장음표시 사용
351쪽
periculum, nullaq; mala concoctio eκpectatur. Pituitosa quide non usquequaq; D secura est. ac salubris: qua re purgabimus vel non e Nacte concocto succo . Priania igitur dierum hebdomada etatenuantibus simul, ac incidentibus curationem mollem ut, ius etsi callaciant, emi euum erit ipsotuna incommodum. deinde medicinas purgantes administrah mus. Idem iros fecisse tum in apoplecticis morbis. tum in citeris frigidis,& e Ritialibus: quippe que eκ tenuent, atq; incidant, puro antibus ad sceitius . Hoc in negocio summopere commendamus potionemoκymtilis,in qua incocta sit radiκ irad: s.dulcis radicis,& apii semen: cocoquit
nanq;.& vacuaticili paratum succum reddit, indeq; natura opem non pinnitendani sentiet. postea rursus ad incidentia consilium diriges , deinde ad purgati nem: promptior etenim succoetum fiet euacuatio, si probe concocti suerint. Prς- stat itaq; tali ratione curandi tra stare hominem,quam naturs ac morbo ut non pauci faciunt comm lucre. Quin etiam quartana Iahorantes hoc modo sanare conueniet,& ccs, qui per sanitatem purgari indigent, sic prs parare. Galenus lasstudine ni spontaneam curans,qus a labre parum abesset, csieros omnes humo res, a quihus generaretur, pister lentos, ac crassos, purgabat: quod illi cura aliis medicis conuenit non esie purgandos. Non parum autem consi iacrandas esse regiones ignorare te nolim: quoniam iis qui in nostra degunt patria, cra Ilarunt, viscidorumq; surgatio congruit, si tamen qus nuper dieia sunt, prscesserint.Quod si mulio e Aperimento compertum, em Plotatumq; tantum habebis: est natam in mimi in hac re momenti.
cibandi ratis in febr7citantibus. cap. XVIII.
CIbari cui ego quidem sentio) febricitantes minime oporteret, nisi post
vigorem, ut facilius concoqueret succos natura, ius alimenti copia ple-,runque grauatur: verum quoniam Vires omnibus robust non siint, coi
templari morbi naturam te oportet. Nanq; si peracutus sit.& ς ger virithus valeat, audentius id pisc pies et iudica iur enim ut plurimum septimo die is moihiis. At fgio dehili nequaquam id faciendum. Quod si mediocris sit virtus,
sperq; state floreat, ptisana contentus eris: & panis e N aqua calenti abluti via. ciis duabus: qus victus ratio a consuetudine nostrς regionis. tenuissima iudica. ur . Antiquorum autem victus tenuior erat: sola nanq; ptisana septem diebus egrotantem alebant: cui si quid adiicere uberius vellent. ad mulsam transibant. At nostrates id non tolerant. um propter consuetudinem, tum aeris ambientis temperaturam. Quinetiam illorum corpora minuS transpirant: nostra ita vero vherius. Illi autem vivum liberaliter hibunt: simul ac suillis vescuntur carni. hus, qus Valentissime nutriunt. Summatim lupq; consuetudini aliquid esse dan, dum censeo. Nempe qui his terne cibum in die.asssumere consueuerunt, pr diiscium vivendi modum non tolerabunt, prςcipue calidiores naturς,et quibus multa sit transpiratio. Si item coniectes gritudinem a vigore longius abesse, atque egrum viribus esse ina hecillioribus, a principio cibum offeres copiosius:cum voro in vigore constiterit,iunc subtrahendus: atqui virtutis robur a probo temperamento intelligitur. Porro calidiores , siccioresu; naturς non ita facile inedia serunt: mare ima in s gritudinibus sibi cognatis,& tempore calidiori. Quod si diutius in inedia contineantur, a labribus debilibus ad vehementes perducentur: aliquando item ad hecticas: fames nanq; succos de uberiores gignit, dc factos adurit. Cibandi vero tempus in priins accessionis remissione, de ante secundz: initium, in quo natura concoctionem succorum peragit. Ad lisc vires fouendr, ne symptoma periculosum contingat, cuiusmodi est syncope , ubi tandem alendus iit siler . Quamobrem in principiis quoq; accessionum nutriendi sunt, qui
syncopes periculum uitare cupiunt.quemadmodum secit Galenus in eo,cui dia- triton colentes medici trium dierum inediam prsscripserant. Interdum etiam in media accessione dare cibum cogimur . Prsterea in continuis con syderata prius consuetudine, nutriendi tempus eligemus,in quo remissior est febris.Hora
autem diei magis idonea erit vespera,ac matulina , Ad bsc vina odora, leuia,
352쪽
De ratione curandoriam morb.A oligophora pituito',ac melan holice libri accommodatissimar iis autε qui uti
hementibus atque de urentibus corripiuntur, vino penitus interdicendum.
