장음표시 사용
231쪽
Ionas r. I s. eum , de domus eius dominum constituat. Ionast nautis iamare deiectus est, Si Deus interim caelum parat, qui eum Daniel. 3. io. glutiendo ad tritus vivum vomit. Tres pueri Babyloniae accusantur, & in ardentem fornacem proiiciuntur ; at Deus mandat igni, quod non incendat, nec comburat eos. Elias 13. Reg. I9. 3. Iezabelle persecutionem patitur: in solitari una locum fugit. ubi pro vitae sustentatione cibus non adest ; at Deus praecepit Angelo, ut illum pascat, & nutriae. Quid plura Desunt
Dan. r . 13. At inter omnes Danielis historia cap. 4. admirabilis estae ceteras superans. Accusatur Propheta ante Regem ; qui cogitur imperare, quod Daniel in foveam de ij ciatur, in quaγleones habitabant, & ibi ab ipsis deglutiretur : at Deus non tantum leonibus statim praecipit ne obsint illi; sed decernit, quod summo mane Angelus ad Abacuch prophetam:volet,& capillos eius praehendendo eum ducat in locum, ubi Daniel stabat, una cum prandio , quod ipse Propheta suis messoribus ferebat. Quo in loco tres se nobis offerunt notandae circumstantiae mirabiles diuinae erga suum seruum Danielem protectionis . Prima quarum est , qua de causa sic summo mane comestionem mittit illi λ Secunda, si Angelus hoc a seipso ossicio fungi poterat, cur Prophetam addere voluit ri Tertia, qua re plenum,& cumulatum prandium λ Et primum qua de causa sic summo maneὶ non ne poterat usque ad meridiem expectare, etiam usque ad vesperam Z Vultis causam scire λ Vt nobis ostendat, quod non solum Deus quaerit.an xijs amicis eius subuenire, eosque protegere: sed ad hoc efficiendum ferὰ impatiens evadit; & fere ad expectandum impotens tempus praeuenit. Non ne solem cernitis, qui, vixu vobis patefacta fenestra, eam introgreditur Orietur vobis timentibus nomen meam Sol iusistram ct sanitas in pennis eius. Cauete ait Malachias cap. . quod si vos ex illis eritis qui nomen meum timebitis , & mei permanseritis amici, sicuti Sol paratus stat ad introgrediendum cubiculum apertis illico fenestris: sic meae protectionis Sol ad vobis opitulandum,& subueniendum veloci utitur curru . Secundo, suffciebat Angelum mittere, qui Danieli comestionem administraret quemadmodum administratum fuit Christo in deserto: & nihilominus voluit Deus, quod in socium Angeli adderetur Propheta et quod quidem ob maiorem Danielis splendorem simile . egit. Peculiaris ingenuus Principis, vel Regis domum adit
Deus quasi imis patiens pra Dis
232쪽
si ordinaria domestica familia recipitur , & eadem ei inseruit: sortuito aduenit magnus Dominus, seu potentatus;tun ad ei inseruiendum dantur curiae maiores: at modo, ut ape riat Deus , suis ex maioribus amicis unum esse Danielem, ἰecce vult, ut Angeli, & Prophetae ipsi inserviant apud eum maiores. Et demum tertio quare , scilicet, plenum , & cumulatum prandium non ne parum aquae,& panis satis erat, ut subsisteret quousque egrediebatur ab illinc Minimo , Deus enim ita seruos suos ardet, ut numquam in munera , t di gratias impertiendas deficiat, aut laxetur. 2uam magna HV. multitudo dulcedinis tua Domine, quam abscondisti timenti- takaων. bus te. Magnum quidem est ait Propheta quod Deus num- Psal. 3αao. quam seruos suos suorum donorum participes facere non defatigatur : satis enim dicere erat: Quam magna laedo r& dicit, multitudo dulcedinis, quoniam assidue, & gratias clargitur, & beneficia impertit.
Et iure: nam Daniel, & quicumque iustus etiam tres ha- I uires habent bet condiciones his correspondentes. Primo iustus omnem ce dicione .
eius spem, & siduciam in Deo collocauit. Princeps per urbem ambulat, & pauperes ad ipsum pedes dirigunt, eumque simili . aspicientes auxilium, & eleemosynam ab ipso expectant: at princeps statim crumenam accipit, aperit, & eis subuenit. Leuaui oeulos meos in montes e unde veniet auxilium mihi. Psal. i io. ii. Auxilium meum d Domino, qui fecit eatam, ct terram .
