장음표시 사용
81쪽
diffusa est in cordibus Cestris. Tertia,quo ad flentium:
inter cetera metalla aurum malleo sortiter percussum non
resonat, neque strepit. Sic perseeuis patiens in persecutionibus nec reidnat maledicendo, nec strepit detrahendo,iuxta Pal. 3. ret. illud Psal. Α3. Propter te mortis camur tota die. Quarta , Scvltima causa est de ad nostrum facit institutum sicut aurum inter uniuersa metalla est pretiosissimum , & possidentem prae ceteris ditat, de quo thesaWri eriguntur: sic vera patientia meritis , & virtutibus possidentem ornat, & ditat: id colis ait. ra. 1 r. aix Christus , Matth. I 3. Simile es reguum eae loram homini patri familias, qui profert de thesaurojtio noua , 9 visera . a Carae.β- Vnde V go Cardinalis super illa verba Pauli ad Rom. 3. Tri- per δ' a P - bulatio patientiam operatur, ait, patientiam terrae frugifer o R'' F I es e similem , quae tribulationibus aratur, colitur, & fructifi-Cenes a. catur eo modo, quo de Adamo Genes. i. dicitur; qui ad hoc in paradiso positus, ac locatus fuit, ut operaretur,2 custodiret illum . simiti . Pater quidam familiis operariis iubet, ut ad vineam suam accedentes, eam foueant, post labores illis mercedem promittens: accedunt operari , quorum alii ligonem deferentes, terram operantur: alij vero sine ligone accedentes, tota die otiosi morantiir;rccipiendi mercedem tempus aduenit: tunc veraxtibur δε- Dominus laborantibus pretium soluens, otiosos vacuos di- ivr I ' mittit qui conqucrontes dicunt: Nos etiam ad vineam con-
ducti fuimus; et si socij in labore non fuimus, hoc accidit, quia sine ligone accessimus. Respondens a uicin pater familias , ait. Vos estis in culpa ; an nc scitis, quia ligone vobis
ad operandum opus erat λ Sic pariter veru in esse fateor, Patientis Προ- Deum nos posuisse in Ecclesiae sanctae vinea ad eam excolen-nt L ui' dam , & operandam hoc pacto, ut, mediis laboribus , vizae , ' ' gloriae q. aeternae mercedem rcciperemus . Sed quo nam medio putatis hanc vineae terram esse exercendam, nisi patien- Hebri Io. 36. tiae ligone λ Ideo D. Paulus dicit: Patientia vobis necessaria est, Et, Coluntatem Dri jacientes, reportetis promi sionem. Hebr. io. Qui ergo sine ligone Patiei ziae reperietur vacuus,
' de mercede aeternae vitae vacuuS etiam remanebit. D. Creo . M. D. Cregorius in Moral. ait, homines, iam lieres'. in mun- ,- - , t do reperiri, qui virtutibus praeditos esse vellent, sed earum I xi t tristes αι essectus , nempe labores , & incommoda, nollent. Dicet ali
ut e ,s .ia' quis , paupcrtatem non abhorrcrem ; sed nihil mihi deficere -- - ' vellem - quod quidem fieri non potest: nam paupertatis ci sectus a
82쪽
sectus, aegestas est. Alius dicet, humilem me esse vellem et sed despici nollem; hoc etiam esse non potest ; nam in contemptu noscitur humilitas . Tertius addit, castum me esse cuperero; sed corpus affligere nollem; hoc essici nequit: nam
carnem macerare castitatem parit. Quartus tandem , m ο - .
