장음표시 사용
261쪽
Misericordia opur Dei, Iuntiaepus alienum G
Pi. O . . Ps. ID. . Misericordia Dei plura sunt opera, quam Inopitia.
Iios tuos , quemadmodum gavisa, cte. sic ait. Nam Detri inuitus compeuitur eum magno dolore pereatores damnare : non enim iis dolet, quia ipse ab eis ossenditur , s squia quasi viventer cogitur perdere aliquem, qui omnes eupit saluare et . nam quemadmodum in nobis alienum es benefacere ; sie ct Dei contra naturam eis malefacere , aut perdere . Haec ille. Ideo apud Isaiain r8. Vbi misericordia opus Dei , punitio opus alienum ab eo nuncupetur his verbis . Ut faciat opus suum , alienum opus eiud , Ut operetur opus suum , pe regrιnum es opua elud ab eo . In quem locum Diuus Hieronymus contra ipsos , inquit, irascetur Dominus , ut ja, elat opus Dum d non eis enim opus domini perdere quos creauit , sed facere opus alienum ab eo , Ut puniat, quι e Isaluator, in eumdemque cursum Thre n. 3. Non enim humi hauit ex corde suo, ct abieeιt Mios hominum i idest , non esteordis sui punire, sed id facit prouocatus: quomodo enim ex animo dicitur punire, qui Genes. 6. laetus dolore eordis intrinsecus , delebo, inquit, hominem , quem erraui et atque hanc promptam, S: facilem ad miserendum naturam, Christus, ubi prius natus est, ostendit: ea enim ipsa die, qua filii in cruee meditus , Romae in Transhyberinam regionem fontem olei voluit scaturire, quam integrum diem sine intermissione manavit, ut argumento esset, ipsum , ubi primum in terris pedem posuit, simul dexterum misericordiae pedem quam primum ostentasse, atque suae clementiae , α misericordiae sontem aperuisse : ex quo omnia beneficiorum genera continentur, dimanarent. Sic scribunt Sabellius.&Platina in vitis Pontificum cum de Iesu Christi natiuitato loquuntur: quamquam hoc prodigium non ipso die ortus Christi, sed multo ante accidisse probabilius videatur: que admodum testatur Eusebius in Chron. Paulus Diaconus libro 7. de gestis Roman. Paulus Orosius lib. 6. cap. I s. qui addit huiusmodi signum gratiam per Christum effundendam portendisse . In eumdem sensum dicitur in Psalm. Ir . Misi iura δε- minus, ct iustus , ct Drus noster miseritur. & Psalm. iii. Misericors, er miserator, ct iusus dominus. In quibus locis pro uno titulo iustitiae , duplex misericordiae ponitur , ut intelligas plura esse misericordiae opera . , quam iustitiae: & quod libentius dominus miseretur pec catoris
262쪽
eatoris, quam de illo sumat vindictam . Ides 2. Regum 8. 2.Reg. 8. 2. dicitur, quod Dauid mensus est duos funiculos ad mortificandum : & impleuit funiculum ad viuifieandum , ut plures vitando saluaret, quam occideret, quasi volens ostendere , quod pronior erat ad misericordiam , quam ad iusti- Deus pronior adtiam: non enim impleuit funiculum , qui ad mortem destinatus erat, quod quidem multo melius de Deo nostropo pv' ς' - test annui qui licet funiculus duos habeat, unum iustitiae, alterum misericordiae , attamen funiculus misericordiae maior est , semperque impletur; & funiculus iustitiae
aliquando relaxatur: ti illius mensuram non implet, mad illum peccatores conuertantur. Vnde Sponsa Cantic. Cant. I. a. I. . canit. Oleum es sum nomen tuum : siue ut alia littera habet Vnguentum e fum nomen tuum. Ideo adolescentula dilexerunt te et per oleum enim , aut unguen- inlisericordiatum misericordia designatur. Et quia Deus unguenti, & per ρleum aes olei naturam in mansuetudine . & lenitate imitatur i g r
ideo animae nostrae illum diligunt , illum sequuntur , &ad eum accedere non dubitant. Vnde Regius Vates psal. 33. Aecedite ad eum, ct illuminamini , O facies vestra Psal.33. 6.
