장음표시 사용
351쪽
Ad iudieia εαοι decretali, serus s. causa . seeundum Closs. similiter in illo iudicio Christi finali, erit iudex Christus , actor diabolus.
rei peccatores, testes Angeli, instrumenta conscientiae, vel scripturae, & scientiae diuinae , argumenta, peccata paten-
. tia , vel ipsae creaturae contra peccatores commotae. Vnde
: M q* I Isai. i. Iud etiam gentibus profert. Praeterea in iudicio nostro praecedit citatio, nempe monitoria, praeceptoria, α peremptoria: sic erit in Christi iudicio, ut habetur i. Theser i non I sal. . itf IDominus in itissu;ecce citatio. Praeceptoria Psal. 7. Psal. 7. . Exurge Domine νο pracepto, quod mandast: S agoga populorum circumdabit te: Et propter hane in altum regre- I. Thes . . I 6 dere , Dominus iudicat populos. Sequitur Paulus : Ini re Ioel 3. I a. Archangeli ; ecce citatio monitoria, de qua etiam Ioel 3. Consurgant,stasendant gentes in vallem Iosaphat, quia ' ibi sedebo, ut iudicem omnes gentes. Postremo subdit Paulus : In 1 ba Dei descindet de caelo, ct mortui, qui in Chri-Lio sunt, resurgent primi; ecce citatio peremptoria. MApocalyp. io. Ioannes vidit Angelum, stantem super ima- Apoe. Io. I. re, de super terram et Et eleuauit manum suam ad eatam , ct iurauit pιr viventem in facula saeculorim, quia tιmpus ampliud non erit. Tertio loco, in iudicio humano sequitur examinatio. Sic in illo fiet examinatio non solum de commissis peccatis, sed de omissis operibus, non solum de e ternis actionibus,& locutionibus: sed de internis etiam co-Pom. a. ro. gitationibus. Unde Paulus Roman. a. In die eum iudieari, Deus oecutia homirn emn m Euangetium metim : ct h nedixit occulta hominum , quia quoddam est opus Dei, α hominis , sicut opus iustificationis , ad quod interuenit no- , , t strum liberum arbitrium. Et quoddam solius hominis, scilicet, opus transgressionis, & peccati; & hoc solum erit opus, quod iudicabitur, dc condemnabitur. Quarto, Mpostremo in iudicio humano sequitur sententiae prolatio
contra conuictos. Sic fiet ibi: nam reprobis dicetur: Ite S/Mὸntia A f maiadiecti in ignem aeterniam. Quae sententia erit statim exe-nao iudi erit cutiua; nam illa sententia est verε executiva, quae nullo au- Π m - - xilio iuris potest subleuari, videlicet, neque per appellationem , neque per supplicationem , neque per querelam salsi, neque per integram restitutionem, non per appellationem , Psal. 7. I 2. quia ultra Deum non datur alius iudex: Deus iud x iustus , jortis, ct Patiens. Fiat. 7. Non per supplicationem, quia ibi Eccles. II. a. preces locum non habeat , Lignum, in quocumque Ioco ceci-
352쪽
disit, ibi erit. Ecclesiast. Ir. Non per querelam falsi, quia Deus non potest decipi, cum sit prima veritas. Ultimo, di postremo per integram restitutionem: Imposubrio es enim eos , PUrmessunt: iuuminati , &
postea sequitur,ct prolaps suist, scili
cet, in finalem impcenitentiam, seu sententiam, ru sus re- nouari ad poeniten- i t tiam,&r. H i , trium . memoria dico, vim habere debent omnes a terrenarum re rum assectibus P . t reuoca-
353쪽
tria explanantur. Primum, mors peccatorissaepe a Deo breuis e citur . Sec*ndum, mora nucatoris dicitur pes sma . Tertium, e conuerso mors iusti, dicitur mors in
Adhuc loquebatur ille; & ecce alius intrauit,& dixit: filijs tuis, & filiabus bibentibus vinum in domo fratris sui primogeniti, repen
te ventus irruit a regione deserti, & concus sit quatuor angulos domus, quae corruens
oppresit liberos tuos, & mortui sunt: & es. fugi ego solus, ut nunciarem tibi.
