장음표시 사용
371쪽
ob necessarias rationes debere intelligi, hoc tamen maneret certum, ipsum exitim sacrum per se, non albos in nobis polleserni re μη ptur, quam Terra quiesceme
Solem circa eam 1motu diurno moreri.
Resp. Si cniin posterius sit verum: Ergo nulla post at sciationet, ob quas aliter deberct sacer textus intelligi, nisi lirasi per se non posse sor. mare in nobis alios conceptus, intelligas, homines praejudiciis occupatos imcidentes intextus, in quibus formulariis innitentes reperiuntur, existi- inare primo intuitu ea praejudicia a Spiritu Sancto designari, a qua tamen cogitatione postquam quis circumstantias textus rite examinavit, est
mam proponuntur refutantur. DCCXCV. Succedunt nunc aliae objectiones, quas de novo ex Adversariorum scriptis collegi, quarum tamen quasdam si potius inter
Exceptiones velis numerare, non multum refraganor. Septima decimacesumitur ex M. pag. 8 dicente Bac ratione Omnium auctorum Dipitates
excusavera, dicendo, auctorem quidem Milti τι illa formula susum signi iacante, interim ipsum verum sentire. Resp. Nullo modo, si id ita explices ut ego, nempe, Auctorem uti formula quadam veritatem generalem significante, etiamsi alius quis ea utens per eam prater istam veritatem, etiam quandam D talem OVI ii caret. Id enim faciens auctor, cum tali sermone non falsum, sed vorum significet, nullius etiam fessitatis interit accusari. DCCXCVI. Obiectionis ocitava decimae loco sint sequentiai M. p. 9.) QEatia Paulu formalam Menandri I Cor. xv. 33 Epimenidu Tit. I. a Arari sesct xvi I. 28. suam facit, quis dicat eumsensum illarum θρηις etiam auctorum illorum non suam sacere. Resp. Si in illa formula munus significandi sit tantum unum , tum omnino is, qui ea utitur, illum etiam unum sensum suum facit, si se non alibi explicet, ut superitis vidimus; sed si munus illa formula obtineat duplex, tum tantum generalem sensum suum facit, non etiam necessatio specialem, quein cum eo auctor conjunxit v. g. ponamu Aratum ror
372쪽
ter nos a Deo originem nostram habere a specialiter, ita ab eo ouj-nem habere, ut etiam partem divinae essentiae simus consecuti, tum pr.
euldubio Sp. s. tantum prius significavit, non posterius coniis La-
DCCXCVII. Sequitur obiectio nona decima M. p. s. Quicunqsse formulis loquendi sciens volens alio sense utitur, quam is cui loquitur, v non ba
Resp. Qui in sensu principali tenerali utitur sermulis loquendi, quo utitur is, cui loquitur, ille nec barbarus, nec fallax est,etiamsi speci Iem illum sensun non consisnificet, quem omnis is, cui lacuitur, dum illis mulis uteretur, signincaret. eis. s. utitur taminis isto sensi generalia principali. DCCXCVIII. Objectio vigesima M. p. M . Qua sententia Um
Deum aliquod esses tum testem, ea prorsu est salsa O absurda se disserii
nstra sententia, Ergo Min quia Deus loquens Fecundumsisam opinionem vasti, hoc est, utens sormulis receptis, etsi opinionibus erroneis innitantur, profert testimonium a re dissentiens. Probatur vicissam Minor: quia te-φω mami Solem, o Tm Amsine, cum rerer MPm moea
Resp. Neg. 11lia cum probationibus. Quod enim testatur Sp. S. Annulis dictis, quod fgnificat, quod docet optime cum veritate convo nit: iussissimum autem est, unibi testari ves docere v. s. sollem mini rinam quisere intueauecmera est petitio principii, Massilio ejus, ouod est in quaestione. DCCXCIX. Inst. M. p. s. hi id is adhibenda, illud elisit mam L. t mnibin qua Dein loquius est des adhibenda, ro.