Ego ille pauper inquit omnem in Deo spem collocavi; &ideo mirum non accidit, si ita ad mihi auxiliandum est paratus . Secundo, gratior est iusto, cum bona conscientia, pa- rum Ρηi sua-nis , quam omnes mundi diuitiae. Metius est modicum iurio, utor ep, qua om- super diuitias peceatorum multas. Et propterea Deus agit, ηνε --i G
ut Angelus Danieli inseruiat, & Propheta: id est, plena, dat ei prandium, dulcedine, ac cumulato solatio. Tertio,&vl. 'δ''timo, iustus illum inquirit cibum, qui vere animam saturare potest, qui est aeterna vita: Satiabor eum apparuerit Psal. I 6. Is gloria tua. Et ideo Deus plenum, & cumulatum prandium Danieli mittit, elargitur eidem quotidianae gratiae augmentum, quod hilarem hac in vita ipsum sustinet, ut it Ii inde in alteram vitam plenissimam, & cumulatissimam gloriae comestionem donet.
Hinc oritur, quod loquens Spiritus sanctus de hac prote- ' ctione Esdrae i. cap. y. in saepis formam pinxit eam , quae vi- in 'neam circumdando, vel agrum, ab omnibus contrariis de-
233쪽
sendit, dicens : Sed inelinauitsuper nos misericordiam raram Rege Persarum, Ot daret nobis Oitam, o subrimaret domum Ddi nostri, ct extrueret solitudines eius, ct daret nobis fripem in Itida, ct Iern i m. Et Regius Vates Psal. 3 I. Sperantem autem in Domiuo m ericordia circumdabit. Sed luculentius in Lach. 2. hoc habetur; ubi haec protectio igneo muro comparatur, dicente et Ego ero ei murus Gnis in cireuitu, ct in gloria ero in medio eius . Murum vero ignis se dicit,ut rem terribilem hostibus inaccessam, & in qua nemo audeat, aut tentet irrumpere, nisi sto malo: tu etiam ex qua multas ad victum commoditates, lucis,& temperati, proficuique caloris homo petere possit. Hunc igitur murum igneum reformidabat leo, qui circuibat rugiens , & quaerens quem deuoraret, ut i . Petro . dicitur: territur enim leo, vel accenso titione ; nam cum alia timeat, sed maxime ignes , ut naturaescriptores tradunt, praesertim Plinius lib. 8. cap. i. Sed quid nurum Deum muri, & colli vices stibire pro suo iusto defendendo, hosteq. propulsando Z Galea est iusto, ut caput illius coronet , dicente Davide et Obumbrasi super caput meum in die belli. Psal. i 39. Scutum, Scuto circumdabit te veritas eius. Psal. 9o. Dextera; Dominus a dextris tuis confregit in die oae suae reges . Psal. II9. ISed dices. Deus in omni loco est, id bene : sed alio modo Christus fuit in domo Lachaei: & alio modo in alijs domibus ; nam Christus Zachaeo suam praesentiam ostendit, quo factum est, ut multis cumularetur beneficijs . Sic aliter est in Ecclesia, & inter nos; ia aliter inter infideles,& extra Ecclesiam. In Ecclesia namque sacram est taliter manet verum
Christi corpus, ita magnum, di integrum, sicuti est: ita merito possumus dicere tantam salutem nobis esse in Ecclesia allatam, quantam olim fuit in domo Lachaei: immo copiosiorem in Ecclesia mediantibus Sacramentis. Sic etiam aliter est in iustis, & sanctis, & aliter in alijs; quia ubi in alijs est per communem prouidentiam , in iustis vero per parti-.cularem , & peculiarem . Immo ita illis fauet, ut non solum sit eis saepes ; sed , ut illi sint aliorum duces, & propugnacula . Vnde Rex Osias, decumbente Elisaeo propheta,exclamabat e Pater mi, Pater mi, eurrus Israel. 6 aurigat eicis ; quia cum esset Dei amicus , suo sancto exemplo, di doctrina, to tum Israelem ducebat. Currum vocat, quia virtute sua . screbrisque orationibus populum sustinebat, ne Deus allis V propter
234쪽
propter peccata ipsorum perderet, hoc sensu in veteri leg dicitur osaeae . Sacerdotes templi comedere peccata popu Osaeae q. s. Ii, quia stante sacerdotio, & iugi sacrificio, Deus illi populo semperque adhaerebat; & Vtrumque aliter peccanteam, tolerabat, suaeque gratiae beneficijs prosequebatur: quem admodum cum pater familias , cum famulis eius aliquod Simile. scelus perpetrarint, quod supplicio dignum sit, si quis for te vir nobilis, cui reuerentia debeatur, superueniat, non eos punit; sed iubet gratias agere circumstantibus , praedicens tamen fore , ut ubi eos solos comprehenderit absque patronis, tunc poenas illis dabunt. Eodem modo Deus in hoc saeculo parcit malis : poenam eorum differte propter
235쪽
De malignitate, & iudicio temerario . 'IN s V A DUO EXPLANANTUR.
