장음표시 사용
391쪽
partis primae tract. primus. I 89
seruarent.Conseruant enim ligamenta coniunctionem membrorum:& pannicuIi,M tunics tegunt, & conseruant membra sua: sicut facit panniculus, & tunica cordis, cerebri, hepatis, & aliorum ab eis panniculos & tunicas habentium.
Vngues autem fuerunt iat extremitaribus propter auxilium: sed pili fuse rarunt propter superfluitates, vel ornatum.
Itiua mentum unguium in digitis est ad iuuandum eos, ita ut cum capiant alti quid, r capiant illud firmiter . sunt enim sustentamentum carnis in em tremita tibus digitorum e Nistentis: in tantum ut rem quam capiunt, possint tenere, Ut possint bene constringere,& sortiter capere, Iuvamentum etiam totius manus fuit ad capiendum,& faciedum oe organicii cuiuscunq; officii α artis. & ideo dicitur eme organum intellectui deputatum. & ideo etiam. cuius manus est subtitis sensus, significat honitatem intellectus eius. Et cum diκit Q pili fuerunt proopter superfluitatem, vel ornatum , intellemit pilum esse in corpore propter unae κ duobus,s ad colligendum superfluitatem illius membri, cuius est pilus, ne Is dat ipsum, sicut pilus ascellarum & pectoris: aut propter ornatum , ii cui pilus . palpebrarum & superciliorum.& potest esse ut cum hoc etiam intendatur pro tectio membri illius, sicut per capillos capitis, in quibus quidem superfluitates sices cerebi consumuntur .
saec autem omnia punt famulantia , eum perficiant statum, O Ruram so
ler radices. Hs c omnia membra suerunt coniuncta , ut perficeretur eκ eis status de figmta.& ob hoc fuerunt per consequens famulantia radicibus membrorum .
Rememoratio de Spiritibus , R & primo de naturali, & postea de vitali. JSPiritus h naturalis efficitur ex fumo sei. J vapore laudabili purra,
Spiritus diuiditur in tres species. ere quibus est una species naturalis , & est ille, tui est eκ vapore puro mundo generatus,s .eN substantia vaporosa. Est autem situs huius spiritus secundum Gal. in hepate, transitq; ab inde ad reliquum corpus: sed secundum Aristo. ipse existit in corde. Reprobat in hoc sermonem GaI.eκ perientia sensibilis : quoniam non manifestatur in hepate,neq; etiam invenis in eo ramificatis icut manifestatus est in corde.
v autem ex eo iam lurificato J existit in corde, O 6ῖς Ullud,ser quodJ permanet vita.
Spiritus in corde efficitur, postquam fuerit eius substantia in hepate mundissicata & depurata: quo quidem em stente, permanet vita & eκistit: & ipso remo.to,accidit mors. in corde enim e re istit vita. Hunc autem spiritum vocavit Gais Ie. vitalem. Et iam di Nimus Q vita stat per virtutem nutririuam, quam Gale. naturalem vocat. Si ergo remoto spiritu existente in corde,aufertur vita,sequi tur manifeste sp spiritus naturalis est in corde.
t f Sed generatio eius,quod ex eo fertur in cerebra ,..ius ' mrringa,' uolendo. J
Diuiditur etiam spiritus in speciem scilicet spiritus animalis in cerebro eNisentis, cuius quidem substantia tam diu in cerebro direritur, donec ibidem ipse generetur.& hoc est, quod intelle Nit cum diκit: sed fu generatio. IntelleNit Et, o fiat infra cerebrum sub meninga subtili inuoluente ipsum.
Insiunt autem huic *iritui imaginatis , ratio seu inrellectus, ct memoria,c- complentur, Opesciuntur ipsius Jeries in ventriculis cerebri.
Hic spiritus,cuius generatio inuenitur in cerebro, est ille, cuius species perficiunt irra veniticuli cerebit, digerendo x coquendo ipsum, donec fiant eri eo
tur in eu qui in cerebrum fertur. & in panniculis eius retinet. M meninge,
392쪽
tres species. Sunt enim tres venuiculi cerebri:& spiritus generatus In anterio. xi ventriculo ere eis est subiectuin imaginationis: qui autem in medio est spiritus rationis: similiter ille, qui est in posteriori ventriculo , est subiectum memor, ris & reminiscenue.
py In quolibet ex spiritibus est uIrtus propria alia ab illa,qiue eLi in alio.
. In quolibet eru tribus spiritibus supradictis est virtus propria , qui in nullo aliorum eκistit. Nam in spiritu naturali est anima naturalis, & in vitali vitalis.& in animali animalis, scilicet elotiua, sensitiva, imaginatiua, ratiocinatiua, δίmemoria. Sunt autem proculdubio duo spiritus in corde,& cerebro eκ istenteste κ quibus unus M idem desert multa in actu, sicut unum pomum defert, & h hei muIta, scilicet eolorem. odorem, εc saporem.
