teredebent; hunt ergo quidem contra natura ordinem consuetum nori
vero contra sensuum apparentias: at clim accurata Vento circa res ita 'turales ut plurimum repugnet sensuum apparentiae, quae a vulgo pro ipsa veritate recipitur, mani stantis est ratio diversitatis inter imiraculorum4 rerum naturalium traetationem a Seriptura institutam, haecque repugnantia imp sit, ut vulsas credere notuerit, si acculatis verbis simia
bus notatum fieret, id pro miraculo habendum: ex . . - . timst
dum miraculum per Elisaeum factum, ut serrum nataret a Reg. v I QAficiebat vulgaris cognitio, quod serri nanira si, ut sit aqua merga ur at unde talis sit ferri natura, de quae ratio gravitatis, ad miraculi cognitio
nem nosse non filii necelsarium. DCCLXXlX. Instantiae, quas M. p. o AI. contra responsi
nem primam alteri, secue enervantur, si observetur, primo Objectionem propositam procedere tam a tractatione miraculorum ad explicationem rerum naturalium, quam a maculorum intelle ne ad intellectionein rerum naturalium, quod patet, si quis attendat ad artic. 777. a. Me Me non agere opponentem argumentandis, sed respondentem desin-dendo, adeoque sufficere, si dederim rationem , propter quam Major proposita Objectionis sit inconsequens. 3. Non necessariam esse ad
conti andam fidem rerum naturalium accuratam explicationem, sed sufficere superficialem, atque talem, qualis per communem notitiam, test habes, prout initio hujus traei atus cst inculcat una. . Non opponi explieationem fallani accuratae, sed minus accuratam aliam velo orppni verae, prout saepius lictima.
367쪽
udfriri illumiracula qua θη---πι- ρ Resp. circa illa prior responsis, Faesenendis est, si scit. DCCLXXXI. Inst. a. bi. p. v. Mira uti,diminuti prasim timiastaris is ab ipse miracula mali ea erra sepe rens am, adeoque intellectui capta muti sum disciliora quod ordinem totius mira i semeι constitutum transcendant. G superent , quod capere fine dubi intelleis dis cillimum es. Similiter B p. 8. Praesertim cum mullo mcredibiliora narret,
iuuitatuin hi mut credatur,s peraliter se erunta ere, quam Mieum iis videntur repraesentare, es ultra viawem notitiani vini adserii MCCLXXXII. Contratertiana responsionem instat . p. 3. α Ad quae observet lector, cuicii ibi inspicere licet a. ut et oicam
inurationem esse factam, sufficere, si habeam crinitionein per sensus se . ni psaltim naturalium: sed ut cognoscam pium miraculum . utrum falsum alia requiri non nesos neque dixi unquam , ad eam diflerentiam pereipiendam sulficere judicium ex sensuum apparentia desua: tum, cum Diabolus etiam suis praestigiis sensus deludere possit. a. ex naturalibustita perspectis, ut se a communi notitia, vatenus vera est, suffcienter possis ius cognoscere supernatu ia, quia comparationes inter haec institutae non in nostia Milesistuc sed notitia comi in similantur. QO druirem hoc modo, quo pmponitadversarius, miracu'asdem vere eoiisse ment,libenter concedo, nempe si,prout dicit udicio intestinus verἡ ρομsias fueris, illud a potentia divitia esse prosectum.
A CT XLII. Objectio is declina desumma comparatione rerum rim
iurabimicium retiis gravibus,&captimi notam excedentidiis. DCCLXXXm. O inio sextadecima destini potest ex vobis B. D. p. 33. Prob.indum esset, non dicen mimita , Sm Minnion rediter
368쪽
materiis quibusdani ad modulam nostrum siembis accommodani, nobis uni balbutiat, id Lin materis gravibus, ct conceptum osseum excedentibus, ηοη-- rem in Physicis, Uin Astro micis. Licet enim Sama Scriptura siubtiles A- sunmia quastiones non mictet, in iis tamen qua de Astronomia'Ueri,ita μ
vibiudi conceptumnostriin excedemibus trigonon debet dici sese des naittere ad nourum captum per mularum non accuratarunt usum, Physicis, Astronomicis: Sed verum in prius: Ergo DCCLXXXIV. Resp. I. Dedimus rationem, ob quam fat, quod
Scriptura de rebus naturalibus saepe tam crasse loquatur, ut rei ipsius,critas ex verbis erui non possit specialis, hoc est, ut quando ex gr. per formulam hanc, Sol iniit, ostendit variationem situs corporis solaris velocem non possit ex illa haec veritas erui, istam variat eri pendere is,
Terra 'atione, nec tamen etiam contrarium, q- his praeesse vobisn fa quam uti variario stus doceatur atqueri iam protulinius a quod reouisivit bonaethodus Ela litica το oui etiam testimoniis qui - -d in Scriptura, resinantis,un est redditum. a. siconcedatur,seria pluram Sacram in reo gravibus ad modulum nostrum se accommodare donobiscum balbutire, atque inde nullum periculum imminet D. M
dendum est de rebus Physicios Astronomicis, cum hae non ita sint cognitu necessariae, ut materiae graviores. Et quamvis res Physcaevi Astr nomicae captum hominis ablolute non excedant, attamen Excedunt cais plum hominis idiotae, praeludiciis multis mentem habentis occupatam,
Δ non per praevias doctrinas ad ea capienda sitffcienter institiiti, quod cum Scriptura noluerit facere, non mirum eli, si dicatur,eam etiam ipsam in talem circa res Physicas, Astronomicas noluisse explicare. an 'iniis, ouae de Astronomia escit ita loquatur, ut nisi praeconcepta opiniorie sintentiae contrariae laboremus,imposn,ile talias ex iis formare cogitationes, videbimus insequentibus. q. Invenimus potius hoc a 'mentum uicimus: Quae non ita suntnecessui e nitu ad salutem, in iis minias opus est,ut accuratὸ loquatur Scriptura sacra; quae verbis gissum necessaria de iis magis accurate debet loqui quoniam quo a
gis accurate de iis Seriptura loquitur, eo magis accurate cognoscuntur. Unde tamen non sequitur quod existi ira at . p. 216. Oracula Dei ος έρη omuin prout saepius demonstratuna.
