장음표시 사용
241쪽
dam serpentes, qui latitant in cauernis,& lingunt puluerem, Plisis & sugunt terrae humorem, ut auctor est Plinius. Talis est ma- .5 ἡ., M lignuS, insidiosus,& malevolus, qui actibus aliorum insidi lenior inre v. tor latenter: & solum illud, quod videt terrenum, id est, vile, vel despectum , comedit, id est, mordendo , & detrahendo dicit. Bona autem, si quae mouit, occultando, sopivit. Isa. 6 1. 21. Vnde Isai. 61. Serpenti puluis panis eius. Quarto , quia detractor sersentinam linguam habet: Est autem, a iustore Pli- Nin tib. .hia. nio lib. s. histor. natur. cap.37. Serpentis lingua tenuissima, at r. . D, trisulca, vibrans, atri coloris; & si extrahat prolonga . Sic enim lingua maligni, di detractoris tenuissima est, quia in detrahendo subtilissima . Vnde Regius Vates Psal. 3 6. acu PDI.s s. s. to gladio comparat: Liugua eorum Naditis acutus . Et D. i. Tim. 3. 3. Paulus i. Timoth. 3. Oportet Epi opum esse non pereusso.
DII ero. in ι rem et quod D. Hieronymus in Commentarijs ad linguam , mentar, . non ad pugnos refert, qua aliquis, siue per contumeliami,
siue per malignam detractionem quasi gladio illum percu
uti moraior iit; alioquin quid magnum est episcopum a pugnis abstine. quasillaco. tin re Triplica, quia tribus nocet, sibi, praesentibus, & quibus gua porcμt malignatur. Vibrans, quia semper in motu est, ut hic da: Non fatetur : Circumi terram ct ρ rambulaui eam . Quam V h- ρωνιθ- ob causam is chius presbyter Ierosolymitanus lib. 6. in Leu.ior Ierosol mi ι. docet malignos , S detractores iuge scabie laborare . atque Ab- Ο. νη Lew pra prurigine a detrahendo non polle desistere: sic autem Leuit. ai. io. v xponit lcgem illam Leuit. 2 i. quae sanciebat, ut homo habens iugem scabiem , ab omni facro mysterio arceretur. Atri coloris, quia faetida, ac turpis, & atrabili, atque malevolentia imbuta : cui etiam coincinnunt Ora locustarum ,
quae connumerantur a Ioanne in Apocal. loco prae allegato, quae nihil aliud, quam purulentam saliuam euomunt. Simia . Potest etiam malignus comparari coruo: illinam q. quem Noe ab arca emisisse dicitur, qui non est reuersus in arcam, 22 .. .. illectus nimirum aliquo supernatante cadauere, qui solet esse suauissimus detractorum, & malignorum cibus, quemad-
D. Aurori e-- modum docet D. AugustinuS contra Manichaeum cap. dio. ira Manichaia E contrario vero columba reuersa est ramum olivae virenti-
bus folijs gerens in ore suo , quoniam vir iustus , & alienis .ii, boniS tamqV m suis per caritarum gaudens , nihil aliud nodis pisp .i,uit Ore fcstdre , quam eorum, de quibus loquitur laudes, de
ea. praeconia, quae num qu in in eius Ore imarcescunt, ibit semper per laudabilem , & honoriscam commemorationem ,
242쪽
quasi renascentia, virentibus solijs vestiuntur, malignus, &detractor vero tamquam coruus cadauer us pascitur, nec inde recordatur ad arcam per sanctam cum iustis conuersa
Postremo comparantur malignus , & detractor sepulcro aperto , quo sensit illud p sal. I 3. a plerisque accipitur sepulcrum patens es guttur eorum. Primo , quia os maligni nihil aliud Ut,quam apertum quoddam sepulcrum ad cadauera inhians, vivosq. homines quod plus est in se ipso sepeliens, id est, quantum in se est, excellentium virorum fama,& nomen obseruans : quae expositio est D. Hieronymi. Secundo, quia sicut patens sepulcrum graveolentia sua aerem inficit: ita malignorum guttur foetidissimum est, & graue
len S, praesenteSque omnes , cum quibus agit intolerabili maledicentiae foetore corrumpens . Denique praelonga, quia ad longissima positos , immo ad mortuos etiam pertingit. Vnde in psalm. 3 5. detractorum,& malignorum verba comparantur armis, & sagittis , sis hominuis dentes eorum ar ma, ctfagittae et quia non solum cominus, ut arma quaedaria, sed eminus etia in & longe, ut sagittae ferrunt. quae Omniae aperte, & clare in hoc loco videntur, & apparent. Vbi ita tan morsu maligno quaerit operationes bonas a Iob perpetratas in sensum contrarium extrahere, dicens . Numquid Iob frustra timet Deum Z In quibus verbis non solum mali. tia: verum etiam & eius iudiciu in temerarium detegitur .