Resp. concedi totum argumentum id enim Deus loquitur formaliter iroprie, quod per vel ba significat, eique fidem esse adlii bendam una cum omnibus vere Christianis contendo, tropugnabo, quamdiu Spiritus hos reget artus sed Deum loqui formaliter, Solem incitu reali moveri&similia, quae honaines Scripturis tanquae nolis sonantibus D fingunt, nego.
373쪽
Tμα WiTTICHII Resp. in Neg. quia ejus fundamentum quod perissas formultis 'testetur fallitatem ex nostri sentcntia est resutat uiri, atque de eo etiam superius actuin, non est quod hic plui, dicamus. DCCCI Objectio vigesima secunda M. p. 6. Peream pentensi
ermitur Ouinis Mes dii ina; quod evincere inde conatur, quia ea sententiareritatem tollit a testimonio.
Resp. Illud superius,c setatum. DCCC II. Inst. r. . p. 7. At haecsentemia tollit hoc ancima, quicquid Deiudicit verum est Ergo tollit omnem idem divinam. Resp. Negatur Antecedens, ejusque falsitas ex dictis patet. DCCCIII. Inst. 2 11, p. 18. At qui statuit Deum loqui aliquando fusum, ρίκη am opinionem vulgi, uir negat omne quod Devi ici rara mResp. Nullibi dixi, Deum loqui falsum, sed tantum dices, uti formulis receptis,quo nullatenus nego, omne quod Deus dicit venam esse; sed
quaestio eis, quid sit illud quod Deus dicit' utique id quod signiscat. quod testatur, quod docet; quod non esse falsum ex nostia sententia supraevietum.
DCCCIV. Objectio vigesima tertia M. p. 79. Per istam sententiam, errare, fit bonum morale, quod sic ostendere conatur Ad quodcunque ten murteie dip:na, id est bonum morale. Atqui ex hypoth. μανersarii statuentis Deum in naturalibia loqui quod in se fasum est θα tenemures te diriast
Resp. R. nanc meam sic hypothesia Deum in naturalibus loqui quod in se falsum est, cum dixeritat, quod his formulis verum loqua
DC CV objectio vigesima quarta M. p. o. IIa sententia comnnit cum Fonti diis statuentibin, fidem dirjηam non resolvi ultimo in scripturam Sacram, sed in Ecclesiim. Et cum socinianis docentibin, quicqaid repsegnat rationi non esse credenduva, in eo, quod cum illis constituis normam quamdam extra Scripturam, ad quam Scriptura sens examinari debet, quaque de eo judicare Uit. Resp. Negando, me aliquam normam extra clipturam sueoscere, ad quam ejus veritas examinari debet; neque enit aliud quide me kntentia colligi potest, quam id,quod adversarius statuit p. la. 'Hἰehem is medium recto Scriptura sensus eliciendo adhiberi posse Prodandum ergo eo uarium ab Adversatio ex meis verbis fuisset.
374쪽
-- iam falsitium in Sol tuu exist re et usi ero id pinsus Uiriemuνα quod luctanti secutiones er ut---onaturalibus ratio Gud cio olit subesse, inrisin nrapuris putio ei S ipturasupremium sere profitetur. - Resp. Falsissimum prius, me ius re istium aliquam iustati, in
in meis Dissertationibus reperiuntur. a. neque dico, Ioeutiones de re hus naturalibus&moralibus debere se stetimonisiudicio, ut ad auxtanquam normam examinentur, sed tantum ratio amnes illedium , per quod cognosci possit, quales sint locin ne illae, num accuratae, num vulgares, quae praejudiciis quidem imitantur, veritatem tamen aliquani significent. PCCCXVII. Quandoquidem ergo haec mea non est sententia,fria Mai. 23, 2q, ω s. argumenta contra me proseruntur, quibus probetur,rationem non esse normam, ad quam scriptura debeat examinari
Minnulla intervae ac adversmos stetit autum iam situr sit quae DCCCVIIL objectio vigesima quinta potest nisi ex inlus H. - ais. vi dicis: Deum iriotis .c Midsendere, iiijudicemis, non vivem φώρ vivii rimas reliqua contra me non ficiunt, nam ad nostrum e plum Sp. s. descendere in spiritualitas atque mysteriis non neo .