Rememoratio sexstae ex rebus λ nonJ naturalibus, desunt Virtutes. S tem uirtutes numerantur in natura secundum diuersitatem earum in
Septem sunt virtutes naturales secundum diuersitatem actionum δί effectuuipsarum in forma, & specie.
Ex his est uirtus immutatiua speramatis, praeter quod depingo , seu D ret ipsium.
Intelle Nil l sit quidam virtus mouens, εe immutans sperma & sanguinem . menstruum in matrice, donec eκ eis fiat corpus unum . prster tamen Ῥ ipsum informet vel figuret disponit nihilominus ipsum ad susceptionem fornis & figuro conuenientis. quod quidem intellere it, cum diκit: prster v ipsum depingat, idest prster si, ipsum informet,& figuret.
Ex his etiam est virtus, quae aliqua forma, ct figura informat corpora
necnon O quantitate, O numero . Secunda ere virtutibus naturalibus est plastnativa, de est illa , qus corpus in-Brmat,& qiis pr=bet quantitatem & numerum, sicut manus, cui pribet propria formam,& quantitatem cum numero digitorum. Est etiam virtus attramua, digesua retentiua,ct expulsiva. Quia retulerat species spiritus virtutis generatius, idest actiones quς fiunt in fenerato, nunc retulit species Virtutum agentes in cibo,& nutrimento corporis. nquit ergo v lis virtutes sunt quatuor, scilicet attractiva cibi:& digestiua eius. idest quς digerit attractum cibum: & qui retinet ipsum, donec digeratur:& eκ- pulsiva, qua eins superfluitas eκ pellatur . Quod quidem notum k manifest uni est ad sensum in stomacho, S matrice. patet enim . in stomacho est virtus,qua attrahitur cibus, & qus retinet ipsum , donec sit digestus, & que consequenter impellit ipsum . & hoc quidem est necessarium esse in quolibet membro corpo ris . nain digestio non perficitur sine his quatuor vittutibus. Est et ex his virtus uniens membris quodsimilatur corpori ex nutrimento. Ηec virtus est, quς unit nutrimentum membris. & qus similat ipsum eisde. Eκ debilitate autem huius virtutis, scilicet similatius, generatur albaras,& morphea. tunc enim Vnitur nutrimentum membris, prster in assimiletur eis. Et ideo oportet v sit unitiva alia ab assimilatiua: quia in haras bene fit nutrimeti vitibtio, sed non ipsius assimilatio. Et idem contingit in eo, quo ossa fracta coniunguntur,& solidantur, cum nequaquam assimiletur eis.Et in summa virtus naturalis, scilicet vegetatiua diuiditur in tres, scilicet generativam, nutritiuam , Maugmentativam. Generativa diuiditur in duas,s immutatiuam, & plasmativam. Et nutritiua in quatuor, quarum rememorationem fecimus hic. Alii tamen a Galeno addiderunt prsdictis quintam virtutem sequestrativam ἔ & est illa,qus separat superfluitatem a cibo & nutrimento,
393쪽
partis primae tra c. primus.' De virtutibus vital ibus. : Duae siunt species virtutis litatis, O δ factionis eius, licet ex eis sint duaeJ partes,ex quibus est una,qua sit actio pupus per dilatationem, O constrictio
nem venarum pulsatilium. Due sunt species virtutis vitalis: eκ quibus una est,quc facit pulsum per dii, lationem A constrictionem venarum pulsatilium.
Soror autem huius ea illa , qua h aguntur actiones cuiu*: agibilisJ siaeut efii amare V saliquid, J ct habere q sillud J odis: se depressio animae, O eius exaltatis. ' D J
' Hic est secim da eκ virtutibus vitalibus,& est illa, qui dicitur irascibilis &eoncupiscibilis, seu eκcitatiua & desyderativa, quς amore vel odio eκcitatur, et est causa quare homo agit aliquid in omni negocio, i. quoniam quis fugiat, aut prosequatur. Est enim lisc virtus causa eorum, lus agit. quoniam causa , quare aliquid perficiatur δί prosequatur, est amor: & caula,quare aliquid fugiatur,est odium 8e displicientia. Unde est ac si diceret, . huius virtus agens ratione amo ris vel odii in rebus dile ctis vel odio habitis , est causa quare agantur actiones in aliis ab homine. Huiusmodi autem virtus est alia nutritiua & regit tua. Unde si nomen virtutis vitalis imponeretur solum huic virtuti, esset tunc quidem viristus vitalis tertia a sensitiva & vegetatiua.& hsc quidem sunt, qus Plato innuit esse inter vitales. Plasmativa tamen non est huius generis et immo subest generi virtutis agentis in nutrimento.' De virtutibus animalibns. 'Nouem siunt virtutes, quae ab anima numerantur, ex quibus sunt quinque sub siensitiva, visiua,auditiua,Olfactiva,gustativa,O tactiva uniuersalis.
