장음표시 사용
151쪽
ct Dos elamabitis prae dolore cordis , O tris contritione piriattis et Diabitis. Et Auctor operis imperfecti super D. Matthaeo peroptime ad hanc rem , inquit : Quia non estis de tesea, nee de te=ra Cemi iis , sed pro tempore de terra accepistis terram , ut per terram Cincatis terram; sed de caelo e L itio de caeso Us-msis, ct iterum redituri eritis in calum, nis visimo remanere ColuerisIs in terra. I uic ergo substantiam tuam colura,
ubi patriam babes. Ecce quomodo differunt inter se diuites boni, & mali. Theophylactus hac de materia agens, pulcherrimam asserens distinetionem, inquit: Vobis notandum est quemadmo' dum Christus Dominus noster dupliciter diuites nominans , diuersimode ait: & ubi in vino loco dissicile asserit a diuiti. bus saluari, in alio etiam impossibi Ie esse poniit. in D. Mati. I9. impossibile ponit, dicens : Fac:has est cameliam per foramenaeus transire , quam diuitem intrare in regntam calorum .
Marc. autem c. Io. dissicile habet, nondum impossibile dicens : Luam di citi qui pectinias habent in Regnum Dei intro:bunt. Qua re nunc varietas ista λ Iste Doctor respon det dicens : Animaduertite, quod Dominus non semper viai mode de his loquitur, sed seri ci de diuitibus,& semel de his, qui diuiti js abundant : cue di ucs , 5 firmiter tenere absolutum diuitiatum suarum cile dominum , ct expendere posse illas sicuti sua ipsum trahit voluptas, ita, ut munquam pulce se rationem de illis redditurii. Verum diuitias habere, S: recordari,quod, quamuis dila es illis dominatur; recordans tamen a Deo se casdem accepisse, omnia secundum Dei voluntatem expendere debet: itaque qui diuitias habent, saluan
tur , sed qui diues est hoc in sensu saluari impossibile est . Et
si ergo ulterius progredior dicens , quod camelus per foramen acus pertransire , intclligi non debet pro cannabo, seu pro lane , prout dicere velimus, nec pro acus foramine simpliciter acus cauum , sed pro animali vere camelo vocato; S pro actis foramine quaedam Ierusalem porta ita appellata, quae cum angusta existat, & deprcssa, trainseuntibus per eam camelis, di plurimo labore genuflectere,& per eamdem proficisci necesse erat: nunc Dominus in utroque tam Matthaei,
quam Marci loco quidem pro dissicili habet, sed non pro impossibili diuitem saluari posse: & dicere vult, quod , sicuti
camelus, pondere Oneratus, per angustam portam, quae acus
vocatur , transiens, siDi gelursectere, multum pati, & su ferre
152쪽
ferre laborem est necesIe: ita diues ob diuitiarum pondus , quod in se conseruat, ipsum maximo labore caeleste Regnum adipisci nulli dubium accidit.