Resp. Utrumque veruta est, adeoque haec duo coniungenda, non seiungenda sutat, quia praejudicavimus & hinc istis praejudiciis sermonem accommodavimus, Sp. S. voluit se,chis accommodare, dum utitur istomnone, prout superius est demonstratum.
DCCCIx objectionem vigesimam sextam stippeditare possuntis ina H. p. 227, z8. svictis minente scripta verba sunt: qaeaxὐ- -- o. -- rimitarum siens. tria inium estis erincet Resp.Hate omnia libenter concedo, neque enim alio . disti,sps . loqui secundum, pinionem vulgi, quam Drasis vulgi serpando, tereti veritatem generalem si nificando. DCCCX. Tandem obieetionem vigesimam septimam desumimus
375쪽
Resp. Deus in Scriptura ouam curavit consignari, se accommodavit nobis corruptis, in eo quoa sermulas loquendi, quas praejudiciis accommodaveram iis, retinuerit, ob id quod receptae crant, ita ut per eas non omne id quod ros, quatenus tales, sed tantum id quod verum, signiscarct, ut ca superioribus patet. Quando Verbum suum literis exarari curavit, utique jam existebant homines corrupti, quos per Scripturam voluit de via salutis de liberatione ex illa corruptione instruere, quibus usque ad nos continuo succcsierunt sinit corruptione laborantes.
A p . XLIV. Sententiam de Gyratione Telluris non adversari auctori . tati ieritati saςrarum iterarum ostenditur. In specie vero cum ista sententia conciliatur Josuae capitis, Versus I 2. &43.
DCCCXI. Hactenus evicta est sententiae nostrae generalis eae qua dicimus Scripturam de rebus naturalibus uti sermone recepto, etiamst eYirxjudiciis sensuum ansantiae habeat ortum veritas, atque ostenissum eam cum sacrarum iterarum Auctoritatevi veritate nullatenus pugnare. Nunc in specie ostendendnm, sententiae Cartesii de cyratione Terrae circa axem suum, nullum esse dissidium eum sacris ineris Fatemur, Scripturam loquentem de vicissitudine dierum & noctium, uti illis
ipsis phras bus4 sermulis loquendi, quibus Vulgus eam vicissitudinem
exprimere solet, quamvis Vulgus sub illis loquendi formulis praeterea' errorem, quem dc causa istius vicissitudiaris adoptavit fgnificet. Vulgus nimirum a Terrae partibus, tanquam immobilibus spectatis, Solis&stellarum loca determinat, atque Solem Stellasque eatenus moveri judicat, quatenus a locis ita determinatis recedunt, atque itastum suum ratione Terrae mutant, per istam situs mutationem vicissitudinem dierum atque noctium introducunt; in eo vero errat,inad existimat, Terram revera in medio ni di ita quiescere, ut a Coelo aere circumjacente non deseratur: solem vero e contrario, ut 3 stellas sxas, singulis diebus circa Solem una cum coelo circumferri, atque hanc Solis steli rumque fixarum una cum cce o circumlationem vel rotationem circa Terram esse istius vicissitudinis causam. Illum errorent vulgus coniicistat, dum solem oririvi occidere, progredi ab una extremitate coeloruni ad
376쪽
an alteram S c dicit, sed primario denotat variationem sitis Solis stellarum respectu nostri oculi, cui sententiae exprimendae hae sornaulae sunt inventae. Sapientes, dum de his rebus loquendu, non possunt aliis i qui formulis, quan iis,quae a vulgo sunt inventae S in communi sunt usu,
