장음표시 사용
261쪽
Itur,non eli malum eis propinare aIiquid ere olermus aliquibas trigidis.& quae leκ eis magis laudabiliores eNistunt, sunt lactucae, quia somnum prouocant: εο ipsi indigent ipso plus caeteris hominibus. θί quia virtutes eorum sunt debiles. ideo cibaria eorum debemus diuidere in vicibus pluribus, sicut in sequenti dicturi sumus. Sed in halneando eos debemus magnam habere considerationem et eo cr, isti non videntur habere necessitatem calefaciendi, resoluendi, nec eua. euandi. quid enim proficies eκ in frigidatione accidentali acquisita eκ balneo. cum humores inde euacuentur 6c hoc non confert nisi in mala complere ione materiali. Et postqua ita est, mihi videtur cv ipsi non indigeant aliquo eκ aere halnei, Sc quamuis aqua calida habeat humectare, cum hoc tamen facit resoluotionem. Sed halneum aquae frigidae mihi videtur esse melius, si possit ipsum cor
Metho. uenienter sustinere. Et sciasis Galenus manifeste dicit u ipsi n5 indigent balneo, nisi causa praeparatiohis suorum corporum ut aquam frigidam valeant f sinere, cuin qua balneari debent in fine balnei. Et halneum secundum ipsum taliter debet praeparari,scilicet infirmum ferre debemus cum lecto suo ibi. M:cum fuerit in camera prima ipsius balnei, eκtendere debemus plumariu Paruu, sic eum superponere ibi debemus. & si illa prima camera tepida esse reperitur. ibi eum a pannis eκpoliare debes.& ordinare debes m a quatuor hominibus capiendo aquatuor angulis plumarii feratur ad cameram secundam, Bd ibi ipsum reponant nudum . sed temperantia camerarum balnei una alteri comparari de-het, scilicet eadem proportio esse debet secundae ad tertiam , quae Primae ad secundam. Et cum fuerit in camera secunda,inungi debet oleo tepido .et postea ponendus est in camera tertia: x ibi ponendus est in halneo,vel lina, aut piluquod idem est. Et in unaquaque camerarum tantum morari dehet, quantum idice infirmus posset incedere suauiter ah vno capite earum ad aliud. Et eκ ita i pose infirmus debet poni in balneo, vel lina seu pila aquae tepidae plena , dc illic morari debet temperate. Sc postea balneandus est aqua frigida. M istud est regimen,quod aperuit Gal.in hoc casu de balneo. Sed H asis sentire videtur. t, es infirmi non indigeant nisi balneatione aquae tepidae. Sed quia impossibile est vitales,quando eκpoliantur. ut eis non eueniant horripilationes.& specia liter in eκitu ab aqua calida: ideo necessie est ut tina vel balneum eorum fit in camera temperata, quae non eκcedat in caliditate vel frigiditate. 6c aqua simi. Iiter temperata esse debet.& sic videtur ei, ut inde aliquod iuvamentum recipe re debrant. Sed iuvamentum appositionis ficis picis est, eo in virtus istorum attractiva debilis esse reperitur.& propter hoc ponendi sunt primo in aqua moridam: eo in in illa principium attractionis esse reperitur: dc in eadem tantu mo/xari debent,quousque membra eorum Vndique tumescere videantur, δί pori per totum aperiantur: dc deinde piκ est apponenda. 8c haec omnia recitat Gal. vhi Ioquitur der cura malitiae compleκionis calidae δί siccae stomachi. Ahumeron Auenzoar autem velle videtur Φ nos eos in lina aquae tepidae solum ponere debemus absque intratione stuphae .de in eκitu tinae propinandum est eis lac. MCum digestum fuerit, iterum ponendi sunt in tina: de postea dabis eis aquam ora dei. de facta digestione ipsius, dabis eis micam panis lotam cum rebus praedio ritS. Sed eκ rebus,quae eκteris fiunt, sunt balneum, δί balneatio secundum dimimus, Sc etiam aer. Quod si fuerit calidus, debemus eum in frigidare, absterge do domum Sc substernendo in ipsa folia frigida licui sunt rosae, do folia salicis, de flores nenularis, Sc folia vitis cuin suis floribus: studendo vel ingeniando, va aqua frigida a superioribus ad inferiora descendat: Et ut domus septentrionao Iis eκ istat: Et pille fenestrae sint apertae, Unde Sol minime possit penetrare: Millae claudantur, unde potest intrare.Et quando aer fuerit. frigidus, non iRdu hunt praedictis, nisi ut ipsum trahansi sicut est: Sc maκime quando principiu malae compleNionis suerit a stomacho, vel a pectore, vel ab liuestino ieiuno , vela renibus, Sc ab istis ipsa mala comple Rio de uide derivatur. dc possibile est et v illa mala complemio incipiat a corde, dc inde ad praedicta. θί ad totum coropus derivetur.Quare studere debes. ad sciendunt, unde habeat prouenire i
Bris ipsa, δι cum sciueris membrum,a quo primo procedit lisc mala qualitas i T. Metho.