non confundentur. Iste pauper elamauit e ct dominus exaudiuit eum: quasi dicat. Accedite ad lumen misericordiae eius , si illuminari, & de tenebris peccatorum ad Deus Iumea milumen gratiae eius transferri cupitis . Et confidite, quod sera riα -- non confundemini in die nouissimo, sicut confundentur omnes illi, qui ad Deum non accesserint. Ego enim
cum pauper essem; & despectus , peccatisque irretitus, ad eumdem accessi , & pro venia sum deprecatus , qui & exauditus sum , & cum misericordia susceptus , sed non dissonat a proposito nostro versio felicis , qui sic ait. Respexerunt ad eum , ct eumνrerunt , ct iuuminati fuere e vultus eorum non confundentur : illius enim vultus non confundetur in iudicio; qui ad eum, . . accedit, non quomodocunque, sed currens, & velox, qui poenitentiam non differt vanis speciebus praepeditus, Poenitens qui nodi blandicijs carnis , & mundi deceptus. Non enim is α ς ni en-
procrastinandum est in poenitentia et sed opportuo Q s .pD ad δε ιλpropere agenda , ne postea confusi impcenitentes ani Dei Tribunal praesentemur. Dicitur enim Ecclesiast. 32. Eccl. 3 a. et q. Ante grandinem praιbit corruscatio , ante vere cundiam prattit gratia . . Locum hunc interpretans
263쪽
46 Daiam misericordiam effunderes iustitiam Π-- νε dieitur .
incognitus se per psalm. a s. dicit, quod per eorruseatio nem . quae luminosa quidem est, sed breuis, nisi peccati de Iegatio intelligitur: quae ad momentum apparet Iucida , sed subito transit , quia Iaus impiorum breuis ; sed grando,
qui hanc sequitur eorrustationem , est poenae peccato debitae grauitas i aute grandinem enim praecedit corruscatio, qui culpae r cena in praecedit, & ante verecundiam praeibit gloria . quid enim verecundia , nisi aeterna confusio significatur quam praecedit gratia et quia ad illam eonsiderandam, ut timeatur, nos diuina gratia inducit. Colligamus ergo ex ijs, quod tanto maior erit verecundia, & confusio. quam patiemur, si ad Deum illi eo non conuertamur: quanqto maior est eius misericordia, quae nos iuuitati & .gratia aquae nos praeuenit.
Ex hoc prouenit, quod ubi Deum misericordiam effundere , iustitiam sillare dicitur. Unde Ezechiel ao. aiebat. Fili bomisis pone faciem tuam eontra Diam Ausri,ct silla ad A rimm . Non enim dictum est prophetae effundo , sed stilla ad Asricum , quia ferino est de supplicijs ad Africum inserendis , quemadmodum in illum Deum obstru uit Diuus Hieronymus: ut non, inquit, tota Dei ira videatur effusa; sed stilla quaedam, & pars. Si autem stilla tantae saeuitiae est , quid in totis imbribus existimandum erit λEodem sensu dicitur eidem Prophetae cap. 31. Fiti hominis pone faciem tuam ad Ierusalem , er II ilia ad sanctuaria . Et Daniel 9. Stiuauit super nos maledictio , ct detesatio, qua scripta est in hb. Me i servi Deι, quia peceauimus eiecur enim stillari dicitur maledictio , Deique ira Nimirum, quia ex phialis funditur, quae angusto sunt ore: hoc est, ex diuinis iudiciis, quorum ora misericordia comprismit: & ideo angusta sunt, &stricta, ne fundant, vel stillent iram. Misericordia enim est, quae diuina iudicia constringit, & temperat iuxta illud psalm. 77. Irae autem es missericori : ct propitius fra peccatis eorum, O non disperdet
ιos . Cuius rei statim ratio subiungitur verbis illis consequentibus. Et abundauit, ut auerteret iram suam et O recordatus es , quia caro sunt. quo loco illud abiandauit ad misericordiam pertinet, quae abundat super iram, quia Deus semper plus miseretur, qtiam irascatur. Itaque non abundauit, ut perderet, sed, ut auerteret iram suam , eam qui constringeret. Et quamuis iuxta proprietatem linguae he-
264쪽
hraeae, Ahid, non accendit omNem iram ritiam , fgnificet, nul- Iam iram accendisse, sed totam auerti illa,& rem Isisse: tamen . r. I a. . alij ita accipiunt, ut non omnem iram, sed partem aliquam accenderit; atque adeo iram per misericordiam temperaue rit, pluatae q. os magiS compresserit. Hinc est, quod Apoc 3 3. Apoc. i s. . Phialae plenae ira Dei dicuntur auruae; quoniam ex amore , tamquam ex aurea phiala diuina in nos ira, atque animad- Phiati sit γάλuertio procedit eum: nos in hac vita castigat, ut corrigat. θν re ρ - , , Itaq.: cum punimur1 aestimare debemus eiusmodi supplicium se dici παν. . esse veluti pretiosum opobalsamum, quod ex phiala tim ditur aurea; sicut e contra maximi supplicio loco ducere, cum pec- . i. i. cantes minime punimur.
