장음표시 사용
91쪽
cere , tamquam ardentibus aduersus homines amoris factibus inflammatus, ut ob eorum salutem innumeris se se opprobriis, contumelijsque proscindenduin , atque acerbi sis r- mis , & grauissimis tormentis excruciandum suis hostibus obij cereri, tandemq. in Cruce cum summo dedecore,& ignominia sanguinem , vitamq. profunderet. Quae omnia eo capite complexus est Isaias , ut merito, tamquam Iob verus fi- uratus dolens, di gimens pro tormentorum magnitudin ici possit. amor p/rsinar Et merito ubi persectus ardet Amor, ibi persectus dolor
re sed, m reperitur ; nam tanto dolore rei amatae assicimur, quantus ' amor, quo illam prosequimur, cum anima, Vt .m-Π ῶmagis in re amata, quam in re, cui est forma, reperiatur . Et sicut intellectus mutat res, qua intelligit, in seipsum ; ita voluntas E conuerso in res optatas, & amatas se transfert. Hinc oritur in sacris Litteris, doloris nomine amorem reperi,i, sicuti Hieremiae q. Vbi de populo lsrael loquens ait: Hier. . . ro. Contempserunt te amatores tui. Et alia transsatio , inquit,
D piratores tui , idest, illi, qui pro tui amore suspirant, de
dolore moriuntur. Et Daniel l . De illis duobus senibus Susannam amantibus sermonem faciens , dixit: Erant e ro ambo culnerati amore eius : neque indicauerant si O- cisim desorem suum, idest, amorem suum reuelare. Et quia Christus Dominus noster genus humanum perfecto prosequebatur amore, cum omnia in ipso summam perfectionem habeant. Ergo, ut ipsiam recuperaret, necesse fuit, ut sum. mo, de perfecto a digeretur dolore : unde Diuus Paulus Ga-c al. a. ad. lat. a. aiebat: Qui dilexit me, O tredit semetimum prome . Quasi diceret. Si scire optatis dolorum Christi magnitudinem , quam nostrum gratia sustulit , contemplamini amorem, quo nos diligebat. Et Regius Vates Psalm. 17. xt hunc dolorem incomparabilem fuisse demonstraret, dixit tortia repleta eLI malis anima mea, non plena simpliciter, seu repleta : additque Glossa : Non quidem precatis,Dd θω- is, doloribus . Et ut den que huic 'n fit riae finem imponamus , dolores Christi tam acerbi extite δε r i runt, ut homo, & Angelus ignorent; sed solus Deus Pater . Qui illos permisit, de Filius, qui pasus est, intelligere possunt . Vnde Restius Vates Psalm. 68. Tuscis improperium meam , ct confusionem meam , ct reuerentiam mea quasi diceret, mei dolores tam acerbi, duriq.suerunt, ut solus
92쪽
meus pater intellexerit , dc cognouerit. Vnde iure optimo sancti Doctores affirmant, si diuinitatis vi virtutem humani. tatis non iuspendisset, non fieri poterat, ut in tormentis tan . diu viveret, sed citius morte illum assicerent,)& hm susficiat quo ad dolores in uniuersali. Si nunc in particulari illos intelligere cupitis, quiescite aliquantulum , quia in secunda parte dicturi sumus.