Virtutes animales sunt ilis, lus sunt in cerebro et sunt noue et eκ quibus sunt quinque sensitius,quas ipse hic nominauit:eκ quibus tactiva in tota carne uni uersalis e re istit.
Es etiam virtus ad x neruosJ perueniens ,ex qua seu per quam mouet quis tus, O iuncturas suas.
Se κta eκ virtutibus pridictis est virtus,qus unitur neruis, quibus homo mo uetur,& mouet Iocaliter membra sua. iam autem prsdiκimus modum motus sui, M. qui sunt nerui illi.
Ex eis etiam es virtus,qua imagis tur res s f sicut videntur. 3Septima eκ prsdictis virtutibus est virtus,qua imprimuntur res in imagina tiones, sicut cum imaginantur inter species, qus videntur. hcc autem est virtus imaginatura, quς in anteriori parte cerebri ereistit, sicut supra diκimus.
- adsue ex eis virtus,m qua est ratio:O etiam in qua est memoria.
Alis sunt diis virtutes eκ prsdictis,eκ quibus una est ratiocinatiua .eκ istens in medio cerebri: secunda est rememoratiua , qus in ultima & posteriori parte cerebri existit:& sicut in summa, omnes istς virtutes sunt undecim.
Omnes operationes uirtutum numerantur secundum ipsas virtutex,quarum sunt operationes. Numerus operationum virtutum est qualis ipsarummet virtutum,quaru sunt operationes. di merunt enim & numerantur operationes in specie: eo . sunt operationes virtutum specie differentium. iHae autem operatio dicitur aequivoce de quibus dicituri sicut de atis
ctione,digestione, O retentione. Operatio est nomen, quod dr M pdicatur squivoce de eis,de quibus dr & Ddicatur,nomen aut squivocum est vG α idem;& e de quibuo drisum diuelia.
bet ambaradus sunt b M patitur passiones
disponit aliis quid ad oporationes,
394쪽
ς' Et sicut de transitu fecundum penetrationem eibi , ct appetitu . nam at- Τ AV I 'ςg traoIιο est operatio simplex vesus uirtutis solius: appetitus uero cibi existis ex tibis. ' ' duabus operationibus simul compositis , scilicet ex operatione sentiendGO a trahendi. Operatio autem sentiendi,ct impellendi espicit transitu Openetrationem cibi haec enim opera ex praedictis ambobus e sciuntur. uia diκerat cr, operatio est nomen,quod prςdicatur squivoce de quibus prς
dicatur, notificauit nunc que sunt illς operationes. de quibus hoc nomen squi uoce prsdicariir:& innuit sunt operationes simplices,& compositς. operatio autem composita est alia a simplici,& nihilominus ambς dicuntur operationes. deinde posuit tria eκ empla operationis simplicis. dicens: sicut attractione, digeol stione et retentione. cosequenter subiungit duas operationes compositas,dicens: Et sicut de transitu seu penetratione cibi,& eius appetitu. Et quia posuerat predicta eκ empla operationum simplicium & compositarum, notificauit conseque ter que eκ eis sint simplices,& qui compositς. Vnde inquit, v attractio est ope ' ratio simple κ & unius solius virtutis,&c. Sic intelligendu de digestione,& retentione . Consequenter declarauit qualiter quilibet eκ operationibus seque tibus,s. transitus cibi, Bd eius appetitus componatur eκ duabus operationibus. nam actio appetendi cibum componitur e re actione sentiendi & attrahendi. Ponunt enim Medici os stomachi membrum appetitus x de derij cibi a quo mehra corporis trahunt cibum Ac nutrimentum cum ab eis diminuitur , & consumitur. tunc etiam membrum inanitum sentit per se sui inanitionem, siue nu:rio menti Ad cibi priuationem,& tune appetit & de syderat cibum. Sc talis appetiotus dicitur proprie fames. Propter quod dicit ψ hsc operatio est eκ duobus cooposita, se κ attractione cibi Sc nutrimenti,qua membra faciunt trahenti ipsum' ad seipsa: & eκ sensu quidem inde percipit os stomachi, M ablatio eius quod ab eo trahitur. Asserit etiam transitum M penetrationem cibi eme compositameκ duabus operationibus, se κ operatione sentiendi,& impellendi. Nam cum cibus,& nutrimentum impellitur per cannales & meatus membroriam,tu ic mehrum percipiens illud,quod sic transit per ipsum, impellit illud ad aliud. Cu:us' eκemplum est egestio transiens ab uno intestino ad aliud . donec tandem ad - anum eκ pellatur. quod quidem eκ sensu fit intestinorum impellentium ipsum. a primo ad secundum usq; ad ultimum. similiter contingit in egressu ventosita. tis.& cuiuslibet egredientis sursum aut deorsiim, sicut in diarrhina, lienteria, ocvomitu. Quoniam perfecerat relationem rerum naturalium intrinsecarum, in tendit nunc declarare alias corpori eκtrinsecas. a M necessa
De rebus non naturalibus δ s J & primo de Aere.