Ideoq. ipsemet Deus occasiones puniendi vitat, iuxta it Malach. . s.
Iud Malach. q. Ecce ego mittam vobis Eliam prophetam antequam Geniat dies Domini magnus, horrib:tis et edi conuertet Dες .e si, inor patrum ad ioi , ct cori torum ad patres eorum, nosor I G eni, Otat. D Oeniam , ct perctatiam terram anatbemate . Hoc est , init.
tam Eliam , ut conuertat cor patrum ad filios , di cor filio rumi ad patres ; ut qui tunc increduli fuerint, eamdem fidem . accipiant, quam . antiqui patres habuerunt; & ita patres, &fili, seiptas mutuo diligant, nec percutiam terram. ana thema te, idest, separatione sempiterna. Cernis Dei misericordiam mur mire. E leo spectare, ut, ne cogatur impios punire: iccirco missurum η ς' , ct Eliam ' Enoch, & Eliam , ut homines praedicatione sua conuertant, R irae diuinae subtrahant . Simili assectu dixit Dominus Exod. 33. Mittam percusorem tui Ametam non enim= Exod ,..1. ascendam tecum, quia populus durae ceruicis es, ne forte disperdam te in via. Itaque modis omnibus vitat Dominus Dὸuim,dis orio casiones puniendi. Hinc est, quod antequam impios puniat, ribus mirat Miseius amicos , di prophetas de punitionis tempore, & modo sit e luntra iaprae monet. Vnde cum de suo populo aut puniendo, vel ut se in tantis minis deterrendo a peccatis statuit, prius omnia prophetis reuelauit, eosque monuit, quod si praecatores, &interuentores cito non adsint, merito conqueritur indulgentis limus pater,ac benignissimus iudex: atque ex illius nominae Isaias 5 . in insigni illa pugnati clade, dolens, ait: Non is a. M. p. est qui invocet nomen tutam , quasi dicat, Non est qui te inuocando, tuamq. clementiam tibi, quasi in memoriam reuocando , te reuocet a supplicio. Non est qui clamet, Deus optime, ne stringas gladium , ne sirictum iam, atque splendentem extendas in populum tuum. Non est, qui consur
265쪽
gat, & teneat te , quod videtur colludere cum illo Abrahanai gesto, quasi per antithesim: amatiit enim Angetas Domini dicens, Gen. 22. Abralam , Abraham ne extendas mavincim tuam super puerum. At extendente Deo manum, de aris
ripiente gladium , non est qui invocet illius nomen, & teis at illum . d enebat porro Moyses Deum, cum diceret: Dimitte me, Ut irascaturfuror meus contra eos . Moyses autem orabat Dominum Deum suum . Hinc mansuetissimus Rex ille iuxta cor Dei valde opportunas Abigailis preces gratulatus est, dicens : Emedimi Dominus Deus Israel, tui m sit te hodie in occursum meum .di benedictum eloquium tuum. Et benedicta tu, qua prohibui ii me hodie, nὰ irem adfanguinem, ut UIescre, me manu nua . Quod si praeter morem statuat, nullius precibus aequiescere, dolens ipse indulgentissimus parens, ait Ierem. 8. Ecce ego mittam vobis serpentes regulos, quibus non es incantatio, c. haldaeos videlicet, quorum morsus, atque impetus, quod Deus sic decreuisset, nullius prece, aut oratione comprimi, placari, aut debilitari possit: Et mordebunt Cos , ait Dominus, dolor meus superdo rem, in me cor meum moerens super contritiones lia populi mei, contritus sum, ct contrisatus , Livor obtenuit me. Huc etiam spectat illud eiusdem Iob 1 . Quis mihi hoe tribuat , ut in inferno protegas me, ct abscondas me , donec pertranseatfuror tuus . Vbi est notandum Iobum in hoc loco non postulasse aliud perfugium , aut latibulum, quam it. lud ipsum, cuius furorem timet, & fugit,& quem latere cupit , nimirum Deum timet, & latere desiderat , di precatur, ut ipse Deus illum abscondat: scit enim neminem alium ponse nos abscondere, & subtrahere diuinae irae, non caelum, non in sernum , non maris extrema, non tenebras ipsas. Vnde Psal. a 38. Si ascendero in Gaium tu ilhe es r s descendero in infimum ades, cte. Ergo quod de diuina caritate dum nos flagellat, dixit D. Gregorius in Iob i . Vna manu protegit S sustentat, altera percutit. Idem nunc dicendum, una manu protegit,& abscondit, alia irascitur, & quaerit quem percutiat , & prosternat. igitur miscricordia nos diuina, diuinae irae subtrahi essicit. Propterea enim inter Cherubim Deus in propitiatorio sedebat quod erat arcae operculum aureum, in qua lex, & tabulae, quae in arca erant, tegebantur,& quasi occultabantur. Nam lacus altera manu legem proponit Omnibus seruandam, lumine, igneque vindictae de transgressio. mbus