De balneo in febricitantitas. cap. XIX. Auacrum declinantibus febribus tempestiqe subibunt: quoniam quod te
nue est succorum .eκ purgat. Qui vero in principijs balneo committaintur, rigoribus afficiuntur , in iii : succi per uniuersum corpus liquantur. simul ac obstructiones in Vime generamur , interdumq; in principem putein absce Tu decum hit. Caloris item atq; siccitam incrementum facit, siue iit in aqua calida, siue in aere halnei calido perii stat fger.Caueant insuper a frigida lotione: quippe ea in crudescunt succi .
Galeni eura:Jο febrium a suctis lentis Or:arum. Cap. XX. GAlenus noster febres a succis viscidis ortas sola seictione sanat: quod te
contemplari accurate volo. quid enim oberit quo minus succi in tot uiri corpus diffundantur tali Dictione Quin etiam ille ipse libro de sanita D re tuenda, lassitudinem holmnis, cuius corpus plethoria laboret, de succis viscidis sit refertum . curans prohibet, ne e Xerceatur,viloue motu valido agitetur, ne tue fricetur . neri lauetur: frictio ctenim qus sub cute sunt, ac inter musculos, vacuat: at qus in venis continentur, purgatione tantum educuntur.Quod si per sanitatem quis frictionem adhibeat, ita vehementem, quam prscepit Galanus, abscessus sans, atq: ulcera necessario per summa cutis erumperent.
Quanquam sequens Canticorum liber, opus sit Auicennaeditum:quia tamen eius e initio inter Averrois commentarios connumeratur , idoneo ipsum Colliget libris annectere uoluimus.
353쪽
CONTINENTVR.' Pars prima, ct est pars Theoricae
Ractatus primus. De rebus necessariis in generatione sanitatis. char. 178 Rememoratio definitionis Medicinae , & eius
Rememoratio rerum naturalium,& primo de Elementis char. Ι79 Rememoratio secundae rei naturalis, &est Com-char. I 8ochar. I 8 cichar. l grchar. I 82. plexio. De complexion s in se. De complexionibus hominum. Rememoratio de complexionibus temporum.
o Secunda pars,primoJ de signis complexionum sumptis ab habi- vo xudine. . Oh y IεψRememoratio signorum a colore corporis,& primo a colore carnis. . char. I 8 sRememoratio signorum sumptorum a colore oculi. char. I 8s Rememoratio h f J de rebus naturalibus, & sunt humo-D f., char. I De Phlegmate. c. ar I De Cholera char. I 86De Sanguine. char. Io I De Melancholia. ς Rememoratio quartae ex rebus naturalibus,& sunt Mebra.char. I 87 Rememoratio de spiritibus,ς Γ& primo de naturali,dc postea de virali. J char. I 89 Rememoratio sexta ex rebusq snon J naturalibus ,& sunt Virtutes . char. I 89 De virtutibus vitalibus. char. I9O De virtutibus animalibus. char. I9O' De Operationibus. . Char. I9
354쪽
De rebus non naturalibus I & primo de Aere. char. I9o a n6 neces' De impressione stellarum in aere eum Sole. char. i Vt ιδ kl
De alteratione aeris secundum regiones. char I9I' De alteratione aeris secundum montes. char. I9IR De alteratione aeris secundum maria. char. 19 I De alteratione aeris secundum ventos. clar. i9r' De alteratione aeris secundum ea, quae ei vicinantur ex terris &
De alteratione a ris secundunt habitationes. char. l92 ' De alteratione secundum vestimenta. char. i 92 De alteratione secundum Odorisera. char. i 9 2' De operatione colorum invisu. char. I9ISecunda ex rebus non naturabbus scilicet Cibus & Potus. char. I92Τertia ex rebus non naturalibus,s. Somnus.& vigilia. char. I93 Ru irta ex rebus non naturalibus,scilicet Motus,& Quies. char. I9 Quinta ex rebus non naturalibus, scilicet de Euacuatione. S Repletione. char. lys Sexta ex rebus non naturalibus,s de Passionibus animae char. I9 s
i Ractatus secundus,de rebus extra naturam,& primo de Mor
bis generatis in membris consimis bus. char. I96 De aegritudinibus membrorum instrumentalium vel organicorum. char. I96 De solutione continuitatis. char. I97
Capitulum h de rebus egredientibus a natura, videliceo I
de causis morborumJ. De causis effusionis materiae.' De causis aegritudinis calidae. Causae aegritudinum ex frigi litate. Causae aegritudinum ex huiniditate. Causae ex siccitate.