O L habet iudicia super aerem , quae quidem in temporibus a ni manifestantur ex impresonibus. climata etiam habent seu νhaee iudicia.
Sol immutat aerem in caliditate, frigiditate,siecitate, & humiditaterquod quidem patet eκ temporibus anni, &eκ positione Solis in determinatis partibus circuli, quas Arabes ahanne vocant,i. mansiones. Eius enim actio & transmu tatio nominatur proprie scam mansionἔ, in qua Sol eκistit, v ere propinquitate M longitudine Solis ad nos Ad eius media distantia efficiuntur quatuor anni leopora,c estas, Ver,hyems,& autumnus. Et est res manifesta eκ se.quia ere elonogatione ipsius est causa frigiditatis & humiditatist &hic est complereto hye mis. & eκ propinquitate eius est causa caliditatis & siccitatis, qui sunt naturaestatis.& eκ eius media distantia est causa reliquorum duorum temporum meodiorum, s. autumni,& veris. Sed diuersitas in impressionibus in aere continges
Ru Solis in diuersis mansionibus est nota conuenienter Arabibus,hoc aule,
395쪽
Partis primae trac .. primus I 9 r
ri scilicet diuersttas impressionum in aere ex partibus circuli ratione diuerRtatis eκ istentis inter ipsam & partes in multitudine & paucitate stellaru.aut magnitudine, aur paucitate earum, aut velocitate, aut tarditate motus ipsarum. scilicet stellarum fiκarum. inde enim notificatur actio Solis, cum ipse mutatur ab uno Ioco in alium locum eκ prsdictis . Diuersitas etiam transmutationis in climatiis laus est manifesta: cuius causa est propinquitas, & elongatio Solis. Causa vero propinquitatis & elongationis pridictae est circulus obliquus. Unde regio eo-xu, super quorum capita transit Sol, est nece Tario calidior aliis regionibus ali rum: dc magis appropinquantes regioni eorum, super quorum capita traiit Sol. sunt calidiores: 8c magis distantes eκ regionibus eorum, super quorum capita notransit Sol, sunt frigidiores.
De impressione stellarum maere cum Sole.
Amr etiam alteratur , ct immutaturmatione at cuius anni orientis , vel Meidentis. In stellis etiam est actio . qua immutatur aer ad caliditatem ere earum ascen D R. M ad frigiditatem eκ earum descensu vel occasu: quod secundum accessum vel discessiim Solis fit.
cum enim Sol appropinquat infammatis sellis , incendit , ct in mat ioa
Aer inflammatur, cum Sol appropinquat alicui ere stellis , qui inflammatet
dicuntur: Ac sunt illς;qus generant inflammationem aeris, cum perseuerant ali quibus diebus,& vocantur comets. nam eκ calore Solis coniuncto cum calore pridictarum stellarum, inflammatur aer.
Hoe siquidem verum es m tantum etia- , cum ii ammata elota tur ibi aliquo modo a Sol videmus aerem aliquantulum infrigidari.
Hoc est in tantum verum .'cum calor inflammatus elongatur ab ipso Sole, aut eκtinguitur, videmus aerem aliqua infrigidatione infrigidari. quod autem Sol operatur cum prsdictis inflammatis, id operatur cum stellis erraticis, aut Meum fiκis. unde est possibile per inflammatas intelleκit aliquam eκ stetitis fiκis. Si etiam stellae,quae dicuntur infortunatae, fuerint in exaltatisne siua, signi ic 'abunt super corruptionem animatorum. Si uero quae fortunatae dicuntur, fuerint ibidem, signimabunis lutem eorundem omnimodam.
Hoc est secundum opinionem dominorum cκpertorum in iudiciis astrorum. Et est, quoniam ipsi intendunt m quidam ere planetis sunt, quorum cssiectus ea ut plurimum detrimentum & corruptio,& sunt illi, quos ipsi vocant infortuna. tos: & q, quidam eκ eis sunt, quorum effectus ut plurimum sunt profectus M adoptatio, & sunt illi , quos vocant fortunatos.Opinantur etiam . quilibet eκ ipsis habet propria Ioca in orbe, in quibus ipsorum actio roboratur, aut debilita . tur. Loca autem eorum,in quibus actio fortificatur, graduatur apud eos: & imis posuerunt propria nomina prsdictis gradibus,qus sunt e Xaltatio domus, triplicitas, M alia ab his. Ferunt etiam. p cum infortunais sunt in locis, quς dicuntur eκaltationes eorum, tunc augeatur,& roboretur eorum operatio. Et si sic est. tunc significabunt super destructionem corporum animatorum . Et similiter cafortunati sunt in prsdictis locis significabunt super salutem eorundem animat rum. Hoc tamen totum est contra illud,quod declaratum est in philosophia Naturali. Nam omnes astrorum actiones sunt laudabiles: quoniam esse omnium horum inferiorum est ligatum cum motu,& situ eorum in partibus diuersis sphetis. Diuersitas autem quorundam cum quibusdam eκ eis contingit ratione elo.
rationis A propinquitatis eorum adinvicem,
396쪽
De alteratione aeris secundum regiones. 'Toto frigidior est illa , quanto altius super montes existis et complexio vero miliae existentis in valle iussieatur calida.
