장음표시 사용
371쪽
L Inquit Beuroist: MEdicina est eon seruatio sanitatis,& curatio euratio aegritudinis. Hie est
definitio Medicinae secundum ipsum .Eius autem perfectio est, ut dicamus: Medicina est ars. cuius actus est eκ ratione δc ereperimento, sani talem conlaruans,& aegritudine curans .Cum aut dicit eN accidelibus in corpo ire intelleκit in actus medicing est conseruatio sanitatis , & curatio ςgritudi is' in eorpore generatae eκ eo,quod accidit ei tunc tepor is. sciat eκempli graua. apostema accidit in aliquo inebro corporis eκ aliquo,& illud est infusio sanguinis ad membrum apostematum: quod quidem apostem a contingi eo tempore. Quo sanguis infunditur ad ipsum. Et in quihusdam libris est: quae accidit eκ causa in corpore eκ istente.& haec est litera melior. Uult,& intedit morbus ae cidat corpori eκ causa aliqua.& etiam tolerabile est, o sit res haec in corpore eκ aliquo accidente: quoniam res egredientes a natura eNistentes in corpore. tres sunt scilicet causa orbus,& accidens: sicut in sequentibus ratebit . Nos autem ponimus in hac definitione, P eius actus δί operatio ere latione Sc e Nisperimento eκ litat: quoniam non sufficit in hac arte ratio sine eκperinieto neq:eκ perimentum sine ratione: sed utrunq; e Nigitur insimul, Gal. aute intUre deis, finiens hanc artem,dicit eam ei se scientia rerum proportionatarum & cotinua. 1iarum sanitati & aedritudini & dispositioni mediae qua non percipitur in homi ne sanitas neque aegritudo.i. haec ars docet & notificat ea quae proportionantur& vniuntur sanitati,& ea quae proportionantur aegritudini, & eae quae propor tionantur dispositioni mediae inter sanitate in & aegritudinem. Intelle Vit autem Der res proportionatas sanitati, ipsius causas,& signa.& illud intelleκit per res Droportionatas aegritudini Ac neutralitati. Vide igitur qualiter patet, quod in hae definitione deficiat disterentia per quam diuiditur Sc separatur haec ars ala, ea parie sciemiae Naturalis,quae considerat & spcculatur sanitatem & aegritu--iηxδ' Quoniam ars Medicinae proculdubio docet quid iit sanitas, M aegrum Mδς ' db & eptam eausas.& signa ad conseruandum sanitatem o curandum aegritu λ μ S dicem.& ideo peruenitur eκ eius scientia sanitatis & aegris udinis ad anuam,& introitum conferentem in operatione . Intentio autem in scientia Naturali est solum scire quid est sanitas,& quid aegritudo, pro quanto docet, de sufncit domino scientiae Natuaalis, eκ intentione praedictorum, i. sanitatis & aegri iudinis adipiscatur finem eorum,quoru dispositio δί natura est polle scire. Ne tralitas quam posuit mediam inter sanitatem & aegritudinem, non est vera neutralitas. Diuisit autem eam Gal. in tres modos et quorum Unus est conualescen tium ab ae ritudine Sc similium: Secundus autem est in eo, qui patitur aegritudinem in aliouo membio solum: Sed teritus est in illo, qui estin aliquo tempore absque morbo Sc in alio aeger. Cum igitur morbi definitio sit nocumentum naturalis operationis, patet inter nocumentum M non nocumentum non erit medium. nocumentum a uicin debile supponitur generi aegritudinis, sicut & operatio debilis supponitur generi sanitaris, qua fit rectitudo operationis. Hi autein sermones indigent maiori e Xpositione: sed intentio nostra in hoc sermone, veli iactatu est compendium M abreui xiQ. i . .
Cnius prima diuisio est in theoricam ct prasileam. Et theorica ex tribrarebi, perficitur 9 completur.