Sed de hoc in secunda parte, dic.
Satan me ro m ligno quarat ops ratianas bonas. m cout rarii. con
N hoc equidem mentis oculi ab oculis corporis praecipue differunt, quod ubi isti aspi- ter ortius co to cere, ta cernere nequeunt seipsos , & polliant ri , Omot in . alios, & consequenter alios, & non seipsos iudicare : e contrario mea talas oculi semetip-s ,s cum cernere positar , semetipsos tantum iudicare queunt. Hinc est, quod qui mentales oculos in corpIral S tran5 formant, di vertunt, de quibus idem Iob dicebat cap. ro. Numquid otnii earnei tibi sisnt, acit scat Iob io. q. videt homo , tu vide ordinem per umentcs naturae, va ria
243쪽
ria crimina perpetrant; & istis sere plenus est mundus. Vn
de Diuus Augustinus v. Confestionum inquiebat. Curio fum est genus humanum ad cognoscendam Uitam alienam, desidio m ad eorrigendam suam . Et Diuus Bernardus in .stiarum meditationum libro, Multi multa inquit seiunt, ct seipsos nesiunt e alios inspiciunt, ct seipsos a ferant. Et
Gregorius Nazianzenus. Nihilsuauius Uidetur hominibus, quam aliena loqui, ct aliena curare, sed a composita mentis arbitrio videtur alienum. Quod quam Deo displiceat, quamque homini exitiosum sit, nunc aperiemus . Et, ut distincte secundum meum morem procedamus, tria in hac materia notabimus. Primum erit cognoscere quando peceatum sit de alijs iudicium facere. Secundum, a quo originem , ac initium habeat hoc peccatum . Tertium denique quos nam malum causat, ac producit in homine , ac muliero .
Et primo ut hanc tam necessariam, tamque communem,& offensu facilem, intelligamus aliqua puncta, ac peczli ria praeambula notare oportet, a quorum intelligentia reliquum totum dependet. Primum est, iudicium, quod do proximo sit, & triplex est, unum mentale ; cum sola cogita tione ; vocale alterum, & cum verbis . Secundum est , quod sicuti inquit Aristoteles i. ethic. inueniuntur aliquae operationes , quae secum afferunt, & cum proprio nomine suam ostendunt nequitiam, & partim malae sunt, quemadmodum a Zulterium, furtum, & huiusmodi; & partim ad malum, &bonum differunt, sicuti bene comedere, & similia . Tertium cst, quod hae postremae , etiam duplices, quaedam sunt ignotae, quaedam autem patentes. Nuuc, hac acta diuisione, quatuor notate regulas cognoscendi quando sit, vel non peccatum, alios iudicare. Prima est, quod quotiescumque proximum tuum iudicas in malum tam mente, quam verbis, d occultis operationibus, vel malis, vel indifferentibus ali. quem tangens, semper est peccatum: di iure, cum enim materia non existat nostro subiecta iudicio, nisi illa, quae nota, ac patens est : & cum haec sit occulta , & solum Dei iudicio subiecta : quis nostri ergo ponitur ad eam iudicandam, illud sibi arrogat, quod solius est Dei,& consequenter absque pec-χato esse non potest. Secunda regula est, quod etiam iudicare manifesta , & pa tentia , quamquam ex scipsis mala sitnt, tangens aliquem , ,
244쪽
etiam peccatum est: S hoc accidit, quia , cum iudicium' Iudicium no- nostrum tribus causis errare possit, & de facto errat, sicuti Hr- tribus caue*perientia noscitur, primum ob nimiam familiaritatem , si pρις quae erga alios habetur, veluti Christus Dominus noster ait in Luc. q. Nemo Propoeta acceptus est in patria sua. Et D. Luc. q. a . Paulus i. Cor. io. inquiebat: Libertas mea iudieatur ab alie- I. Cor. Io. 29na eonfrientia. Secundo ex nimio, vel minori amore, quem erga aliquem iudicatum habemus; quoniam qui nobis amore propinquiores sunt, videntur meliores illo modo, quo videmus, quod licet Luna minor sit alijs stellis , tamen quivi Simile. proximior est, videtur nobis, & demonstratur maior . Tertio , & postremo, quod verum impedit iudicium, odium est, per quod res secus, quam existunt, nobis videntur: sicuti ο .i passionis enim longinqua bene perscrutari non possumus: sic odii pas- F 6