EVAM QV Α M elarὰ animaduertan- tur, & cernatur in singulis suis actionibus, & operationibus , calliditas , iniquitas , ac saeuitia huius nostri infernalis hostis in nos r nihilominus in ordine, ac modo, quo utitur in tentando , ac persequendo hunc no- sirum sanctum Iobum, magis operari videtur, quam in qualibet alia oceasione, ac persecutioae: nam, cum prius ei abstulerit om-
354쪽
nia armenta, ac pecora , & intersecerit illorum custodes , tandem , ut vehementissime malum, ac dolorem augeret, curat, ut filijs una masculis, . ac feminis in primogeniti do mo edentibus , & bibentibus, maximus, ac vehemens oriatur ventus, qui quatuor domus angulos omnes concutiens,& quassans , corruat, & cunctos simul opprimat, obterat, &confringat. Quae quidem persecutio cum postrema sit extrinsecarum , quas iob passus fuit, possumus dicere ceterarum omnium esse epilogum; quoniam non tantum in uniuersali, & in communi considerata,primis per maior, & acerbior est: verum nonnullas continet circumstantias , quae ingrandescunt eam,maioremque mirifice admiratione faciunt: Primum , propter filiorum amissionem , quorum amor smnes alios antecellit. Secundo, quia tam veloci, ac repentina morte eos afficere facit, quod nullum potest remedium afferri, aut opponi. Tertio, quia facit eosdem mori edentes, di bibentes , ablato a sancto Iobo tempore, in quo ipse ob aliquam imperfectionem in conuiuio perpetratam sacrificia offerre solebat. Quarto, quod cum essent mortui omnes , qui domi erant; nam cuncti oppressi , & confracti remanserunt ; & quod verum sit, ille qui ideminet nunclauit, ait se solum remansisse: nihilominus nisi de filiorum morte
mentionem facit, ut ei tormentum maius, maioremq. ad 'dat moerorem . Quinto, eos mori facit ita , ut desermatis, de fractis, nec etiam cognosci, ac distingui poterant,ut aequale eis sepulcrum daretur. Sexto, ut suspicione affectum eum Deo redderet, quod, scilicet, ipsius amicitia non uteretur: nos enim scientes, ventum, praeter quam Dco, nulli obedire, ab eo profici scentem, ergo in Iob propter perpetrata crimina indignatione tinctus existebat. Omnia, inquam, acerbissima , & sancto Iobo extremum afferentia dolorem. Ab hac littera sacri Doctores circa ventum , qui domum concussit plura excipiunt. Primum, hunc ventum,quem ad modum de igne fuit dictum, realiter non extitisse ventum ,
sed hac forma fuisse daemonem , immo plures daemones per quatuor domus angulos distinctos, vel possumus dicer ,
esse ventum ab ipsom et daemone motus impetu causatum es, di quoniam e deserto egrediebatur australem existere veri, tum . Sed hoc relinquendo,in consideratione repentinae mortis filiorum seriares adest; quae licet hic alia propter mysteria permissa fuit: verumtamen maximum nobis timorem afferre
Diabolus in pre sequutione tibi magno ' μι υ artificis .
355쪽
iam, is ditis. aikrre debet , & horrorem I & ideo duo hac in lectione est in duo capita , plicabimus huic consouantia materiae, idest, quod Deus ob perpetrata peccata eam permittit: & ab homine, & muliere tempus aufert iam pristinum concessiim. Ulteriusta quod mors peccatorum horrida mors est, multisque plena, cumulataque laboribus . Attendite.