Intendit dicere in Medicina diuiditur primo in duas partes. quarum altera theorica & reliqua practica seu praκ is nominatur. Et intellemit oc dicto suo theorica eκ tribus perficitur.quia pars ipsius scientifica, & speculativa perfici, tur'eκ tribus partibus, quarum immediate post facit mentionem . Haec autem diuitio non est vera: quonia in Galenus dire it in definitione ejus, ipsa est scientia sanitatis.& aegritudinis,& rerum proportio iratarum eisde, & dii politionis, ciuae non est sanitas, neque aegritudo: si igitur sic est, omnes partes eius erunt scientificae δί theoricae.non ergo una sola theorica.& altera practica. H. it ergo sciendum . eκ operationibus rationalibus sunt quaedam, quae dicuntur Practi. tudinem
372쪽
A cae x actutae: quoniam sciuntur & discutiuntur proculdubio operando, stetit operatio & ars Carpentariae,& Sutoriae. Et quaedam dicuntur artes, quae proculdubio discuntur ut scientia demonstrationibus scilicet & definitionibus, quibus perfectae Sc vltimatae aliquid scitur.& tale proculdubio est ars proprie. & talis est dispositio Medicinae artis. Neque longinquum est , seu impossibile esse aliis quam eκ artibus & operationibus, quae ambobus praedictis modis addiscatur. scilicet scientia & operatione: si tamen ponamus talem artem M.talem opera tionem esse unicam. Est autem opinio. in talis sit ars Medicinae . & hoc ideo . quoniam pars ipsius,quae manualiter eκercetur,proculdubio utendo.& operando addisciuir se undum maiorem partem ipsius. Modus igitur huius diuisionis potest esse, ac si diceretur scientiatariis Medicinae diuiditur in duas scietias seu partes scientificas. scilicet in scientiam eius cui coniungitur dominus selen tiae Naturali ,3c aliam remotam ab eo: hoc est dictu in Medicus speculetur in arte sua. duas scientias insimul. sci Iicet scientiam qua speculatur sanitatem, Meius causam, Ac signa, S morbum,& causam eius,& signa. secunda autEscienotia quam in arte considerat,est illa per quam considerat qualiter, tu cum quio hus conseruet sanitatem .sῖmiliter etiam qualiter,& cum quibus curet aegritudinem.& hoc est speciale in arte Medicinae. Pars autem, per quam coniungitur - haec scientia scientiae Naturali est vere Ze proprie scientia, talis scilicet, quod finis tutentus in ea est solum sicire, A non opus. Alia vero pars specialis in consideratione artis Medicinae dicitur,& potest dici pra Nis sue activa,eo quod an finis sit, Sc propinqua operationi: cum eius operatio & Vsus habeatur, scia tur ut plurimum operando, pro quanto eκ conditionibus Medici est, ut postquam steterit super scientiam Medicinae, &eam intelle Nerit, quod sit usus de cκercii Mus in operationibus eius . Manualis autem operatio numine, ut dio dicimus, dictis vel ser non ibus addiscitur,eκcepta minima parte.eius. ac simile videtur de anatomia. nam modicum eius potest eκ sermonibus imaginari. Primuq autem, qui e N presse posuit his c diuisionem medicinae,suit Iacua in Mediciis, quem Alcorazoen redarguit, dc reprehendit . iam enim ipse opinatus est quod radices dictorum Galen. indicent falsitatem diuisionis praedictae. cui post respondet Benzoar , qui opinatus fuit inuenisse hanc diuisionem in quibusdam libris attributis & appropriatis Galen. Veritas autem est in hoc, sicut ii diκimus.
Ex λ rebiu autemJ siunt septem naturales Et ex eis siunt sex, omnes fiunt 3 me ariae. a ae quibus
Quoniam praediκit quod pars Medicinae theorica perficitur eκ tribus rebus c ideo nunc inchoat a prima earum. Unde inquit . septem sunt res naturales thoc est, qρ pars prima theori eae partis diuidi ur in contemplationem septem
rerum naturalium. hae autem septem res naturales sunt potissima causa sanita- is repertae de eκ istensis in corpore. Et di Nit quod eκ eis sunt sere aliae, Momnes sunt necessariae: hoc est v pars secunda partis theoricae diuiditur in conis e templationem se N rerum non naturalium; quoniam non perficitur esse naturalesne eis. E 'i' vero rebus sunt quaedam eretrinsecae,& quaedam a voluntate, eκ eis quaedam animales: quae omnia eκ necessitate corpori contingunt.
AGue sunt aliae tres in libris seripue , scilicet morbi , cause , O aecia
dentia. Tertia pars eκ tribus partibus theoricae diuiditur in tres partes,& scientias. scilicet in scientiam accidentium, morborum, & causarum. quonia illud, super quo debet esse Medicus continuo attentus, sum pr dicis res tres. Unde est, ac si diceretur in theorica Medicitas diuiditur in contemplationem δε ia itat is Sc fgritudinis.&contemplatio sanitatis diuiditur in contemplationem septem rerum naturalium,& in contemplationem seκ rerum magis necessariaru. de rursus c5 templatio seritudinis diuiditur in tres scientias, scilicet in scientiam morbi, Meausς,& rei accidens nominars in hac multive nos autem omnem intentiondeius declarabimus in sequent M.
373쪽
s TrasIea diuiditur in duas species:quarum una manibus exercetur: et alia D
cum medicina,necnon eo quod ex cibis ordinatur.
Quoniam diuiserat medicinam in duas partes, scilicet in theoricam &practi lcam: R theorieam subduliserat in partem seκ decim, in tresdecim. scilicet naturales, & in tres accidentales: ideo subdiuidit nunc pra cticam in duas partes: ere quibus una est manualis, sicut sutura vulnerum, depositio cataractarum, dc siis milia: altera vero est,qua curatur morbus cum medicinis , & conseruatur sani- ratas cum cibis. haec autem pars includit scientiam naturarum medicinarum , Ac modum sciendi medicamina eκ eis, & usus eorundem, & scientiam'etiam de naturis ciborum,& modum conseruandi sanitatem cum eisdem. Esset autem me
lior diu isto quam praedicta si diceremus medicinam diuidi in ' octo partes: Cin H, Ch imi latentiam, qua docetur quid sir sanitas: & in scientiam , per quam cognoscuri tibii diuidii tur sanitatis ς & in stientiam , qua natura aegritudinum cognoscitur: aera.diei him in stientiam, per qtiam stiuntur earum signa : & in scientiam, eκ qua scitur ii thoid fiat, ingenium curationis aegrixudinis:& in scientiam, per quam scitur ingentu con. seruationis sanitatis.