Causis aegritudinum organicarum. Causae clautionis meatuum & pororum. Causae apertionis meatuum. Causiae aegritudinis innumero.
Causae asperitatis. Causae coniunctionis & unionis separatorum. Causae tolutionis indiuisi.
Capitulum tertium de φ rebus egredientibus a natura,& sunt acci- rid nil dentiaJ f smorborum .d char. 2OIs Accidentia super aequalitate corporis.J char. OI g De accide
Accidentia ab egredientibus a corpore. char. Lol tibiis perce Rememoratio Signorum. ehar xox Pi ς ista
Rememoratio signorum indicatiuorum. ehar. Ioi h
355쪽
Genera Pulsus. char. 2o, Signa a Sputo. char. 2os, Rememoratio signorum sumptorum ab operatione Hepatis. char. et os De Urina,& primo de coloribus. char. 2Os Rememoratio substantiae urinae. char. 2O7 hyp*st si Rememoracio λ fecis hypostaticae tripliciter variatur ex colore,loco,& substantiaJ. char. 2or Rememoratio substantiae. char. 2C8 Remoratio odoris. char. Σο8 Rememoratio signorum sumptorum a saecibus h & primo a quantitate.J char. 2G2Rememoratio signorum sumptorum a sudore ς Γ& primo a quantitate.J char 2 i o Rememoratio signorum Prognosticorum β fgeneralium.J char Σχ oh
Signa repletionis,& primo secundum virtutcmSigna repleti cinis secundum membra. Signa dominii Sanguinis. Signa Cholerae. signa Melancholiae. Signa PhlegmatiS. Rememoratio tignorum prognosticorum tempore morbi contici
De Temporibus morbi. char.2I3 Rememoratio longitudinis,& breuitatis morbi. char.2I De Crisi & signis eius.J ' char. 2 Is Rememoratio eorum,quae oportet scire in crisi. char. 1 r s, De signis crisim prognosticantibus. char. 2 i sDe diebus Criticis. char. 21 6eu qualiter Rememoratio ς signorum superi fluxum sanguinis. char. 2IT Signa crisis per fluxum ventris,uomitum, & urinam, & sudorem α
mata. Rememoratio signorum prognosticorum g mortalium sumptoru
ex operationibus.J char. 2i8 De signis mortis, & primo de signis sumptis ex operationibus. char. . ' 218 Rememoratio gnorum prognosticorum mortalium sumptorum a qualitate corporis. char.2I9 Signa ex exeuntibus a corpore. char.Σ ΣΟRememoratio signorum laudabilium prognosticorum. char.2 2o Rememoratio canonum, quibus utendum est in iudicio prognosticandi. . Char. 22αPars
356쪽
Pari secunda, O pari Fractio. I
Ractatus primus, de conseruatione Sanitatis.char. 223 Rememoratio partium Practicae. char. 223 Regimen corporis Sani perfecte, & primo quantu ad Aerem eius in generali. char. 223 Regimen comestionis, vel Cibi in generali. char.a Φ
char. os char. 22 schara schar. 226 chari 2 26
char. 228char. 229char. 2 29 char. 229
De ordine ciborum,& rectificatione eorum. Hora refectionis.