/OSTEA quam in hac prima parte nostrae lectionis, usque adhuc uniuersaliter dolores Chri P duristimos, acerbissimosque fuisse demonstrauimus : nunc ad particulares accedentes distincte in ista secunda parte singulos tractabimus . Vbi, ut omnia exactE declarentur, aliqua prius in hac materia notanda sunt. Primum , Christus omnes dolores in specie non sustulit,nec passus est, quoniam, cum multicinueniantur dolores ex contrariis causati verbi gratia ut, si quis in igne assus est, submersus in aquis, de si- mil. Quae, cum Christus non sustulerit, necesse est dicere , hunc dolorem non tolerasse: & hoc, quia duo contraria illa, eodem subiecto, eodemq. tempore esse non possunt. Secundum , scimus , alijs, qui secum crucifixi sunt, gena rupta fuisse, ipsi vero non: ergo nec hunc dolorem sustulis Tertium, dolores Christi simpliciter non superiores fuerunt omnibus doloribus; nam minor poena damnatorum in inferno est maior, qua in hac vita tolerare possimus ,' quod Durandusin 3. Sentent. dist. is. declarans, ait: Sicut Beatorum gloria sine dubio quamlibet huius vitae gloriam superat, ita damnatorum poena quoslibet dolores , ac aerumnas huius vitae vincit, de supereminet. Quartum dolores Christi, tam cster. ni, quam interni, omnes huius vitae dolores superauere : vnde ipsemet Thren . ia. dicebat: O vos omnes , qui transsis 'r Ciam, attendite, O Oidete,s es dolor, scit dolor meus . Cernite vos numina , quae in mare ineunt, in illo omnes vires amittunt, iuxta illud Eccles. i. 7. Omnia stamina intrantio mare, ct mare nou redumdat. Sic si omnes nostros dolores Christi doloribus comparabimus, nullarum virium , ac momenti sunt. Quintum denique quamquam Christus om-
93쪽
nes dolores in specie haud passis est: tamen singulos In ge- .nere sustulit. Vnde Regius Uates Psalm. i. Omnia excelsa tua , ct fiuctus tuisuper me transerunt, hoc est, omnes dolores, addit Glossa. Quos dolores ut dixit) tam in anima.
quam in corpore tolerauit. rasi κεν in ha- Et quo ad animam certum est, omnes dolores tolerasse , νην ve qu4 4ρμ' qui suifferri possit ut, cum tres sint praecipue passiones in hon V. A, Iis mine , qtiae extremum afferunt dolorem , hoc est , tristitia , . ., . ' N haec prima . Timor, & hic secundus . Taediuna, & hoc tertium . Quas omnes, cum Christus sustulisset, sequitur , in Mati. 26.37. anima extremum tolerasse dolorem: ideo Matth. Σ6.dicitur, quo ad tristitiam, eo it contrisfarι; quo ad timorem , paπe. y. a 4,ma es re, & qtio acit edium , taedere. Igitur , cum omnes dolorestramu .m. in anima tolerasset, omnes in hac passione sustulit. Quod Regius Vates exprimere intendens, dixit: Sicut aqua es sursum': er dispersa sunt omnia ossa mea . Factum est cor meumsamquam cera liquescens in messio ventris mei. Aruιt tamquam te Ha υirtus mea. Aruit tamquam te Ha , ecce passio
tristitiae, quae ossa ipsa siccat, & ardet; disper sunt omnia
ossa mea, ecce timoris pallio, quae membra relaxat. Factumeti cor meum tamquam cera Itquesens in medio ventris
mei, ecce taedii passio , a qua illius sanctissima anima omni issitis quid ex parte circumdatafuit. Primo dicitur, coepit contristari. - tristitia passio a malo praesenti causatur verbi gratia. Quis . mio . magnum scelus perpetrauit, de in iudicis potestate reperitur; d. quia diuersa incommoda patitur, ain igitur, di dochri tar ua se Iet. Christus in illa hora duo meditabatur . Primum , ho- νε triti i- in minis peccatum , quo grauiter Dei maiestatein ostenderat. Alterum mala in genus humanum ab eodem peccato producta , cum ambo ipsi displi cerent, vehementer doluit, di m ruit. Praeterea perspiciens , quod, licet pro genere humano moreretur: tamen plurimi eius gratia abutentes damnandi erant, ideo doluit. Signanter pro populi Hebraei damnatione , quia Deo effectus peculiariter erat. Denique pro damnatione Iudae , qui ad Apostolatum singulari gratia, & fauorem electus fuerat. Coepit pauere, timoris passio a prae uiso malo causatur ; nam in hoc differunt tristitia, & timor : illa enim a praesenti, & hic a futuro procedit malo. Et hoc prouenit , quia , cum Christus tormenta , quae pati debuerat, contemplaretur, necesse fuit, ut illa timeret; quae timoris
passio a duobus ab illius, sanctissima anima praevisis increm
94쪽