patientem esse desiderarem ; sed iniurias ferre nollem : hoc etiam patientiae virtuti maxime repugnat, cum iniurias ferre sit eius peculiaris effectus. Faber ferrarius vult serrum ista ire; sed prius carbones plu- Simio . rimos in fornacem mittit, & follis vento eos accendit, & Tributatis e quanto plus sumat, tanto magis ferrum ignitum redditur :Ego creavi fabrumi iantem in igne prunas, ait Isa. s . Sed quis est hic fabery persecutor, qui persecutionum vento , & ' λimpetu, iustorum caritatis aurum magis, ac magis augens, totaliter illos amoris igne accendit. Vir quidam diues plurima bona stabilia possidens, nempe domus, agros, vineas, hortos,& similia : haec omnia vendit, Simile. ut pagum aliquem perutilem, ac delectabilem emat ; ex quo plurimos redditus percipiens, breui tempore diues efficitur :Omne gaudium, inquit D. Iacobus i. exis ate fratres mei, nu- eum in tentationes varias incideritis,scientes , quod probatio me irae ei patientiam operatur, quasi diceret. Scitote ira ' i. i. 'tres, quod licet virtutum series copiosa valde sit: attamen
longus earum numerus ad unum textum reducitur , nempe
ad virtutem patientiae: in hae omne gaudium spirituale, &diuitiae Christianae existunt. Vnde Christus D. Paulo dixit: Virtus in i mitate ριγ scitur: cui Apostolus, ut Christi do, 3 for. I . .ctrinae satisfaceret, inquit: Gloriabor in insirmitatibus meis,
Ut inhabitet in me Cirtus Christi. Unde prudenter, & sapien- 'ter Tertullianus lib. de patientia cap. ii. dixit nullam repe- riri virtutem persectam sine patientia: & in cap. ia. D. Pauli locum illum i . Corinth. i I. Caritas patiens es, exponens i. cor. ι 3. q.
ait: Caritatis thesaurum patientiamsolam esse, O imammet caritatem a patientia, quas sim ima magi Ara doceri, ae
Princeps ille magni pretii bravium essici iubet, ac in cilii- Simili. tatis medio patenter assigi statuit, ut qui illud lucrari cupit1 ι-.
ad cursum accingatur. Hinc fit, quod inter plures curren sisti.M aites, unus alijs tortior, ac diligentior, Omnes superans prae aequiritur.
mium adipiscitur. Per patientiam inquit Paulus Hebr. I 2. Hebr. ι a. I.
83쪽
Perseitisorex staeientore ad bra.
eurramur ad propositum nobis e Namen . di christus ala, Matth. 3.Beati,qui perseextionem patiuntur proptrr iustitiam, quoniam ipsorum e I regnum caelo me nam persecutores sunt illi, qui patientem ad bravium comitantur, qui in cursu ab ipso deuicti, di post rpsum remanentes bravium amittunt : persecutus autem victor remanet: ideoque persecutiones non consecutiones vocantur: adeo, ut per patientiam gloriae thesaurus, ac bravium acquiratur, ac recipiatur. Locum illum Cantic. i. In quo legitur: Botrus inpri di- Ieritis meus, alia transsatio aliter exponit, nempe, racemus ea borae amor meus mihi: nam naturales aiunt, gummam istam in Cypri insula nasci in arbore nuncupato Auram om& hanc retinere naturam, quod illius graniam in aquam immisitim, & illud igni applicatum taliter ardet, ac si in oleo persectissimo esset. Sed quid sunt tribulationes, nisi profundissimae aquae , iuxta illud Psal. 63. Intrauerunt aquae Usque ad animam meam ; & granum summae Cypriae, nisi patientia λ quae tantam ad se caritatem attrahit, ut inter miseria - rum aquas huius vitae ardeat, ta reluceat. Si chirurgus peritissimus inueniretur, qui vulneri tantae virtutis medicinam adhiberet; ut illud non solum instanter sanaret, veru metiam omnem liuorem , ac signum a plaga remoueret, non ne medicina illa magni aestimaretur pretii λOmni tempore spiritus sanctus, inquit, te Iiberabit, ct in omnibui is eripi t: quasi diceret, quid patientia operaturὸ Memdicina quaedam est, quam, si tu animae vulneri adhibebis, illam totaliter a peccatis, & ab eorum reliquijs, & imperiectionibus liberabit. Agricola arat, fodit, seminat, nullo labori parcens, ut terram omni meliori modo, quo scit, & potest, colat, Ductum