In quorum primo tractabitur de e finibus malignitatis . Infecundo de tu
Iob i. s. Numquid Iob frustra timet Deum p
ἴ VM in praeterita Lectione satis expresserim propositionem , quam Deus omnipotens, & immortalis cum in- serni daemone habuit, dicens : Numquid considerasi seruum meum Iob pmodo superest hac in praesenti Lectione declaranda, & exponenda ipsi uiamet daemonis ad ipsummet Deum responsio . Et ecce et Numqtita, scilicet, Iob , frustra timet Deum λ ac, si diceret ; Verum est, quod Iob timet Deum, & eum amare demonstrat; sed seruitus haec, usuraria seruitus est; & hic amor, amor est seruilis , & non filialis: & iure quidem; hoc enim in loco verbum frustra , aliud non sonat, & aliud, quam gratis , dicere non vult, idest, absque causa : sicuti etiam is .dictum fuit in Psalmo 3 . Gratis absonderunt mihi in interitum laquei sui, idest, absque causa me persequuti sunt e Psal. 68. r. & ia altero Psalm. 68. Sui oderunt me gratis : absque causa Tria Ira, Man
236쪽
odio me habuerunt, ait Diuus Basilius. Et se in hoc loco , D. Ba Lur. Istu ira, id est, gratis: Numquid Iob fora timet D um Forsan Iob frustra Deo inseruit,& eu ab . causa amat quasi dicat, minime. Sed quoniam multas in ipsum gratias contulisti, & eidem multa praestasti beneficia; ideo, ct non secus agit haec, & ad haec agenda mouetur. Et quod hoc veritatem redoleat, inde sequitur sicut in aliam declarabimus lectionem Non ne tu vallasti eum, cte. Et potest secundum sacros Doctores tres in se habere sensus, qui tres falsas calumnias continent a Daemone repertas; contra Iob duas, alteram contra Deum ipsum. Duae primae hae sunt. Mirum non ' est, quod Iob timere, & amare Deum demonstrat: quoniam ab ipso multa bona, multaque munera accepit, ecce prima. Vlterius accipere sperat, ecce secunda. Contra Deum ipsum . Admiratione non indiget, quod te a Iobo timere facias : quoniam, ut ad hoc se addiceret, tu ei multa bona es e largitus , & multa munera dedisti. Sed quia hoc totum
a malignitate scaturit, & a iudicio temerario, & falso; hac in praesenti Lectione nobis occasionem praestat de utroquo verba faciendi. In prima igitur parte de malignitate loquemur, ostendentes omnia, quae ait daemon falsa esse,& ex malignitate emanare, & in secunda parte temerarium iudicium Lemmis diui patefaciemus. Attendite. νο
NVmquid Iob fora timet Deum 3 Et primum: quod
haec verba daemonis a malignitate, & non a veritate, procedant, clare patet et diuitiae enim,& studia, non causant, Damonis mamquod servi Dei Deum amet,& corde timeant; & quod hoc a veritate non distet, Deus Abraha, Iacob, Isaach, Ioseph,& alijs Dinoia M furia innumerabilia beneficia est elargitus: nihilominus omni cum ι'as
synceritate,ac veritate,& eu timuerunt,& eidem seruierunt. Pe se me tiNee vera est secuda, idest, quod id agat propter futuri praemii
spem e nam scimus, quod ceteri timuere ,& amauere Deum absque hac futura re; quem adnitidum cernitur in illis tribus egregijs adolescentibus Daniel 3. qui Babyloniae Regi dixerunt : Ecce Deus no Her, quιm coI-m, potes eripere nos de Daniel. 3. II. camino Cnis ardentis: quod, s nouerit, notum si tibi Rex, quod Deos tuos non colimus, idest , scias, o Rex , quod licet nos non lateat, nostrum Deum sic volentem ab igne , & a morte liberare posse: attamen quamquam nos liberare noluerit , non propterea deficiet in nobis eum adorandi, &O 3 amandi