262쪽
A hrilis .studeas ipsum Inlrigidare, te humectare absque trahendo ipsum a sua naturali complenione:& specialiter, si membrum fuerit maπimi iuvamenti . Et emplastra conuenientia his membris sunt emplastra facta cum rosis, Bd sanda a Iis,& herbis frigidis aromaticis, vel eum cera, sicut dicit Gale. Et cum in frigudare volueris principalia, addas aromatica, & styptica. Et istud est regimen
hecticae, cum fuerit in ultimo. sed quando fuerit in principio cum leuioribus curari poterit,
Syncope , eius causiis, ct curatione. cap. XVI. ET po ii locuti sumus de febribus absque accidentibus, prohibentibua
curationes earum, nunc tractare volumus de febribus secum habentio hus accidentia. Dicamus ergo q, ista accidentia generaliter prouentute κ omni re diIIbluente virtutem: Sc haec resolutio syncope nominatur. α prouenit necessario a mala coplemone eordis calida. vel frigida. Coplexio autem mala calida aut prouenit eκ rebus eκtrinsecis, sicut eκ aere calido, vim saepe contingit diu moranti in halneo calido: aut eκ rebus intrinsecis, sicut eremata compleκione totius calida corporis, ut contingit in causo. Frigida vero contingit aut eκ rebus eκtrinsecis, sicut accidit ambulantibus per loca frigidincina: aut eκ compleκione frigida membrorum intrinseca plurimi iuvamenti. scut accidit eκ ore stomachi. dc eκ suffocatione matricis: aut e X mala compleoncione totius corporis friῆida, ut contingit in febribus putridis,quae fiunt eκ humoribus grossis de viscosis & mucillat mosis. Et haec compleκio frigida quandoque acquiritur eκ superflua euacuatione diminuente calorem naturale. quo
4riant quando calor naturalis superflue diminuitur, impossibile est ut possit regere corpus:& omnes operationes frigidiores debito eκistunt. luare prouenit rura Cope. Non dico tamen, . ipsam et diminutio quantitatis inducat syncopen: sed inaequalitas qualitatum, eo P cuiuslibet generabilis & corruptibilis causa est Proportio quatuor qualitatum, sci licet caliditatis, frigiditatis, humiditatis, dc si citatis: quemadmodum in libris naturalibus declarauimus. Species autem eua cuationu,quae aliquando praeabundare consueuerunt, sunt sicut superfluus.fluorius Uentris, dc vomitus, δί superstuus fluκus sanguinis narium, A haemorrhoidarii, de alioru mebrorum,& in mulieribus superfluus fluκus menstruoruin, Metiam qn in partu superflue eκubetant. Et potest et syncope prouenire eκ ru plura seu crepatura. vel eκ apertura magni apostematis subito. Et vigiliae simi C lirer hoc facere postant. Et etiam accidentia an ling. sicut eκcedens gaudium, Sctristitia. quonia haec faciunt spiritus eκhalare, superflue dilatado, 6d constringe do: dc inde in substantia membroru anhelitus spiritus malam acquirit compleo Nionem. Et etia fortis dolor est una e N rebus,quae ducunt ad syncopen. & hoc accidit aut eκ inala compleκione acquisita eκ dolore, aut superfluitate motus Virtutis eNpulsius facietis dolore, sicut dicit Gal. I sc autem, quς dicta sunt, sunt omnia accidetia,que habet syncope facere, M Omouere. Et summarie scire deo Des, cp qu syncope fuerit ca fehre, studendu est tuc in remouedo, & rectificado. 1eu curado syncopen: quavis cotrariu febris videatur.Et nos dicturi tumus moindu elus, cu ipsius cura tracta humis. Et nuc incipere intendimus tractare de synocope procedente eκ causa humoru crudorum. Dicimus itaque . curatio huius est regime praedictum in curatione harum febrium. quare fi eN neglisentia, vel defectu ipsius in syncopen inciderint,iuvabimus eos in primis propinando ci- Dum, etiam si in medio fuerint paroiasmi: quamuis nostrae intentioni contraria Videatur, cum intendamus v natura aegritudini debeat praeualere. M in hoc ca-Mi nihil vino melius reperitur. Quare dico . quamuis vinum Sarracenis bibere Iicitum non sit, tamen in hoc loco ita licitum esse videtur vinum timere,quea licitum est comedere carnes morticinas, cquae per se moriuntur, Vei Murocamur habentibus necessuatem. quare incipe te debemus eis dare micam
263쪽
manis insulana vino. Et vinum quod melius reperitur, est aromatIcum: euius Dcaliditas penetrare potest per totum corpus,quod sit sine amaritudine, & stypticitate: & est illud vinum,quod est vinosum, pungitivum in principio.& post deIectabile sine aliqua amaritudine. M ponticitate. Et mihi non placent vina in nostris partibus assueta, sicut sunt vina picis: ideo quia sunt vina medicinalia. re non nutritiua, & noeent principalibus membris sua siccitate. Sc acuitate.