Hoc quidem est nianifestum , scilicet in vilis in montibus existentes frigidae sunt:& eκistentes in vallibus sunt calide. Huius autem causa est propinquitas montium ad regionem,in qua fit generatio nubium: necnon etiam, quia montes omnibus quatuor ventis eκ ponuntur. & ideo non fiunt habitationes in regioni hus calidis ratione latitudinis propinque Soli, nisi in montibus earum, aut .ppe eos. in regionibus vero frigidis ratione distantis latitudinis, sunt montes conti nue nivosi, A per consequens inhabitabiles .
De alteratione aeris secundum montes.
Si vero montes fuerint a parte septentrionis , ct claudatur montibns,iud iaeetur in rigidari a septentrione.
Si fuerint montes a parte meridiei protegentes villam a vento australi, erit quidem illa villa frigida, ratione e re sufflationis venti septentrionalis facts super eam: ventus enim septentrionalis frigidus est 6c siccus.
Villa aedi reata a parte meridiei, iudicetur calida ratione ex sussationis iblius menti meridionalis seuper eam.
Uilla a parte meridionali aperta iudicatur esse calidae ratione eκsu Hationis venti meridionalis facts sup ea. na ventus meridionalis calidus est, et humidus.
Sed si sit ex parte occidentis , habebis aer eius grossitiem : si vera ex parte orientis, habebit siubtilitatem.
Cum aliquis locus est erepositus,& discoopertus ventorum e&fflationibus Minsufflat super eum ventus occidentalis, efficietur quidem aer eius grossiis, tu frigidus M humidus. Si vero insufflat super eum ventus orietatis,erit aer eius sub tilis. idest calidus 8c siccus.& hoc est, quoniam ventus orientalis est calidus M siccus, sicut occidentalis frigidus & humidus: & hoc tamen per relationem est ad medium climatis cuiuslibet: quod est, quoniam in pluribus locorum ventus frigidus Ad humidus est causa pluviarum in eis contingentium: & calidus & siccus cIarificat aerem ipsorum. Hoc tamen variatur in multis locis teris: utpote apud nos in insula Andalusis in cuius medietate .orientali pluit eN Vento occidentali, & clarificatur eius aer eN vento occidentalit & in alia eius medietate occidentali pluit eκ vento oςcidentali,& clarificatur aer ab orientali.' De alteratione aeris secundum maria. Maria habent rentrarium iudicium in hoe, sicut sapientes retulerunt.
Iudicium marium ad terram est contrarium iudicio montium ad eandem. qiumaria a parte meridiei refrigerant terras, M a parte occidentis calefaciunt: Mhoc ideo,quonia maria squant & temperant materiam ventorum . Unde si ipsa fuerint a parte meridiei alicuius terrs,squabunt ventu meridionalem, minuetq;& remittent calorem eius.& similiter cum erunt a parte septentrionis, squabutventum septentrionalem,& remittent eis frigiditatem. Cuius ratio est, quoniam Mus non sic patiuntur, neq; alterantur in caliditate & frigiditate a Sole , sicut
aer. Ac ideo est, et ipsς tempore frigido sunt calidiores aere, Sc tempore ς lido frigidioret. hoc quidem est,quod de aquis maris intelligo. ' De alteratione aeris secundum Ventos.
o, Venti etiam generant in aera illuriquod generant in eo δ mansiones.Ja u Impren IntelleNit . venti in aere generant diuertitatem compleκionis, ficut & man
397쪽
A manllonibus, quas Arabes amo ne vocant. Iam autem prcsiκimus qualiter fiat
υ quidem in meridionali caliditas,ct humiditas, ' Dra tanto generat -- parcalefactionem, putrefactionem.
Ventus meridionalis generat in aere ealiditatem & humiditatem. Ac ideo generatur εκ flatu eius putre laetiore κcessus enim sug caliditatis tu humiditatis est causa generationis putrefactionis. M ideo qui intendit prohibere putrefactione rerum in frigidet δέ desiccet eas.
Frigiditas, ct siccitas insiunt septentrionali, ideo generatur inde tristis.
Ventus septentrionalis necessitat in aere frigiditatem de siccitatem . M ideo Igdit organa anhelitus generaturq; eκ eo tussis: qd eκ siccitate organora an die litus c5tingit, necn5 ere c6seruatione eius. qa humiditate cerebri comprimit.
, calorio subtilitas insent Orientali ct stiguitas, Osrsities ceciden adi.