Et quidem quatuor sunt illa, quae peccato magnam sub Pereata exqxaministrant occasionem. Primum nobilitas est, secundum li- - - tar. bertas, corporis forma tertium , quartum autem diuitiae . Nobilitas, quia nobile,ac potente errante, nullus inuenitur, qui eum redarguat, & ideo secundum voluntatem suam agit: ac, si consulitur, non audit: de hac prima D. Crego. rius in Pastoral. loquebatur: Nemo scilicet) tam in Ecclesia D. G, in a. nocet, quam vir peruerse agens, si nomen via ordinem digni sic M.tatis babet, detinquentem autem eum redarguere nutius ρ sumit. De secunda autem Aristoteles 6. Et hic. Praeminentes Arabs ε. ειδία nibiI curant. Secundum, quod peccatum nutrit, ac conseruat, est libertas : iuuenes fraeno carentes , & duce, facile vitiis se committunt, praecipue mulieres. Vnde Eccles. 21. hoe ad institutum aiebat: Si non ambulauerit ad manum tuam , Ecel. 131. Mnfundet te in conspectu inimicorum . Tertium est corporis
forma, quae quidem nisi a Dei timore cohibeatur , statim se praeeipitem dat: Fauax species, ct vana est pulchrat οἱ mu' Prou. vlt. ιαher timens Dominum ipsa Iaudabistir . Prouerb ultimo clamant. Quartum, & vltimum diuitiae sunt, quae diuersa subministrantes commoda, ut edendi, & bibendi, spatiandi, ae Iuxuriandi, animas molles, debilesque reddentis eas facile in peccata pracipites incidere iaciunt. Vnde nondum Poeta ille cecinit: La dira, HI senno, e trietisse plume rotrare . Hanno daI mondo uni virtis ibandita rSed Eaech. i 6. melius satis, dicens: Hae fuit iniquitas sodo Ezech. is. νmae sororis tuae, superbia, faturitas panis, ct abundantia . ct otium . Pratum, si aqua satis abundet, magna quantitate, Simile .sori s , herbal q. emittit; at si superfluit aqua, ita coercetur, ae demergetur, quod nil producet boni: Prousti quasi ex at Psal. i. . re iniquitar eorum . Quid nam putatis ait Propheta Dauid Ρsal. 1 diuitias esse ξ nil quidem aliud sunt, nisi uberrima aqua , quae ob plurima commoda pratum mentis hominis Diuisia
sui cat, ia mulieris : eam q. omni virtute, omnique bona , rima aP-DM.qualitate sterilem reddit. Aliqui & doctissime quidem di
uitias sic male ministratas coequant montibus Hi perboreis Simile. appellatis , in Scythia existentibus ; S hoc tribus ex causis . Diinitia miser Primo, quia in ipsis pictiosiora oriuntur, ut aurum, argen , 1 eum . ' ' - Τ
153쪽
tum , margaritae , di similia. Immo quidam alii dicunt hos montes in producendis talibus diuitiis omnibus aliis supereminere ; & ideo diuitiis de iure aequari pos Iunt. Secundo exsiluarum vastitate ; nam dicti montes a densissimis, vastissimisque siluis circumdantur . Quamobrem eosdem dissicit ascendere quisque potest. Sie diuitiae maxima vigilia custodiuntur,&, ut acquiratitur, magnum inest onus. Tertio,& vltimo inuod ad nostra rem attinet in dictis siluis omnia bru.
torum ierorum animalium genera, &praecipue quinque immanissimorum,ac feracistimoria animantium species nascuntur . Quorum prima gryphes sunt immensitatis tantae, quoa non tantum homines, sed equos, boucsq. in aerem attrahunt& unguibus,& rostro. Secunda sunt pardi diuersorum colorum animalia. Tertia tygres cursu velocissimi, ac leuissimi. Quarta pantherae, quae odore animalia , ut ea deuorare, aedeglutire possint, alliciunt. Et dcinum sunt tanti valoris, ac immanitatis canes, quod ipsosmet tauros interiungunt, leo, nes'. interficiunt: Et en ad unguem tria diuitum genera, quae in orbe inueniuntur, qui diuitijs male utentes,quas Deus eis
est elargitus , peroptime his quinque animalium generibus assimilari possunt. Et primo, quaeso dicite mihi, quidnan gryphes sunt, nisi diuites illi, atque potentes,qui per ias, ne-ias l. ceterorum facultates volunt Z Quid nam sunt, inquam, nisi tyranni illi, qui vectigalibus , nouis'. machinationibus
pauperum cruorem cxuguut Quibus optimo iure accomo .