ui tum coepit. Primum, propter totius mundi peccatorum multitudine sub eius humeris positorum, iuxta illud Psi a S. Supra dorsum meum fabricaueruns peceatores . Secundum , ex Dei seuera iustitia apparat , quod eius personae poena daretur , exempli gratia . Aliquis sub iudicis potestate reperitur, qui diuersa flagitia perpetrauerit, sciens, iudicem seuerum esse, & seuere ipsum castigaturum, magno timore iustitiae executionem expectat. Christus in illa hora totius generis humani multitudinem peccatorum, ac Dei patris ia-stitiam considerauit,quae iam super eius sanctissimam humanitatem unire parauetrat, timore a flectus fuit timore, scilicet, in appetitu naturali cadente timuit etiam daemoniorum iram , . ac seritatem , quibus super eius humanitatem tunc potestas concessa fuit, iuxta illud Lucae ix. Hae es bora instra, ct pote fias tenebrarum. Tandem coepit radere , taedij passio aliud non est,quam quidam cruciatus, quo non nullus afficitur dum torquetur, di affligitur; cum unde restigerandi , ac capiendi remedium non habeat. Christus illa hora ab omnibus relictus fuit; & diuinitas ipsa ita humanitatem dereliquit, ut pati, ac mori possit.' Vnde in mortis
articulo merito vicere potuit. Marc. I F. Deus Deus meus,vι
quid d reliquisi me. Et quo ad hoc,Christi tormenta omnes Martyrum poenas superauere, quia Martyres, dum erant in tormentis, a diuina gratia aliquid refrigerii receperunt et Christus vero hoc auxilio omnino caruit. Itaque , cum eius sanctissinia anima ab omnibus tribus illis passionibus aggressa fuisset , nempe, tristitia, timore,& taedio, e quibus in nobis uniuersus dolor prouenit, merito dolores ut dixi ex
In corpore etiam idem assirmari potest, omnes in corpore Dolo,r ἐκ eis ex quatuor causantur dolores . Ex primo, propter subie- pere να atu retum, in quo fundantur passiones . Ex secundo, propter ip- 'sa sinet palsiones . Ex tertio, propter inimicos, a quibus pa titur . Ex quarto tandem, propter finem, pro quo patitur . Quo ad subiectum magis patitur caro mollis , ac nobilis,
quam dura , & rustica ; sed , cum caro Christi Spiritus sancti opera ex puri sis imis Virginis sanguinibus formata fuisset
tenera , ac molliis ima erat. Quo ad tormenta, etiam dolores extremos pasta est : Et hoc ex duobus . Primo, ex numero . Secundo , ab asperitate. Λ numero, quia pallias est
95쪽
sanna regi- ciis, inque ad verticem non e i in eo sanitas. Vnde sancta . ea insularetur- Brigida in eius reuelationibus quasi innumerabilia flagella rat ροψ- Christum in Columna passiim esse assirmat; & merito , quia Chri Ita, in ιο- Pilatus illum vapulari, dc flagellari imperauit , ut sic vulne-ι-m ratus ad pietatem Hebraeos inclinaret; & sica morte R., ita. ' liberaret , &-hanc camam post flagellationem illis eum s. - ostendit, dicens , Eere Homo . Et id agendi causa ministris dictum Pilatum iussisse, ut aspere , seuereque stagellare-ttir, credendum est : Quia eo, quo flagellatus textitisset, in ' pis finem suae voluntatis adeptus esset. Et contra, ipsimet - Hebra i , ne ipsum Pilatus ab lueret, timore opprestina- - gellantibus amplas strenas polliciti fuisse cogitandum est ;xtan ipsa Columna moreretur. Ex flagellorum denique par te , cum post tot flagella manus, di pedes illi confixerunt. in quibus propter neruorum concursum dolor summoperet insurgit..Tertio ex parte inimicorum , qui non solum ho- mines erga ipsum, sed daemones extiterunt. Vnde sicut su
pra diximus ) ipsemet dixit: Haec es hora vestra, ct potestas
P GHPriar. ιςnebrarum. Diuua Gregorius ait: QuidquH Hebraei in Christi personam tempore passionis perpetrati sunt, dictante diabolo egerunt: postea quam tot tormentorum inuen 'tiones excogitare , fieri non poterat, nisi diabolus illos imn rueret. Quarto, & vltimo, ex parte finis, qui non solum is satisfaciendi gratia fuit, sed etiam, ut extremae patientiae εν 'lus non δε- exemplum demonstraret. Itaque ad hoc perficiendum quam-ium pQμx Hi, libet poenam pati necesse suit. Immo horum omnium haud ut contentus alias circumstantias , tam circa corpus, quam i: circa animam adiecit;nam, sublato Passionum concursu, una
haud alteram impedivit, ut quaelibet poena, & passio suo os E cio fungeretur. Et sicut in nobis palliones ita se mutuo impediunt, tam in anima , quam in corpore , quod , si dum
ab una opprimimur, alia maior superuenerit, minor non affiget exempli gratia,circa animam, quae dum a tristitiae passione , vel alia simili afflicta est , si maior illa superuenerit,
prima torqueri desinit, haud saltem eius molestia non affligit . Praeterea ratio tali modo conturbatur, ut quasi stolida non sentiat passionis acerbitatem: non sic in Christo, qui licet post primam passionem secunda timoris , & tertia taedii aggressus fuisset; tamen prima , nempe, passionis tristitia ab eo non recedit, quod antea passus est: nec ratio umquam turbara fuit, quae continuo poenarum acerbitatem cogn9uita
96쪽
Quo vero ad corpus, licet flagella, quae in columna passus eici innum abilia fuerint ut supra victum est) nihilominus
crucifixis manuum, ac pedum , quae maximum intulit dolorem , primorum tormentorum acerbitatem non impedivit.