266쪽
nibus sumendae corruscantem , & sulfurantem. Vnde Deu-tet. 33. dicituri In dextera ius ignea lex Altera vero ma- Deut. 3 3. a. nu operit. & oceultat legem , & illius transgressiones propitius dissimulat. Qua re beatos illos praedicat David Ps 3 r. Quorum remissaesunt iniquietates; ct quorum tecta sunt pee. Psal. 3 i. r.eata, idest, qui propitiationem, veniamque peccatorum obtineat a Deo , residente in operculo arcae, quasi aream illam tegente, di operiente, de legis transgressionem, atque seueritatem occultante, trans restoresque protegente, abscondente ab ira sua : licet enim pho me iustitia , & sanctitat impietati, & sceleri fauere, aut patrocinari nulla ration possit: sed tamen pro sua bonitate, & elementia peccatoresu suae irae , & iustitiae seueritate abscondit; & nostra delicta pro paterna sua erga genus humanum caritate operit, & disefimulat, iuxta illud Sap. II. Dissimulans pereata hominum Sap. II. 2 propter poenitentiam, eadem hominis adiuina ira, & seueritate protectio , alijsque translationibus, ut EZech. i 6. Ex- Ezech. I 6. t pandi amictum meumIuper te, ct operui ignominiam tuam Et Isai. 38. proiecisti post tergum tuum omnia pecca- Isa. 3 8. 17.ta mea . Et quidem his omnibus rationibus homo absconditur, & occultatur, ne diuinae seueritati, atque iustitiae pateat; deturque commeritis suppli-eijs :& hoc, quia Deus iram suam stillat: misericor- diam λ
267쪽
IN aTA NECESSITAS TRIBULATIONI s
. ad iusti persectionem explanatur quae in patiente tres pretiosissimos refert essectus i Primum, qui, aperit octi lo, illius ad cognitionem Ueritatis: Secvndum , quia di - Dinum conciliat umorem Certi ultimum, quia gratiam, binam inser ,. '
Iob i.li Sed extende paululum manum tuam, & tan e*RR ιδ, quae possidet, niti in faciem
let γ 00iorem , & propositionem suam , ad consequentiam, & conclu-
sionem denique descendit. Praemis- sa, & pros psitio fuit sicuti dixi in transactii Per teste Numquid fru- I tu - , scilicet iob timet D tim 3 idest, ibi, timebat Deum, eique 'nseruiebat, hoc veram sanctitatem ,& bonitatem Iobi no x xedolebat: sed omnia haec operabatur ob beneficia , quae in eum amina sua manus contulit, ct ii sum collaturum sperabat: modo consequentia se
268쪽
Damo quidquid dieiι, ct agit, ἀ
necessaria est. Lemonis diuiso
quitur: &, haec est, scilicet, sed extende manum tuam, ct tange cuncta , qua pos det, o c. idest , reuoca manum , incipe ferulis, ac tribulationibus eum afficere : tolle ab eo tantam illam felieitatem quam in eum contulisti; &videbis, quod non tantum tibi inseruiet, & te adorabit rsd in faelem benedixerit tibi. Et quidem quamquam daemon hoc in loco quidquid dicit , praua agit intentione , & malignitate , & inuidia , quam habebat erga sanctitatem Iobi: nihilominus verum dicit,& iure utitur: tribulatio enim non modum utilis est , verum necessaria Dei seruis existit: quae quidem in ipsis tres generat pretiosissimos effectus. Primus quorum est, quia notam facit & homini, & mulieri rerum is veritatem . Secundum est, quoniam erga Dei amorem ia- flammat . Tertium est , D ultimum , quia permipsam gratia acquiritur ,& gloria. Haec autem erie hodiernae Lectionis
SEd extend/ manum tuam, De. Et quidem quod tribulatio necessaria Dei seruis sit, clare patet in Tohia c. ia. Vbi postquam ipsemet sanctus Tobias orbus, pauper, tribu - Tob. . II.