dari potest illa oviculae parabola a Nathan propheta reperta, ut Regi David peccatum, di exprobaret, impropera-rct , in pauperem Uriam perpetratum ; quemadmodum in z. Reg. c. i a. legitur , ubi clare dicitur, quod dicies habebatoaei, o boues p rimos valde , pauper autem nibis habebat omnino, tamquam diceretur; Hoc est prosecto inhumanum, dirum l. principcs, mundi l. dotnini, rantis potiuntur prouentibus, fructibus tantis, tantis'. vectigalibus : attamen nouas inuenientcs machinationes, parum languinis, quod in pauperum visceribus viget, ac remanet, vel superest, etiam bibere diligenter inquirunt. Secundario quid nam pardi sunt diuersorum colorum , nisi diuites illi, qui varijs tergiversa
tionibus, modis l. negotiorum, permutationum, emptionum illico maximum diuitiarum cumulum efficere volcntes, rem
154쪽
ριν ambulans in implicitate sua, quam diues in prauis itineribus. Tertio quid nam sunt tygres in cursu leuissimi, nisi illi diuites mercatores, qui ambitione ducti eoadendi principes, ac domini, maiori pretio, quam valet unum pro altero vendunt, & hunc, illum q. modo defraudantes, praecipue simplices, ac pauperes, illos statim domos, vineas, oppi la, castra emere cernitis, & tam alta petere, quod aliorum,& domini, & heri essiciuntur At de his Eccles. i s. aiebat: Dιues iniuste egit,ctyrimet. Quarto quid nam sunt panther e, quae odore alia ad se animalia iiciunt, nisi diuites illi, qui sub hypocrisis velamine , vel huius , vel illius rerum substantias ad semetipsos trahunt ita, ut saepe sepius, ct familiae, & domus, dirutae,& quassatq euadatὶ Et de quibus Laech. 27. clamabat: Quae in exitu negotiationum tuarum de marι Πnples 3 p ulos multos. Et denique quinto,quid nasunt canes tantae magnitudinis, tantiq. valoris, nisi illi diuites ipsorum iiividi aemu Iatores omnia optantes,vectigalia, mercimonia, negotiatio' Res amplectuntur, & tandem tamquam samelici canes, nihil
est,quin prae manibus habere velint,ut insatiabilitatem,& rabidum animum , quibus auri, & argenti assiciuntur, saturarentur. Et de his aiebat Isaias 36. Et canes imprudentisimine erunt faturitatem: quemadmodum illi nempe canes,qui hinc, illinc per diuerseria , per lanienas, per domos vagantur, &qui denique immorantur numquam, nec umquam saturati videntur: ita, inquam, isti tales ubique , & manus,&euras ponunt, nee praeter ipsos neminem negociari, & nui distari posse vellent .
VO hactenus eapita Lectionis percepistis. Primum quorum fuit, diuitias in seipsis malas
non esse. . Secundum extitit, easdem tales scilicet malas euadere cum eis quidam male utitur . Duo altera nunc enucleanda supersunt, idest, quod etiam paupertas indifferens accidit, B: bona, vel mala este potest: & demum, paupertas quomodo talis evadit. Haec ergo duo in hac secunda parte exa cie tangemus . Et primum, paupertas non modo mala non
est ed tam grata Deo exi stit,quod ipsemet pro throno, sua 'I E sede
155쪽
sede illam habet. Quod autem hoc veritatem redoleat, auis dite quid nam de ipso in Exod. a . dicitur: Et GIerunt
Deum isael, ct sub pedibus eius quoi opus lapidis subrini,
O quasi eaetam cum serenum eLI. Quem locum expendens D. Ambrosius lib. Examer. eap. 8. se legit: Super quem -- quiescam , nisi super pauperem λ Ese enim pauper thronus Dei palam est : ex Isai. 66. ubi dicitur: Ad quem autem respiciam, nise ad pauperculum, ct contritum spiritia λ Est ergo paupertas thronus saphyrinus , in quo Deus cunia, maiestate residet: nam, sicut saphyrus est caelestis coloris , sic paupertas saphyrina est, ac caelestis, in Deo solui opem collocans, ipsumque caelorum regnum, tamquam mercedem expectans , iuxta illud Matili. 