D. Hieron. in quas . Deus breuiauis tempus propter pe .catis. Laenerationi uti iatore Noe .
o ad primum , quod Deus saepe saepius peceatoribus
repentinam, S subitaneam permittat mortem, vel ad minus propter peccata breuiet peccatori tempus,
hoe liquido a sacris colligitur litteris, signanterque ex illis
verbis Genes. 6. Vbi loquens de generatioue illius temporis, dixit Deus Noe . Erunt dies tutus centum viginti annorum. Quae quidem verba, ut bene intelligantur, notandum est, in hoc loco loqui de spatio temporis ad poenitentiam concessi illi generationi usque ad diluuium, non autem de aetate singulorum hominum, sicut docent D. Chrysost. homil. 11. in Genes &D. Hieronymus in quaest. ubi ait: Non humana Oita Ot multi errant )in centum viginti annos contracta ἐλfd generationi illi centum Uiginti anni ad poenitentiam data sunt: β quidem inueniemus , quod post ditauium taxerit
Abraham centum septuaginta quinque: quia Uero poenitentiam agere contem serunt, voluit Deus temporis expectare δε- eretum ; sed , viginti annoru palys amputatis, induxit di-Iuuium anno centesmo agendae paenitentiae destinato. Haec ille. Vbi cernis Deum breviasse illi generationi tempus propter peccatum ; quod clare videri potest in computatione annorum: nam ea comminatio facta fuit anno quinquagesi,mo vitae Noe, ut in Genes. 7. patet. Diluuium autem coepit sexcentesimo anno aetatis eiusdem, ut ibidem videri licet . Ergo viginti annis deletis. Huc spectat, quod dixit Eccles I9. Tolletur de numero anima eius. Et Regius Vates Psal. s . Viri anguinum, er dolos non dimidiabiant dies suos. Vnde est illud Eccles. 7. Nὰ impie agas multiam, ernoli esse fultus, nὸ moriaris in tempora non tuo. Et quidem quam magnum sit malum, & detrimentum is quod homo, ac mulier recipit,dum ab eis pars temporis a Deo sibi concessam, ausertur, videtur, & animaduertitur a pretio, ac ab ipsiusmet temporis virtute, iuxta illud Gen. r. Fiant Iuminaria in mamento eati, ct dividant diem , ae
356쪽
cito uo Dεus duo luminaria magna, luminare maius, Et prae- ιι nocti, ct seius, cte. Ex quo loco maximum vero pre Narii prattium patet; Primo,quia ei essiciendo,& partiendo fabricauit
Deus clarissima Solis, Lunae, & Stellarum lumina . Secundo, quia medio temporis , tamquam instrumento , utitur Deus ad suas gubernandas, & regendas creaturas, Vt Iob aq- te Iob. a . r. satur dicens. Ab omnipotente non sunt abscondita tempora tempora, id est, articulos temporis, opportunitates , occasiones captandas probe nouit; nam probe nouit est in origi nati: est enim vox originalis, tempus congruum, aut conlii- tutum ad aliquid agendum. Tertio, quia uno eius instanti Gmporis , infinitae gloriae aeternitas emitur. etenim uno tantum in stan flanti aternItasti potest quis aeternitatem gloriae promereri , quam ob cau- /μ , Tam monemur omnes, temporis, tamquam rei pretiosissimq, rationem habere plurimam, nec . illud temere dispendere- . Vnde Eccles. . Fili conserua tempus t deuita a malo,Et cap. Eccs. . et .i . Non defrauderis a die bono is partierata boni doni non te EccLι .
praetereat. Vnque adeo autem Regius vates vel minimam is temporis particulam perdere verebatur , ut ςeleritate operandi cum sole ipso contentaret f. Immo eum praeuenire, & Dauid Protho. anteuertere certaret, ne periculum, videlicet, incurreret, ta aicebat Ie te
vel unius instantis deperdendi, sic ait PIal. II 8. Praevene-ς runt oeuli mei ad te diluculo,ut meditarer eloquia tua. quasi diceret, inquit Ambrosius Serm. is. in Psal. Praeveni Orien- Sem. tem Solem, graue enim Hi, si te oeiosum in Liratis radius Solis Orientis inueniat; an nescis, quod primitias tui cordis, ac vocis quotidis Deo debes Qtiotidiana tibi messis , quotidia-mui ribi fructus . Vndesponsa Cantis. 3. In cubiculo meo, in- Cant. 3. I. quit, per noctes quasimi quem diligit anima mea '. ideo meruit inuenire :'etiam in cubiculo, ct in noctibud quaesiuit Haec ille . Idem confitetur ipsemet Regius vates Psaim. 76. Pial. 76. s.
