장음표시 사용
421쪽
nego,illam soliditatem Min integritate constantiam,quam respoetu suarum partiuin inter se invicem cohaerentium. respectu eontiantis uine mutatio te niolus tribuo, evertere delationem Terrat annuana vel gyrationetri diurnam C c. in Gen. p. 8q. a. Notandum est, quod 'viciti te ira non dicatur de totoglobo, qu constat ex aridio mari, sed de sola arula. Ideo ex fundatione arida possumin argumentari ad negavdum motum mima otii quia aruusua aras pra-ria, laismisis cammara infimis
Psalmi c IV versus I9. Natth. V versus ris sentem dicta conciliantur.
DCCCCVII. Psalm ei v. I9. Ferit Lunam adflata tempora, Sol ησα vj occasum suum Matth. v. ψ . Facit enim, at Solstias exoriatur super maloiae bonos, ct pluit'per justosis injussοι. Primum locum ita urgct B. D. pag. 28. Verum quidem eis, bus Irvum, cum Soli criniti tribavur, quis
er quam uenii exratione Omparatura at si Tei, mota Sol urerisqηresceret, . nullum esse fundamentum si in comparatio , ac per consequens inralidam esset auamentum altu, adprob/ndum De/gloriam ex lammaris illi ardia nato Occam, tum eηim non SOL seu Terra sese movens raberet mediam νοb tionis, cum Misen Psialtes ιllud non a Terra, sed a Sole depamat. ει quanam esset in eoptababitura, quod in exaltatione veruin Dei in laminari,in cortisti.
422쪽
Uri de eas ct non mer apparenti collatione beneficii exponi debet. Resp. Ortum&occasum Soli proprie non posse tribui supelius vidimus, ibique agnoscendam locutionen vulgarem ostendimus a. Arisgumentum a comparatione Solis cum eo, qui omnia ex sua cognitione agit, est imbecillum. Comparatis enimilla, mas extendi non ta,et,.qi am bucusque, quod soli occasu obtingat, non aliter, ac si eo iti ne meditas omnia ad illum si umium disposuisset ortus aurei es occasus proprie locuendo senant quid Respectivum inhiatiomadHomontem, quae, sive Soli contingant per motus proprium realem, sive per Terra circumvolutionein, uato nihilonumis tempore eveniunt, nihilue id instituto Psalmistae obest. Ne si hie convenientia non sit agentis ex eognitione & Solis in reali actione, nullum propterea com- p rationis fundamentum erit. Tertium enim eonvenientia erit in certiis tudine eventus, quod quemadnetodum ex consilio agenti certo quaedam eveniunt. ad quae consilia sua direxit cita etiam Soli certo obveniat oce
sus stato tempore& loco tro diversis anili partibus. 3. almistae copus lue est ostendere, ex operibus sapientiam, providentiam divvrami cere, quod inter alia etiam exemplis Lunata solis declarat , quibus sta es, temporibus Moses ortus omin an praeterea Lim , h, se , novilunium, plenilunium&c. sic per utraque haec floria divina revera probatur, quod tam sapienteromnia ordinaverit, ut itatis temporibus haec illis contingant. Neque aliquid gloriae Des detrahitur, si discatur, Soli occasum suum convenire per motum apparentem illa eniim ex eo elucet, quod Deus per leges natura occasum Solis fixum aeristum constituerit. q. conclusio argun enti ex λlatth. V. petiti nobis non obest Agnosco equidein, Christunt hic beneficium utrobique reale Dei Patris praedicare, quod sciat loquendo velis ipsum exortum Sosis 3 pluvia casum vocare, si vestricte illuminationem tantum 'cale saeti nem Terra a Sole exorto, atque irrisationem ejusdemTerra a pluviae
casu, non disceptabo,cum de nomine potitis quam de re controversia etiset sutura. Sed inde non sequitur, ita eodem planε modo solis ortu pluviae lapsu, debeant ii providentia divina procur, '
sementis argumentsem Resp. Etsi haec prima responsio non praecise largeret argumentum,
Oxis ipso urgetur, suffceret, quod spei et alios, qui Aba oriri
423쪽
Occidere urgent. At mox videbimus, vel irraxime tangere nuclcum argumenti hιijus antagonistae. DCCCC IX. dein p. I9r contra secundam responsionem instat, ac messici bis Soli occasiu obtingit non aliter, ac si cognitione pradii in omnia ad illum suberindum distosi et, hunc affingit sensum Sol revera crus escens