λ. ςκ Rememoratio rerum naturalium& primo de Elementis. l. o D ROeul dubio ex rebus naturalibusseunt elementa,ex quorum compositione
1 Mistunt corpora. Voluit pro certo dicere quod prima eκ rebus,quas naturales nominamus, est scientia corporum , eκ quorum compositione e re istunt caetera corpora miκta. ii ' : dicuntur autem corpora illa elementa. Definitio autem elementi est: quoniam est simplicius,quod in composito reperitur, idest quod ipsum est illud, eκ quo aliquid componitur,& ipsum eκ nihilo. Definitur & aliter. ipsum enim est, in Ni mori u A. quo resoluitur compositum cum corrumpitur: sed ipsum in nullum aliud resolui.
vel dissolui potest. Et dixit: Procul dubio: quia cκ eorum compositione eκi,nunt corpora,eo quod opinio fuit Hippo.& Gale. quod corpora hominum componuntur veraciter e X quatuor elementis,cterra, aqua,aere, & igne, per Viam admi Milonis: sicut oNymel componitur eκ melle & aceto. Super his autem sue runt valde diuersae & variae Philosophorum opiniones, scilicet in numero, Mnatura elementorum, em quibus corpora hominum componutur. Quidam enimere eis di Xerunt ea esse quatuor, sicut dictum est:& quidam asseruerunt ea esse solum duo:& quidam unum solum .Quidam etiam eorum diκerunt ea esse corapora indivisibilia eiusdem naturae, opinantes . haec corpora, & omnia enti composita generantur e N eisdem.
ν Sermo quidem Hippocratis in libra de Elementis in his esseremo verus scialicet quod μι quatuor:aqua, Nis,aer terra.
Sermo Hippocratis,dicentis ci, quatuor sunt elementa in numero,saer, nis, aqua,& terra, est Verus. s. Probatis veritatis praedicti sermonis es:quoniam cum eorpus eorrumpitur, reuertitur in eadem. Prohatio sermonis Hippo. scilicet in corpora miκta sunt composita eκ his quatuor corporibus, est cum eo, quod videmus corpus animalis mortui disibi ui& resolui in praedicta quatuor elementa. Quod autem dissoluitur'& resoluitur in aliqua proculdubio videtur coponi eκ eisde. neque reperitur aliquid aliud, in quod hoc dissoluatur & resoluatur. Cum autem animal moritur , eius partes siccae resoluuntur & conuertuntur in terram,& humidae in aquam.& calidae in aerem, & igne. Est aut hoc notu ad sensum et,qui curiosus.& attentus est ad vi. endum illud. Patet autem ipsum componi ere his quatuor, eo est corpus terminatum habens essentiam, Omne autem corpus tale componitur m terra α
374쪽
A aqua. fit enim proculdubio corpus tale cuni malaxatur terra eum aqua: & potissitne si coquatur ad ignem tandiu. donec efficiatur simile testae. Si igitur sic est, patet in ipso quatuor elementa existere.& hoc est, quod Deus inquit, cuius mome seper erealtetur. Creavi hominem e re luto, sicut testa in figuli. Huius auteprobationes perficiuntur in Naturali facultate. Medicus autem inquantu hm5i. nequit hoc vere & demonstrative declarare: supponit autem nihilominus hoc. de accipit a domino scientiae Naturalis.ipse tamen declarat hoc in libro de Victoria & de certamine: sicut facit hoc in libro de Elementis Gal.
Si non esset nisi et num elementum , non essu aliquia animal cum morbo u i corruptibile.
Haec est probatio Hipp. in corpora animalium non componuntur e N p rti hus indivisibilibus& unius naturae: sicut componitur domus eκ lapidibus 8c u . . t agnis. Nam si corpus animalis componeretur eκ partibus indivisibilibus, minime corrumperetur eκ morbo: corruptibile enim corrumpitur proculdubio eN dominio contrarietatis in eo. Sed si corpora essent unius de eiusdem naturς ,nuloia quidem emet contrarietas corrumpens ea .nec ab extra, neque in seipsis. Uerum quia corpora sunt corruptibilia e re seipsis eo v in seipsis contrarietate hahent, quod etia circundat ea eκterius, contrariatur eis. Cu igitur contraria sint B diuersaru naturara, sequitur is ipsa corpora non habeant una natura, neq; sint unius naturae. Et his scripta sunt in lib.de Elementis Min lib. de Humana natura Hip.haec auic scientia est de causis vlumans, vel finalibus sanitatis.
Rememoratio secundae rei naturalis ,& est Complexio.
on hae astem scientia complexionis es ex iudiciis in Medicina emf- i,
Post ii Medicus nouit elementa,ere quibus componitur corpus pertionis,decet ipsum scire de cognoscere species compleκionis. Iudicium autem thuius scientiae confert in medicina.& hoc quidem est manifestum: quoniam eis ipse cognoscit compleκionem eκempli gratia esse calidam vel frigidam . tunc quidem si fuerit sanus erit conseruatio eius in eo, in quo est cum omnibus simi- Iibus. si vero fuerit aeger,eois sit lapsus a qualitate sibi naturali ad contrariam. curahitur, si reducatur ad qualitate sibi naturalem prius in eo eκistentem eu eo quod contrariatur, M opponitur qualitati facienti aegritudine. Eκemplum aut Ehuius est,quonia, si quis calidae complere ionis patiatur aegritudinem, per quam eius compleκio in frigidatur, erit proculdubio eius curatio, si calefiat, donec rodeat ad suam compleκionem naturalem. .