3. Beati tauperes spiritu, quoniam usorum erit regnum calorum. Hine videre potestis igitur quanti splendoris apud Deum pauper tas habeatur. Verum est non quemquam panpcrem istam laudem mer ri, sed tantum vere pauperem. Et hoc secundum,& vltim tint Lectionis caput erit. Vbi notandum est, tria pauperum genera inueniri: pauperes scilicet, re non autem spiritu : pa peres spiritu , & non re: pauperes vero, & spiritu, de re si .mul. Primi, qui re, non autem spiritu pauperes sunt, non modo cari, di grati Deo sunt, sed potius exosi, morosiq. ei sunt: illiq. existunt, qui licet pauperes sint, non taeo quieascunt. Et propterea, vel per fas, nefas'. indirectE, grauatio. num , Iatrociniorum , & fraudum v;js rem habere, manus implere Quaerunt: vel saltem de Deo conqueruntur , quoata pauperes eos fecit:& de his ipsemet Deus aiebat, Eccl. 21. Tres petres odivit anima mea,& araratis' Calde anima iiDrom , pauperem perbum; Secundi spiritu non re sunt paures; & illi sunt, qui sortunae bonis gaudentes , secus dum Dei voluntatem ea expendunt; & relictis rursus nouis vij sindirectis, nimiaque cura, cum Diuo Paulo dicunt: Nos au. ιιm non immensum gloriabimur, seu seeundam mensuram re-1ntior mensus est nobis Deus. Tertii & hi sunt vere pauperes re pauperes existunt , & spiritu: illiq. sunt, quire inon abundantcs, scd rem habere possunt,rem minime volunt: immo eam parvipendentes,& amore Dei a se amouen νtes, sponte ieipsos eis priuant. Et de hoc Christi consiliu sistit in Evangelio Matili. s s.cum dixit: Vade, Ozende, qua
156쪽
Hinc est,quod pauper spiritu comparatur a non nullis ar sim; .hori abieti . Vnde lis i. 3 1. Pro saliunca ascendet abies . Ira. F. t 3. Primo, quia abies ipsa sublimiter augmentatur: unde secuti Pav. esti ladum Isidorum dicitur, abies abeundo, eo quod prae cete- eri VIa xis arboribus in altum eundo porrigitur: est eni in expers terreni humoris; ideo a. leuis arbor est . Vnde secundum Aristotelem, qui arbor subtilis humoris est , ideo eius natu AriC..ibi . xalis calor a Solis calore sortificatus , humiditatem illa a Drsum trahens, ac illam in substantiam arboris co Cretens, arborem ipsam altam facit, & reddit. Similiter pauper spi- 'ritia, cum sit expers terreni desiderij, spiritualiter leuis ad ascendendum, subtilisque ad contemplandum essicitur. Vnde diuino confortatus amore, ac sursum tractus usque ad caelum miro modo crescit, surgitque,iuxta illud Cenes.' I. CN Gen. I. 1 a. Aere me fecit in erra paupertatis meae . Secundo, quia, sicut abies rectili realiter eleuatur: est enim arbor nihil quali habeas tortu latis; & hoc propter catoris attrahentis, S hu- P vir spiriis moris obedientis virtutem : sic pauper spiritu xecto itinereia ης ' Privetur , ad caesum scandit: ita quod in nullam partem, neque ad dexteram pros eritatis, neque ad sinistram aduersitatis retor- , is quetur , quia ex quo mundum contemnit, nec eius *duersa. aiues an . metuir, nec prospera quaerit , nana calor diuini amoris exin, ad superna trahit , cuius abstractioni animus eius per terrenum affectum non resistens, direelo spiritu sursum tendit, obedit, &sequitur . Vnde D. chrysost ser. i8. super epist. D. Chryse se. ad Hebraeos ait, quod paupertas est manuductrix quaedam /3 's pia.. ιn via , quae ducit ad caelum , unctio authentica , excrcitat loquaedam magna, & admirabilis, S portus tranquillus . Ter- . . tio, & vltimo, quia abies est saciliter inflammabilis ; nam, quia eius humiditas unctuosa est, igni applicata , facile in-:stam matur: sic quoque pauper spiritu habet: humiditaten unctuosam, idest, affectionis mentis,deuotam . ideoq. igni - , diuini cloqvij, vel ipsius sancti Spiritus applicatus, statim inflammatur. Vnde Psal. ioq. Esiquidim Domini infamwa- Pal. io . t d.