Hoc est manifestum, in ventus orientalis est calidus de uccus , M occident Iis frigidus & humidus.variatur tamen hoc secundum diuersitatem eκ terra, Maqua eis contingentem.
i, ' De alteratione aeris secundnm ea, quae ei
vicinantur ex terris & aquis. Omnis h sangulus terrae mollis, cuiat circamferentiae sium di coopertae montibus habens fontes aquae dulcisJ,es quidem complexionis humidae.
Omnis villa, cuius terra mollis est, non petrosa, resudans aquis,& eius circunferentis sunt discooperis montibus,est humidς complereionis. Generatur autem siccitas in aere appropinquante alicui vilia , inius terra
vel locus saxosius est, ct salsiui.
Villa habes aere siccu est, cuius locus est saκosus. vel adustus, et salsus.Vera regio saκosa necessitat cu frigiditate siccitate; sed salsa cu siccitate caliditatem.
De alteratione aeris secundum habitationes. Domus valde patula , ct omnibus ventis discooperta , est in hyeme valde pigida, aestate vero calida.
Domus, cuius ianus sunt valde patuis quatuor angulis orbis . 6c discoopertae quatuor ventis, efficitur in hyeme valde frigida, & in s state valde calida: MC TiaNune si fuerit alta. domus enim talis non protegit a caumate, M stigore. Ex domo autem depresse,O 'bterrane habetur iudicium contrarium. Habitatio quidem subterranea habet dispositionem contrariam cum domo pridicta.& hoc est,u, tempore hyemali est calida . & sstiuo frigida. dispositio enim eius, quod est insta terram in prsdictis duobus teporibus , est causa huius hoc est, i calefiat tunc in tempore hiemali,& infiigidetur tepore estiuo: cuiuί ratio data est in Naturalibus.
De alteratione secundum vestimenta. Calor ines panno facto exserto, O colorct fgus ς in rasuis, id si pono plano non lanuginosi seu vellerofo, J O lineo.
eκ strico,& coto sunt calidi,& panni mechanoni x sine pilis sunt seigidi sicut lini . Sed caliditas inest pannis eκ serico, colo per relationem ad corpus hominis. F risiditas autem pannorum rasorum contingit ratione paruit, iis horri eκ istentis in eis. Villi enim Sc pannorum pili sunt causa calefactionis: eo quod bene uniantur corpori, α adlis reant. cople Nio tamen lini est leperat .
In compositis extiti, Γ J lana ines cum caliditate aliquanta
rum siccitatu . . - . . .... ia
circa quem sunt loca aquosa, . 16
398쪽
Pannus ere pilo & lana rictus de eompositus habet eum caliditate siccitate.
α hoc ideo,quoniam sunt eκ superfluitate animalium.' De alteratione secundum odorisera . ,1, Iudicatur ealiditas sit per complexionem euiuslibet foris, O cuiuslibet aramatici, ceptis quinque , scilicet myrto, salice, nenufare, rosis,ct uistis:quaea Et aroma quidem sunt pigida, R ct eum hoe aromatica. JΗoc quidem est, secundum v ipse dicit , v aromaticum apud Arabes est ca lid ς comple Nionis in hoc, quoniam est sumosum, vaporosum .eκ huiusmodi auistem vaporosis sunt qusdam calida de sicca, aut calida & humida: eκceptis istis. quorum rememorationem facit in hoc loco. R atio autem huius est quonia odo res non proueniunt ab omnibus partibus prsdrinorum odorabilium , sed solum ab eorum parsibus calidis . quς quidem sunt paucs in comparatione ad partes eorum frigidas. Et aromaticum quidem est nome commune apud Arabes omninori bonussi odorem habenti.
' De operatione colorum in visu. Laudabilior,ct utilior ex coloribus uisiui, 3 niger,aut uiridis:albus aute, B M qn splen eluinus v nee non omne splend dum Ledit,ct J d gregat lucem oculoru. b. ι R Τ Umior eκ eoloribus risui est viridis aut niger. viridis quidem secundum veritatem eonsert ei, quia secundum veritatem medius est inter album 8c nistrum. albus autem proculdubio mouet fortiter visum et cuius causam e Nplicuit Gale. eo v ipse disgregat visum. actio autem coloris nigri est huic contraria,idest con gregans visum. Si igitur sic est,quodlibet horum eκtremorum isdet visum, Manedium inter ea conueniet ei. Verum est tamen ' color niger parum mouet vi ἔ sum dc oculum, pro tanto inquantum huiusmodi minime lidit ipsum.
Secunda ex rebus non naturalibus , scilicet Cibus , & Potus. aza C cim p uera Abi actio est augere augenda, O restaurare omne deperdο-ia tum ex dissolutione eorporis, O adprinimumstatum deducere.