so ab aliquo, quem nos odio habemus, se absentans, sua , eiusque operationes bene nobis non patefacie . Tertia regula est, quod sola mente iudicantibus non autem voce , &verbis,quae ex seipsis clarissime mala sunt,peccatum non est,& iure, quia operationeS, quae ex seipsis malae sunt, bonae iudicari, nec possunt, nec debent. Verum est , quod tres in hoc concurrunt circumstantiae . Prima quidem est, quod li-
cet aliorum operationes malae sint, non propterea nOS curiose peruestigare ad sciendas eas debemus, praeterquam quando accidentaliter nobis praeseserunt . Secunda est , quod nec loqui, neque discurrere , nec de ipsis loquutionem audire debemus. Tertia, & vltima est, quod non debemus iudicare, illum , qui nunc male agit, in illo malo perseueraturum: nam ita iudicando, peccatum esset. Quarta, & vltima regula est, quod de patentibus, ac indifferentibus, quae& in bonam, & in malam partem applicari possunt, certum in malam partem , vel voce, vel mente iudicium proferentibus, grauiis imum est peccatum : & in hoc consistit temerarii Iudieῆ temera iudicij sumna a , & cumulus ; di de hoc inquit Christus Do rijsumma, minus noster in Ioan. cap. 8. Vos secundum carnem indiciati , Ioan s. iego non iudico quemquam.
Sed hinc ad secundam transeamus . Verum dicite mihi, unde hoc malum, isteque error emanat, qui tam in hominibus, o mulieribus est frequensῖ ego inquam . Emanat a duobus falsis testibius, qui assidue apud nos manent; visio , Vel intuitus, scilicet, ecce 'nus: auditus, ecce alter. ille,vel illa
245쪽
ut sem & in bonam,& in malam partem interpretari potest: at quid
per. pu nρν facit λ quia a complacentia sua abest, illico ad temerarium recurrit iudicium , & in malam partem illud interpretatur. Socrater. Vnde Socrates aiebat: Octilos, ct nares iudieamus te Lies , quia Lape per i os decipimur . Et primo quo ad visionem , , Num. 14.I. vel is tui tum , ecce in Num. exemplum cap. 2 . ubi legitur, quod cum Balaam exercitus hebraeorum tentoria accessi D, set: quae cum aquam, Ventum, Solem, S tempestates omnes, campestriae aduenire consiletas, sint experta, nigra, lacerata, ac cm scissa , & consequenter visu turpissima esle existimandum est: attamen Balaam oculis ita pulchra, & venusta visa sunt, ut inde ea describens, nec venustum, nec pulchrum inueniatur aliquid, cui non compararentur, ea valles siluis
plenas , a limpidissimis fluminibus rigatas, cedros, Olivas,& agros appellans . Et demum, nullum est, quod oculis videatur formosum, cui, inquam, ea non compararet: Quam pulchra tabernacula tua Iacob: ct tentoria tua Israel, cte. Hoc autem non emanabat, nisi ab inuidia, qua ea proseque batur : quae quidem ita sibi oculos caligine offundebat, ut tamquam falsi testes, contrarium iudicabant. Herus erga E emplum ι suum seruu m hilarem se demonstrabit aspectu , super humerum eius manum imponet,&c. Statim hoc alia videntes dicent, seruum herum csse,& omnibus imperare. Quidam alter Religiosum cernet, vel aliquem alium cum aliqua mu' liere loquentem, illico male iudicabit; cur, inquam Z ob falsi testis intuitum, quem secum affert. Et