Quatuor sunt potentis,stu virtutes complexionis, e diuiseris,seu γπο- tet fuerit eas virR Donsiutius. J . a o sapiens
Quatuor sunt virtutes, quibus comparatur & refertur compleκio hominis. cum una eκ eis, vel duae nominantur, velut in composito vel compleκio.'nato ex eis: & sunt calida, Sc frigida, humida . δc sicca. Cum autem dicit: siue diuiserit, siue composuerit eas vir consultus,intellexit pro constanti quod compleκio hominis referatur uni soli ere prsdictis virtutibus, vel duabus viatis ri vel coniungi possibilibus. Complere iones vero relatae dominio unius eκ CQmpi π ψpraedictis virtutibus sunt quatuor, scilicet vel complexio calida,i. super quam caliditas nominatur: vel frigida, i. super quam frigiditas dominatur: vel solum t*ψ 'humida,i. super quam humiditas dominatur: vel solum sicca. i. super qua siccitas idominatur: aut dominatur super complere ionem caliditas Ae siccitas: vel frigiditas cte siccitas: aut caliditas & humiditas,vel frigiditas de humiditas. Hae igitur sum octo comple Niones,quae restiuntur egressivi unius,vel duarum qualitatum
375쪽
SEn sis tactus sentit O percepit ealiditatem, O frigiditatem, secitatem,
Quia pridi Nerat . quatuor erant virtutes seu qualitates, ideo nunc manis P. stat M declarat eas. unde inquit. ν pr dicte virtutes sunt caliditas, frigiditas. siccitas,& humiditas. Intelle Ait autem per humiditatem mollitiem, dc tenuit tem, quam tactus sentit.
Praedictae virtutes seu potentiae reperiuntur in elementis δ s J tem 'poreb Oeo quo Jaugetur,siev pullulat, in loco.
Quoniam prςdiκ erat Φ virtutes reperis in compleκione sunt quatuor, rememoratus est nunc rerum compleΜionatarum, in quibus lis Virtutes reperiuntur. Ait aute: repertuntur in elementis, i. in quartior corporibus, lus sunt aqua,terra, aer ignis. Intelle Nit autem per virilites, caliditatem, liccitaterii, frigiditatem,&humiditate. Et intellere it per tempora, quatitor anni tempora, s s state, autumnu, . ver, Sc hyemem.&hoc ideo,urn quodlibet leκ istis comparatur dominio dua. rum eκ istis virtutibus & qualitatibus.lis tamen qualitates referuntur aliter ele Ementis animalibus.& aliter in tempori & loco. Et intelleκit per locum, climata terrς habitabilis. Et intelleκit per illud , quod augetur, vegetabilia , Malia. nam compleκiones eorum referuntur his quatuor virtutibus.
Elementum ponitur inultimo simplicis complexionis.
Intelleκit, seu dicere voluit, in eum informantur elementa aliqua eκ illis quatuor qualitatibus. . referantur ab ea in ultimo. Cum autem dicit simpliocis compleκionis, Voluit dicere elementum sit in ultimo simplicium quali latum eκ qualitatibus compleκionalibus, Rus sunt cal iditas, frigiditas, siccitas.& humiditas. Et ob hoc dicimus ignis sit calidus. vel in aqua sit frigida, in telligentes pro certo.& hoc dicitur de eis, eo quod sit in hoc in ultimo, i. v n5 sit aliquid calidius igne, cum ipse sit calidior omni calido compleκionali. sic et est in aliis qualitatibus ipsorum.& hoc quidem manifestum est. Aliud vero co- pleκionatu, eo-est miκ tum,& componitur ab eretremis in ultimo, i.eκ quatuor qualitatibus. quc sunt in elementis, ideo fuit medium interea in prs dictis qualitatibus ratione confractionis partium eorum ad inuicem . Unde sic est in omnibus miκtis & mediis inter prsdicta , sicut in colore bruno dicto Arabice etiam, e re albo scilicet & nigro composito:qui nec idicitur nec imaginatur alis hus, vel niger in ultimo, sed dicitur sp sit ita ipso niger in parte ,& albus in sparte. Unde sic est negocium qualitatum in elementis, et miκto eκ eis compleo Nionato nam sunt in elementis Vltimais, in miκto vero & compleκionato . confractς.