videtur inoli: occidere, quasi curatione praevus distosuisset Terram circumvolpi, ut ita tabι1.tntibus in Terra videretur occasumsubire, quam expositionem tr
pi dicit fore duri 'mamis plane factam. Resp. Qui ibi imperium sumit in alienas cogitationes, multum fallatur oportet. Quis enim dixit tibi, hic ri occidere mihi idem esse quod videli occidete Unde veto nosti, quod haec verba mea, ac I cognitione praeditus omnia ad eum μ.eundum disto uisset, a qui valeant illis, ac μsομέ-
se Terram circam volvi. In utroque misere erras. Atque dum in pnori laberis, facto ostendis, quantum prima mea responsio ad rem faciat. ccs-dere motum inserre nego, sed tantii in occultationem sub Horizonte, idque se perius ostendi. Ergo etiamsi Sol occidate oriatur, inde cum vcri non evincitur. Posterior, ciborum interpretatio non procedit, nisi
apud eum, qui a genere ad speciem argumentari affrmate sibi licere existimaverit. His etiam satis sectum H qui pag. 96 art. I mihi tribuit,
ne Ortum Solis apparentem tantῖm intelligere. DCCCCX. Pergit B. p. 9 a me non ignora sic hanc meae comis
parationis absurditateiaa, ac proinde confiigisse ad aham cxpositionem his verbis: Nec si hic conpotentia non sit agent ex unitionei Solis in reali
actione, nullum propterea cornparasioni fundamenturn erit. Tertium enim coη-τenientia erit in certitudine eventus c.
Resp. Somnia haec sunt mera cinanes ludificationes quibus nescio quid sibi hic fingit nec dubito, quin lector attento pateat, non novam his vel bis adductam esse expositioncm dicti Christi, sed explicationcm de luetionem prioris responsionis. DCCCCXI. Addita. p. 92. Ita qua ex consilio agenti certo re niunt, rei reste tum habent ad actionem , quasi ex consilio G tatim sectum
certo habet, vel non; si non eroa non possunt dici ex consili Ortactc. I rero restectum habent ad actionem consultaneam, tumesiani Soli aliqua actio ordo nata uribuenda, Iecividum quam ex cansilio agenti comparatur Simpliciter enim dicere, ita etiam Soli certo obvenit Occam, nihil dici relatirum aed cogni-mnem vel actiones ex cognitione, praesertim cum per το obvenire nihil rea
le, sed totum apparem quid in Sola Iecumdum miliuhihm de gnetur
424쪽
Resp. Ego vero nego pernego istam se Eam: si illa,quae ex eorse silio certo oveniunt, respectum lubent ad actioncm a consilio tripe ratam ergo Soli aliqua actio ordirata est tribuenda; nisi eodem jure vclis colligere, Soli actionem aliquam a consilio imperatam tribuendam. Suffciens enim fundanientum istius comparationis est in certitudine eventus Falsissimum vero est, quod cereitudo eventus occasus Solis nihil dicat relativuli ad cognitionem ves acti cimex cognitione, cujus
respectu possit iste eventus ex cognitione dici proficisci a Peris bis sirenaidies . sol itum apparensim inanis est iuspicio alituo istae, eam occultatio Solis sib Horizonte, etiamsi non per λα-
neni aliquam Solis ipsi conveniat, nihilomitius revera ipsi competu, verum ut eunt de nocte supra Horia em nec esse nec posse conspici. Unde iterum cadit absurda comparatio, quam ipse nulli affligit. DCCCCXII. Instat B. p. 93. Illa similita iis applicatioba seia
Resp. Haec ipsa est stio, utram scopus si Prosectae, iis λα-
casu notare immitatena, qualis in agentis exerenitione reperiris
latri id probandimi, non proauctori redin Mum ibi verbis, deo in circuitistantis texta, ex quo hic scopus Prophetae in isti possitia. Nec dico simpliciter docere velle prophetani, quod Sol certo occita, sed quod occasiuisitum , statis temporibus .locis, diversis anni partim obtineat; quod si vero pueris S balbaris notum sit, .soli certo obvenire occasum, an ideo dicendum, illud non docere Spiritum Sanctum e annon enim argumenta ad sapientiam & providentiam divianam demonstrandam, ex rebus maximbobviisa pueris barbarisque ii iis, desumere saepius solet e Dc CCCXIJ Contra tertiam responsionem instat B. p. TMso generali Psalmista ηοη esse quastionem, sed de mediu quibus probatμ-
425쪽