ex illa maxima cum patientia expectans: cum autem tem pus colligendi fructus aduenit, ipsos colligendo , & in eius. horreum collocando, non solum diues emcitur; sed & maximo gaudio , ac exultatione repletur et Ecce Agricola expectat pretiosi ructum terrae, inquit lac. s. patιentcr Jerens. Me aecipiat temporaneum , O serotinum e ita patiens con tum et ijs, iniurijsque affectus, cunctaque patienter, hilariterque serens , gaudio tandem cumulatur maximo praemio repletus. Hoc idem innuere voluit Regius vates Psal. v. cum
84쪽
ab impio iustus ingentes contumelias, persecutionesque patitur. tanta repletur caritate , ut in illo Diuini Amoris ignis mirabiliter ardere videatur . . Si secretum tibi quoddam reueIatum suisset, ut manum , vel pedem in ignem immissam non arderet, proculdubio secretum illud pro re mirabili non solum, sed apud omnes in . genti aestimaretur pretio. Hoc idem patientiae virtus in iIlum possidente effici,ait Eccles st. Dum, inquit, in media ignis nonsum cI uatus: ut, si diceret, magnum, & singulare secretum est patientiae virtus , quae ab igne tribulationum, di persecutionum possidentem mirabiliter liberat, & incolumem reddit. Dum canes latrant, tacitus homo pertransiens non remanet suum prosequi iter, donec ad domum perueniat: Ego autem tamquam surdus non audiebam; ct sicut mutus non aperiens os fuam . Psal. 37. Dic mihi quaeso inquit Regius Vates persecutiones huius seculi quid sunt, nisi canum latratus h Si tu ergo tacebis iniurias patienter ferens, proculdubio pertransieris, ad caeli Palatium incolumis, actutus perueniens . Ideo Christus Dominus aiebat, Mati. io. Natite timere eos , qui occidunt corpus , animam autem non posunt occidere. Mulier adultera aliquando inuenitur , quae ita se adultero subijcit, ut non solum verbera, sed & vulnera, cicatri. cesque etiam in faciem ab eo saepe saepius recipiat. Interrogata , quae nam sunt hae cicatrices , & a quo sibi effectae fuerunt : Respondit, se caecidisse,& casu sibi euenisse . Attamen, legitimus eius vir illam minimo colapho caedat, statim absque ullo rubore strepit, vociferatur, conuocat consanguineos, & vicinos, de quo cum illis valde conquerens lamentatur et hoc expresse in Prouerb. ii. habetur,ubi sic Spiritus sanctus affatur: Fatuursatim indieat ira uam. uiastem dissimulat iniuriam callidus est. Attendite quaeso malitiam, iniquitatemq. immo dementiam hac. Mundus adulter eius sequacibus aerumnas plurimas,pe secutiones, calamitatesque in dies praebet, & largitur: nam in luxuriosum infirmitates incurabiles inducit, lusoris bona consumit, gulosum podagra replet, & sic de similibus et nihilominus de eo non conqueruntur: immo singuli singula patienter serunt. At, si Deus corum utilitatem respiciens, in eos aliquas immittit tribulationes ; statim ira repleti non selum conqueruntur, R vociferantur: sed etiam Sanctos, ac Deum ipsum maledi-
meaeus tribula is sonibus nos vir
85쪽
Vac eunt, de blasphemant: & tamen, ut D. Augustinus m Pg. it. ait. Haec omnia aduersa ab Omnipotentis Dei manu , tanis quam animae medicina S, de non tamquam vulnera , & poenas accidere, & euenire. Et ideo haec omnia patienter sus. serentes, Deo, qui tanta eos virtute ditauit , maximas gra. tias reddere, ac referre deberent. Tandem Iob interpraetatur Inimicitiae , ct dolens inimici. tia, circa quod disserere noti refert, cum omnibus pateat ipsum perpetuam inimicitiam cum inimicis idest peccatis γ. habuisse, de incolumem se seruasle et de cuius innocentia ipse Deus mei testimonium reddens dicit, non reperiri rectum, de simplicem similem illi. Et hoc suificiat de nominis Iob interpraeta tione dolens : nec de hoc verba iaciam , cum sic fuerit dolori- ribus plenus, quod a m planta pedis vG
86쪽
In primo tractabitur de Chrisi doloribus in uniuersali. In secundo , de eiusdem doloribus in particulari i er bre
tam in anima, quam in corpore.