caliditas est in igne,ct aerefrigiditas vera in terra, ct aqua : O siccitas
inter ignem,o terram:O teneritas inter aquam,ct nubem. iQuoniam pridiκerat quod elementa informata Pr dictis virtutibus, insor. . mantur eisdem in VItimo, notificat nunc, ius eκ his virtutibus referantur cui libet eκ elementis. Vnde inquit: caliditas est in igne & aere. & intelle. Nit quod qus eN eis informantur caliditate, sunt duo,scilicet ignis; & aeri εί irus eκ eis informantur frigiditate, sunt etiam duo , scilicet aqua , δί terra. iocet tamen scire aquam frigidiorem terra . sicut & ignem calidiorem ae- , Notad lene re. Nec ignis sensibilis ille, qui est elementum , sicut ait Alerea nisi es ementati quoniam iste ignis est causa corruptionis, non eκ istentis vel essit alicuius: ignis et hoc iserio Vero,qui est elementum,est & habet esse, causa esse & generationis. Est auteii iste super aerem in concavo orbis coeli.nec habet calorem in actu: quonia ca lor est proculdubio res accidens huic igni sensibili: eo v in corpore terrestri existit. hoc totum est in Naturali scientia manifestum.& prohatu. Cum aute di Nit:
siccitas est inter ignem & terram, voluit dicere.duo element sicca sunt, scu
376쪽
Partis primae tra c. primus. I 8 I
R lleet ignis,& terra: terra tamen ssiccior est igne . Et cum dicit: & teneritas est
inter aquam,& nubem. intelle Nit per teneritatem humiditatem , dc per nubem aerem: ac si diceret duo elementa humida sunt, scilicet aer,& aqua. Oportet i men scire aerem esse humidiorem aqua. v v aqua sit nihilominus potentior in humectatione corporum quibus obuiat,quam sit aer.
Significatur nobis esse O generatio inter species ipsorum,cum diuersi laen- 1 a
tur adinvicem,o vulantur siue coniungantur. Intelleκit . prsdicts qualitates diuiduntur in diuersas species. quia in quihusdam variantur,& in quibusdam uniuntur, M assimilantur: quod quidem ratione harum partitam Sc diuersitatum esse signi Rcant,& generationem. Et prooculdubio diuersificantur inuicem,qui eκ eis diuersificantur. ratione contrarietatis earum: Sc uniuntur Sc associantur in una Se eadem qualitate: volo dicere si
cui associationem ignis 8c aeris in caliditate, M aqvs Se terri in frigiditate.
DIuersi eata fuerim inuicem,ne essent quid vi in O idem: O fuerunt is
coniuncta, unita, ne viderentur omnino contraria. R alio quidem est,quare non fuerunt a principio Vnum 8c idem et suoniam afuissent quid. non reperiretur aliquid diuersum ab eis. Cum autem diκit:& fuerunt coniuncta ne Viderentur omnino contraria, intelle Nit in oportebat, ut associarentur qualitatibus,ne conirarientur eκ omnibus partibus. ere hoc enim fuis set difficilis eorum mi κtio,& comple Nio.
Imaginamur complexionem in alio ab elementis , puta in eo Osito R. ab J a. en
eis a praedominante. iIntelleκit v non imaginemur mi κtum informari illis qualitatibus, eo v in ipso ultimentur: sed dicitur Sc imaginatur tale a tali qualitate prsdoministe in ipso. Cuius eκemplum est de Ieone, cum dicimus in sit calidus δί siccus, non intelligentes illud de eo in ultimo: sicut facimus de igne, cum cum sic nominamus is unde intelligimus Q caliditas Sc siccitas domine litur in eo plusquam frigiditas . α humiduas: volo dicere in iis diis partes sunt in eo maiores,& ampliores.
Ponimus aequale,ct temperatu Ium ad referendum ei, eo P habeat qua- iamor facies coniunctata. omne quod imaginatur informari dominio unius vel duarum eκ istis quaisCl litatibus . intelligitur procui*q esse tale in comparatione ad temperamentum,. εὶ squale in quo scilicet reperiuntur quatuor qualitates squaliter: volo dicere vreperiatur in eo tantum eκ caliditate, quantum e re frigiditate, & e re siccitate. . , quantum eκ humiditate . Sunt autem quidam opinati . hae completo sit secundum opi. Gale. mplexio hominis temperatam compleκionem habentis. idest v quatuor qualitates complectuntur in eo aequaliter, aut prope aequali ta tem:& ma Nime, Ut dicit.in cute manus , Se eκ cute manus significatur e N cu-tς digiti medii. EN sermone suo nihilominus liuelligitur m sic , Ac dicatur in eo temperamentima & squale medium in specie. BNemplum est:quoniam quamuis caliditas,& siccitas dicantur dominari super leonem, tamen eius comple Nio hahet duo eκtrema:& medium inter duo eκtrema dicitur squale de temperatum. ii dc eκ ista complereione emercet leo operationes suas meliori modo quo potest. inquantum leo. Ponuntur etiam eNempla huius squalis,& sgredientis ab squalitate eius in his, qus fiunt artificialiter. Vnde e Xempli gratia dicitur oκymel squale, M temperatum, cum ponuntur in eo mel εc acetum in tali quantitate,et Proportione, reperiatur ere eis operatio oκy mellis perfectior de laudabilior. uus possit esse. sed dicitur egrediens, cum prs dictς qualitates reperiuntur auo vel diminuis. tale autem squale repetitur, S debet intelligi in qualibet spe
tale etiam debet iiii euigini bomine temperato, 6c squali. Ostensum est
377쪽
xutem in naturalibus, V squale, in quo partes elementorum componuntur squa Da iter, sit prohibitum,& impossibile inueniri. Cum igitur erit in homine squalitas prsducta poterit quidem intelligi. dicatur squalitas de eo per comparationem ad eκ trema sus speciei, de v e Atrema ipsius dicantur egredi ab squalita. 'per comparationem ad ipsum. Possumus & intelligere squale prrdictum eκ lproportione.& comparatione eius ad partes elementorum, referendo quasdam e N eis quihusdam e N ei Meni. Cum autem intelligetur in eo huiusmodi proporatio, reperietur in eo, inquantum est homo, caliditas naturalis maior & fortior fri.