Scito necessitatem cibi suisse propter duo. Vnum est, quoniam impossibile est animal principio sus generatienis genitum esse cum suo augmento naturali, scilicet v, iudicatur ei conuenire per naturam, inquantum est tale , aut tale anumal .pro tanto fuit ei cibus necessarius, quatenus augeatur eo corpus eius, donec perueniat ad quantitatem ei debitam per naturam , & cesset augmentum eius. Secundum est, quoniam spiritus , 5c corpora animalium dissoluuntur eκ calore aeris continentis ea.& ideo fuit eis eibus conueniens,& necessarius ad commutandum aliquid eis loco eius, quod fuit ab eis dissolutum. Et in summa, quia animal vivit per calorem igneum qui est lator animς , Sc ignis inquantum huiusmodi, semper indiget in comburat: alio quin enim eκtingueretur in animali ignis: ideo fuit continuo necessarius cibus corporibus animalium.Et ideo est, eorpora puerorum egent eo amplius csteris, propter multitudinem caloris in eis eκistentis: unde ipsa consumunt necessario amplius, sicut inquit Hippo.& post Ipsos pueros iuuenes:& post ipsos, senes . Qui vero minus csteris egent cibo. sunt seniores decrepiti. de hoc, quia ignis eorum est paruus, parua re indigens ad hoc,Φ ipse uiuar.
iis Esi autem ex eo eligendus illi,qui in sanguinem laudatiliorem suertitur,
O transimulatur. Electus eκ cibis est ille, qui in laudabilem sanguinem magia quam in ali quem en aliis tribus humoribuo conuertitur,&uansmutatur.
399쪽
Partis primae trae. primus. I9ῖ
t di Leias autem,ct subtilis, panis carnes paruorum pullorum galsicut bliti ex oleribus hi enim com eniunt patientibus aegritudinem.
Cibus laudabilis chymi,S cum hoe subtilis substantiae est, sicut panis factus ει compositus eκ lacticinio & similia frumenti.& carnes parvoruni pullorum gallinae,& eκ oleribus, siciithliti. Et videtur in totum ,quod dicit de cibis istis, propter subtilitatem num meti referatur ad id quod subiungitur, cum dicit: hi. n. c.nueniunt patientibus. videtur tamen q, referatur blitis tantum febrietamus. α δ Nec potest toti referri. Et sciendum q, panis eκ simila tritici, dicta Arabicidarmat, compositus, est apud Galenum citioris digestionis caeteris, & tardioris egressionis & descensus. Probat autem ipsum esse citae digestionis eκ magna . . mundificatione.& separatione ipsius a furiare:quod quidem omnino est indigestibile.& hue quidem est causa tardi descensus ipsius: nam furfur praeber pani velocitatem egressus.& eκ hoc opinati sunt posteriores Medicio panis eκ simila humeti compositus, difficilis & tards digestionis sit. Melior autem eN omonibus panibus est ille, qui sic praeparatur, ut similis spongiae esticiatur, aequali ter, M temperate fermentatus,& in clibano conuenienter decoctus: 6c post siccoctum in clibano est ille,qui proiicitur in parietibus vasis calidi. Et Sarraceni quidem approbant panem coctum inter duas calatas super igne conuenien ter siluatas, poniitq; ipsum in eodem gradu cum pane cocto in clibano.
Grosii autem ex usualibus seunt simila,ct sicut λ muto laudabilisJ duoris , . .
Eκ cibis laudabilioris chymi.& eum hoc stossae substantiae sunt, sicut panis stratus dele similae, M sicut mutuo duorum annorum. θe hi quidem cibi congruunt sanis, δί ctabilis. Iaborantibus: sed primi q iiescentibus,& conualescentibus.
Piscis petrosus habitans in rupibus est ille, qui natat in aquis super moles Scrupes transeatibus & fluentibus.& intellereti p pisces pisces squainosos. Ere his autem sunt tros species, smarinus, fluuialis, fic habita is in ambabus aquis simul. Est autem melior eκ eis secundum Galenum marinus:& post illum, qui si-hiul in ambabus aquis vivit:& post istum ille, qui vivit in aquis dulcibus. C
ius ratio est, quoniam humiditas eΜcedit & dominatur piscibus. Verum omnes illi, qui nutriuntur in aquis salsis sunt minoris huin iditatis: contrarium est de illis.qui in aquis dulcibus nutriuntur,sed qui vivunt in ambabus aquis simul, sunt medii inter eos. Eκ marinis autem sunt tres species, C moIlis viscosus, & petro sus montuosus,& ille qui nutritur in littore inlatis. Melior autem e re eis est peintrosus montuosus, ratione motus magni & subtiluatis aquarii inter rupe & mo tes emistentium.est autem post ipsum mollis viscosus. deteriores autem inter oeshas piscium species sunt habitantes in lutoribus maris. de hoc. quia nutxlunturere tae cibus 8c superfluitatibus ibidem eNistentibus:& ma Rime qui eκ eis nutriuntur in littoribus maris eκ istentibus iuκta magnas ciuitates. sic etiam scien- diim de habitatibus in fluminibus. Alauda autem, Sc mugil sunt e re melioribus piscibus viventibus in ambabus aquis simul apud nos. Verum sardinia est piscis mollis viscosus.