Anticipauerunt vigilias oculi mei e turbatussum,ct non sum Iocutus, idest, ut interpretatur D. Hieronym. Antequam ali- D. ii 'o', quis vigilaret ego vigilabam et quida ex Hebraeo ita translu- . iterunt, Tenuisti cus odivi, idest,pia ebras oculorum meorum,
ne scilicet,dormire possem . AH, prouidebant pectaculum oculorum meorum, Huyebam,ct non loquebar, hoc est, considerans peccata, oculos ad carinna erigere non audebam, & iccirco quasi stupefactus tantam prae confulione turpitudinis meae; nec video, unde August. legere potuerit, Anticipauer aues r.
runt ostilias omnes inimici mei: quod ipse de vigilantia dae
357쪽
quare tanto apparatu nuncia. Mit tempus non
esse amplius. Tempus quasi Princeps descri
monum nos tentantium intelligit;quasi diceret; plus illi vigilauerunt ad decipiendum me , quam ego ad custodiendum. Hoc vero tempus dumtaxat orientis solis anteueristere Regius vates conabatur; sed ipsam etiam aetatem, ne, videlicet, tempus aliquot aetatis, vel minimum otiose tra sigeret, quemadmodum ipse ait Psal. eodem Ii 8. In matuis ritate praeueni; sic enim legendum est iuxta Septuagintata, cum Graece sit ante horam, seu ante tempus, quemadmodum accepit D. Ambrosius eodem serm. I s. in Psal. Ante horam, inquit , ct ante tempuspraeueniebat Davide qui enim dominum praeeatur, recteque ait non prascripta te ora praecipue praestolatur,praeueni in maturitate epraeueni enim aetatis maturitatem quisquis in adolescentia positus , senilem grauitatem induit,9 iuxenius annos veterana conscientia regit; sed fortasse die es, quomodo seriptum est in Eccis3. Tempus omni rei,tune erit, si tempus rei sub ealo es, quanto magi ub Deo, non super Deum P Haec ille . . Hinc est, & non est leuiter praetereundum,quod Angelus
ille Apoc. io. habens pedem dexterum supra mare,sinistrum super terra, tanto apparatu enunciauit tempus amplius non futurum : etenim,ut Ioannes scribit, Amictus erat nube , α gestabat capite pulcherrimam iridem : tunc vero leuauit manum suam ad caelum , &iurauit per viventem in secula seculorum; quia tempus non erit amplius. quae omnia ostendunt magnam quamdam rem, ac terrificam enunciasse ν ,& par erat, vi temporis , tamquam magni cuiusdam Principis interitus , magnifico apparatu denunciaretur, quasi princeps namque tempus describitur, cum rebus omnibus dominari dicitur in Eccles. 3. Omnia tempus habent, ct siti spatki transeunt uniuersa sub ealo: tempus nascendi, ct tempus moriendi . Insuper est aduertendum hoc
tam pretiosum tempus modo in nostra esse potestate, da tum, videlicet , nobis a Deo ad bene operandum . Vnde D. Paulus Galat. 6. Bonum, inquit, facientes non desciamus e tempore enimDo m temus non descientes . ergo dum tempus habemus, operemur bonum . quibus postremis verbis docet, tempus modo nostrum esse,& magnum beneficium Dei;ideo appellatur huius vitae tempus, tempus misericordiar, velut Psal. ioi. Tuue exurgens misereberis Sion, gnia tempus misserendi eius. Est etiam alia ratio T quia modo Dei misericordia promereri possumus: quo etiam sensu dixit Psal. ico. Mise-
358쪽
Misericordiam , ct iudicium eantabo tibi domine . . In quem Tempur num, locum D. Aug. Non e causa, inquit, dictum es, misericor . m 'diam, ct iudicium , non iudicium. edi misericordiam, eis miseran/: futurum autem tempus iu-Heν . Idem significauit Paulus. 2. Cor. 6. illis νςrbis. Ec a. Cor. s. i.