giditate.& humiditas Dccitate. Si igitur sic est, erit complexio hominis in generali calida & humida, habes duo eκ trema, multa & magna diuersipate distatia ab inuicem. Unde homo, cuius caliditas reperitur minor caliditate predicta. dicitur frigidus per comparationem ad hanc compleκionem hominis squa Ienu& similiter cuius humiditas reperitur minor humiditate prsdicta, dicitur siccus per comparationem ad prsdictam complere ionem. & ille, in quo' predictae due aequalitates sic se habent,dicitur frigidus & siccus. & in quo caliditas de humiditas ampliores & fortiores sunt in pdicto, dicitur calidus & humidus. R alio Me autem huius comple Nionis vituperat, & arguit Gal. dicentem complere ione . itemperatam calidam & humidam esse: nem intelligit v calidum & humidum dicantur de duahus comple Nionibus prsdictis squivoce. Unde qui eκ Antiquis dimit squalem & temperatam comple Aionem hominis esse calidam & humi dant, diruit verum,dum intelleNit hoc de calido & humido temperate, non autem de calido & humido egrediente ab squalitate,& temperie prsdicta.
Fuerunt autem mis , ct completae in eo Iccundum exsimationem, ut esset Pondus, ct mensura.
mementa fuerunt quidem miκta in hac compleκione squali secundum emi si mationem squalena:& fuit hcc comple Nio, sicut ferrum, quo csters res pon idera nitur. Cum autem reperitur comple Nio diuersa ab ista imaginatur per in, formationem qualitatis,qua diuersificatur ab ipsa. v si fuerit calidior, dicem ii, eam esse calidam & si siccior, dicemus eam esse siccam. Sic igitur scitur complexio in squalis per squalem.& ob hoc nominauit eam pondus,& mensuram. .
Si aliquod ex eis deuinauerit ad aliquod extremorum, non tamen Me e '
soliabitur,vel circunscribetus a virtutibuspraedictis, ct erunt nihilominus in eo absique aequalitare,ct temperis p raedicta.
Que cunq; eN comple Nionibus declinauerit ab squalitate ad aliquod ere eoii
tiariis extremis,non evacuabitur inde a quatuor virtutibus,scaliditate, frigiditate, siccitate,& humiditate. non tamen erunt in ea squaliter, dc temperate, si lcut in compleκionibus temperatis. . caa Denominatur autem a nominessedominantis: ut igneum, terreum,aqueu, l
' Compleκio ex rediens de declinans ab aequalitate , denominatur a nominet ignis .calida & sicca:& a nomine terrς, i. mgida & sicca:& a nomine aquae, frigida et humida. Intelle Nit cum dicit: sunt etiam eκ eis,qus comparantur aeri. tqui sunt calida & humida in comple Nione . dc pro cerro dicit hoc. proprie secundum opinionem meam, ιν oportet ut qualitates, quibus appropriantur & referuntur compleκiones, sim hinc de coniuncti, sicut sunt in elementis & humo xibus.& sic essent solum quatuor compleκiones, Ccalida & sicca relata igni,α
choleri:& calida & humida relata sanguini,& aeri: Sc frigida & humida comparata aquς,& phlegmati:& frigida & sicca comparata terrς,& melancholis Et proculdubio possibile est inuenire calidam complevionem solum per se.
aut frigidam, aut siccam, aut humidam verbo de diuisione: sed in effectu non ea conueniens eas inuenire . Si autem quis opinetur possibile esse, in elementa
378쪽
ratum, p esse de generatio fiat, cum qualitates actius , utpote ea liditas Ad higLL; tuas, C super siccitatem & humiditatem: dc in corruisaα addidi in eis a Iiquid
ditas dominantur super passiuas, aptio fiat eta contrario huius, scilicet cum qualitates passius super activas do
Iam quidem perfectae sunt nouem species complexionis:nes λ snunc Me 2 iam ad diuisionem nouam. JInter has autem nouem intelleκit compleκionem squalem,& octo egredien V tes absqualitate,quatuor scompositas, super quas dominantur diis qnalitates: DRμφα quatuor simplices, super quas unica solum em quatuor qualitatibus domina tur. hς tamen, ut diκimus, minime reperiuntur. Hoc autem proculdubio opina tus est Gale. eo ci, parum didicerat, Sc imperfectus erat in scientia Naturali. Oportet etiam scire u species comple Nionis sunt species sanitatis repertae in membris similibus,quotum scilicet totius de partis est idem nomen et sicut caro. cuius pars etiam nominatur caro, sicut ipsa tota. non tamen sic est de mamuta Pede, qus membra organica nominantur.
Rememoratio de complexionibus temporum.