E. x eis sunt subtilis malitiae, Put sinapis,cepae,ct allium hi autem generatcboleram rubeam. de O quandoque sumuntur via medicinae. ' μ' i
EM cibis autem est tertia species, sillaudabilis de subtilis chymi: velut sinapis, allium,& caepa. Hi enim cibi urunt sanguinem,&generant cholera rubea. unde interdum sumuntur ratione medicinae solum.& hoc, quia ipsi niagis vin- cum,& agunt in corpus, ciu corpus deuincat eos.
Ex eis sunt etiam generan:es melancholia ex qua in quibusdam corporibus iis morbigenerantur:velut hirci antiqui boves ,panis furfureus, ct caseus.
Bκ cibis etiam est quarta species,& sunt illi, qui geli erant melancbolim Calm, Rui. cum coi Auer. Bb
400쪽
scuti inrnes hireorum antiquorum .de boum antiquorum. 8ί in summa mines ocibi, tui grossi sunt M terrestres, en quibus sunt quidam, qui sunt calidi & sices. sicut caseus aridus 8c antiquus: & quidam sunt frigidi 8e sicci, sicut hos antiquus . Corpora autem, in quibus generatur morbus e N his cibis, sunt corpora. In quibus humor melancholicus a principio de radice naturae, & complexione eorum dominatur.
idis Rursus quidam ex his causant,ct ficiunt humorem phlegmaticum,peu
sim egressum Deum 9supersuiratum, digerunt' ct deducunt cibum pre
A ctio quidem aquarum delectabiluim in corporibus est conseruatio humia frtatis radicalis in eis eκ istentis, & facilis egressus faecum S superfluitatum alieis. S saciunt et trantire Sc penetrare cibum per venas, ob hoc quia sublilia t,& liquidum reddunt ipsum. In est etiam eis aliud. iuvamen tu ab eis:& est, qm digestio fit per eas. na nisi ipst essentitor re fieret cibus,& vreretur. . Et inde esti animalia adoptant & de derant aquas,cum iit digestio cibi. Q Iod ratem di Ucitur hic, s. i, aquae fluuiales sint meliores sontanis, est quidem secundu opinio- aquar ne in Medicorum' athar. alioquin lanianς secundum opinionem Hippo.& Galanta- l en .sunt meliores.& eκ eis maNime orientales,& snper arenam incedetes.Ci scdm ius quide probatio est e N hoc,qni aqus fluviales colliguntur x comiscentur cupluribus aquis, incedentes super terras diuersarum compleNionum. iii
et 3 et Melior e i ex aquis pluuialis munda: quoniam nihil admiscetur res, quod
In hoc autem conuenerunt omnes Medici: quoniam n5 admiscetur aquis his iusmodi, sicut ipli diκ erunt.aliqua terra nociva Est tamen dubitatio, vi controuersia inter eos de honitate aliarum post predictas in gradu eκistentium: n m quidam asserunt fontanas eme meliores,quidam autem fluuiales. .
Ex eis autemseunt egredientes a naturali di 'ione earum, quarum prο- tria aELO erii Fecundum complexionem eius,quod admiscetur eis.
Quaedam sunt species aquarum egredientes naturam aquae simplicis S vomi qui non sunt delectabiles, taut aqua simple κ: quarum propria actio consoquitur illud quod fuit eis admiκtum. Si ergo lint amarae, erunt calidae Sc siccae. ratione commiκtionis partis terraeivsts cum eisdem. Si vero fuerint Isae, commiscebitur eis terra salsa. Si aut sint calidς, erunt eis comi Ni errς sulphures. Ferunt et in quaeda aquae fuerunt repertae acetost. Ferunt etiam cp in partibus Glanatae sunt qusdam aquae necantes animalia. qus bibunt eκ eis. 3 . lGmne,quod bibitur ex ceruisiis,lacte, ct vino,nDirit corpus. Γκ omnibus potibus corpus nutrietibus sunt tria, sceruisia, vinum, & lac. Potus conuertens corpus ad sui natura,es sicut Oxymel ex Fui iuvamento
Proculdubio uuctio sua in hoc loco fuit ad referendu genera ciborum & p tuum, diuersas operationes in corpore hominis efficient tu: non aure fuit intentio eius ad referendum eos liquantum conseruant sanitatem, vel tollunt fgritudi-nc.unde est ac ii diceret: potvvsint sicut aquae, Bd alii ab ea: Se aquae sunt aut delecta hales aut non delectabiles: Sc eri delectabilibus operationes .sunt talesare earum species sunt tales,& talea.
Tertia ex rebus non naturalibus, scilicet Somnus, & Vigilia.