237쪽
aniandi vigor, quoniam ita meretur, & expedit. Tertia au-ic in talsa est calumnia ab eodem daemone Deo relata hoc est, quod suis seruis su stragatur hac re, ut, scilicet, ipsi ei inscrutant, eumque colent, quod quidem, dc auctoritate, & ra tione, veritateq. patetmam in Exod. 33. Deus ipse, qui men. tiri non potest, ait et Miserebor cui Co ero : ut si diceret . Ego faveo illis, qui mihi placent, & absque aliorum meritis, mea bona eis impertior. Et Diuus Paulus ad maiorem dilucidationem, de anthonomasiam reduplicans verbum Misereor , ait 9. Roman. Miseretor cuius misereor. Vbi clare ostendit, gratias, quas Deus elargitur, tam temporales , quam spirituales, ipsum non re, nec status ratione, sed gratas e largiri: scientes enim nos Deum omnium bonorum originem, ac sontem esse . & in semetipso perfectis timuin , nihilo, extra seipsum, eget: unde iure inquiebat, quod, scilicet, bonorum nostrorum non eget. Ecce ipitur, omnia quae ex daemonis verbis elici potiunt, calumniae , ac fallitates sunt: quod totum a sua calliditate, ac maligni tale emanat, quae quidem bonum in malum vertit, & bona opera baptizat mala, S falsa, sicut ait Eccles. I i. Bona enim in mala conuertens insidiatur , ct in etictis imponent maculam . Iniquus homo omnia bona aliorum opera in malam partem interpretatur. Et equidcm Christi portenta admi ratione , ac stupore plena erant, de utilitate simul: admiratione, ac stupore, quia omnibus imperabat, S etiam daemonibus ipsis: utilitate, quoniam omnibus proderat, praeserti in tua daemo e obsessis reddenda valetudine: verumtamen Heri braei, discipuli, & istiusmet impij satanae mini iri veneficia , ac fascina ei adscribebant, dicentes in D. Luc.c. 9. In Bela, e bub principe daemouiorum est cit daemonia. Hoc annuere voluit Regius Vates cum Psal. ii. dixit: In circuisti in py ambulant: cuius loci multiplex est exposit: o. Prima est Remigij, dicentis : tu circuitu impν ambu ne , quia numquam intrabunt illam felicitatem , seu octauam , pro qua hic psalmus inscribitur, cum semper intam teria volvantur. Itaque , significat secundum I cmigium Deum recta via qu*renaum elio, atque idco impios, qui in circuitu ambulant, numquam ad Deum peruenturOS, quia . numquam ex eq rerum lcmporalium circulo egredinutur, quae eadem est sententia Augustini. Secunda expositio e st ard natis Caietani: In cir letia imis ambutant, vidulicet in- . . . ' : si h
238쪽
star puerorum , qui in circuitu ambulantes turbantur, caduntque subito : sic enim impij circumeuntes circa temporalia , continuo perturbantur , & in peccata sepissime cor- Pereat μνι λruunt; interdum etiam , Deo puniente, subito moriuntur : 'ρ quia in re daemonem imitantur, qui propterea , ut nonnulli ' aduertunt, laeso semper capite, di perturbatus incedit, quia in circuitu ambulat, ut ipsemet supra testatus est. Ei euiui terram , ct perambuiatii eam. Et illud i. Petr. 1. Cir- I. Petr. I. s.
ruit quaerens quem deuoret. Tertia expo filio est , quia sicut circulus , & circuitus non habet principium , neque finem ,& qui incedit per illum , numquam ad statum peruenit: sic Peccator qui sequitur ea, quae diabolus, di mundus praecipit, num- i ' quam quiescet, sed semper quasi per circuitum ambulabit .