Diamuscum autem in talibus prop:natum cum vino non nocet. Et in principio syncopes rorare faciem, M aspergere cum aqua rosata, vel saltem conueniens est eum frigida. Et si syncopizans habuerit apostema hepatis, vel stomachi. vel similium membrorum, non speres eum curare cum eκhibitione cibi:quia cibus plus multiplicat apostema, quam fortificet virtutem . Et fricare e re trema in hora syncopes conueniens eκistit. Illis vero, quibus prouenit syncope eκ caliditate ve cuini ne renum,quod scire poteris eκ signis dictis ab Hip. quae sunt nares acutae, culi concaui tempora plana,& similia: cura illorum ea coneraria supradictae: quia ad construationem illorum non indigemus abstinentia cibi, nec respicere diem criticam, neque statum aegritudinis alisuo modo. Et e κcibis conuenientiorihus omnibus est mica panis, vel hist ordei cum pranis grunatorum:quia in granatorum proprietas repetitur resistendi putrcfactioni,& vicibus in fumositates malas conuerti minime possit. 8c e N cibis etiam . qui ipsos habent confortare, sunt vitella ovorum,& testiculi gallorum. & pullae paruae.
Et si syncope fuerit e X errore cibi,cibandus est eκ pane infuso in vino & sit vinum aquosum lene, odoriferum album: sicut dicit Hipp. & lymphatum sit cuaqua frigida. Quod si syncope prouenit eκ humoribus viscosis muccillagino sis, vinuin lympnatum esse debet cum aqua calida; quoniam aqua frigida illis magnum inseri nocumentum . Et tu scis et syrupus pomorum, δc cydoniorum cum medicinis muscatis conferunt syncopae, ted non iuuatnento vini: quia n tura necessario dominari debet super ipsas ad ipsarum conuersionem. Vinum autem digestioni citius praeparatur omnibus alijs cibis & medicinis: ita v dici tur m in stomacho non moratur ad digerendum, nisi in hepate solum. dc in t Iibus tantu indigemus restauratione dc nurritione. . si inueniri posset aliquid, quod nutrire posset Σbsque digestione illud melius caeteris diceretur, & utilius, propter eorum debilitatem,& quia intendimus ipso citius iuuare, quam esse potest. Aer autem in quo infirmus iuuari debet, frigidus & stypticus debet esse. α generaliter tibi necessarium e Nistix, ut talibus ordines omnia, quae habent re solutioni obviare:& emplastrando super ventres eorum, de stomachos res stypticas de aromaticas . & si calor in salibus esse fortis reperitur, propinabis eis res stypticas, M aromaticas. Et habens syncopen causa aposte malis ali quorum membrorum principalium, nullatenus de ipsius liberatione confide Fre debemu1,
. De Oncve proueniente causa Stomaehi.
SVncope quidem eκ stomacho procedens,si eκ cholera,quae in ore stomachi abundauerit, fuerit,in primis vomitum prouocare debemus, ponendo pennam eis in ore.& si cum hoc eiicere non poterit, naturam tunc mollificare debes.Et GaI. videtur ut salinus in hoc casu oleum tepidum dare debeamus. quoniam si vomitum non habuerit ab eo saltem natura mollificab eur inde. Sed quia hae medicinae, quae habent vomitum . prouocare, de sui natura est,& proprietate stimulare virtutem plus eo, quod facit humor efficiens syncopen,& addit in eadem aegritudine: Sc propter hoc dico . longe melius est consortare eorum stomachos cum mastiche, M spica nardi, dc succo cydo- si mrum, & foliorum vitis, quia taliter virtus eorum eκpulsiva confortatur, δίhumorem eκpellit.α si vomitus a se prouenerit in hoc casu, valde laudabilis
ακistit. In syncope quidem facta ad humorihus Digidis dabis de electuatio via
264쪽
A trion pipereon, studendo retrahere humores, quemadmosam dicturus iam iacuris cuiusque membri.
De sdineve accidente eau a Dolirsi. cap. XVIII.
DI p si potes remouere dolorem remouendo eausas Ipsius, non intenis
das curare cum rebus eκistentibus contrariis aegritudini. 8d hane cura inuenies in curis malae comple Nionis. quae accidit in V noquoque mens .hro: eo quod dolor aliquando procedit a mala compleκione calida vel frigida. ma teriali vel non materiali: & accidit aliquando a mala comple Nione sicca absque materia, sicut accidit dolor in spasmo sicco. Sed quando do, lor in tantum forti fleatur, non est tempus eNpectandi, tunc elirare debemus etiam cum relius augmentantibus causam, scilicet stupefaciendo membrum dolorosum. & haec cura non confert nisi per accidens. scilicet priuando sensum illius membri. in quo mala complerito repetatur causa humoris ibi ereistetuis. Minde diminuitur motus eius e N pulsivus. scilicet eius virtus eκpulsiva. absque - tamen resolutione spirituum aliqua. Quando autem sensus superfluus membri V emere peritur,tunc certissime superfluitas resolutiunis spirituum reperitur. Et quando facimus hanc speciem curationis in doloribus a causa frigida prouenie tibiis in fine,tunc sequitur magnum nocumentum. Sed si causa fuerit calida,ida non tantum sequitur nocumentum. Neque operari debes ilIam curam in causa frigida, nisi cum infirmus in articulo mortis esse reperitur causa doloris. Et erihuiusmodi medicinis,quae in hoc casu magnam habent proprietatem, est philo. nium.