nee tamen magis iis turbantur, quam Mathematici per schemata scurarum non satis accurata, quibus non minus commode uti possim ad demonstrationes etiam accuratissimas conscicndas, quam schematibus longe accuratioribus, quonia in non tantopere adia, quae per sensus re- . praesentantur,quam ad rei ipsius naturam Messentiam attendunt. An ergo putabimus Sapientiisimum Deum, non a quo posse uti ad suum obtinendum scopum illis formulis loquendi a viilgo inventis, etsi non satis
accuratae fuerint, o vulgo quoque adhibeantur ad aliquos errores denotandos e an non Deus per has soriariatas potest veritatem denotare eam, quae ab errore Caeseparata, quamvis vulgus, ii qui do ni hac in
parte communem. cum vulgo foveant errorem, dum iis utuntur, errorem cuni veritate conjunctuin per has phrases4 loquendi formulas de-sgnent; tuam vis etiam hi ipsi, dum legunt Scripturam, veritatem Me . rorem una signiscari putent, adeoque illum ipsum errorem pro liquidaveritate amplectantur. Q iod si igitur potest Deus per dietiis formulas loquendi veritatem hanc designare, quod sngulis 1 horarum spatiis fiat vicissitudo diei noctis ob variatum tum Solis A stellarum respectu
oculi nostri; , licircumstantia illoruni locorum Scripturae, in quibus istae formula occurrunt, etiam asserere cogant, per illas sormulas hanc veritatem desienari, quis dubitabit, quin Deus etiam istam veritatem per illas loquondi sermulas revera voluerit exprimeres Si vero similit cri ira cumstantia illorum locorum nos ed adigant, ut praeter hanc veritatem utrinque concessam simul etiam designari putemus, hanc variationem fumoriri ex diurna rotatione Solis o stellarim paearum una cum Calo circa Temram, hoc ipsum erit asserendum. pro veritate certissima erit habetidum siti contrario circumstantiae illorum locorum hae de re nihil determinent, etiam obis non erit asserendum, tale quid indicite locis denotari quid vero de ipsa illa re suerit ex rationis lumine erit determi, nandum. Nihil crgo nunc a snpli iis nobis agendum restat, quam ut inda-gem usi an loci illi ab adversariis adducti ad probandum, quod Sol cum Coe- ιο ostellis ixi singulis 4. horarum spatiis circa Terram quus ensem cIuun Volvatur, id ipsum revera designent quod ex circumstantiis istorum locorum, ex scopo imprimis, antecedentibus .consequentibus &c est inquirendum Ad retii ergo ipsam nos accingerstes singula loca ordine
377쪽
Namne hocstriptum est in libi Vcti Stabat autem Sol in nyedio Cala, neque festinabat ad occasem, quas diem integrum. Hunc loeu in B. D. p. 13. ita urget Qua merit probabilitatis species, quod sua plenus Spiritu Sando,
tam ruditer,sensu rei peritini centrario, loquivolaerit. Ad quein locum cum nostra sententia conciliandum observasirus. T. Non absurduin es , si dicamus, Josiana non omniascivisse, quae pertinebant ad res naturales,
quam Vis Spiritu sandis erit plenus, non enim ad hoc ipsi Spiritus Iam d, ix in nobis idem liceret statinere de Iosea,quod μι--u-- .deilololatriae. 9; statuit de Apostolis,
ceret veritatem. Quine hoc restringendum ad veritatem earum rerum, qua ad salutis pertiruant negotium; imo ne harum quide)3 onmium, quia postου sex parte τι runt ac probarunt sed omnium, quia seire est opus alteram adisi tam consequendam. Nihil ergo inconvenientiae futurum , si dicamus,Jo-
suam ibi opinionem vulgi secutum rac opinatum fuisse, quod Sol vero motu sive rotatione circa Terram diem esceret,i hinc petiisse , ut ejus motus aliquanidissileretur. Dccoli. a. sive autem scirent Iosia, sive non, ciqui motui iri mida disio victis,iri uari, Silumini sera adhuc facilis insolatis. Consideremus tantum, quid hoc in loco Jostia a Deo celagitaverit. Is proculdubio ex instinctu p. qui fidem miraculorum in corde ipsus