quo ad auditum, omnibus fidem praestare, qui aliena Mundia, pisais, crimina tibi narrat, non debes, sed apud te esse oportet: muneia imauis, O dus enim cum inuidis, ac iniquis plenus exi stat. qui ad alie - norum criminum indillinctissima registra conficienda incumbunt, quod ne decipiatur, apud se peradesse est opus. Si mundus hypocritis, ambitiosis, S adulatoribus plenus non esset, sicuti est, eidem credere posscmus : sed haec crimina tot in homine,& in muliere impedimenta collocant,quod eis quidquid in proximi detrimentum, ac dedecus est, vel redundat, credere numquam, ac penitus debcmus . Deus omnipotens Gen. IS. 2 o. in Genesi c. ig. semel cum suo seruo Abraham versabatur;&ecce coram eo quaerimonia, & monumenta , & tabellae supplices comparent,& praesto sunt contra Pentapolim in sodoisma urbes et & tot, & talia fuere, quod Deus coactus fuit ipsi-
mei Abrahae dicere: Gamor Sodomorum miatiplicatus es . Et
246쪽
Et D. Gregorius 8. morat .c. 7. dicit, quod tutelligitur quia D. G etorius 8. res patens, claraq. erat: tunc Abraham inquit Deo et Domi 7-
ne quid acies eis λ N umquis perdes iussum eum impio λ Forsan punies eos, eosque destrues Pedetentim ait Deus am- Deoi in 'G-bulatur, & agitur ; di propterea prius d seιndam , ct oide, Solomaebo s vere clamorεm , qui vinitati me, opere eomptiuerint . μ μ γ'ν r Deus peroptime sciebat Adam peccasse; ta nihilominus antequam ad punitionem se conferat, vocat eum ς immo post D.ia, ., to-ἰ-
vocationem , ac interrogationem ei factam , quia in mulie- iisno aedis ardonem se apud eum excusauit, dicens et Mulier, quam desiIii seges: . mihi, cte. etiam ipsam vocavit: & quoni in mulier in ser Gen. 3. 2.pentem se quoque excusauit, inquiens : Serpens decepit me; eumdem serpentem vocavit,& maxima patientia ait Chry- D- λ ni sostomus sanctus voluit prius interrogare omneS antequam ad punitionem se extenderet. Cain interficit Abelem fratrem sutam, & Deus ei inquit: Cain ubi es Abe rater tuus o Domine non ne scis iniquitatem Cain , & Abelis bonita tem p qua re tu rursus scire vis quo modo se res h beat λ Vt d.Drusi.
nobis demonstret, qua maturitate ad iudicandum super nostri proximi causam accedere debemus . Tribus causis temerarie iudicandi peccatum graue est, & Iudicare temo exitiosum . Primum, quia Deo iniuria infertur, imperium t v eius arrogando : ipsius enim tantum est intueri, ac perscru . GP tari cordis intrinsecum . Vnde Hieremias cap. i7. aiebat: Prauum est cor omnium, ct inscrutabile, quis cognoscit iuua Hier, I p. 9. Ego Dominus scrutaus eor, ct Probans renes. Et D. Paulus :N olite ante t/mptis iudieare, quoad que Ueniat Dominus, qui ct illuminabit absondita tenebrarum , ct man feri ab t con X Cor. q. 1. Ita cordium. Secundo , quia est directe contra caritatemrroximi: nam ut ait Diuus Thomas Habere malam opi- β nionem de alijs absque sum cientia , & certa scientia , aliud
non est , quam spernere proximum , eique iniuriam afferre: quod quidem totum est contra caritatem . Vnde Christus Dominus noster loan. 7. Nolite iudicare fecundum sariem, Ioan. 7. q. sed iusium iudieium iudieate . Tertio , & vltimo, ob detrimentum quod de hoc redundat, & oritur in seipsum : sicuti enim tu temerarie alios iudicas, sic etiam iudicaberis. Vn- , de ipsemet benedictus Christus in D. Matthaeo cap. 7. ad hoc Matth. 7. r.
institutum ait: Nolite iudieare, Ut non itid cernιnι. Et Diuus Paulus Rom. 2. l n quo iudicas altoriam, te ipsum condemnas. Roman. . I.