& est rationabile propter optum receptum in ipso. Et haec cura gcneralio ter in omnibus doloribus acutissimis operatur. et in quibus magis necessaria ere sit, est in doloribus oculorum, auris,& dentium,& intestinorum. Et Gal. praecipit P minime eκercere debes hanc curam, nisi postquam proa nosticatus fueris infirmo, m in fine eκ ea laesionem habere debet. tamen conari debes in remitis tendo nocumentum,quod eκ eo cognoueris esse laturum. Sc in partibus nostris. quando volunt optum operari, non faciunt nisi miscendo cum aliis medicinis. sicut est iii philonio. Et melius philonium est illud, quod non est vetustum suis perflue: quia in eo virtus opii est consumpta: non recens nimis,quia in eo virtus opii superflae abundare reperitur. Cura vero cum theriaca in doloribus remoliendis est cura causae remotionis: quemadmodum faciunt illa,quae habent remouere malam complere ionem facietem dolorem.& propter hoc in illo casu opus C theriacae laudabilius eκistit opere philcmij. Et cum volueris remouere doloorem, remouendo causam ipsius, considerare prius debes quis humor est in causa. quoniam si eκ humore calido suerit: sicut dicit Gal.de illo, qui patiebatur dolo rem ventris, & eκtimabatur quod causa illius esse eκ humoribus frigidis, sicut pro maiori parte accidere consueuit:& quandocunque dabantur ei calida peros, aut clysteria ponebantur, dolor in eo semper augmentabatur: dc sic cognita fuit dolor erat eκ humore calido cholerico imbibito in pelliculis intestinoorum,& tunc cibatus fuit cibis non facilis conuersionis, & bis eidem propinata
fuit cibis non facilis conuersionis, & bis eidem propinata fuit medicina facta cum oleo, & sic fuit liberatus ab ipso. Sed si fuerit dolor eκ humoribus frigiis
dis, tunc curabis eum euacuando humorem dictum, scut fecit Gai .in seipso cum cly steri, cum eκ trahit humorem vitreum,& inde liberatus ruit. Et quandoque etiam fit dolor causa ventositatis sumosae,quae resoluitur eκ corpore ipsius huo moris. R talis dolor non est curandu m medicinis ultimae caliditatis : eo Pquamuis resoluant ipsam, faciunt oriri iterum eκ ipso humore aliam fumositate ni .quare cura istius doloris esse debet cum medicinis modicae caliditatis. ω quae cum hoc habeant virtutem digerendi. & theriaca etiam in hoc casu magni existit iuvamenti. Hucusque iam elongatus sum ab intentione materiae: ea
265쪽
aecidentium: & nsse redire intendo ad illud.quod praeteranisi de mea praescripta II
intentione superius. Dieo ergo . in doloribus ali in fiunt localia remedia: sicut eum pinguedine anseris,& gallinae,& anatis.& aliquando fiunt cum embroc tione aquae calidae, Molei,& ponendci eos in balneo,& cum his similibus. In doloribus vero factis eκ vaporibus calidis sol uni apponimus ventosas eu igne. Ee hoc tandiu est faciendum donec Medicus tempus vel spatium habeat camiam remouendi: eo . maior pars illorum dolorum, qui eκ ventosis remouentur, redire consueuerunt nisi Medicus temporis spatii fuerit studiosus ad remotio'nem ipsius causae. Quia vi N esse poterit,quin error cadat in regimine ipsius inflemi: de inde videbitur recidivare. M sic rationabiliter esse debet, quoniam Vapores istius humoris semper faciunt paroκismum,donec eκ toto sit resolutus, vet
Delumve proueniente ex sive ua Euacuatione. cap. XIX.
S ci set cim istius syncopes sit pluribus modis. Primus est vel fit, trahe n.
do materia ad parte oppositam. Secundus fit, confortando illud membra, unde fluit materia, ne ipsam superflue sparge re possit. Tertius modus fit, ostringendo vias, unde fluunt humores ad locum. Quartus modus fit, impe diedo virtute eκpulsiva. lii superflue e Npellit: sicut fit in illa passione, quae choIerica nominatur,& in Arabico dicitur almayda, in qua vomitus εί secessus simul fiunt,quae curatur stringendo.& Iisando crura,& brachia,& ponendo eos in balneo:& cum hoc et in eade necessitatem habemus ponendi styptica intus. Ea eκtra. Sed quia balneum superflue habet soluere, & euaeuare, ideo cum tiis more magno tales in halneo ponendi sunt, etiam e Rhibendo eis styptiea. 6c et de istis adhuc locuti erimus, quando tractabimus de cura malae compleκionis materialis,dum euacuatur de membro ad membrum.
Des ope superueniente exsuperfluo Luxu Sanguinis naria,vel
aliorum membrorum. cap. X X. CVra sanguinis narium, si fuerit eN nare de Nira,ponendae sunt ventosae hypochondrio deκtro super hepar.& si fuerit eκ sinistra, ponedς sunt super splenem.& similiter si e re menstruis superflue fluκetit, ponimus ventosas super mammulas:& cum hoc Propinanda sunt styptica, quae habent constringere orificia venarum.
De syncopeproueniente ex super a Vigilia. cap. XXI.