NVne autem loquar de tempore secundum opinionem , O existimationemr Mnon enim cesiit in eo flus, ct modus inuestigandi subtilis.mems autem habet vim o naturam phlegmatis: Et ver excitat sanguinem : Aestas vero lcholeram nigram. Quia locutus est de speciebus compleκionum hominis. Voluit nune loqui de speciebus compleκionum temporis . Cum autem dixit . hyems habet vina phlegmatis, intelleκitv compleκio hyemis sit frigida & humida , sicut est phlegma: & ob hoc generatur & augmentatur phlegma in ea . Et cum inquitv ver eκ citat sanguinem, intelleκit v sanguis generetur in eo. Cum vero diis Nit v s stas choleram, voluit etiam dicere in ea generetur cholera: eo v sit olida & sicca , sicut est & ipsa. Et cum dixit Ῥ autumnus choleram n lyram. voluit dicere v autumnus in natura sua similetur cholers nigrς, s. in frigiditate M siccitate:& ob hoc generatur, & multiplicatur in eodem . Et verum est qui- .dem quod de vere dicit, scilicet v sit calidus & humidus. Est tamen contra in tentionem Gal. in de compleκionibus. dicit enim ibi π Ver sit tempus tempera tabis prio. tum Sc squale, in quo reperiuntur quatuor qualitates cu squalitate. Constat aut v si essent reperis in eo quatuor qualitates cum squalitate, in eo viis operatio. nes minime essent decentius coaptais,quarum causa est caliditas 3c humiditas: quam operationes viis contraris , quarum causa est frigiditas de siccitas . Si . etiam fuissent sic in eo squale virtutes & qualitates prinis, minime fuisset in eo appropriata generatio: neq; etiam augmentum alicuius humoris in homine, nec in aliis ab eo: nec etiam generatio & esse alicuius rei. oportet ergo necessario. ut ipsum sit calidum & humidum. Est nihilominus squale & temperatum: eo Q sit inter hyemem & s statem medium.& cum non sint nisi quatuor tempora. neq: etiam nisi quatuor humores, manifesta est significatio . non sint etiam nisi quatuor compleκiones composits 8c ii squales. nam si possiet inueniri complemio squalis, taliter scilicet, in eIementa in ea squaliter miscerentur, minime inueniretur aliqua operatio in hac compleκione primis qualitatibus appropriata,essetq; necessarium ne haberet formam, scilicet unam.
Rememoratio h partium,& specierum eius quod augetur, & vegetatur.J
Vod autem augetur O minoratur ividatur in Pecies mineralium,etllantarum o animalium mIus habentium.
379쪽
A rum. Leκ eeIeri & cita mutatione ad ignem, tu celeti congelatione ipstus . tapore, Odore,& colore. Sunt tamen adhuc multo plures modi, os alibi retulimus. εκ quibus sunt.κ viij. quorum rememoratione fecimus, s signis superioribus. in quarto Mete. Quia vero persectius. Sc fortius eκ his sciuntur de sapore, fuit Contentus Vir iste ere rememoratione saporis solius , non curans de aliis in hoc Ioco. Voluit si, compleκio medicinarum cognoscatur per saporem. & hoc, quia sensos gustus percipit saporem: dc sapor proculdubio. significat super compleamionem medicinς ,3c syllogismo vero & iusto, ut ipse di Vlt. Dulcis, Osilius, ct amar: s, siccitatem: acutus veroocalorem.
Hi tres sapores conueniunt & vniuntur in significando u, dominans super compleκionem medicinς sit siccitas:& non solum siccitas, sed etiam caliditas. Significat etiam caliditatem et siccitatem sapor acutus:dulcis tamen est lignum minoris caliditatis dc siccitatis ab eo, quod naturς comparetur nostret in iuuili dinetEt post ipsum iii caliditate M siccitate est salsus. M hoc, quoniam in salso iubstantia humida aliqua ust Et post salsum est in hoc amarus: ipse enim est fortioris caliditatis de siccitatis.& hoc quoniam visum est Galeno, cp ama rus sapor causatur eκ substantia terrea usta. Nos tamen videmus plures species rerum, quarum natura frigida est de sicca,& nihilominu habe ut saporem ama is rum. Vnde fructus vegetabilium qui dulcorantur in fine,sunt ut plurimum ain ri saporis in principio.
Omne liquidum,non haben aporem manis tam , es aequale, O temper
De sorte complexionis. Concordati sunt m habens saporem manifestum, sit in qualis compleκionis. Postquam ergo contenti sumus eius, quod di κerunt de sapore manifesto, & hahente ipsum sequitur necessario q, non habens saporem sit equalis & temper is complereionis.
Hoc est, quod Gal. opinatur proculdubio, sapor ponticus, M stypticus generentur ere substantia frigida terrea & grossa, & acetosus ere substantia terrea frigida & subtili.
Omne habens dominium piuguedinis,ct unctustati est calidum O humi dum:ct pure insipidum fragidum ct humidum.