i H R. W1τ ac stir, Resp. adern chorda oberrat Adversirius, praesupponens, quodU - a solimcnitas te in reveri, tantiin apparenter conveniat, quod quid antilliindi uti sudati e test, noruni soli apparenter competere, aliud Occasum, cum Occasus seu nicti proprio iideri ex tentia Astronomo nata:ribi possit. Muietio quaslio est,
utrunt media illa a rebus veris desumtasiat quod non timo, ximi MaSoli occasum certis &έiatis temporibus cenis locis competere concedam, sed utri medium illudfl motu Solis , quem ex verbo occasis elici posse pernego. Quod autem specialem Dei sapientiam agnoscere liceat, ex Solis Lunae stato certoque ortu dc casu, non n No sedit ite confitror. . At dicit, argumentum priin desu Mum est a moru rerit Lume, ergo o
Resp. Nec prius nec postellus argumentum ad motum istorum cor porum coelestium respicit, sed tantum adfixum eorum ordinem, quem Deus iis praefixit, ut statis enim innas 4 locis oriantur&occidant, qui ortus, occasus ipsis re per obtingunt. Ex quo denuo observato cadiunt resilia, quae contra meam respons em, quam misi git ad suum argumentum, reponit, cra Lectori si lubeat videre si .cebit pag. 9 . in fine. Nece terim trichiis, excipiendocte. DCCCCXIV. Videamus mine Instantia H. si quae disserant ab iis,quae hactenus sierunt examinata . Existimat illo primuin p. si Somcompetere cummum naturae , esseque inter Sol is Intelligentem convenientiam in hoc tertio, nempe iniera rerum cognatione Ac videtur esse in iulorum sententia, qui omnibus inus cognitionem quandam tribuunt,
quae Otius explosione qualia elatatione digna, cum sic magno periculo in Theologi L Philosophia res materiales cum immateriali bus consendat Dacquid illast naturalis Solis cognitio arationali contradisincta necintelligi nec explicari possit. Videbis Claris Claube sium Desens Cancsana p. 343 5 seqq. ubi cognitio illa naturalis sita
Resp. Verba sint, meterea nihil, s mera principii petitio quod ii
violenta si eoninustaliae comparationis explicatio, si pugnans in cum . simplice Scriptura phrasi, ratione aliqua ex textu at Iara id demonstrandum fuisset, non simpliciter asserendum. Ego vero e contrario ostendi, sto D GOrale
426쪽
sinpurnis imita son requisereamplius, 'uam quod soli occasis certo
e uitulat statis temporii, at locis non aliter Miletis est iis praeditusoniiuacturistini stare tanduin sirensi α
occasum. Ego Sol cogηosicit τὸ non fluum pag. 9 . repetis illud de Solis cessario, non contingente Occasiu deque natarat Solis notitia art. Iq. Resp. r. Pudere te debebat tali una illationum3Quid entia Z an contingens est ex mea sementia Solis occasus, quesn ei a.ceito b. 1tatis tent-poribus c. per tem naturae dico convenires et absurduin veris non est, quod Sol proprie loquendis suinii occasum nesciat, etiam si improprietin ' ἀῶ iure occisisti tari ii5sset imi ε surda est tua illa, noleso hi naturali, cognitio, quam soli proprieadscribis. s. quae vero ista comae a si soli occasus obtinuit, emo Solis occasus non est occa sit, lis an licebit inseri es s Clitii pastio obtingit ergo Christi fio non erit passio cluisti Apa, cum tali illa cies Profecto hae tuae ratiocinationes nota erant tanti, ut putaroe , eiustam harulis Eniateriam mecum ex postulandi, i. miremuseis sedis immoti prae ame
sunt plane aliena. . DOCCCXVII. inaestiones vero, uas H. p. q. ait. I propra-mit cujuscunqtie sententiae Plailosophis Mathematicis . tales sunt ut ad eas facile ex antecedentibus traberi responsiones possint. Neque sane operae pretium est earum repetitione Mad singulas responsione lectorem nrorari. Videat Adversarius antecedentia, eaque ubi attenae consider verit satisfactum sibi ipse credo autuniabit
427쪽
Resp. Ad primum. Distinguere oportuisset adversarium inter in
tum Solis apparentem occasum apparentem occasum non apparcntcna, sed veruin Soli compσcrc croque assignatum a Psalmista existianao, sed an per motum Solis,calcia an apparentem conveniat, significari ab eo nego; cgo vero ex ratione, motui cjus apparenti adscribi de re, dia dici. Ad scundum, me, quod jubct, mirari maximopere, quo artificio tot sc luelas ex meis verbis potuerit exprimerc. Occultum enim valde
