장음표시 사용
71쪽
controversias conciliandas indicta sunt. Doctorum item aliquot ac piorum Virorum utriusque Religionis tam Catholicae Romanae quam
Protestantium Libri et Epistolae, ex quibus videri potest, quam non sit difficilis controversiarum in Religione Conciliatio, si pugnandi
vincendique animus absit. Veritatis vero studium cum Ducis studio conjugatur. Sonsten habe teli dir schon guvoles angegeiget, RUS Was
72쪽
Das I. Wird genandi Transformatio Scientiarum viam sternens ad exequenda vota et dosiderata complurium DD. et jam ad satisfaciendum vulgatis querelis hominum de vitiis publicorum Scriptorum, 1. Praelationodo Oecasione, Scopo et insinuatu 2. Circulo generali delineata, cui Occasione, ut apparebit, postulante subjuncta est Meditatio aliqua de pace Ecclesiastica. seu de dissidio inter Evangelieos tollendo. Das II. Transformatio Scientiarum incepta in arte Logica nunc demum in eum statum reducta. ut digi possit vero, quod dicta est dudum, Ars bene disserendi. In fine hujus adjuncta est Censura alicujus MScr. refutationem Organi Verulamit' tentantis Das III. Transformatio Grammaticae Hebresto Doctrinam Linguae ex principiis suis complectens. Das IV. Transsormatio Scientiarum continuata in SS Theologia cui praemittitur praefatio ad Theologos Germaniae protestantes quoscunque aliquid ipsis deliberandum proponens, quod universam
Germanicam Ecclesiam concernit.
75쪽
S. D. P. Reverendo et clarissime vir. sudare jam Seminarium nostrum
credebam sub praelo aliis quoque citissimae lucis spem faciens; sed e literis Typograpiti intelligo nondum etiam ipsi traditum esse exemplar: quod miror quae tantae huius morae causa. Pollicitus enim eras postremis Tuis, fore ut propediem tradatur. Si denuo adhibes limam, diligentia equidem illa laudabilis est, sed et alienorum desideriorum sagitationumquo habenda est ratio ne parturire videamur Elephantem. An vero alii cuidam 'pographorum negotium commisisti Z Nollem laetum Hline oldium ego vestrum jam pridem spe implevi, ipsius me usurum opera, quin et contractus intor nos initus est de reditura ad me quoque lauetus parte. Idonim quis vitio vertat homini sortunis exuto et exilii miserias aegre toleranti, si de sudoribus suis vitae subsidiolum sibi paret ZΡraesertim, cum et Polono interpreti satisfactionsm idem illo Typographus obtulerit; nollemus nostris contrairi verbis. Te proinde vir Honoratissime amice jungum nos oramus, ne aliud veniat in mentem: aut si venit, ut retrahas exemplar et huic tradas. Poterit ille erga To quoque ut Metaphraston Germanum debitam declarare gratitudinem. Ego ipsum indulto peculiari instruo, ut Bxemplaria ab ipso recusa pro authenticis habeantur: non solum ob antedictum contractum ide quo Te prius monuisse revera non veniebat in mentemὶ sed et quia recudi passim video primas editionis exemplar. ut hoc ipsum prae caeteris illis omnibus commendatius extet. Rogo conspira in hoc mecum amice, ne quid apud bonum ipsum virum vot alibi decedat honestae existimationi meae. Hoc etiam no clam Te sit, adornaro me Januae illi nostrae Vestibulum pro primis nimirum Latinitatis Tyronibus, quos in Januam ipsam ex improviso immittendos non esse solidao milii sunt rationes. Vostibulum hoc quam primum fuerit absolutum cum Germanica et Polonica interpretatione ad eundem Hlinesellium Diuitig Corale
76쪽
20. Com. an Mochinger. 21. Comenius an Docemius.
mittetur. mittendum quoque laras etc. ete. Vale, et Christum pro me ora, cui ΤΘ gommendo, me autem consueto amori Tuo. Lissae Polonorum 3. Novembris 1632. J. Comenius.