Vir erat in terra Hus, nomine Iob. Iob. r.
et VATVOR modis nomen Iob a diuersis Auctoribus diuerse interprstatum esse iam vobis declaravi ; & in duabus expositis lectionibus , Iob,
idest,earissimus Deo, in una. Iob, id est, patiens , in altera I & hoc auctoritate duorum grauium Patrum , Cypriani, Cypria..ti videlicet,& Didami. Nunc vero ter- Didamaes. tia , & quarta expositio remanet de- Grem . .
caranda. Tertia, D. Gregorii, D. Chrysostomi, ae sancti Hieronymi. Quarta vero, Origenis. Ex ut ad primos re ori 2 , ' deamus) hoc nomen Iob dolens, gemens, fgnificare dicunt, idest, dolo sum , afflictum, anxium , virum denique, qui Vr
multorum tormentorum, ac poenarum causa gemat, doleat, Dolor m-o pN-
di lamentetur. Vbi primo est notandum, dolorem in sacris litteris diuersimode exponi; aliquando pro naturali dolore, qui continuo germinat, iuxta illud Eccles. 2. Cuncti Gra Eceles. a. 1 3. eius de hominibus loquens doloribus , ct aerumnis pleni sent. Interdum pro senectutis dolore, iuxta illud Psal. 89. Psal. 89.io.
Si autem in potentatibus octoginta anni: ct amplius eorum Iabor, r. saepe pro nimia huius vitae solicitudine , ut etiam in Plat. 316. Surgite postquamsederitis, qui manduca' Psal. 326. a. tis panem doΔru. Praeterea pro morti1 dolore. Baruc. 2. Moret Baruc a. as.
87쪽
tui sunt in Asiribus prsimis. Denique pro tribulatisne, Sepersecutione. Psal. 7. Ibi dolores, or partArtentis et in spiritu Cebementi contores naves Tharsis. Et in hoc ultimo sensu, hoc loco usurpatur Iob, idest, Doteus, si Erus, perseeutus, tribulatus : Quod quantum illi conueniat, vobis putandum est ; postea quarti , di in se, & in amicis , consanguineis, & ia ipsa denique vita multas aerumnas passus est, sicuti suo loco verba facturi sumus. Verum est, magis ei conuenire hoe nc. men , ut vera, & expressa Christi imago, & figura, quam ip-limet: nam lobum in pomis verum typum Christi gessisse, de in hoc alio superasse in exordio harum lectionum luculentius tractari. Et quia figuratum magis,quam figura ad nos per tinei,de hoc in praesenti Lectione mihi dicere fas est. igitur, ut Christus figuratus in imagine Iob, vltimos dolores uniuersaliter, & particulariter ,& quo ad animam, & quo adeorpus passus sit,sermonem habebimus: de doloribus in uniuersali in prima Parto : de particularibus vero in secunda. Attendit .
ET hinc incipiens. O quantum verum est hoc nomenta
dolens optime conuenire Domino nostro Christo tamquam vero figurato Iobo. Quod exprimere intendens Regius vates Psal. io'. ait: De toronte in via bibet; ubi non si tum unanimes Doctores de Christo in Passione intelligunt 1 sed & D. Augustinus, D. Hieronymus, & Theodoretus d cens , obseruandam esse in hac sententia illam consecutio. nem : Propterea exaltavit capol. Vere enim Christus cur Passionis torrentem bibit, caput exaltavit, iuxta illud Philipp. a. Propter quod Deus exaltavit utam. Vnde apud D. Petrum t. sua epist. r. Gloria corporis Christi, di ipsius nominis celebritas , posteriores gloriae appellantur. Secundo, obseruaudum est cum D. Hieronymo ; nam priusquam Regius Vates diceret: De torrecte incia bibet, praemisit Christi dignitatem , & magnitudinem ; nimirum , ut, spectata eius altitudine, commendabilior nobis eius humanitas vi deretur : a uis bibit inquit de torrente in via Z IID, exi άiectum es ,Iede in amiris meis; ille, qui audiuit, Tu es cιν dos in aternum, Iecunutim ordinem Melibisedecb. IID, qai confregit in die irae Itia Reges. Haec Hieronymus . Quo etiam artificio vius est D. Paulus Hebr. s. cum dixit: Et quidem eam esset ius Dei, did:cit ea ,s, quae pas .s es, Deaeuntiam. Tertio,
88쪽
vertio, aduerteadum, bibisse Christum aquam de torren- . te Passionis; quae cum ex se turbidae essent,& per consequens amarissimae. suo contactu suaves redderet, quo etiam sensu , ut annotauit D. Chrysostomus in Matth. Christus filijs Ze- nc88's .mhedaei dixit: Dissis bib/ro Catirem, quem ego bibiturussam Et paulo post : Calicem quidsm meum bibetis I Ubi notanda' Matth. m. 3 sunt dicta verba , meum, dr quem bibiturussum. Quasi di - 13. ceret: Martyrij Calix , in quo bibituri sitis, est idem, in quo Calisis amari- egomet prius bibi ; ideo illius amaritudines, haud sorim --Chrim dandae sunt; & sane merito , cum ex eius Iabijs omnes gra- tiae reduvident, & stillent, iuxta illud Psal. . PisR H Psal. . 3. gratia in Iabjs tuis ; ideoq. in Cant. F. Labia eius lilia di- Cant. 1. 1 3.