latione tentus , & illusus, etiam ab ipsam et uxore euasit et . volens Spiritus sanctus declarare , qua ratione tanta mala, . - .
tantasque molestias passus est, ait ei Angelus Raphael: oia
aeceptus eras Deo,necesseisit,ut tentatio probaret te e ac si diceret, Tu, cum sis Dei amicus,& seruus, oportebat vi tribu lationis, ac molestiae affectum fuisse. Moyses populo hebraeo, commemorare vult beneficia, quae Deus in eum contulit, liberans eum ab AEgypto, & quod ideo dicit: Reeordaberis euncti itineris , per quod adduxit te Dominus Deus tuus quadraginta annis per desertum, ut a b geret te, atque tentaret . Magnum quidem . Vult Moyses commemorare populo tantum beneficium , quantum est id, quo a seruitute Pharaonis liberauit ; attamen concludit hanc gratiam sibi largitum esse, ut ipsum tentaret, & tribularet: Scitis ne propter quid put disceremus tam necessariam esse tribulatione Dei amicis, quod inter particularia eius insignia beneficia ipsam come morat. In Act. Α post. e. s. ait Deus Ananiae: Vade, ct quaere Actor.'. II. in domo Iti e Saulum nomine Tarsensem, quoniam vas Hectio- miseri mihi. Ego enim osendam illi, quanta oportet eum pro o nomine meo pati: tantum in eum confert beneficium, ut vas
electionis eum decernat et di inde concludit, quod hoc agi ,
Tribulatio tau quam banescaemrn sacra Scriptaera recensietur.
269쪽
ut pati, tribularique debeat: non propter aliam , inquam. TriJutatioηis causam, nisi ut necessitas demonstret tribulationis, qua se ne ΟΠ i. homo facit Deo carum, iucundum, & gratum. Et iure quidem , nam non est discipulus super magistrum. Filii patris Chrimi patὸν, vestigia sequi debent, & discipuli praeceptoris r Christus no-Opr Ῥιor no strum caput, Pater noster , nostrique praeceptor extitit; ipse passus est : nos etiam igitur pati debemus . Hoc illud est , quod D. Ioannes c. I. innuere voluit, cum loquens de Chri- Apoe. 1. 8. sto, ait : Haec dicit primus, ct noui mus, qui fuit mortuus, ct 'iuis Graece est, vixit hoc est post mortem resurrexit et huiusmodi inscriptione animatur Smyrnensis Episcopus ad labores ; quorum magnam siluam, multamque materian Synagoga fatanae suppeditabat, serti, & inuicto animo per ferendos. Quae inscriptio ad hoc persuadendum tres ratio christi magni- nes continet. Prima ducitur ex Christi magnitudine, &potudo, c,pρteu, tentia , qui possit ijs, qui propter fidem, Se virtutem vitae se discrimini obiiciunt, opitulari; immo, & vitam , si eam amittere contigerit, restituere, hoc sensu, huc animum despondeas, si in capitis distrimen pro nomine meo adducaris: immo ne si mortem ipsam inimici intentent,& afferant, cum Christus pris/ἰ- ego sim , primus, ct nouissimus , idest, A*ba, edi Omega , pium, s. omnium rerum; atque adeo omnia, quae sent, & erunt, potestatis amplitudine coercens, vimq. habens omnia pericula propulsandi: quod vel ex eo potes intelligere, quod ego ipse mortuus fui, & resurrexi, in hunc sensum interpretantur Rieardi.a d. s. hunc locum Riccardus de sancto Victore, & Beda, qui illud Vrctora primus, ct nouissimus sic exponit, idest, qui omnia creauit, & omnia moriendo initaurauit. Aperta, inquit, praefatio patientiam sua ro . Et Rupertus, qui illud primus , &nouissimus non principium, & finem interpretatur, sed ad humanitatem, & passionem reseruat: quasi Christus in hunc modum loquatur. Verum quidem est te propter fidem, &iustitiam pati: sed si ad illum respicias, qui, cum esset apud chr ur primus Deum primus, idest, pretiosissimus,omnique honore digni D. 