Regimen cibi in qualitate,& quantitate. Regimen potus aquae. Regimen vini. Regimen Somni,& Vigiliae. Regimen motus Exercitii, & Quietis. Regimen iter agentium,& primo nauigantium. Regimenn dictorum,& p rimo cumJ frigore.
Regimen infantis, dum adhuc est in utero. . a Regimen tempore partus. Electio nutricis. i. iRegimen proprium infantis,cum exit ab utero. Regimen conualescentium. Regimen senum.
Regimen' eius,cuius sanitas est diminuta in aliquo ex membris,&non in aliis,Jaut in aliquo tempore,& non in aliis. char. 23 tRegimen eius,in quo apparent signa futuri morbi. char.23I
TRactatus secudus' Practic ,de reductione sanitatis in s gris
cum cibis,& medicinis.J . char. 23 2Rememoratio specierum medicinarum. char. 23 2Rememoratio solutivarum cholerae. char. 23 2Rememoratio Qluentium phlegma. char.233 Rememoratio educentium aquam citrinam. char. 233 Rememoratio soluentium melancholiam. char. 233 Rememoratio compositionis medicinarum. char. 233
Quae dosis debet dari ex medicinis. char. 23ΦDe simplicibus medicinis calefacientibus, s praeter quod educant. J char. 23ΦDoctrina,quae nccum ab humido distinguit, & gradum medicinarum simplicium. char. 23sRememoratio virtutum secundarum medicinarum simplicium,&' , primo medicinae attractivae.J char. 23 s memoratio virtutum tertiarum medicinaru simpliciu. char. 23 7 Auer. Coll. Zh. iter agentium per terram, Sc proprie in
357쪽
'' ' De morbis ex melancholia gener xi
actatus tertius S Practic & est manualis
358쪽
Cum Averrois Cordubensis Commentariis.
Inquit Aboolit Beuroist: O S T U A M prius gratias egero Deo,largienti viata perpetua animaru.S sanitate corporii, & medicati niorbos magnos per gratia qua contulit omni carni, eκ virtuti bus sanitate conseruatibus te protegentibus a langore, date intelligi arte Medicinae.& ingeniti sanitatis diuinis,animosis,& intelligentibus: dedi opera ad comentandii librii richimatu,qui intitulatur liber Bechine partium Aledicini: i se . n. Vniuersaliter concludit eas. Est. n. cu hoc melior valde pluribus aliis introductionibus 8c suinmis in medicina compilatis, ordine valde conuenienti ad tenendii mete vel memoria,dilatanti & detestanti anima. Fui aut attentus ad eκponendii eius di cta,eκ positione qua eius certa intentio c5prehendatur & intelligatur, verbora confusione dc multitudine postponendo. Quonia authores sermonum richimatorum in actibus scientiaru indigent unq: diminutione sermonis & truncatione: necnon et mutatione unius loco alterius eκplicado sua nobile intritone. Et eκu nuc imploro diuinii auκiliu ad perficiendii intentione horii dictorii de eκimia speculatione, dc laudabile eorside: necn5 ut me perducat cu oibus fidelibus Mociis, ad quod ducere debet sui bonitate,& gratia, eius seruitium, atq; timor.
4 P ARS PRIΜΑ ΕΤ ESt Tractatus primus . De reotis necenam H generatione sanitatis. t Rememoratio definitionis Medicinae,&eius partium. Inquit ' Benebine vel Zimr:J
Edisinaestansieruatio sanitatis , O curatio aegritudinis, quae Teκ.Haeccidit ex b saccidentibus in coetore. In alias quae aeridis b. ca a qua in corFore existis.