V Igilijs subuenimus cum cibis quorum proprietates sunt indueere semisnum:& cu unctionibus prouocantibus somnum, sicut est oleum nenuis farinu & violatu,& oleu de seminibus cucurbitarii ex cui odoratiuis inducentibus somnum.& etia debemus dare eis vinum lymphatum, aluerit sine febre. Haec autem omnia supradicta diκimus ad rectificationem, sea curationem prauorum Se periculosorum acciderium febribus superuenientium. Curam autem remotionis causae rememorabo, quando tractabo de curis accidotium,& malorum apostematum.
De euratione malae complexionis particularium membrorum. cap. XXII. z T postquam narrauimus breuiter curationem malae compIeκionis uniueris salis,narranda est curatio malae complenionia particulario, Sed quada main
266쪽
A sa compleκio est immaterialis,cura esse debet per eonu umi Be quando De
rit materialis, cura esse dehet per euacuationem, M per contrarium simul. Sed in euacuatione,& in resistendo per contrarium consideranda est aetas, & como , Pleκio,& cosuetudo,& tempus.& Et attendere debes compleκionem membri.εί formam ipsius.& positionem eius,& eolligantiam suam,& sensi hi litatem .essium iuuanae latum: hoc est quia alicui membro superuenit solutio sine aposte mate:& postea de apostematibus loquemur. Et dicamus'modus,vel usus meis dicaminis malie complere iovis particularis est unus, sed diuersificatur in aliqua Proprietate,quemadmodu conseruatio propriae complexionis illius mῆhri,& Sigurae ipsius,& positionis,& compassionis, vel colligantiae, subtilitatis. 6e sui tua lanienti.& hoc dictum est In his, quae praecesserunt: sed est necesse ut hanc conssiderationem semper habeamus Npter illa, quae hic narrare latendimus.
De eura mala complex is secae Stomaehi sine ma-
-- reria. cap. XXIII. 4SI stomacho mala accidat complexio sicca solum non materialis, dicimiram modus medendi illam est unus 5c idem modus cum modo medendi malam compleκionem torius corporis siccam. sed diuersificatur in his, quia dissimilis est comple Nio naturalis stomachi a complere ione totius corporis.Ergo incipere debemus ponendo ipsum in balneo temperato. 6c post hael neu lac bibat temperatum asinae, aut caprae cum aliquantulo zuccharo. 8c quais do cognoscemus eum diges isse lac per signa ructus,& tumoris stomachi. iterum ipsum in balneo ponemus: spatio in interueniente inter unam Sc aliam balnea tionem quatuor horarum aut quinque. & semper in eκltu balnei debet inungi cum oleo violato vel commutari eo in ipsum humectabit, δί cauebit ei a multa disssolutione.& in quolibet e Ritu balnei propinetur lac supradicta, si ipsum affectauerit: sin autem. aqua ordei propinetur. Et hora prandii detur panis mundushene coctus,& bene fermentatus cum pullis gallinarum, de caponibus impinis guatis cum lacte amygdalino.& pisces petrosi ad hoc sunt utiles: carnes perdiis cum δε phasianarum, coturnicum etiam utiles sunt.' Et cibus conuenientior es ille, qui velocis digestionis est de multi nutrimenti: quamuis tales cibi aliqua do videantWr contrarii. Et vinum talium debet esse aromaticum cit aqua miκ- in m. M talis quantitas ut cibum in stomacho natare non faciat, nec eκtensione. aut grauedinem inserat. Et cum haec passio fuerit sedata,paulatim ad illius conis sueta parumper deducemus.
G De ora caliditatis o siccitatis Stomachi. 'cap. XXIIII.
Ed quando eum siccitate eoniungetur ealiditas, tune eum hae regimina
res frigidae sunt admiscendae, sicut aqua ordei, syrupus de nenulare, Se ruptis de violis. 8c vinum magis temperetur cit aqua frigida. α istis aqua frigida conueniens eruistit.Et si siccitas multa fortis fuerit. tune aqua frigida est timorosa,ve os stomachi laedat.& ungendus est cu oleo amygdalino. Minquantuin aegritudo in ea liditate M siccitate eκ cedit, in tantum indiget rebus in frigidantibus 8c hinnectantibus: sed in eo u, est stomatica,indiget rebus habEotibus aliquid caliditatis cum stypticitate, , aromaticirale, M propterea uo en malum cum his addere aliquantulum mastiches.
Dε cura frigidisaetis, o siccitatis Stomachi. . cap. XXV.
CEd quando cum frigiditate siccitas conlungetur. tunc cum lacte aliquant
267쪽
mittatur, si sortis frigiditas assuetit. M tali stomaeho superponatur puluis mas l.
ches cum oleo rosato eκtensus super lanam. & oleum amysdalinum est cum istis iuuatiuum valde.& emplastrum picis inter caetera iuuatiuum eκistit,quanis do rationabiliter sit: hoc est Vt ponatur super ni embriun. sc non ibi diu: ius imis moretur, nisi ut poros aperiar, M postea auferatur. Et scias in siccitas difficilior est ad humectandum, qa humiditas ad eκiccandum: quein admodum frigide dis sciliores sunt ad recipiendum caliditatem,quam calidae ad recipiendum stigidiis eatem: ob hoc quia difficilius quod in his esse possit, est curare frigiditatem. δίsiccitatem,qina est aegritudo similis, calida nanque corpora debent custodiri, ne ad babitum veniant 1enectutis.