Vnde Hierem. is. Seruietis ibi di s atienis die, ae nocte, quι Hier. I 6. II. non dabunt vobis requiem: in cuius cnnfirmationem duo hic adducunt testimonia eorumdem hominum mundo inseruien
tium . Alterum vivorum et alterum vcro mortuorum . Viuo
rum tale est testimonium ditissimi, & sapientissimi Salomonis , dicentis Eccles a. AEdisse aut mibi domos , edi plantam Eccles a. . Cineas, feci bortos, ct pomaria,cte. 9 vidi in omnibus af
ctionem animi. Testimonium mortuorum est Sap. 3. Vbi imp ij positi in inserno dixerunt: Laxati stimus in via iniquita- Sap. s. 7.tis, ct perditionis e ct ambulauimus Oias disseiles; oram autem Domini ignorauimus. Luid profuit nobis superbiat Por
ro falsae Dalidae illecebrae ad mortem fortem Sampsonem prodiderunt, quem Philistaei obcaecatum pristino moliturum alligarunt. Eodem modo dum impius huic mundo inseruit quasi alterum Sampsonem gyros facit, honores, diui- Impius mundotias , & voluptates huius saeculi gerens , animoque miserri- emte x qu sino,& abiectissimo eius libidini,incest isque voluptatibus ob pq δε temperare . Quarta, & postrema expositio , &'ad nostrum 'faciens institutum, est Theodoreti explicantis de persecutio Theodoret. ne iustorum, qua mimpij moliuntur rustos circuire, S obsi- idere factis,& verbis conantes. Nam ergo illos non recte sentientes bona eorum opera in mala conuertent: S sic in gyro verborum ambulant, iuxta illud Isai. s. V e qui diei tu matam isai.f. ro. bonum, ct honum malum. Hinc est, quod impius mulo asit - simile .milari potest primo ratione in naturalitatis , quia mutuS gQ Impius retiti a
neratur contra ordinem naturae, scilicet, ex commistron DAtur. duarum specierum, ex equa, & asino, vel e conuerso ex asina, & equo . Vnde dicit Isidorus, quod Naat nepos Esau fuit Uri . O Primus,
239쪽
primus,qui asinis equas supposuit, ut contra naturam muli aurum . nascerentur. Sic etiam peccatum ut ait D. August. non .est ex natura, sed vitium naturae, appetentis id, quod non est Poecatum es vi sui ordinis. Et sicut mulus generatur ex eo, quod asino equa v - supponitur; sic etiam nasci tur peccatum, de peruertitur Ordo naturae cum ratio sensualitati subijcitur ; ita, ut non rationi sensualitas subijciatur, sed potius rationi sensualitas Eccl. Io. 7. dominetur. Vnde Eccles Io. Vidisertios in equis, ct Prin. eipes ambulantes qua feruos fustre terram. Secundo, impius assimilatur mulo ratione sterilitatis, quia mulus sterilis est natura ab eo suum beneficium retrahente; quia quasi in eiuspricotia. iniuriam contra naturam producitur. Sed Aristoteles dicit, P.eeafum V m muli sterilitas prouenit ex frigiditatis excessu in ipsoriti, inerit. De dominante.Sic peccatum est sterile, id est, absque fructu,& ne fructu. cunditate meriti, vel praemij ipsius gloriae. Excestu S autem frigiditatis est in anima propter defectum caritatis, quia , scilicet, est ut calor animae vitalis, sine qua opus merito- Mati. 14. 11. rum Vitae aeternae non producitur. Vnde Matth. a . Quoniam abundauit iniquitas, refrigescet caritas mutiorum. Tertio,& postremo, & ad nostram rem pertinens, ratione vertibilitatis ; nam mulus a moliendo est dictus, eo quod iugo pisto. IV. M. rum subactus ducat in gyro molas , ut auctor est Issidorus. Sic impius, & malignus eum verborum circulis , bonum in