359쪽
- - Α Edicina est eon seruatio sanitatis,& curatio curatio aegritudinis. Hie in Mi definitio Medicinae secundum ipsum .Eius autem perfectio est, ut dica I ' I mus: Medicina est ars . cuius actus est eκ ratione & ereperimento, sanio
talem conseruans,dc aegritudine curans.Cum aut dicit e X accidetibus in corpo re intelleκit is actus medicing est conseruatio sanitaris , dc curatio sgruudi is' in corpore Oeneratae e N eo,quod accidit ei timc teporis. sicut cκempli .graria. apostema accidit in aliquo inebro corporis eκ aliquo,& illud est infusio sanguinis ad membrum apostematuin: lu'd quidem apostem a conting eo tempore. ouo cingius infunditur ad ipsum. Et in quibusdam libris est: quae accidit eκ carisa in corpore eκ istente.& haec est litera melior. Uult,&Intedit v morbus ascidat corpori eκ causa aliqua.& etiam tolerabile est, o sit res haec in corpore e M aliquo accidente:quoniam res egredientes a natura e Nistentes in corpore. tres sunt scilicet causa.morbus,& accidens: sicut in sequentibust patebit . Nos autem ponimus in hac definitione, eius actus & operatio eκ tatione M eκ-oerimento eκistat: quoniam non sufficit in hac arte ratio sine eκperimeto neq: experimentum sine ratione: sed Vtrunq; e Nigitur insimul, Gal. aute integre deis finiens hanc artem,dicit eam eiie scientia rerum Proportionatarum S cotinua larum sanitati & ae ritudini & dispositioni mediae qua non percipitur in homine sanitas neque aegritudo.i. haec ars docet & notificat ea quae proportionantur α uniuntur sanitati,& ea quae proportionantur aegritudini, 8c eae quae propor itonantur dispositioni mediae inter sinitatem & aegritudinem. Intelle Nit autem Dei res proportionatas sanitati, ipsius causas,& signa.& illud intelleκit per res Deo oortionatas aegritudini Ac neutralitati. Vide igitur qualiter patet, quod in hae definitione deficiat differentia, per quam diuiditur & separatur haec ars ab M , ea parie scientiae Naturalis, quae considerat & speculatur sata uatem dc aegritu-
Natur ii ouoniam ars Medicinae proculdubio docet quid sit sanitas, M aegrit scia c. ni' eausas.& signa ad conseruandum sanitatem,& curandum aegritu νδxς α πῖxi l. ideo peruenitur eκ eius scientia sanitatis Sc aegritudinis ad tanuam. μβiὴς introitum eonferentem in operatione. Intentio autem in scientia Naturali est solum scire quid est sanitas,& quid aegritudo, pro quanio docet, de sufficie
domino scientiae Naturalis, eκ intentione praedictorum, s. sanitatis & aegri iudinis adipiscatur finem eorum,quoru dispositio Sc natura est posse scire. Neutralitas.Quam posuit mediam inter sanitatem & aegritudinem. non est vera neutrasitas Diuisit autem eam Gal. in tres modos: quorum Unus est conualescenisiiurn ab aeo ritudine tu similium . Secundus autem est in eo, qui patitur aegritudiriem in aliquo membio solum: Sed tertius est in illo, qui est in aliquo tempore Eabsciue morbo Sc in alio aeger. Cum igitur morbi definitio sit nocumentum naturalis overationis, patet w inter nocumentum M non nocumentum non erit medium. nocumentum autem debile supponitur generi aegritudinis, sicut& ope .atio debilis supponitur generi sanitatis, qua ni rectitudo operationis. Hi autem
sermones indigent maiori e Apositione sed intentio nostra in hoc sermone, vetiractatu est compendium M breuiδxiQ. . .
cnius prima diuisio est in theoricam, Otracticam. Et thorica ex tribus rebiu perficitur ct completur.