M Ai utem complemio calida sola videtur vi curari debeat cum reis
hiis frigidis solum. Sed tamen hoc membrum in frigidari non.debeeeκ toto: propterea quia super hoc membrum dominatur higiditas: quia secundum plurimum unaquaeque res, lus alterationem recipit, potius illam recipit,ad quam sua comple Nio declinat naturaliter. & ide aegrι- tudines istius membri a frigiditate causantur ut plurimum. Et e N perimetatores nostri temporis in passionibus stomachi multum errant: eo v non intendunt caIidum stomachum alterare,nisi cum frigidissimis rebus: dc tamen cum Medicus percipit- aqua sit danda,& hoc vetat,erit magnus error. sicut recitat GaIe. de Iodam, qui in stomacho suo habebat compleκionem malam calidam lartem, Medicus eidem aquam se igidam hibere inhibebat:& Gal. et aquam hisida praebuit, A euasit.Et propter aliam causam infrigidationem istius membri vi. tare debemus: eo . habet operationem toti corpori communicatcm: unde prinis ceps communicans appellatur.& membra,quae tale officinni habent, instigida, vi nimis non debent, ut virtutes eorum non laedantur. Et propter hoc praeceis Prum habemus, ut supra stomachum oleum non ponamus actu frigidum , & a sit frigidum, in potentia.& hoc est simile ei, quod facimus in euacuatione: quia cum celeriter purgantibus miscemus stypticas medicinas, aliter processius conis ueniens non esset. Et quando Gale. dicit . in laesione operatio uis membri maior cadit timor in euacuando in alterando, non sane loquitur, sed errat. quia sicut timenda, est evacuatio,vt virtutem non laedamus, sic in alteratione,& ma. Nime in alteratione frigiditatis. nani ille modus est maioris damni in membris nutritiuis. Et regula medicationis in principalibus membris n5 accipitur nisi a coIligantia cordis cum ipsis. Et quare vituperat Gale. Archigenem, cum dicitu virtus regitiva in corde eκistit,cum ipse medicetur cor,& licet aegrotet cere hrum M propterea quia Archigenes cordi non subueniebat, Gale. ipsum vitu perabati. ergo secundum Arehigenem in medicanda Procedebat, α causam madicationis ignorabat.
De cura frigiditatis humiditatis Stomachi.
cap. XXV M. Ad mala eompleκio hi da & humida est calefacienda & ere ieran,
da, sicut cum electuario trium piperum. Et quod dicimus in medicatione malae compleNionis non materialis in stomacho, illud idem debet intelis ligi in aliis. membris: & mare inae quando fuerint causa dandi malam compleκionem toti corpori, sicut aliquibus membris. Quod si mala comis pleκio calida M licca aduenerit, erit causa dandi toti corpori ipsam, de in hocticam poterit prouenire, α boc eru, quando illa mala coinplenio Vsque ad cur deduceturi
268쪽
lium cum materia. cap. XXVIII. ET postquam sumus locuti de mala eomplexione non materiali, loque
mur deinceps de mala comple Nione materiali, quae potest alicui superouenire me inbro.Et dicimus v intentio sunt duae res. δί sunt ut e uitetur
superflu tas,& rectisseetur mala compleκio relicta a superfluitate.& agnificatio harum rerum habetur eΜ operationibus,& eκ positione membri, doeius forma,& eκ colligantia eiusdem , & eκ suo iuvamento, Byeκ sua sensibialitate,& eκ demonstratione nature aegritudinis,& eius causς, & accidentis .Estu scis. superfluitatum quaedam lan quae generantur in membro: quaeda sunt, quae ab aliis fluunt membris. quod est, quia consuetudo est,in forte membrum suas superfluitates ad debile eκpellat: Se maκime si ad hoc adiuuant locus . MViae,quae confluunt ad ipsum, sicut est cerebrum cum stomacho.& hoc in mediocatione memhrorum est sicut efficiens causa. Et est perscrutandum in rectifica tione illius membri.& in rectificatione suae compleκionis, si est sufficiens , aut si neces. est totum euacuare corpus. & in hoc est necesse anticipare in forii gn eando membrum cum stypticis medicinis. ut materia ad illud non trahatur, si
eorpus non sit plenum, Vt attrahimus materiam ad contrariam partem ad igno-hilius membrum, & postmodum medicamen conueniens adhihemus. Et viam medicationis membrorum accipimus a forma membri,et a loco. sicut stomachus
ut plurimum per vomitum debet euacuari. M per pharmaciam ut minus . Mhepar cum ambobus euacuari potest , quibus etiam prouocatio iungitur urinae. sed intestina solum pharmacia, & clysteriis . Sed si humor fuerit liκus in sub stantia membri, tunc est necessatia sortior medicina, ut trahatur. Et aliquand erit compositio in eo, quia in ipso e st humor proprius , & est alter transmissus. Ed sic est necesse duobus modis prouidere. Vnus est in periculosiori. Alius est