Alcxander Aldasis ait in a. Par. Sumnae . quod aliorum ope
247쪽
rationes nobis ignotae sunt tribus de causis, ob principium, scilicet, medium , ac finem: ob principium, quia causam ignoramus,quae ad ita operandum ipsos mouet: ob medium, quia nescimus voluntatem , qua operantur et & ob finem , quia finis, quem habere debent, nos latet. Et ideo, cum, quamlibet operationem, quam faciat homo, vel mulier hae tres circumstantiae associentur, & prosequantur, necessario alijs ignota est, & consequenter ad eain iudicandam erratur, di peccatur: caecus enim non iudicat de coloribus . sepe tapius frater Leo, ex gratioribus socijs unus , quem inter fratres noster Pater, Diuus Franciscus haberet: in suae poenitentiae, ac sanctitatis primordio visionem habuit, in qua multos in morem processionis fratres pergentes vi-ciit; inter quos Beatus Bernardus Quincta uallensis Patris , D. Francisci socius, & discipulus: qui cum oculos candidos, ac fulgentes haberet quasi Sol, fuit a fratre Leone, altero socio dicti Patris Francisci, petitum, unde tantum splendor, tantaque in hoc Beato in oculis Iuxὶ cui responsum fuit. Quia ipse omnia , quae ab alijs fieri videbat, interpretabatur , & accipiebat in bonam partem. Si aliquem cernebat, qui vestem sua peiorem haberer, quamuis necessitate id em ceret , dicebat: En iste in paupcrtatis amore me antecellit. Si inde alterum sericis vestibus indutum intuebatur, aiebat. Forsan iste sub hoc splendido habitu, meo humiliorem, ac deuotiorem animum seruat. Et ita omnes, quas in alijs cernebat, operationes, applicabat , & interpretabatur in bonum. Et sic fugiebat, di abhorrebat malignitatem , temerarium q. iudicium:
bus hactenus satis diximus . Ite in pace
248쪽
De velocitate Dei ad remunerandum,& de tarditate ad puniendum. I. N abra' DVO EXPLAENANTUR:
uarum primum , quod Deus es velocior ad
remunerandum , .'Secundum , tardior
Nonne tu vallasti eum , ac domum eius, uniuersamque substantiam per circuitum, Ope- ribus manuum eius benedixisti, & possemo Iob. I. ro. eius creuit multa 8
larga, magnifiea, & liberalis est erga siros devotos, suosq. seruos Omnipotentis, ac immortalis Dei manus, Deἰ ma- aM quod non tantum eos de spirituali, modum δεberatis bus bonis , & gloria in alteram vitam verum etiam de bonis temporalibus, fortunaque persaepe premiari expectat et Et quamuis exempla continua sint, & plurima Abrahae, Isaach, . Iacobi, & aliorum multorum in sacra scriptura: unicum hodie habemus clarissimum in sancto Iobo,ubi ipsemet detemon eum cognoscens , inquit. Nonne tu vallasti eum , aedomum eius, cte. ac, si diceret. Tu domine huic homini
totam illam dedisti scelicitatem in hac vita, qua vir asticie potest.
249쪽
Deias omnia huis cur vita bona
Ab eontulit. Lectionis diuisita in rio capita.
potest . Et iure quidem et Omnia enim bona, quibus Deus
hominem hae in vita asscit, vel sunt circa personam propriam illius,cui Deus fauet, vel sunt circa domesticas lacu I- tates, ut est aurum, argutum,suppellectilia,& huiusmodi: vel sunt circa campestria, vel agraria,ut vineae, agri,viridaria,&similia: vel demum sunt circa pecora,vt boues,oues, cameli,& huiuscemodi: ct ecce omnia in hoc sancto Dei homine, di amico coaceruata. Et ideo quo ad personam, Nonne tu vaIIasi eum Sc. quo ad familiam, ac domum eius, quo ad dO- mellica,uniuersamq. subsantiam quo ad agraria,& campestria, eribus manuia eisia: de quo ad pecora , Elposse o eius creuit multa. Cernite vos si omnia amplectitur: & ego hine duo haurio ad rem nostra facientia. Primum est,quod Deus ad suos seruos premiandos velocissimus est. Secundum,quod e conuerso tardissimus est ad peccatores puniendos . Primum pro primae partis: Secundum pro secundae partis ma' teria inseruiet. Attendite.