accenderat, exoptavit, ut dies continuaretur, quo vindictam stimere ponset, de inimicis Dei populi Israelitici. Ita ue suum votum expressit
hac sermula, ut Solem stare iuberet si enim scivit, Terram gyrare, non pus rat, ut propterea alia formula loquendi uteretur, quam vulgo erat receptan si vero nescivit , non ni ultum intererat, teque tempestivum erat, ut tunc, quid sit de causs vicissitudinis dierum ac noctium accurate examinaret,& reperto, causat istam Terrae pyrationi esse adscribendam, semiuia accurata uteretur. Stas cibat, Delim intellectunam suam intomonem, piibuscunque verbis eam exprimeret, mota talesillae etiunt, que a continuationem diei sigi and me it aptae. Itaque cum eorro se exaudirique bis sicitiis, scriptura ipsi clannulla loquendi respondo,
378쪽
respoivset, ut, quemadmodum ipse diei prolongationem petiit per hanc formulam uolsa, ita scriptura ostendat, simili semiuia, illudquod petierat factum es , ut nempe dies fuerit prolongatus. DCCCXIII. . Voluit ut Sol in staret ad scopum suum obtinendum, id eli, supralatim Horizonte in maneret, quod fieri potuit, sive motus Solis apparens litteretur, peracta ae, sive verus per Solis quietem, uae responsio est ex Keplero clesumta , cui similis est Foscarini, qui ita icit Iosua imperium Sol ne movearis, ct miraculum immoti Solis P. Desperpetrarum ita potes accitu, ut non proprie corpussolare, sid Solis splendors
per Terras sierit, ex est, quod non ipsi Sol sper se jam priui nutu, sed 'saτο Winstinuis rem rari mimorum suumstiterit quasum crotaris fluminmoreum inieram Hrsinindefinenter persequendo, Solusplendorem in Ouido rem accirisset, ita immura manem, immotus reis Sisi flendor in eam in1-r in Subjungamus tandem Belgarum Interpretationein,qui ad ver-Da in Gibiane, ita annotant: Datis, flaesiste te dierpuese daerghy nutat, mani Post mas te deser ijdit Gibeon vesci o. Item ad verba, in Convalle aessalonis. De sintder iroorden Popilis, Sonne engaenon niet onder, ter mylarrhin Gibeon'ijden, ende Maene en bre fons deiunath niet aen hoc est, consisti in hoc loco, in quo nunc es, nam 'Osua erat timc temporis in Gibeone.
Item, Sensus verberum Iosiua es, Sol ne Occidas nobis, quamdiu puramus in se morinna, ne bis adoras noctem Ex qua interpretatione haec
duo ero nostra sententia colligimus, i. in eo cognssci des,ere vulgarei locutionem, quod Soli tribuiturexistentia; Gibeone, qvi tanam conveniebatJM- inde non mirum essedebens etiam in illo ipso STARE talem ai, O temus. 2. Iosiam peterς, hancve ipsius es. intentionem, ne Solsbi occidat soli autem ortus α occas is conveniti tribu tam ab iis, qui Copernici systema corporiim uin adminimi quam
a Ptolemaicis vel Tychonianis. DCCCXIV. Ex c. I. B p. Isa ad Observationem prii aram, praeter scommata in Caric sum conjecta, quas sordes hibens praetereo; Quamvisiosua non omnia naturivia noverat, nullo modo tamen est credibile, ipsium ignorasse illa naturalia de quibus loquebatur: ct cum precabatur ut Dius Spiritu
Sancto, Uum nescixisse, an vere, Uecundum apparentiam loqiure, te quid habet M. cap. 7. art. q. o quae si ita ido ἄρ vix mcon:
Resp. Quodnam veris his liabebis argumentulit , ob proh et I su inscivisse, an Terra, an sol rem corporis sui motu vicissitu cui
379쪽