Et quo ad rationcm m nobis nimior corporis dolar rMionem turbat : non sic in Christo, qui semper eodem modo se habuit. Et ut finem imponamus) flagellorum multitudo in Iobis itσcarnem stupidam reddit, ut , iterum verberatae agclla non sentiat. Scd in Christo hoc locum non habuit: Et ultimum, ficut primum, pasellum intellexit. Et hoc ac- Chri f. anima, cidit, quia eius sanctissima anima,& eius sanctissimum cor- ctor'ν δε--pus ita perfectae formata fuere, ut in nullo deficere possent. ' p . λψl με Ab his omnibus, quae dixi, remanet,dolores in Christo prin. 'cipem locum 'inter golores obtinuisse. unde Isaias merito illum virui dolorum appellauit: quasi dicerer, Homo, in quo omnes huius vitae dolores reperirentur . Ergo sicut Iob tamquam expressa illius figura vocatus est. gemens,O dolens, Isaias. eo magis haec nomina Christo figurato conueniunt. Ad quorum dolorum contemplationem Diuus Paulus nos admonens aiebat: me enim intus in vobis , Icui ct in Corso Iesu Philipp. a. s. Vbi intelligens de eius passione , dicit ,ientite, non cogitate, haud loquimini hoc est, transferte in vobis cogitati . ni S, & compassionis causa aliquos illorum dolorum , f8 postea quam sine sui ipsiusmet periculo, ae sine aliqua experientia calamitatem , acerbi- tatis, & feritatis eorum sentire, se-
97쪽
g mplicitasis, quos in est o bomo, aς Glier habere debet, explanantur . .
Et erat Vir ille simplex, & rectus, ac timen
MN I A bona, at omnes res huius vitae ad tria genera, & ad tria capita reduci debere iam vobis a principio secundae Lectionis demonstraui. Hominis bona tria sunt. Primum corporis , secundum animi, tertium sortunae . Hinc prouenit, quod Spiritus sanctus Iobi vitam exprimere intendens, omnia amplecti, ac describi necesse suit. Et ecce, narratis corporis bonis , hoc est , nomi. ne, patria, potestate, ac eius magnificentia, ad animi bona deueniens , dicit, ct erat Vir ille flavlex, ct rictus , aeti-An. ι .iriuio menι Deum , ct recedens a malo. Vbi notantur tres animi νυν . virtutes , quae in seruo Dei reperiri debent; nempe, simplicitas, rectitudo, & innocentia . Simplicitas in se ipso, rectitudo cum proximo; & innocentia cum Deo. Et ecce hiesingula a Spiritu sancto narrata. Simplex; haec est simplicitas , quam ipse habere debet in seipso . Et rarius ; haec est rectitudo, quam debet habere cum proximo . Ac timens Deum , ct recedens a malo ; haec est innocentia , quam debet habere apud Deum I De his omnibus in tribus sequentibus Lectionibus sermonem habebimus. De primo in hac primar r Lecit -
98쪽
Lectione, nempe de simplicitate : quam ad exemplum Iobi, L.M-is quilibet christianus retinere debet. Quae simplicitas, cum D
quinque gradus, di persectiones comprchendat, de omnibus sim Ii italis his locuturi sumus . De primis quatuor in priina . De viti--ue Ir Mmo i ii secunda parte. Attendite. ' i' P iET 'at Vir ille simplex, cte. Et hinc incipiens. Primus i
simplicitatis gradus, qui in Christi fidelibus reperiri de- bet, est alla animi, ac mentis interna puritas, quae a Gregorio Nisieno in lib. de anima,& resurrectione animum honum orer-- sine aliquo malo , ac errore nuncupat. Quo homo , ac mu- i ' lier a proprio eorum corde omnem malitiam, & calliditatem expellunt. Ad quam sinplicitatem, & puritatem sanctus Iacob cap. 4. exhortans dicebat: Emundate manas peccatores,
ct turis te corda dupliees animo. Et Christus Dominus . Iacob. 6. 8. Matth s. Beati mundo eorde, qtioniam i si Deum viribunt. Matth. . . Pistor farinam capit, & simpliciter sine sermento coagulans, placentam conficit, quam sub cinere coquit: Si tu me inter- Simiis. roges quo modo vocabitur Panis azimus respondebo, idest,
panis non mixtus cum fermento. Vnde D. Paulus I. Cor. s. ' Itaq. MIemtir non in firmento veteri, neque in fermento ma I. Corin. I. r.