q. Reg 6. II. Psal.33. 2. Nonne tu vat si eum,ere. quasi diceret,Diu Inum praesidium Iobum vallabat, custodiebat,muniebat:quare tunc vallari iustus dicitur, simul etiam significatur, paratos esse hostes humanae salutis ad nostram impugnationem, qui
nos obsideant,& circumeant,& nisi hoc munimento interiecto non posse mortales vlla pace, ac trari quillitate potiri: cuc nim Satan circuit,&obsidet,& inuadere conatur, experitur murum sta obstare,& undiq; negari sibi accessiim, prohiberi q. ne iustis noceat, quid si forte hoc vallu etiam pertineat ad pastoritiam custodiam, qua pastor circuit gregem suum, quaerens ne quis deuoret: atq; circuitiones lupi sua cura, &circuitione inanes reddat; Deum vero custodire homines sicut pastor custodit gregem suum,dixit Hier. 3r. Et licet aliqui hoc custodiae vallum ad angelorum custodi a reserat, qui dicuntur nos vallare,& cingere,de qua re non solum Origenes, velit etia intra nos multos esse Angelos, quibus animarum, corporumq. nostrorum cura, atq; custodiademandata sit. Unde accipit illud psal. Io 2. Benedic anima mea Dominia, O omnia, quae intra me fiant, nomini sancto eius. Sed etia saepius scriptura circa nos illas describit, sicut cum .Reg. 6. Syriis obsidentibus ciuitate Dothan vidit minister Elisaei molem plenum equorum,& currum igneum in circuitu Elisaei. Et illud Plato a. Immittet Angelus Domni in circuitu timo-
250쪽
tium eum , singulare pro plurali, idest, se Angeli immittent, Anaue diffundent, castrametabuntur in circuitu iustorum,ein - cιrca bonuentq. illos militari custodia. Et Hieronymus vertit ab heraeo, Circumdat Angelos domini in gyro timentes eum, eodem pertinet illa suae Ecclesiae promissa tutela in Ezechiel s. Circumdabo domum meam ex dis , qui militam mihi euntes, Fct reuertentes. Unde licet colligere iusti dignitatem , &pretium apud Deum , quem velit Deus perinde , ac seipsum sitis angelis circumdari, atque stipari: id enim est angelorum manus esse in circuitu Throni, & coronare, ac cingere suum regem, sicut scribitur Psalm. 88. Devi, qui glori Psal. 88. 8.eatur in concilio sanctorum: magnus, ct terribitissuper omnes, qui in circuitu eius sunt. Attamen melius est hoc praesidium ad Deum ipsum referri cum emphasi illius pronomi- D re pM nis tu; quasi dicere velit, tu ipse pro muro, & Iobo, & do- --'Isin ινδεν
mui eius. Tuam ergo custodiam , atque potentiam exper- ' tus sum in illo defendendo , meque prohibendo, ne cum illo colligerem , aut proprius accederem tentaturus e verEhoc quoque dicit daemon : nam videtur Deus grati animi vicem rependere hominibus . esit enim quondam Dei populus excubias, & custodias instar valli, & muri in circuitu Dei , cum castrametabantur filii Israel per gyrum tabernaeuli foederis: ut in Numeris dicitur: nunc nos iIle coronat, & vallat iustum suum Iob, ae domum eius mur ea eliis-
non ob aliud ut dixi nisi , ut citissimum , & promptissimum remuneratorem bonorum operum iusti suis k. m. ostendet.
Temporales Domini antequam suos seruos mercede assi-eiant, diu volunt, ut ipsis ijdem inserviant i & interdum vel non largiuntur eam, vel eamdem differunt usque ad postremam senectutem. Non ita Deus agit, qui videns, quod vix operati sunt, vel bene agere incipiunt, statim ha-
bet paratum mutuum, ac retributionem promptam. Ad ml- Eccl. II. 2 .rabilem Ecclesi r. Benedictio Dei in mercedem iussi festinat. Scitote ait sapiens quod Deus suos non premiat, sicut Deuσμον Mupremiat mundus , qui usque ad ultimum cunctatur ; & p prius hiatum exhalare facit, ut dici solet, quam de tuis la- ' 'boribus tibi praemium praestet; sed sestinat, currit, praeue nit tuas bonas operationes . Agricultor in humum semen , atque frumentum spargit spe inde aecipiendi suo tempore fructum, ἱ dc ideo necesse est , ut patienter