malum conuertere conatur e & ita in circuitu ambulat. Pal. s. 19. Ad hoc etiam alludit Regius Uates Psal. 49. dicens : Cintuum abundauit malitia: δε tingua tua concinnabat dolos . Malignitas na- Vbi primum est obseruandum verbum illud abundauit: nascitur ea alun- scitur enim malignitas fion ex quavis, sed abundante mali- ηι hi tia, quae ex corde prae sui affluentia in os ipsum maligni re- Remir dundat. Deinde notandum est cum Remigio verbum illud. Apor. 9. . concinnabat: sol ctenim malignus malignitates suas armatis verbis componere, di licto caritatis zelo in speciem ador-M I οὐν Io:u- nare . Huic conuenit, quod Ioannes Apocal. s. commemorat
y ρ η paratur. de prodigiosis illis locustis mystice malignos repraesentanti bus, qui cum humanas facies habere videantur, saeuissimos tamen leonum dentes in moribus, factisque hominum infigentes, & quod omnem humanitatem superat humanis carnibus, ut leones, vescentes, instar locustarum omne viri decipiat. 26.1. depascunt, & assumunt. Vnde est illud Psal. 26. Dum appropiant super me nocentes, Ut edant earnes meas : eoque al-
Calat. s. i . ludit Paulus Galat. I. cum dicit: Quods inuicem mor istis,
240쪽
er eomeditis, videte ne ab inuicem consumamini. Quam ob causam in Daniel. 7. ostensa est quarta quaedam bestia terri- Daniel. 7.7. bilis , dentes habens magnos , & ferreos , multaque come dens , atque comminuens , & reliqua pedibus conculcans , Murmurator bohabensque decem cornua. Quae bestia,licet, ad litteram Romanum fgnificet imperium, tamen a Glossa mystice acco- ρ' - 'modatur malignis,& detractoribus. Vbi aduertit, cum tres Glo.
praecedentes bestiae suis, idest, leonis, ursi, & pardi nominibus appellatae a Daniele fuissent: solius huius quartae bestiae
nullum nomen afferre, quia mals gnorum malitia non potest
unico nomine comprehendi. Notandum est etiam, quod di' i . . . Icta bestia habebat dentes ferreos magnos, ad comminuen- dum, & deuorandum excellentium virorum famam. Deni eumprehendi. que erat decem armata cornibus propter decem detractionum , & malignitatum genera , quae ibidem a Glossa commemorantur . Vnde Prouerb. 23. Noti esse in conuius sola Prou. 23. a Q. torum, nec in commessationibus eorum, qui carnes ad Cesendum conferunt. Sic ait D. Gregor. Iq. mora I. I. agerens illa verba Iob . QIa re , scilicet, parsquimini me scut Decis : D Greg. I mo
ct carnibus meis at tiramini. Quod si bestia ista a Daniele visa alicui animali assimilare volueris, serpenti comparari iod is, a '
potest . Primo,quia serpens silenter morsum infigit, sicut di-.Malignus ser-citur de Bypsa quod prius occidit, quam sentiatur e neque pe is comIam tristitiam morituro inducit: talis est malignus occultus. Vn- 'de Eccles io. Si mordeat serpens infinito. Nihil eo minus Eces esto, II habet, qui occulte detrahit. In quem locum D. Hierony' .a mus, inquit: Serpens detracior aequatis fiant : quomo oenim ilia occulte mordens Venenum inferit, se se clam de-irabens, po fieris stili Virus infundit. Haec ille . Atque hune merito tamquam serpentini generis hostem persequebatur David Psal. io. cum dicebat: Detrabentem secreto proximo Psal. IQQ.s suo, hane persequebar. Quo loco D. Basilius regul. 6. ex bre D. Basu Veg. 16.uibus argumentatur detractores,& malignos esse a reliquo- exbreti: us. rum societate, & consuetudine exterminandos. Secundo, quia serpens non recte, sed tortuose incedit: unde secundum 'rI sidorum vocatur anguis quasi angulosus, quia numquam, Is ς' incedit recte,& ralis est malignus fraudolenter, qui solet incipere a commendatione , ut non recte credatur ex odio dicere , sed post commendationem retoiquetur ad vitupera ' tionem . V nde Psal. t 3 9 Acxerunt limos assic ty:VtΠ' Psal. i 3 2. q. res. Tertio, quia serpens terram comcdit: sunt enim qui-