in euacuatione alterius, sine cuius remotione curatio fieri non posset . sicut V. Savt in essentia stomachi sit humor unus acutus, & in concauitate alter humor sierocatus,tunc non est purgandus , vel non poterimus ipsum humorem purgare qui est in essentias onec non trahetur qui in concauitate eκistit. sed si humor. qui est in essentia,esset syncopen indncens tune prouidendum est.sed si res non eκ istat periculosa,tunc in medicatione ordo est seruandus, hoc est ut prouideatur aegritudini,qiiς currit per Viam causae, et postmodum occasionem remouerea Et similiter aegritudo,qiis non curatur nisi per euacuationem alterius, que non est ipsius causa. V .g. quando in stomacho unus humor est fiκus in eius substanc tia,& alter est in concauitate qui sparsus est a cerehro: dicimus o primitus pro videndum est cerebro: S postea de humore,qui effusus est in stomachor vltimo
vero de illo, qui in substantia est imbibitus. Et hic inueniuntur medicinς pr pris in evacuatione proprii membri, & propris in fortificatione membri, ad
hoc ut superfluitates recipcre non possit. V.g.quando in substantia stomachi fi fiuus fuerit humor acutus, tunc hiera aloes Vtilior est ad ipsum eκ trahendum. quam alia medicina: eo ci, aloe non nisi a stomacho trahit. Sed aliae medicing. qui istum trahunt humorem,quamuis trahant a stomacho propter suam fortit dinem, etiam ad stomachum trahunt. Sed quando humor est in concauitate, sunficit in abstractioue ipsius absinthium cum melle,& myrobalani citrini. Sed uine humor est phlegmaticus, aut subtilis , aliquando sufficit vomitus cum aqua Ordei,& melle, quando fuerit diuisus cum oκymelle composito:& postea studere debes in eκtrahendo ipsum cum medicinis propriis huic, sicut est agaricum. α collocynthis,& cum gummi laNatiuis , si necesse fuerit. Et similiter humor melancholicus est evacuandus post ipsius incisionem eum medicinis sibi pro priis. Et studiosus esse debes in operationibus tertiis eκ proprietatibus medicti Marum in unoquoque membro: eo . Vnicuiq; membro sibi propris medicini a tota specie reperiuntur.Sed incisio haec est necessaria,si humor fuerit grossus, iu
post ipsam secundum conueniemiam purgatio. Vniuersaluer hic sum cous Id
269쪽
eandς tertiae virtutes medicinarum: eo in sunt proprit unicuiq: membro . Ω leo Deiaco videtur mihi q, narratio medicinarum valentium Vnicuiq: membro cum Narratione egritudinum est via co ii pletiva in hac summa. Et propterea una ere ,
conditionibus, ius dicitur in hominibus perfectis in artibus est , ut sit dominus auito eri se, ita ut cognoscat res necessarias ofecte, ca in spe κ erit reru diuersitate.
De instatione membrorum, O . ofrematibus . in generali. cap. XXIX. DEinceps Volumus narrare ς gritudines,qus sunt cum apostemate. Et dicimus sp prima intentio a postematis, in eo . est apostema , diuiditur in duas partes: una est evacuatio materiei facientis apostema : alia est remotio malς complere ionis . Et aliquando minor cadit con deratio in Una istarum quam in alia.& aliquando eon de ratio in viri': squaliter currit. Evacuatio plus cosyderari debet in aposternate sanguineo, sed alteratio plus in erysipelate est con syderanda, quam euacuatio. Sed compositio istorum duoquum humoru squaliter con de ratione praebet. & istς dus intentiones non coasyderantur, nisi facio a postemate. Sed qn est in fieri, tertia adiungitur intentio. n& hoc est ad remotione causs . Se hoc fit resistendo sparsioni materis ad membru , Mus prouenit aut propter totius eorporis repletionem , aut propter alicuius mcbri repulsionem , aut pluriuin: eo . fortius membrum ad debile erepellit suo Perfluitates suas. & ad hoc adiuuat communicatio membrorum , & habilitatio Viarum. Et aliquando causa istius attractionis est mala compleκio calida istius eiusde membri, Sc aliquando e Nistit causa dolor sortissimus membri. na manis sestum est 'ν copleκio calida trahit. na caloris proprium est attrahere. Sed do
IOr hoc facit, aut propter malam compleNionem qus generat dolorem: aut pro Pter mala compleκionem,qiis fit propter superfluitatem motus virtutise NpuIuus, cum superfluitates e M pellit: aut propter istas res ambas. Sed mala compleκio calida, que causa existit attractionis, aliquando accidit propter e X trinsecas causas, sicut propter morsuram . percussionem, & similia. & aliquando propter intrinsecas accidit causas, sicut propter humorem mordicatiuunt,& similla, aut Vetositatem e Niensiua, aut propter superfluam repletionem , qus grauat membruta.