nunc tempus aeceptabile,ecce nunc dies statis. It que modo Deus tradidit nobis liberaliter tempuS , Ut in eo sal ὶt Deus daria Μο- nostram operemur:iquam ob causam huius vitae tempus mul b/rmo Lb.νtis nominibus censetur: dicitur enim tempus nundinarum. Vr e pM. Ezechiel. 7. Venit tempus, appropinquaruis dies, rei emit non LRςςΠ 7. ιδ, Iatitor, qui Oendit non lugrat. Ex quibus Wrbi. Plaxi ij , .... quecolligunt modo Rempus esse emendi, atque MO Duadi o , Nisi . raram, ea potissimum de causa , quoniam quemadmodum di. in nundinis viliori solent pretio merces inparari: ita modo exiguo pretio infinitae propemodum merces caelestium bonorum acquiruntur,iuxta ill*d D. Pauli 1. Cor. . . ta quod z. Cor. q. 77. in praesenties momentaneum leue tribulationis no Liris supra modum in sublimitate aternis gloriae pondus operamr in Goris felicitas nobis . Vbi obiter aduerte , felicitatem gloriae appellari ab T Apostolo pondus, quia sua magnitudinc eleuat,& tollit omnes huius vitae laborcs,ac dissicultates, quippe,quae eius comparatione leuissimae sunt, & nullius pondcris , quemadmodum disertis verbis docuit Paulus Roman. 3. dicens . Non Rom. S.I8. sunt condignae passionaei huius temporis adfuturam gloriam, qua reuelabitur in nobis . Eadem nundinarum similitudo usurpata est a Christo Domino Luc. i9. cum dixit. Nego- Lue. 39. I 3. tiamini dum venio. quasi dicat. Modo est negotiandi pus, postquam Venero autem tempus non negotiandi, sed γ' 'in' rationem de negotiatione reddendi, dicitur tempus vocationum, vocandi nimirum a Deo,& bonoru operum studio, iuxta illud Psal. Vacate, ct Oidete quoniam e sum Devd. Psal. r. r I. Dicitur tempus laborandi Ioan. 9. Me oportet operiari opera Ioan. 9.eius,qui missit me, donee dies est: venit nox quando nemo potest operari. Itaque copiose dixit Regius vates Psa. IO3. Po- Psal. Io 3. 2 o.
Diuti tenebrai, ct facta est nox: in i a pertransbunt omnes besiae uae , eatuli leonum rugientes, ut rapiant: ct quaerant a Deo escam i, ortus es sol, ct congregati sunt: ct in cubilibus suis conoeabuntur: exibit bomo ad opus Dum ctas operationem suam et que ad UesperamQuem locum D. Hie v. Hieron. --ronymus super i. epist. ad Galat. 6. super illa verba , Bo- per ι, epin. adnam facientei non desiciamus, ortus est, inquit, nobis D i si
359쪽
hrmo ,PI verus , ct con regatae sunt bestiae, recedentes in euabutila sua , procedamus nos, ut homines ; sed opus nossem, edi que ad vesperam laboremus. Haec ille. Quo ex locor . Ηιθνη. iuxta D. Hieron. facile colligis, eos homines, qui dum vianismo, ....tae huius dies durat , ad bene operandum non procedunt;
nise hon Mn. . sed veluti de nocte e latibulis exeunt ad opera tenebrarum ratur Iuato exercenda , non homines , sed belluas, este iudicandos r san-
μαι θ ε, ctosque eos homines censendos, qui ad bene operandum egrediuntur . Dicitur tempus sementis faciendae, ut probat D. Hieronymus ex illis verbis Apostoli ad Galat. 6. Tempsis re enim suo metemus, non descientes et tempus, inquit, sementis es vita praesens, quam vivimus; in hae licet nobis quod mlumus feminare. Haec ille. Dicitur tempus aestatis , &messis colligendae et quam ob causam prouerb. 6. Piger mit-Gripti, μου, titur adformicam, tamquam ad magistram, ac sapientem .