Iitia , ct neqaitia ; sed in aetimis sneeritatis, di veritatis .Qnasi diceret. Malitia , & iniquitas in hominis, ac mulieris
corde nihil aliud est, nisi sermentum quoddam, quo cor hu- F manum in peccatis tumescit, ac augetur . Hinc oritur, populum lsrael iussum fuisse a Deo, ut non solum quodam tem - Πεμ ' 'prapore , ubi maior requirebatut puritas, ut pani fermentum 'Inon adderet; sed nec etiam fermentum domi haberet, ut an- 'nueret, quamuis in illis semper simplicitas, & puritas requirereturo praesertim tamen tempore illo determinato: Et quia in Iob erat ista simplicitas; hac de causa merito dicitur, ', Erat suetix. Secundus gradus simplicitatis in veritate, & synceritate consistit, tam intrinsece, quam extrinsece, tam verbo, quam opcre: di ille solus in hoc sensu vocatur simplex , qui omni fraude, ac scelere caret; & hic sensus similis est Vaticanae G. sis.. . translationi , quae dicit: Et erat ille homo Cerax, iuxta Illud sicana . Regi j Vatis Pial. i . Qui ingreditur ne macula, er opera- Psal. I . 3.tur mIlitiam. qui Ioquitur Ueritatem in cordestio,qui non egit tam in Iιngua eius . Et D. Paulus Ephes. s. puritatem, & FphecI. F. simplicitatum sanctae Ecclesiae exprimere intendens , aiebat: & a..
99쪽
Christus dilexit Ecclesiam, O tradidit semet furar pro ea, ut
iliam sanditi aret: mundans Duaero aqua in verbo Uita, voexhib1ret ipse sibi gloriosam Eer e sam nou habentem maculam , avi rugam, set aliquid eiusmodi, sed, ut Arsancta, erimmaeuiata ; ubi perspicitur , D. Paulum rugam, &.macu iam simul addere, quae aliud non est, nisi duplicitas verbo , ae opere , quam callidi, ac sagaces huius seculi retinentes, alios decipere conantur, ut omni tempore in principium Cur ijs, ac aliorum Congregationibus perspicitur: qui a Salomone, & a Regio Vate naturae monstra vocantur; nam , si perspiceretis aliquem duo corda, ac linguas habentem , talem , monstrum esse diceretis: sic sunt iuxta mundi opinionem callidi, ac sagaces, postea quam ut vulgo sertur aliud in ore, aliud in corde habent. Et, ut vertim sit, audire quaeso, Regium Vatem Psal. ai. Vana locuti sunt cin quirique ad proximum suum : labia dolosa in eoiae, ct corde loeuti sunt. In corde, & corde, ecce duo corda . Et Salomon Pro. uerb. 8. Timor Domini odit malum, arrogantiam, O perbiam, edi viam prauam , ct os bilingue detestor: Ecce dum linguae . Aliquis amicum ciuitate egressum inueniendi causa proficiscetur; & quia iter duas continet vias , in diuersas terminantes partes ; sed quia unusquisque eoru per suam ambulat viam, simul occurrere no post uni, iuxta illud Eccl. 2.1 ι peccatori terram ino dienti duabus eos; & sunt illi, qui aliud hi corde, aliud in ore habent. Narrant Pastores, aliquando lupos se in ovium liguras mutare , qui quamuis agrege respiciantur: tamen non cognoscuntur, & sic commode illas occidunt, & deuorant. O quot in extremo habitu humiles , ac veraces videntur , & quasi oves incedunt, qui intrinsece lupi rapaces sunt ό a quibus nos cauere Dominus noster Iesus Christus monebat, dicens. Matth. 