Πι lis tres intentiones curationis apostematuni sunt. quarum qusda sunt,qus sic se habent, i una aliquando contrariatur alteri:& qusdam non. et iam diκimus cui magis intendere debemus . Et deinceps narranda sunt illa, quibus competunt lis tres intentiones in medicatione apostemat una. & incipiemus a resisten tia causae efficientis.Et dicamus si causa attractionis ad membrum propter reso Iutionem e Vistit, est facienda tunc euacuatio uniuersalis: sicut phlehotomia. si Propter multitudinem fuerit sanguinis: aut per pharmaciam,& vomitum, si prooPter malitiam fuerit humorum: aut cum utrisq; , si adest Utrunq; . Et est necesse ut ista euacuatio fiat, sicut distum est, per attractionem materis ad partem oppostam pervias apostematis propinquas, sicut incedir natura. quia apostema he patis ut plurimum criticat per fluxum sanguinis narium . Et ista eadem via ni telliflenda est in euacuatione humorum . nam si materia fuerit in superioribus. tunc pharmacare M clysterizate debemus:& si in inferioribus, educere debemus per vomitu. Et si causa,qus facit effusionem materis, erit in uno membro. tunc illud evacuandu erit, sicut est cum fricatione. verbi gratia, si materia. quae
ophthalmiam habet inducere, emunditur per oculos et prouenit a cerebro sola, tunc ventosae in fontanella colli utiles sunt: propterea quia lisc euacuatio duaa aggregat intentiones conuenientes in hoc casu,quia euacuat membrum aposte malum,& materia trahit ad oppositam partem. Evaeuatio vero,quc fit eκ mDhro a postemato, corpore e Nistente pleno, est eκ rebus ledentibus multu. unde si hoc peccatum effugere voluerimus , oportet nos totum euacuare corpus. M postea redire habemus ad primum membrum euacuandum .Et quia Vnuquodqοῦ
270쪽
nonem recipere potest,ideo per easdem unumquodq: eum Im Igue est, debemus euacuare: sicut cerebrum,quod potest euacuari per sternutationem, & Rargλ eris ista corpore eκistente plethorico .lssionem inde habebit inonrmus. Ut aliquando huic intentioni euacuandi materiam ante dictam alia ad friati'secundum ' ante dictum est . ut est fortificare membrum casurir fluitates no recipiat. x hoc fiat corpore Vacuo eκιξ - Qti Q IVEςx β: 0n erit tutum , quin materia non redeat de niabroe fia i ''hylς M-ςst Vna e rebus,eκ quibus apostemata curantur imprincipio. Et si causa infusionis membri fuit ipsius caliditas, intendendum ea iam REIR 'δ ς'i pl Nio ipsius . remota vero compleκione mala,
Inemh um debet confortari.& si remota non fuerit causa, quemadmodum ill que propter mensuram alicuius animalis venenosi sit, tunc prius euacuandu es illud venenum cum medicinis attractivis, aut ventosis.& si humor affuerit, eua cuetur.Et aliquando significatio sumpta ab istis est secunde intentioni contra. tia, hoc est apostematis euacuatio et 8c quandoq: non est contraria. Eκemplumc'ntinis est, Videlicet, quando remotio complevionis calide fit cum medicinia frigid:sa quia euacuatio non fit nisi cum medicinis ressilutiuis. Eκemplum non contraris est, Vt quando causa fuerit humor grossus in membro, tunc due intentiones fient una: eo in fient solum cum medicinis resolutiuis.Sed medicatio do Ioris, secundum . dictum est, aut fit propter remotionem sue causer aut dando membro complere ionem contrariam dolorost. & hec fiunt cum medicinis, que
propris sunt in mitigando dolorem, sicut est pinguedo anatis,& galline.& olea Etaliquando remoueretur dolor per membri stu . a s ilha - - ' Ἀμδ 3'δ μm trium intentionum superius narratarum. Ordin em apostematum . quia secundum plurimum . I. 4 p Φ Π sit eu cuatione, es repercussione, supponendo i Pticas irae licitias super apostema.& illud, quod magis necesse ea ''
psit apo sternat:s post statum euacuatio fieri debet. & principium ebi et medicinis maturatiuis. Et si evacuatio non est sufficiens cum re t uχης pexi' tur cum me licinis corrosiuis, aut cum ferro. Et man festum est ., si evacuatio fiet cum medicinis dissolutivis dum materia est in cur et uin apost ematum traheretur,quam pollet euacuari. propterea h l .p i' 'μὸς 'φnem δpponatur medicins repercussiut mi κtae cum Ῥ'ypt ς commutent dolorem. Et quando fuerit in statu,
Simplicis medicitas. Regimen vero in apostemate calido male compleκionia refrageratio: eo . cum infrigidatione est etiam repercussior M etiam quia propter mitigationem caloris cursus materie destruitur. Apostemata vero frigida curari non debent cum rebus frigidis, nid transacto tempore aust menti. quia caliditas non resistit resolutioni. iis c est intentio medicationis amis siematum, notatum sunt apostemata. Deinceps loquemur de apostematibur secundum sunt alicui membro aepropriata. Et ab apostematibus calidis pria
calida. intelligo etiam illa, ius ad samem deducuntur . Et quando fiunt in prinis
cholericum, vel phlegmaticum, Vel melancholicum. Sed phleemati ea. oue aἴ aniem noli feruetuunt,sunt sicut tumores, qui dicuntur nascentis. Et melanthois Isca,qus ad saniem non perueniunt, dicuntur scirrotica de cancrosa. & raro fias
me tris intrinsecis . M quando , incurabilia sunt: eo . indigentu
st. θ π,qJδ- iΠlxii se membra tolerare non possunt: eo ep horum cura cum stra: quoniam talia apostemata non resoluuntur isi post longitudinem temporis:& tunc virtus infirma iam defecta esse reperitur. ia proptee