. ιν. iii ' Vade, inquit, ad formicam, d piger: ct con ιra vias eius , ct messis caci . ct dis apientiam, qua eum non habeat ducem, nec praceptor rem , parat in Uate cibum si, ct congregat in messe quos
D. menon. comedat. In quem locum D.Hieronymus docet hanc vitam' comparari messi, & aestati, quod nunc inter ardores tenta-mo 2mpa tionum tempuS sit colligendi non ipsa praemia, sed praemio-evir, etiam merita . Diem vero iudicij hyemis assimilari rigoribus , quia tunc nulla relinquitur facultas pro victu raborandi; sed tantum cogitur unusquisque quod recondit de pristinae actionis horreo proferre .c-- Porro aduertit Ugo Carensis mitti a Salomone pigru ν'' 'ν ia sorinicam, quia in ea aduersus omnia vitia habemus do F mi si Erinam . Primo, quia solicita est, docet odium subterfu- , Thri o gere . Vnde D. Paulus M Thess. 6. Si non vult operari , nee manducet; quia prouida manet in futurum prospiceri
Galat. 6. Io. tempus, ae prouidere. Vnde idem Paulus Calai.6. Dum rempus habemus operemur bonum . Quia iuuat laborantes socios, i inruit ad caritatis opera. Idem Paulus in eodem loco , Alter alterius onera portate, quia granum corrodit, ne germinet, suadet vitare elationem de bono opere: omni opus bonum , quod facimus per humilitatem deprimendo , ne inanis gloria , superbiaque suboriatur . Quod aliqua Ierem. q. q. ex parte innuitur Ierem. cuin dicit: Circumcidimini Domino , ct auferte praeputia corditim vel Irorum ; quia arcto caIle incedit ad mortificationem, & poenitentiam incitat. Vn- Luc. I 3. 24. de Luc. I 3. Contendite intrare per angusam ponam. De nique
360쪽
nique quia terram egerit de cauernis, & ad qostrum facit institutum, ad contemptionem rerum terrenarum exhortatur. D. Ambr. lib. 6. in exam. c. 2I. Et D.Chrrsost. hom. I7. super cap. 1.Matth. citant quamdam aliam ex facris Litteris sententiam, iuxta aliquam, ut videtur, vetustam translationem: Vade ad apem, ct disce, quod east opifex, euius laboris Reges, ct priuati adfauitatem asserunt. Quibus etiam verbis vobis commendatur labor, & industria bene operandi i illud etiam significatur nobis in hae vita quasi apibus conficiendis, hoc est, promerendum esse mel suauissimum gloriae, quae postea vescamur, ut possimus tunc illud Cant. s. usurpare: Comed auum eum melle meo; in cuius rei figuram Samson Iudici r . Fauum mellis non nisi in ore leonis, quem interfecerat, reperit. Etenim in laboribus, ac tentationibus superatis, quasi in leonibus interfectis,suauissimi meritorum fata reperiuntur.
o N modo inquam Deus t peccatore tempus
saepe saepius aufert, & priusquam naturae cursus ad mortem duxisset, ei mortem dat; sed etiam permittit , mortem eius esse ludibriosam, solicitam, ac diram mortem , de qua aiebat Psal. 3 3. Mors peccatorum pessima . Quod quidem exponens Theodoretus, a linguae hebraeae proprieta te haurit mortem peccatorum appellari pessimam, quia praecipuae mortis genus est prauum, & iniquum : quae dolore, ac solicitudinibus longe aliorum ordinariam superat: & de qua Sophonias c. a. loquebatur: Conuenite, congregamini gens non amabitis, pris quam pariat iussio, quaspuiuerem transeuntem disin, idest, animaduertite vobis,conuertimini antequam mors tamquam repentinus ventus, ac veluti tempestas insolita, & dira ,opprimet,& submergat. Vel ut distinctius loquamur ) mors interdum pro corporis exsolutione capitur, ut quotidie cernitur. Interdum capitur pro pecca to , ut Ecel. II. Apposuit tibi aquam , ct ignem . Tertio, Pro ipsomet daemone , Apocal. 6. Nomen illi mors . Quarto, pro aeterna morte. Psal. 3. Sicut oves in inferno positi sunt Y mora psal. 3 3. 22.