7. Attendite a fal is proportis, qxi veniunt ad Cos in Uegimentis cuiam et intrinsccus autem ora lupi rapaces . Qui alios honore, diuitijs,vita priuare desiderant, hoc annuere intendebat Deus.' Leuit. ii. Cum populo praecipiebat, ne agrum duobus semi- num generibus seminaret: Et ullus vestitus es et veste duo. bus coloribus picta: Agrtim tuti aiebat ni feres diuerso femine : Ceste, quae ex atio ras texta es, non indurris. Quae duo semina λ Et qui duo colores λ nisi duplicitas illorum, qui ficta calliditate, ac insidi s , veri is a corde dissonantibus , alios decipere student, O quaerunt Tertius
100쪽
Tertius gradus simplicitatis est illorum quies, qui in seip- - iis 3 εS retracti longe ab omni cura, mundana t. solicitudine sibi νοαπιοῦ - , ipsis incumbunt , & illis solis operam praebent, quae ad cor
Poris, animae q. salutem conueniunt. In quo gradu erat Patriarcha Iacob, de quo Genes et . dicitur: Iacob axtem vir Cenefas. 17 Amplex, habitabit in tabernaculis, hoc est, sua domo retractus , quieti vacabat: e contra de eius fratre Esau, qui, cum D sin uita ia- hoc simplicitatis gradu careret, dicitur: Erat Cir agricola, 3 Iaciae, venator ; quia mundana cura , nimiaq. solicitudine huc ,
illuc vagabatur; ideo ubi de Esau dicitur, quod erat homo Pilosus, de Iacob e contra, homo lenis, de sine pilis, idest ,
Mue solicitudine, & cura mundana. Quartus simplicitatis gradus est, conscientiae ipsius recti- N-ρMDatiae nudo; & est illa syndere sis, quae naturaliter rei veritatem de- Ο monstrat, ac patefacit: & est illa lex a natura in hominis , a C mulieris mente insita, de qua dicitur. Quod tibi non
vis , alteri ne seceris. Et de qua D. Paulus Roman. a. ale .haz: Cum enim gentes , qua legem non habent, naturaliter .
ea , qua Ietis fiant, faciunt, ei modi tig m non babentes, ipstibi sunt tiae. Pater familias magistrum, aut pedagogu isqUaerit, cuius proprios filios committit, qui illos sic instruit,ve nutui obediant, hoc annuere volebat Psal. 2 . de hoc naturali lumine loquens : Signatum e super nos tamen vultus Pal. r. vi Domine . Et Origenes super s. cap. Romanorum dicit ;quid putatis conscientiam esse , nisi syaderesim illam , & il. lud naturale lumen ; quod in homine reperitur, cum quo 'perspicit ,& cognoscit quidquid sibi nollet, alijs non facien- . ...dum ei se . His ut supra dixi est magister, qui discipulos, . id est, sensus dicit, ac aaimi potenti js imperat, & iubet; qui tanti momenti est, ut omnes Moysis, ac Christi leges amplectatur. Postea quam quod ambo dicunt, omne huic magistro, ac lumini conformatur. Vnde D. Paulus Roὴλ I a. aiebat: Obsecro vos fratres per misericordiam Dei, C: exhibea Rom. Ia. I. ris corpora vestra bori iam Uiuentem, Iane iam, Deo placentem, rationabiis obsequium vestrum. Rationabile obsequium is, hoc est, naturale obscquium . Et D. Iacobus cap. i. Susci- Iacob. I. II. pita instum verbum, quoa note i fatuare animas vestras.. lnsitum , idest, a natura in hominis mente insertum . Et haec est illa lex, tempore naturae , cuius obseruantia , antequam Lex scripta daretur, Patriarchas , ac Prophetas Deo gratos,