Jesust Clarissime Dogemi, Domino et Amico honorandet Tuas datas in Octobri accepi, in Januario demum respondsto. Non quod deessent occasiones, sed quod ego negotiis distractissimus. Dei enim et ecclesiae voluntate scui refragandum non fuit) major curarum sarcina in habita auctumnali synodo)i humeris meis imposita est; egelosiarum ministrorumque dispersorum inspectio, deiuncti scilicet venerandi soceri mei loco, quam provingiam laboriosiorem, quam putari posset, experior curarumque feracissimam. Quod facit, ut didaetica studia languidius procedant, imo verius jaceant nec mihi amicis in salutaria scholis consilia conspirantibus squi non d sunt hinc inde) hac in materia litoras
ommutare integrum est. Faciam tamen. quod potero, si Deus aliquo usque prorogaverit vitam et compendia quaedam quae molior) laborum vocationes ecclesiasticae haberi poterunt. Adoreo nune editionem Didaeticam ex insallibilibus naturas fundamentis erutam, opus quod, ut spero, multis majora et mirabiliora videndi accendet sacem. Daturus quoque forsan sum Pansophiae seu Eneyclopaediae totius eruditionis delineationem de quo nihil amplius nunc. Cur enim mihi ipsi tuba sim 3 videbunt et judicabunt alii, num aliquid operae pretium egerim. Hoc solum dieο, bona spes me habet non laustra fore sudores meos. Si enim particula meditationum mearum Janua L. L. tantum excitavit bonorum applausum. quid ni si universae eruditionis potentissimam viderint portam Z Non nobis Domine, sed nomini
77쪽
Tuo da honoremi In Τuo onim lumine videmus lumeni Quod ad Tuas: Quaeris, an Januae editionem, quam moliris Lat.- Germanicam, annexis indice, quantitatum notis etc. approbem pQuid ni3 Approbo, laudo, hortor, obtestor. ut agas, mi DO emi. ad quod officii et conscientiae ratione stimulari Te sentis. Nemo talentum defodiat, quisquo, quod potest, ad tabernaculi structuram asserat. Utinam mea sint pili gaprini prae auro, quod alii allaturi sunt. Non enim anteferre cuiquam desidero, sed si excitatos videro complures ad similia vel limatiora cudendum, Deum laudabo; et quam laudo, quod Te quoque, honorande Amice, ad bene cupiendum juventuti et non parcendum laboribus, excitaverit quem porro. ut Te roborare et alia ex aliis, quae usum asserant, suggerere velis. humiliter rogabo. Miror autem, quod in Lipsiensilibrorum catalogo iter prodituros Germanicos libros Tuao editionis titulo meum praesoceris nomen. Non mihi id gratum, maneat cuique, quod suum est, labor et honor; neo video, cur Τρ pudeat Tui tam gravis laboris . praesertim cum etiam propius ista prosessioni Tuae respondeant. quam meae. Sed neque id curo. Optarim sane mea α νον υμως potius prodire. Sed quia mos Germaniae non fert et me inscio primum meo nomine ista spargi coepta sunt esto, fiam pusillus cum pusillis istis in oculis hominum si modo parvulis illis, quos nobis commendavit Christus, prodosse possim. Grammaticam meam, anto biennium hic editam et jam in Sil6siae scholam Goldbergensem alibique receptam puto Te non vidisse. En mittol Non quod magnopere in ea glorieri displicent
adhuc nonnulla, quia φρομ ιδες δευτέραι σοφώτεραι, Verbo, minorem adhuc molem et minorem lucem desidero. Sed haec et Pansophiae delineatione patebunt etiam eis. Vale. 22. zomantus an Moohingor.
S. D. P. Accepi Τuas 28 Jan. datas una cum adjuncto Januae trilinguis quod solix inustumque sit) exemplari'. itemque Planctuet Plausu urbis Vestras. Pro hoc, si agere gratias satis, sorsan
78쪽
interea fecero, dum se reserendi etiam occasio dederit, de illo agendum adhuc Tecum candide et sincere. Editio nitida quo nomine typographo diligentiae laus debetur) per omnia placet Translatio Tua. dedicatio, ad lectores praefatio, perplacent. Blaprosecto accuratam redolet, et paene dixerim, anxiam sedulitatem ista in juventutis commoda pium favorem detegit: haec deniquo multa monet utiliter. Verbo dicam, aequiesco, et quod meum hoc opusculum Tua quoque lima metaphrasique Germanica tam a curata et tam pura editione exornare non fuisti dedignatus, Tibi eo nomino singularem habeo gratiam. Ita certo decet Christianos. ut posthabito cujuseunque privatae rei respectu, sese mutuo et Sua opera alios, quantum possunt, juvent. Cujus actuosae charitatis, in quocunque corde stagrantem eam videt, Christus erit testis et retributor etc. etc. 23. somenius an Alsiad.