Iniendit dicere in Medicina diuiditur primo in duas partes. quarum altera
hooetea reliqua practica seu praκ is nominatur. Et intellemit e, dicto suo theotica eκ tribus perficitur.quia pars ipsius scientifica, & speculatilia perfiei,
otir'eκ tribus partibus, quarum immediate Post lacu mentionem. Haec autem
iuisio non est vera: quoniam Galenus di Nit in desinitione eius, in ipsa est scien a sanitatis & aepritudinis,&rerum proportionatarum eisde, Sc dispositionis. ouae non est sanitas, neque aegritudo. si igitur sic est omnes partes eius erunt gioniifieae M theoricae. non ergo Vna sola theorica.& altera practica. Est ergostiendum . eκ operationibua rationalibuo sunt quaedam, quae dicuntur pra
360쪽
A cae x almurer quoniam sciuntur & discutiuntur proculdubio operando, siciit operatio M ars Carpentariae,& Sutoriae. Et quaedam dicuntur artes, quae proculdubio discuntur ut scientia demonstrationibus scilicet Ac definitionibus, quibus perfectae Sc vltimatae aliquid scitur.& tale proculdubio est ars proprie. 6d talis est dispositio Medicinae artis. Neque longinquum est . seu impossibile esse aliis quam e N artihus 8e operationi hus, quae ambobus praedictis modis addiscatur. scilicet scientia de operatione: si tamen ponamus talem artem M talem opera tionem esse unicam. Est autem opinio. in talis sit ars Medicinae . & hoc ideo . quoniam pars ipsius,quae manualiter e Xercetur,proculdubio Utendo.& operanda addiscitur se undum maiorem partem ipsius. Modus igitur huius diuisionis potest esse,ac si diceretur scientia artis Medicinae diuiditur in duas scietias seu partes scientificas. scilicet in scientiam eius cul coniungitur dominus selenoriae Naturalis,& aliam remotam ab eo: hoc est dictu u, Medicus speculetur in arte sua duas scientias in sinaul. scilicet scientiam qua speculatur sanitatem , Mei; scausam, &signa,& morbum,& causam eius,& signa. secunda auid scientia quam in arte considerat, est illa per quam considerat qualiter, δί cum quihus conseruet sanitatem similiter etiam qualiter,& cum quibus curet aegritudionem.& hoc est speciale in arte Medicinae. Pars autem, per quam coniungitur in haec scientia scientiae Naturali est vere & proprie scientia, talis scilicet, quod finis tutentus in ea est solum scire. δί non opus. Alia vero pars specialis in consideratione artis Medicinae dicitur,& potest dici pra Nis siue activa,eo quod afo finis sit, Zc propinqua operationi: cum eius operatio & usus habeatur, δί sci turrvt pnimmum operando, pro quanto eκ conditionibus:Medici est, ut post quam steterit super scientiam Medicinae, & eam intelle Nerit, quod sit usus Ec cκercitatus in operationibus eius . Manualis autem operatio minime, ut di dicimus, dictis vel serinonibus addiscitur,eκcepi a minima parte.eius. Ζὶ si inite videtur de anatomia. nain modicum eius potest e X sermonibus imaginari. Primus autem, qui e N presse posuit hanc diuisionem medicinae,suit Iacua in Medicus, quem Alco zoen redarguit. JE reprehendit . iam enim ipse opinatus est qsiod radices diciorum Galen. indicent falsitatem diuisionis praedictae. cui post respondet Benzoar , qui opinatus fuit inuenisse hanc diuisionem in quibusdam lil ris attributis & appropriatis Galen. Veritas aut eur est in hoc, sicut nos diAimus.
Ex R I rebus auton' siunt sieptem naturales Et ex eis siunt sex, omnes sent 3
Quoniam praediκit quod pars Medicinae theorica perficitur eκ tribus rebus RμμM : ideo nunc inchoat a prima earum. Unde inquit.septem sunt res naturales thoc est, o pars prima theori eae partis diuiditur in contemplationem septem rerum naturalium. hae autem septem res naturales sunt potissima causa sanita-ε is repertae de eκ istentis in corpore. Et diκit quod eκ eis sunt seκ aliae, Momnes sunt necessariae: hoc est si, pars secunda partis theoricae diuiditur in con- e templationem scκ rerum non naturalium: quoniam non perficitur esse naturalesne eis. Εκ his vero rebus sunt quaeda in eritrinsecae,& quaedam a voluntate, Ec eκ eis quaedam animales: quae omnia ere necessitate corpori contingunt.
. Actue sium aliae tres in libris scriptae , scilicet morbi , cause , O aecia φ
dentia. Tertia pars eκ tribus partibus theoricae diuiditur in tres partes,& scientias, scilicet in scientiam accidentium, morborum, & causarum. quonia illud, super quo debet esse Medicus continuo attentus, sum predicis res tres. Unde est, ac si diceretur . theorica Medicitas diuiditur in contemplationem sanitatis Sc fgri . . eudinis. 8ί contemplatio sanitatis diuiditur in contemplationem septem rerum naturalium,& in contemplationem seκ rerum magis necessariarii. de rursus c5 temptatio seritudinis diuiditur in tres scientias,scilicet in scientiam morbi, MCauss, rei accidens nominars in hac lacultMemos autem omnem intentione eius declarabimus insequent M. ic