cuntur. Hanc quoque vim habet illud a. Cor. 4. S N r L Cor. .io. mort caelonFIesu in corpore nostro circum erantes, ubi Graece est, mortiscationem Domini Iesu, quo loco Paulus addit, Domini cognomen, ne similia pati seruos pigeret, sed mortificationem Iibeati animo susciperent . quae , de a Christo Domino uniuersorum , propter hominum salutem suscepta videbantur; quamquam & illam etiam ob causam cognomen Domini additum est, ne mortis nomen Christo conteni tum afferre videretur ; ne ipsi iguominiae loco duceremur, Christo in iniurijs, laboribu'. ferendis similes esse; sed potius id
maxime ferendum gloriosum , di honorificum putaremus . i ..
Iccirco enim i. Petr. a. cum de Christo sub nomine lapidis i. Petr. 1. id Iudaeis reprobati disputarent; cum sie despectum honorem fidelium appellauit: Ad qtiem inquit) accedentes Iapidem vivum , O ab bominibus quidem reprobatum: a Deo autem electum, ἐν bonor attim , ct Us tamquam tu des visi ι- erad amini. Et paulo post: Volis igitur bonor credent:- 4 hui, id est, christus ipse ab homiuibus quidem reprobatus . sed a Deo electus, & honorificatus est honor credentibus :haec enim est germana huius loci expositio. Quarto, di postremo, & ad nostrum faciens institutum , notandum, dici Christum, bibisse de torrente in via non solum, quia cito de fuit eius passios sed quia summo cum desiderio passus est; etenim vero videtur Regius Vates eo in loco Christum Do
ruinum quasi viatorem aestu laborantem intelligere: qui cum omm: aesie iein torrentem incidit, non potest prae siti sibi temperare, quin
inauidissime bibat, unde Ecclcs 26. Sicut Ciato iti ni βαδες euerim, Au, item os aper: t , O ab omni aqua proxima bibet. Eam igitur ais , Ain iob causam, quia maxime optabat pati pro hominibus. Q ae suae .
89쪽
sitis tanta in eo fuit, ut in immensis passionis aquis extInminon potuerit, quin potius in Cruce mirum in modum adhue sitiens exclamauerit, stis. Hinc est, quod ubi Regius Vates
hanc Christi passionem, sitim, Hieremias vero famem, comemorat,eu Thre n. 3. dicat: Dabit pereutientis maxiIIa faturabitur opprobrys: sane illud christo opprobria pro cibo, opotu tormenta fuisse indicatur; Ae multo verius , quam Michram sustentatum fuisse pane tribulationis, & aqua angustiae. Itaque sicut post semptum cibum potum exigimus; ita Christus post tam multa opprobria,quasi post cibum sibi gratiss imum, potum laborum requirens,dixit in Cruce et Sitis. Quas poenas expressius,& clarius liatas 33. descripsit . In quo a principio, xsque ad finem capitis, poenas, quas sustulit Deus in passione,pluries iterans, α postquam de Messia in initio capitis se locutum fuisse declarauit, vocans illum brae. fria Ch tali chium, ac vi Quitι m, ante eius conspectum dicens: Quis μι- lsa A exact. didit auuitiai nostro Et bracch. iam Domini, i reuelatum HI. -υ it . Ue ndὰt sietit Cirgultum coram eo ; si ut radix de tirro tienti, addit: Non est decies ei, n qtie decor. Et Didimus eum. non erat aspectus e ct de derauimus eum : inuno parum se dixisse cogitans, addit, desperitum, ct nouissimum tiror ει- rum dolorum, ct solentem in mitatem, uas obscova tu . vultus eius, ct de ectus Unde nee reptitauimus eram; & iteru et Vere languores no iras i se tulit; er dolores nostro e porta Dit: er nos putauimus etim quas leprosum , ct percussum a Deo , ct btimitialom; & cum non satis se dixisse videretur , de nouo dicit : I e autem Culneratus est propter iniquitates nostras et attritos est pro tcr scelera nos . Et ut breuiter ab hoc me expediam , ut abyllum ut ita dicam poenarum omnium in hoc capite in Christi personam cumulatum compre- η seris ρ liendat, omnes poenas circa ipsum commemorat. Et licet Ra- Q salomon, & Rabi David, alij l. iuniores Hebraei suo more in hoc capite tergiversantes, totumque hoc caput de sopulo