S. Saepius optanti mihi salutandi Te occasionem, et gonstantem erga charum praeceptorem declarandi affectum ecce insperato virum, qui ad Vestrae Daciae oras itineri jam accinctus, num quidquam sibi gommittere vellem, interrogat. Quaero, an magnum Alstedii innotuerit nomen Z Nae et persona, inquit, et si quid curatum vis, injunge, hae manus curabunt. Arripio itaque calamum, ut hoc internuntio cognoscas Amosum illum olim Tuum eundem illum esso Tui amantem et observantem. Nam Te quoque eundem in mo esse, ex iterata illa ab amicis nomino Tuo intra hoc quinquennium, quo me Polonia habet) ampla salutatione cognovi: ita Vero. magne Vir, fieri convenit, ut quamvis nos Vaticani Apolli furentes illi turbines per orbis plagas mist rint, conspirare tamen nos in mutuum amorem, quem Christi spiritus requirit a suis, non desistamus; etsi nihil aliud in tanta hae dispersione datur. saltem ut alii pro aliis exoremus Deum. Quid autem praeterea Te dignum scribam 3 Audeamne Tibi aliquid de scholasticis mois opellis communicare 3 Fiat, praesertim cum eadem hac die mihi exemplaria Physicae meae asserantur, amicus vero hic ad crastinum nobiseum commoraturus est. En Tibi primum tentamen meum pro commodis scholae hujus, Januam
79쪽
linguaruml sed quao tantum applausum apud eruditos spraeter spem reperit, ut aliquoties in Germania et Anglia alibique inis
descripta sit et versiono Germanica, Polonica, Anglieana etc. a viris doctis ornata. Graeeam quoquo Lipsiae M. Reyherus et Goldbergiae M. Moserus adornarunt . Scribit etiam mihi D. Jonstonus o Belgio quendam ibi octo linguis editionem moliri. Sed et receptum jam est ac introductum opusculum hoc in scholas publicas Dantisci ot passim per Prassiam et Poloniam alibique. Si cum fructu aliquo, non invidebo. Deum laudabo potius, cujus benignitato visum mea homuncionis tenuissimi) hac in re opera uti. Mitto Tibi primae editionis exemplar. Adjungo etiam Physicae meae, quam dixi exemplar, de qua judicia virorum doctorum expecto et expeto simul atque Tuum, honorande Praeceptor, amanter requiro prima occasione. Videor enim mihi Tuis quoquo vestigiis eo ductus, ut Philosophiae iundamenta prima non extra Scripturam
quaerenda putem. 24. l. Datentius uber asina I nu -Aussabs.
Oisero nunc tandem tibi, Benevole Lector, desideratissimam atque a multis, praesertim Amigis meis paene efflagitatam Cl. Da. Comenii, Fautoris et Amici mei singularis, Januam; quae, si illam Hibernicorum Patrum spectes, pure merito aureae nomen habet. et tuetur egregie. Haec enim a summis viris tanti jamdudum aestimata est, et nunc etiam aestimatur, ut a Musis, ac Gratiis plane alienum judicent, qui in hoc praestantissimo et admirandae diligontiae opusculo singulare Dei Opt. M. munus non agnoscalit. Cum autem superiori anno ea mihi primum ex Polonia offerretur pollicitus sum Autori laturum, ut a m0 germanice verea, DOSu0- quo idiomati accommodata, atque alicubi aucta, ipso non repugnante, juventutis bono quam- primum publicaretur; id igitur, ut fidem meam liberarem, differro diutius non potui: praesertim cum
80쪽
ipse Autor novissimis ad mo datis literis hoc ipsum hortando et paene obtestando a mρ flagitarit: idque iis qui Authoris nomine abusi editionem hanc impedire voluerunt, pluribus demonStrare posSem, si res ac necessitas postularet. Quamquam autem praterea non defuturi videantur malevoli, qui, ceu in ejusmodi, quae novum quid sapiunt, Inquisituri sint, in quo dentes experiantur, quique ut solet, post primam glaciem tractam belli oratores et aratores esse gestient: volui tamen neglectis horum voculis meum in juventutis studia propensum animum hae quali quali opera contestari, et una etiam amicis, quod debui, obsequium deserre, haud dubitans, hunc meum laborem, non solum multis lare profiguum, verum etiam ipsi Autori et aliis quoque aequis rerum aestimatoribus non ingratum.
Vale. Hamburgi, 2. April: Anno MDCXXXIII.
Jesus deliciaρ nostrael Binas Tuas simul accepi 3II 3 Junii sed et Januae nostrae editionem Tuam utinam non sic typographorum sphalmatis laedatami Sed ita est universum illud hominum genus; Gedani prodiit ante semestre secunda mea cura castigata et mille circiter vocibus aucta editio, sod et illa mendis interspersa. Te video utiliter observasse quaedam et mutasse supplementa tamen ignosco parrhesiae) non omnia ad mentem
meam. Quorsum enim tot herbarum, stellarum etc. nomina Supervacuum est pueros ediscendis appellationibus rerum, quaS DOD- dum norunt, neque nosse expodit. Onerare. Januae SCOPUS Stiundementalia tantum linguae verba et verborum StructuraS tradere, minus usitatis in alium locum reservatis. Interim, quia Tibi sic ViSum, mutare non possum. Deus saxit, ut impensa Sit operaria utiliter.