369쪽
DCCc LXXXV. Inst. I. H. p. a 27. Si graturatis res homini minus inefaria sunt, e re missimos *-λ. π promet qua necessaria no
tyesp.cognitio earuin accurare est necessa laad scopum Sp. S. sed cognitio com muliud vulgaris, imirprior quia minus est cestati no etiam utitur Sp. S. sermulis accuratis eam exprimentibus, sed seri a
quibus ioininc notitiam communena sectantes utuntur,usurpat.
ptum hominis Lota excedunt rant.mpe accidens. Resp. Quamvis per accidens excedant, nempe propter mentem praejucsiciis occupatam, tamen qui illa praejudicia Sp. S. noluit tollere, oinnino hic debuit formulas receptas retinere, neque usurpare sermulas, quae vulgi captum excedant praesertia cum perre naturales volutae
eos deducere ad spiritualia: Ergo sormulas maxin λ care accommod os debuit usurpare, ne obscvnim per γε bii militumaret. DCCLXXXVII. Relilia, quae H i v. aas habet inania sun , aismatis quae B. p. II1. Jam refutat cum res naturales in Seti. ritas non ita tradantur, ut exiis philosophieeqqis possit inflaui; quid p. idiotam hic intellis satis est manifestum, n operam mira privatiave ignarus, qui praejudiciis est occupatus c. cuius sano captum excedit
rerum naturalium accurata doctrina, non praemissi demonstratione praejudiciorum exempla ς,φ'lis ex inemeadversariorum in Scrimina deberet reperiri DCCLXXXVIII. Inst. s. B. p. . Hoc esse argumeηtiflui vitriquὸd citra cogeret necessιιatem a proprietate verborum ad tropicam, figuratam expositionem perborum desectendum must, quod et e no fuerim aus- - .
Res mane tamen vim 'umenii huius non praeie serunt vita ei-
tuant. 783. hujus capitis, ut lectori parebit a nos non recessi usa. proprietate verborum in locis scripturaee onerulis, in viii xdicimus reperiri sermulas praeiudiciis innitentes, sed quid per eas Sp. S. voluerit :significare e scopo&rircumstantiis textus colligimus,4 quod circunsemiatiae textus non requirunt, illud etiam non dicimus signifieari, i enon tam est quaestio deacceptione verborum propriane an impropria,sed quia 'musa ' spiritui Sanctiis bis vel illis verbis voluerit test DCCLXXXIX. Inst. q. B. p. r. ati, pciquod laomines prae judiciis sint obruti& veritatem exprimant brin illi, quae in praejudiciis habent
370쪽
habent ortum, quibus etiam Spiritus Sanctus voluerit uti, ne turbareu tur homines, natis dicuntur. Resp. Probatum hoc cst ab initio, Mipsa experientia docet, talia esse praejudicia, talemque sermonein quem non immutandum fuisse a Spiit tu Sancto in hoc libro ostendimus. DCCXC. Inst. s. B. p. 7. Vulgus delii imagis supponit, Spiritum Sanctum intimam habere cognitionem natura quam homines quod concedo)oc per consequens magis certiusque loqui secundum veritatem hoc est uti formulis veritatem nudam exprimentibus quam homines ncmpe Philos phos, de quibus est sermo.)Resp. Illud vero est inconsequens, cum mutatio non sit xspcetanda ab eo, qui tantum propter aliud & non philosophice rem dccla at. DCCXCI. Inst. 6. B. pag. II S seq. Cum eiu nobisium balbutit utitur brasibus tropicis a rebus humanis desumtis , in quibus nullum est pericu lum, quod Sp. S. mendacii veιsalpitatis sit arguendus, cum no notent contrarium re contradictorium rei per tropum de gnata, sed rem ipsamsubtropico ο- quendi modo; verum in phraseeologia quam Cartefati nobi bigunt notatur contrarium reifignificata.
Re . Est par utriusque ratio salsum enim est, quod dicamus peristas formulas contrarium significari, sed dicimus, generalem veritatem significari, non vero consignificari errorem, qui quidem a praejudiciis obsest,significaretur. DCCXCII. Inst. 7. B. p. II. Cum Sacra Scriptura nobiscum balb rit, idit vel propter verborum defectam, vel nolle nostram incapacitatem ad rei Aiu conceptum, quorum neutrum in materia de motu Solis et Terra locum
Resp. Id fit propter incapacitatem hominum, praeiudiciis occupat 'rum quales omnes sunt ab infantia & plurimi in virili aetate manent, quam incapacitatem quoniam noluit tollere Sp. iis sese accommodare habuit necesse. DCCXCIII. Inst. 8. B. p. 3. mentem habere praejudiciis occipatam non dicit, mentem non esse capacem ad rem apprehendendam si clare de
Resp. Nec ego habeo ista duo pro iisdem, sed dico, naentem praeiudiciis occupatam cui debito modo ista non exemta sunt non esse capacem ad rem apprehendendam, quae sine demonstratione simpliciter pro
DCCXCIV. Tanὸem non consistere videntur ea quae habet B in Yyri fine