. Dicimus. sapor iste est unctuosus, & per consequens calidus M humidus.&c hoc tueo,quoniam Vnctuosum secundum Medicos est compositum eκ substan tia aerea: aer autern calidus est δc humidus. Sic igitur sunt in generali isti octo sapores, quorum ipse prsini sit rememorationem: de insipidum carens omni pore dicatur esse nonus . Medici autem sunt huius opinionis Lip cause sapora sunt, subtilitas substantis, δί spissitudo,& mediocritas inter ipsa. Dicimus spiatur in cum grossules substantiae via ieiur frigiditati, causabitur & generabitur sapor ponticus,& stypticus. sed cum grossities erit cum caliditate. generabitur salsus.& amarus. sed cum vnitur subtilitas frigiditati, fit inde insipia . videtuν tamen q, sapor referatur ad grossitiem & subtilitatem per accidens et quoniam causa generabilis vel corruptibilis cuiuslibet sunt quatuor qualitates . videtur etiam Q sapor dulcis Sc amarus ityi tanquam duo eκ trema cotraria inter duos sapores,& u, alii sapores ab istis itiit medii inter ipsos t sicut omnes colores ab albo & nigro sunt medii inter album Sc nigrum. Est & sciendum in significa tio sumpta e M odore est debilior quam siti sumpta eκ sapore: quamuis odor pli runum significet super saporem. Fuit autem significatio sumpta eκ odore debilior: quia pars, super quam dominatur odor in medicina, quam doq: non eκ tenditur peream totam, sed eκistit in quadam parte eius : sapor vero dispargitur, Me κiliit per totum saporabile. Et odor quidem aromaticus significat super caliditatem in generali aucta etaceptis,en quibus manifesta sunt rosa, od myrta, ne '
380쪽
nosar,& violit quorum Ipse rememorationem iaciet consequenter. At proeliu Ddubio signum sumptu in eκ colore, est adhue debilius in significando super cois
Plexionem medicitas: quoniam unus Sc idem color quandoq; sequitur ad caliditatem 5e frigiditatem : cuius eκemplum est color niger, qui ere caliditate generatur. 8c etiam quandoq; eκ frigiditate . accipitur tamen signum eκ colore super diuersas species unius 8c eiusdem rei. cuius e Nemplum est, quoniam vionum rubeum calidius est vino curino. Sc citrinum est calidius albo. Iam autem diκit Gale . de modo signum accipiendi super comple Nionem medicine a sui celeri 6c cita mutatione,& conuersione ad ignem : in omnis medicina subtilis.& non spongiosa, conuertibilis cito ad ignem, est necessario calida, Sc cito di- eritur . Proculdubio posuit seu e X conditione addidit Q sit subtilis : quoniam
ahens dominium viscost unctuositatis, quod Arabes larg nominant, conuertiis tur ad ignem frequenter de facili . neq; tamen conuertitur celeriter ad natura. - Iem calorem . Proculdubio adiun Nit eκ conditione non spongiosa: quoniam arundo festinanter inflammatur e X igne, nec tamen conuertitur celeriter ad cais
Iorem. 8c proculdubio cum sunt duo corpora squalis subtilitatis , quod e re eis citius congelatur est frigidius in compleκione . si tamen essent diuersa in subtili tate, non est et conueniens vel necessarium. Hi ergo modi sunt manifesti. qui hus potest cognosci comple Nio medicitas per modum syllogisti cum . Melius tamen est & tutius inniti in hoc negocio ereperimento quam rationi: & potin usime , quoniam pluries reperitur aliquid in medicinis eκ forma ipsarum resuItans eκ prccisis qualitatibus squalitatum in miNtione , Volo dicere eκ proporistione eκ istente inter quasdam eκ eis per comparationem ad formam genera, tam in illo ente eκ proportione quarundam qualitatum, ad quas referuntur in eodem ente .hsc autem operatio, cuius causa est proportio eκ istens inter ambas
Inquit iranslator. Constat . in Latino dicitur proprietas: Gale.autem n
minat eam operationem medicitas ere totalitate substantis sus procedentem. Est autem verum, in impossibile est cognoscere proprietates per modum syl. . . logisticum, nisi sciremus prscise ' quantitates elementorum in quolibet entium.. a. i ςo seiremus operationem egredientem a qualibet proportione ge- nerata in quolibet ente secundum quantitates elementorum in eis eκ isten tium. hoc autem est nobis ignotum , nec est possibile inueniri ab homine : ea enim interminatum , cnm sit infinitum 6c fine carens . hsci igitur est causa prois, Prietatis : cum nihilominus nobis ignota sit in quolibet ente, cum careat nite. intellectus aut, siue actus quilibet non potest limitare quod caret fine . Sic lati is i i tur debet intelligi negocium in proprietatibus . non autem sic opinantur muliti eκ latuis, de phantastice loquentes in naturalibus, laborantes ad sciendum specialein proprietatum causam . Uerum quia Medicitas necantes. 8c veneis nost habent plurimum eκ operationibus. quas efficiunt a proprietatibus . est quidem eκ perimentum in medicinis periculosum : pro tanto decet Medicum esse contentum medicinis notis suo tempore, super quas testificati sunt omnes non autem dubiis eκ eis . Quoniam autem qusdam reperiuntur ere rebus quutiusdam calidiores in se: de nihilominus minus calida per comparationem ad humanum corpus erit calidior. Cuius e Nemplum est oleum nouum . Mdc vetus siue antiquum. nam oleum nouum est in complere ione sua calidiusquam vetus δί antiquum, vetus tamen est PQxens amplius calefacere corpus hominis. Omnes cibi cibant proculdubio , dc nutriunt eκ totalitate suae sub, stantis: de proinde est unum de idcm, cibus alicui animali, Ec medicina necans
aliud ab ipso. sicut elleborus . qui est cibus coturnicis, Sc medicina necans hominem. 8c similiter napellus qui est cibus porcorum.& est medicina necans hominem dc interficiens. Postquam igitur declarais suiu radices huius capituli, redibimus ad id, in quo eramus Prim.