'D mμε. simus apud homines: tamen ita nouissimus,ldest, vilissimus,lsa. 33. 3. & abiectissimus fuit , iuxta illud Isaiae I 3. Vidimus eam δε- spectum, ct nouissimum virorum: quod omnes in tribulationibus antecellit. Gen. 3 Huc spectat illud Gen. 3ς. ubi de morte Rachelis tractans Beniamia flatis, dicitur: imminιnte iam morte voeauit nomen siij sui Bo- noni , idest, silius doloris mei. Pater vero appellauit eum .
270쪽
B niamin, id est, filius dexterae . In quo loco non modica in , fertur occasio dubitandi, cur Rachel, dum peperit filium , dederit illi nomen Benoni, idest , filius doloris. Iacob vero pater eius vocavit illum Beniamin , id est, filius dexterae λAliqui dicunt, quod mater imposuit ei nomen doloris, quia
eius causa mortua est ; pater vero nomen dexterae, ad expri. mendam eius potentiam , & sortitudinem ex morte eius carissimae Rachelis; sed melius, & facilius respondetur; quia iustus in hac vita dicitur Bemni, id est, filius doloris propter amictionem , de tribulationem , quam patitur; sed in alia vita, dicitur Beniamin filius dexterae propter beatitudinem , quam merebitur, quia in iudicio ad dexteram collocabitur. Hinc est, quod omnes ferE eius amicos, & dilectos voluit Deus, ut tribulationes , & flagella paterentur. Unde Genes. 22. Iussit Abrahant, ut immolaret filium. Tolle, inquit, tum tuum, quem diligis Isaae, o vade in terram visonis, atque ibi o=res eum in hoo Lium super Unum montium, quem mosi uero tibi. Sed numquid tetauit Deus Abraham, ut aliquid disceret,quod prius ignorauerat λ Abiit. Sciebat enim optime fidelitatem serui sui, eiusque virtutem nouerat; sed, ut haec mundo manifesta fierent . Vnde verba illa a Domino prolatae Nunc cognoui, quoi timeas Dominum, sic interpretatur Lyranus: Nunc alios cognoscere feri, quia timeas Dominum. Haec ille. Vel, ut ait Paulus Bursensis metaphorice accipienda sunt haec verba equia Deus se habuit circa Abraham per modum tentantis , qui vult accipere experimentum de aliquo ignoto . Contingit, quod ante oculos nostros instrumentum musicum asse ratur variis coloribus depictum, S summo ingenio elaboratum , monocordium, vel clauicordium, di statim multis de illo experimentum sumere, illudq. tangere, ut appareat Omnibus , utrum interior musica exterioribus picturis correspondeat: quod si chordae illius non sint bene temperatae, nequaquam illud potestis serre; at, si vocum consonantia , &harmonia exteris coloribus conformatur, illud summis laudibus efferetis: sic nimirum iustus nihil aliud est, quam diuinum quoddam instrumentum virtutibus, meritis, S gratiarum praerogatiuis depictum. Et quia sunt etiam hypocritae eisdem coloribus , quantum ad exterius ornati, di eamdem sanctitatis imaginem repraesentant; vult Deus laboribus, di calamitatibus illos tangere, ut eorum virtus magis, ac