Hebraeorum ad littera interpraetantes,contemnentes Isaiam,
de eo, quasi de uno homine loqui, lucinadmodum , de Deus Ixod. q. aet. ipse etiam loquitur in Exod. q. cum ait: Metis primo mitus Israel: describi l. a Propheta luculentissimis verbis Omnes illas calamitates , quas ni odomitia grauit sinna, &acerbissinia captiuitate patitur: Iccirco nimirum appellari
desperitum, notissimum virorum, virum do rum, nescientem
90쪽
creatiram,a usque adeo desermatum, ut nulla pulchritudinis,
atque decoris vestigia in eo viderentur: tamen inera Iudaeorum figmentum esse clare videtur ; quoniam cum ipso Isaiae contextu apertissime pugnetri in primis namq. is,de quo sermonem habet propheta, tanta vatae, morum l. sanctitate memoratur excellere,etu iniquitatem non fecerit, ure inuentus sis datas in ore eius,tanta in perserendis iniurijs patientia,ut pro suis persecutoribus, atque interfectoribus orauerit , quae in Hebraeorum populum nullo pacto conueniunt; quem constet Mema λη-- csse maiore ex parte usuris, auaritia, cupiditate, malefici js, alijsq. flagitijs implicatum; atque totum serE ex innumeris Luda, . 3, dolis, fraudibus,alij l . in omni genere sceleribus concretum: mis. ade . a vera iniuriarum tolerantia, & malorum perpensio. ne abhorrentem , ut quotidie tribus vicibus in suis Synago- Ιωἀ.igis Romani Imperij, immo Christi Ecclesiae eversionem im- imbur vitibu Pijs , ta execrandis vocibus a Deo eis agitet. Sicut in Thal- '' IV multii legitur, ut Hebraei quibuscumque malis,& incommo. dis potuerint, omnes Christianos esticiant, in fraudem im- να-- .Para. pellant, fortunis euertant , Oblataque opportuna occasione 1 r. trucident, visu se refert Magister Hieronymus cognomina' Mari ἡ Μή tus ex Iudaismo ad fidem Christi conuersus . Ex quo mani- Ovmων a. .
este reijcitur Rabi Salomon nullo pacto caput illud lsaiae s. i. posse Hebraeorum genti accommodari. Est etiam , 5 alia . - s- oratio ; nam is, de quo Isaias sermonem instituit, dicitur, illa omnia propter aliorum salutem tolerare : Vere inquit Ianguores nostros iue tulit. Ex quibus verbis liquido colligitur huiusnodi Dei seruum , de quo loquitur Propheta non propter sua ipsius scelera passum esse , sed propter crimina
ceterorum, ac reliquos omnes , eius aesritudine sani tatem, liuore pulchritudinem, vulneribus medicinam , attrition pro integritatent, morte denique vitam futile consequutos; quae omnia non solum Iudaico populo , sed nulli alio conuenir possunt, nisi Christo Domino. Accedit tertia denique ra' NUD vatis tio, quia Propheta vocat eum bracbium Domini; qui, cum mu- . vere filius Dei sit, optimo iure bracchium Dei nuncupatur. Remanet igitur hoc vaticinium nullo pacto ad ludaicum populum spectare: nec vero quique alius assignab: tur, cui ea, quae eo capite comprehenduntur, tribui queant, praeter unum Regem Messiam: ipse enim dumtaxat ea suturus erat s n-ctitatis, meritorumque magnitudine , ut solus ipse pro uni-
versorum hominum peccatis posset cumulatissime satis sa- . E 2 cere.