Et tam hoc in sensu pauperes Deo grati sunt , quod ubi in alijs occasionibus, & querelis , quae ad ipsum pergunt con tra peccatores, solum pro pauperibus spiritu iudex esscitur, De*δ ρ ρ ρ η'& fit iudex simul, & paraelitus . Quatuor querimoniarum suris genera Deum adeunt contra varios peccatores . Primum ta .
contra eos, qui naturae consuetudinem in contrarium muta. I a cunt;
157쪽
runt; & in hos seuerissimus est iudex, sicut in Gen. 38. eernitur, ubi dicitur: Clamor Sodomorum, ct Gomorrheorum mu tipti tus eH; ct peeeatum eorum aggravatum erit nimis . Secundum est in eos, qui mercedem operarijs fraudarunt: unde D. Iacobus I. aiebat: Ecce merces operariorum, qui messuerunt regiones Oesras , qua fraudata erit a vobis, clamatres elamor eorum in aures Domini Sabaotb intratuit. Tertium e si homicidiariorum: unde Deus de innocenti cruore Abes ab iniquo Cain perfuso dicebat: Voxsanguinis fratris tui elamat ad me de terra. Quartum , & vltimum est veros in pauperes oppresso: unde Exod. 3.dixit Deus: Vidi amictionem topuli mei in AEgypto,ct clamorem eura audiui. Omnibus his in locis Deus inquam , ut iudex, sed in hoc pauperum parte non modo tamquam iudex, sed tamquam ipsorum patronus,& procurator questus intendit , & accipit. Et quod verum extet, audite Psalm. y. Tibi derelictus es t pauperet orphans tu eris adiutor. Quidam patricius gallinam habet domi, de accipitrem: dum ambo vivunt, accipitri ab ipsismet heri manibus cibum porrigitur, di ipse domi,& comodis magnis, di blandi cijs seruatur, ac retinetur: sed paupercula gallina iapullario, in specu,& si milibus in locis clauditur e sed in morte tandem hoc integrum non seruatur,& aliter accidit; gallina interficitur, & bene parata,& condita in argenteis ma ponomis collocatur, & in mesam portatur a seruis sic,ve denique cibus heri fiat, &ipsiusmet domini. Moritor accipiter,& omni demissa aestimatione, in sterquilinium deijcitur, de ignem. Mortuus erit pauper,ct portatus est ab angelis in Mnu Afrahae: mortuus est diues,5 pultus es in in irno. Nonne videtis hinc quam gratitudinem pauperes spiritu Deo aD serunt ZQuam egregiE paupertatis virtutem innuit Spiritus sanctus in Apoc. i. cum dixit: Scio tribulationem tuam, ct paupertatem tuam ; sed diues es, de est sensus, scio opera tua b na esse, & quod honorum tuorum temporalium iacturam feceris : sed quia scio etiam, quod omnia libenter sustinuisti, de voluntariam paupertatem amplexus es; igitur diues es h norum spiritualium,ut intelligant omnes ipsos una Dei confidentia , & morum probitate diuites, ac potentes esse; vi tutum l. opibus, ac praesidi js abundare, quae sola debet iri
veris diuitiis poni. Itaque quilibet virtutis studiosus , & si paupςr sit quo ad vulsi optatoaem; ditissimus tamen coram Deo
158쪽
Deo est aestimandus. Cuius rei gratia traditur ab Ugone Cardinali, videlicet, iustus peregrinus est, dum hic agit, di instar peregrini paul frena vitam ducit; sed in patria tamen sua, quae caelum est, habet repositas diuitias , sicuti pauper non debet censeri mercator, qui maximis in patria opibus
circumsi uit,quamquam extra patriam egenus videatur. qua
de re legendus est D. Augustinus lib. r. de Ciuitate Dei c. io. Vbi inter alia: Sancti inquit aut serunt omnia, quae babe bant: Numquid Fidem λ N umquid pietatem λ Num Πιid interioris hominis bona Puis est ante Deum diue λ Hae sunt op sobri lianorum. Haec ille . Concludendus est etiam Clemens Alexandrinus lib. 3. Pedag.c. 6. & D. Paulus i. Timoth. s. ait:
Est autem que ius magnus , pietas eum si cientia . Et Regius Vates Psalm. 6 . inquit: VisPasi terram , ct inebriavit
eam: multiplicasti locu titare eam. Quem locum non de terrae elemento, eo quod haec terra , qua utimur, non locupletetur, sed ipsa potius homines fructuum suorum ubertate locupletat: sed de humano corde, qui tunc dicitur diues cum omnia Dei amore a se abiecit, & repulit: vel si ei auseruntur , turbationem non patitur , sed Deum ipsum laudat , ρι glorificat, ut noster egit Iob. Hinc oritur, quod Scriptura de eius saeuitatibus mentio. rem iaciens, quatuor animantium genera nominat, scilicet, oues , boues , camelos, & asellos . Et D. Thomas hune exponens locum dicit: quod in ovibus victus denotatur, & in. dumentum: Cameli significant quod res ante, & retro serant , boues pro excolenda tellure , & asini pro mulorum teneratione, qui inde sibi inseruient, S: alijs curiae suae magnatibus equitandi. Ulterius idem dicit. Dici etiam potest , quod oves, & boues pro sacrificiis inseruiebant, cameli pro praelio, & asini pro oneribus hinc, illincque serendis . Et familia multa, ut bene ipsam custodiret . Origenes ait, quod sob nec aurum , nec argentum habebat, sed pecora solum : quod quidem esse non potest; nam, ultra quod Rex potens esset, & diues, hinc est quod rationi consentaneum non est, ipsis carere : immo post insortunia, vel miserias dicitur in c. r8. quod omnes coniuncti in aurem auream unam ei fuere largiti. Sed Scriptura haec appellat animantia,ut Iobis bonitatem diuinitus innuat, qui licet facultatibus abundaret et pauper tamen spiritu erat, & ideo appellat animalia viva propter spiritus vivacitatem: & non ea mortua nomi-
159쪽
nat, sicuti aurum, & argentum, & quia Iob solum animam Ari t. r. Felii. erga illas ob vitae humanae fulcrum retinebat: de illip agitur, & non de istis . Et propterea ille ab Aristotele i. P qu - Polit. cap. s. & 6. verae , ac naturales facultates
vocantur. Et iure optimo, quia in ipsis humanae vitae necessitaS collocata est. E contra nostris temporibus , nisi aurum, & arsentum non quaeritur'. Et ideo . -
attigisse dicere possumus: nam aurum sub humo extat: res
autem, ut cernisnua, in terram reducuntur.
160쪽
De Fidelium Congregatione EIN PVA wV ATVOR EX P LAN ANTUR.
Primum, quod Congregatio baeoliorum,scilicet, Iob,ad convivium in unum collecta , ubi dicitur: Et ibani fili eius, o faciebant conuiuium delium Congregationem Agni at . Secundum, quod domus ubi conuiuium celebrabatur, ubi dicitur per domos , Ecclesam catholicam denotat. Certium, quod epulae, quibus vescebantur, ubi dicisur, vLcomederent, O biberent, partes poenitentia sunt. βuartum, ct vltimum, quod conuiuium, quod Ane intermissisne flebat, ubi dicitur, unusquisque in te suo, conuersionem peccatoris disse ri non debere δε-
Et ibant filii eius, & faciebant conuiuium per domos unusquisque in die suo. Et mitten
tes vocabant tres sorores suas, ut comede -' rent, dc biberent cum eis.
ARA equidem, semperq. grata Deo sic extitit poenitentia , ct peccatoris conuersio , quod ut satisfactione Lia particularem ut ita dicam ipse de ea demonstret, di verbis, & iactis subcenae , conuiuiiq. nomine, de depinxit,& descripsit. Et quod pateat quoi ii ad facta,no ne reminiscimini Magdalenae c uersionem ; quae, cum fueritilitarior, celabriorq. omnibua, quae in orbe cxtitere, Pharisaei Iob r. q.