esse oportet, &vi communi usu remotam. Quis enim haec conne fiat: Gloria Dei ex eo lucet, quod Deus perseges natura eum nempe Solis occa
siam, non Soletii ut ipse autumati xum eitum constituerit: ergo Sanini Dei Viri opera Dei erronea perceperunt c. Scopae dissolutae Vcrum dum cogito, vidco ex hoc solo sente omnes has sequela promanasse, quod existimet messentire, hic falsi quid de Sole Psaltem enuncias vel docui ith, quam meam sententiam nullibi poterit monstrare Solem vere noscere occasum suum cum Psalmista assero, sedit ud noscere propriuintelligi debere nego. Quis ergo sit sensus proprius disquisitur at quem ego statuam superius sat manifestum factum DCCCCXIX. Per haec etiam susticienter responsum putem ad ea, quae M. p. I 79 dc seqq. producit pro loco Psalm c iv. Nam l. Minor ipsius argiunenti negatur una cum probatione ejus, cum ostensum sit, Solem posse dici vcre nosse, sed improprie occasum suum, etiamsi nullus motus es compctat, neque comparatio siqua in sacris literis stullterius
extendenda, quam circumstantiae & scopus textus requirunt: alia ἰδία ἐαλύri non menti Spiritus Sancti de qua hic disquirimus, accepta serenda. a. quia confitetur antagonista, sic non posse si qui, quonaodo ex hypothesi artesii MCopernici Soli competat lac casus, quod tam facile cst, nemo, qui vel obiter Astronomiam gustavit ignorat; quis non judicabit mclius ipsum facturum fuisse, si ab argumento hoc ex parte Astronomico tractando manum abstinuisites Quod si illud ergo ius cerccupiat, adeat Casscndi Institui Astion . vel Illacide usu Globorum, vel etiam Kepleri Epit Astronom copernicanar. clare id ab iis demostrari percipiet. Videat etiam ea clus exoptero supra art. 867. citavi. 3. Principii pctitio est supra relatata, quando in secundo suo argumento pro confesto assumit, quod uotus Solis sit argumentinia, quo a Psalmista gloria Dei celebratur. Si cui libet M. pag. 79. seqq. cuna nostris conferre, satist ictum ei abunde percipiet. DCCCCXX. Inquit pag. ro 6 Circa Ortum sis acti providentiati a sese habet ut circa hii iam. Atqui pluere s sitis tira iri uen-
428쪽
providentia divitiae esse accepisserenda Min eo est tertiuiric voveri . tiar, non vero utrumque eodem naodo ab eadem pendere, vectae iES lis exortum fieri peractis rinfluentiani in solem ae pluviae des peractivain ipfluentiam in aqua guttas, nisi eodem modo vilis iratare,ouincorpus Solis errana attingere, ut guttae pluviae faciunt &c. DCCCCXXI. Obsicit hie etiam . p. 'ς Ηοc efatum Christi a me
dissecti , alteram ad vulat errorem, alterunt ad veritaremi rem ipsam eqse dictum θς. Ad quae Iccitoris gratia observes, ah Aciversario niihi tribui responsionem circa hunc locum, qualis in mea Dissertatione non apparet, ac proinde ab ipso inaniter verba profundi. DCCC XXII. Ad veram autem meam responsonem excipit, pluvia casu Myιi. Resp. At tibi tanquam opponenti ostendendum erat,ex vel bis Chrismaequi in omnibus, inter pluviae casum de exortum Solis esse parit rem, eam ex verbisChristi non aliud possit colligi, quam Solis ortum
Divia casum providentia divinar accepta feren da. DCCCCXXIII. Reliqua quae H habet a pag. Io I. ad IO4 quod ad summam rei nihil faciant, respiciant tantiim aerba Dissertatronum, quae hic sunt immutata, clariorque responsio ad hunc locuin data sit, non est operae pretium examinare Tota enim resed redit; an ex eo, quod Christus dicit Deum facere ut Sol exoriatur super justosis injustos,sequatur,
istum Solis ortum eiusdem motu reali esse acceptum sciendum, quod eamnem, don ab opponentibus, quibus partes prodii si in imbum elatius ruerit probatum. DCCCLXXIV. Tandem quod habet in contrarium M. paser 8εἰ est meo ignoratio Elen mon enim quaeritur, an sta conveniae Ortus realis, sed an ille ortus realis ei competat ex motu proprio, an ex motu Terrae a uirum detominat scriptura . posterius domi