cv x. Ivae I eis Irderes is alaturalibus ex affatus s. hibuit tam illiniis naturiuncino annae inam. Atiosita; Ergo Atanis quas in Majoriem ninni in hane eulin duplici sensu poteris intelligere, ves hoc; qui in tantuni in quantum loquitur de rebus naturalibus liabet affatum Sp. s. ωαε cvsviri sibi datum, ut accuraia earini naturam per istium affatum laceret, ille habe illaruni naturam intime pei spectam, quo sensu Mai. concedo. Min neuo Vel l1oc Qui cum loquitur de rebus naturalibus affatus est Sp. ad hoc, ut preces ardentes coramico effundat, fide de exam. ditione sit certus, ille habet illaru in naturam intim perspectam. Sic Min conceditur. Mai. negatur, non enim affatus Sp. S. ulterius extendendus, quam id H,ad 'seritu si asi veris non possint preces imal si,.su, busetiam mentio sit rerium moemium uita
DCC V. a. p. 14 serennis hie arsumento utitu ed pristerea contra bane primam meam observationem tam inretiniri 'sua μι
Jesp. Nonne multo magis licerercolligere, Apostolos omnia scμέisse, qii long sapienti ora ceptoresuerant usi ipso Christ , quos tamen ossius negat, omnia scivisi omnes res naturales habuiise cognt-tas. Quotisque Josuae ognitio in rebus naturalibus sese extenderit,in an circa hanc quaestionem fuerit in imatus, diffisile est divinare. Quod vero addit isthoe comma non videri maham recedere .sententi Socini dice tu, scriptores sacros memoria labiis in Ieriorιbiti errare potuisse; ad id respCn- duo videri nulli tantum recedere quantii in in te receditur, si quis dicat,
Apostolorum dicta quaedam etiam in libros sacros relata, qualia der gno terreno Messae, de praeminentiarate errorea fuisse, quos ne non diceretur, eos in iis, quae tanquam θεισπασαι scripserunt,mare in
380쪽
DCCCXVI. Exe. H. p. 'o ubi praecedentia sua vel ba in seminameolligit ac ii repletus est sapientia Domini Spiritu, ille nonus de Lo, ille svienter ille ere cum SpiritusFientia o non sati cum vulgosentito loqui
Resp. r. Applicetureadem responso, qua art. 8 sq. suit data. -- 'emirum in vulgus talis si reserendus,opus est multum litigare:muruli enim Mysoecibiis exemii sunt, qui tamen quatenus prae iuvim muridam retino ,ea eniis supra vulgus se non extulerunt, suffcit, si oste damus, hoc argumen'non probari, Ioseam scivisse cuiusnam motui debeat attribui causa vicissitudinis diei & noctis, dico itaque, Maiorem esse limitandam a Qui repletus est Spiritu sapientiae Domini in omnibu Se
quoad omnia, tam naturalia quam supernaturali ad politica, is non cum vulgo falso sentit & loquitur. Sic demum vera est Major. At neoo Mi norem se subsumtam, quae non magis ex Num. xxv II. I 8 probaturis
quam exdob. xv I. s. probari potest, Apostolos per Spiritum Sanctu in cognovisse omnes critates physkas; vide respontion: meam ad hune locum capite sq. '
Mamsacti referre historicumsacrum. Resp. Comparati, me hae enus tantum fuit instituta, si non ab- sudum est statuete, A postolos afflatos So. S. non omnia tamen scivisse;. Ergo etiam non est absurdum illud Joseat attribuere. Ex eo vero quod lacutus fuerit de quiete Solis N Lenae, hoc est, quod formillas usurpaverit, quibus vulgus praeter veritatem generalem etiam quiete in Solis Lunae significat, non inferri, eum veras causas vicissitudinis dierum habuisseperspectas, antea est ostensum ..
Reso Cadet haec obiee io, siquis consideret, quodnam sit c squili Hym sitis; et emiustitast argumenti adversarii insemitatem oveo