429쪽
Adducitur locus Eccles a 4, 1. cum sententia nostes
conciliatur. Dc CcCXXV. Sequitur Eccles 1. , .mus haec statutata. Genera ira abit, seriura remi,, mri ama- - ρ -- r. οὐm Solis occidulsit, iterumque cum semim ad in oriatM. Hic Fullenis sese invenisse putat, ii istim pueri in fida, sed quia ejus verba
nonnisi Rhetoricationes continent, ea adscribere nolui ex responsione vero nostra patebit, triumphillic nullam risiisse causam decantamsi B. etialia D paseam quaedam argumenta ex hoc loco sibi videtur exscul pere Hac argumenta Eccles Ita uta, procul dubio inferiniuriem rerum
mutatumem, 'ariationem, o ad pristitiintnflatum reversionem; a proinde realem Olu mumo occasum, o ad locum Orius re restanem, ac per conseQuaens, non ex mera apparentia; nam ineptum esset tale argunmitam, Sol movciur oriaturo Occidit apparenter secundum homι num opimonem, licet non revera, ergo datur rerum eatu vicis itudo at tum est argumentum optimum , cum verba demta, ortuo occasia Solis reali intelligumur. Praterea, tum alia argumenta,
bu, i bus, nihilqisi esse sissens s uinis stabile. Id probatexobviis quibuscunque rediis. Vos tertio demonstrat line ex vanishonisenum consiliis 'aboribus. Dcin vos. vicissitudines mitionis humanae, quod uno geneiam alter ino tur occidat, impluicans hoc acontrario, quod Terrabuic vicissitudini non sit obnoxia. Quemadmo-
430쪽
dium enim assi umbia,veterianis deridentibus, va siccrescunt. --nente interim eadem arbore:ita Terra,ouae est quili fulcrum omnium
ipsi innitentium, eadem manet, nutatis nominibus in ea viventibiis. Qiundo erra erra dicitur, inpecabimpermanere, non designatur Terraestus vel etiam quies, sed durati, perpetuitas,quod generationibus in talis illa non ita sit mutationi obnoxia, quociat si animantibus 4bminiabus vicissitudines Eenerationis contilagant, illa tanaen non intereat, ali qtie generetur, sea eadem persistat. Versu '. id porro cxcmplo oitus de occasus Solis declarat. Sed accommodat litet sese manifeste adca, quae sensibus obvia sunt, eaque exprimit locutionibus ex Arianilis, ceptis, et inimisi ex praejudiciis habeant ortum. Constat id primo ex eo, lilia uic liber est populariter scriptus ξωτευκὰ, est Fayo in Ecclosiaticia. Scis cundo ex ipsis rebus. quibus veritatem probat, quae sunt obvia se communes, quena illisiodum idem Hos ad hunciosum expies ia docet. Hae verbis oriri & occidere, quae ex praejudicio ortum tabere declarari, superius. Undes Hebrai parami Sub nigressum pro occaseu, qui isub Terita
o condi ridetur, adrentum mortu, vota sunt Fas ad versum quar
tum. Itaque haec locuti6 vulgatis, imur Solor occidit, qua utitur Salomon,pilail obest veritati nostra sententiar. a. Aria umentum Eeclesiastae tale est, Reatu Ostini situdo in eo, quod Sol nunc si pra Terriim consticiatur per ortum, nunc sub illa recondatur per occasum atque ita situm suum multisnaodis vafet, sive autem hoc fieret propter Terrae sive propter Calii rotum nihil hic reserebat, Erlo datur rerum pici tudo. 3. Ecclesiastae
sulficiebat, si probaret vicissitud meis xemplis quilaisdam obviis: quod inter alia seest exemplo Solis ortinae occasus, neque orus erat ut accuratὸ deterininaret, cuinam subiecto inesset ista vicimtud crinomni realem, num Terrae, an verosoli Z Interim nihil vetabat, quin hane vicissitu sinem locutione vulgari exprimeret,quae ut a vulgo, serpatur eam motui reali Solis adscribit. q. Ipsa vox a , mare satis ostendit vulgarem .lociitionem hicadhiberiora judicio innitentem, ex qua ut non licet insore, Soli competereantietationem, & defatigationcita, ita nec ei com petere motum. Comparatio ergo i, consilit, quod quemadmodum equi adspirent ad stabula, unde filerunt gressi, ita Sol tam cclcriter situm variet, ut similis sit ei atque ut talis appareat, qui adeo celelltcr mo- Vetur, ut quasi contentione ς' dam ad illum locum conetur redire, unde fuerat visus egredi