장음표시 사용
381쪽
A Nimir per complexionem siuam diuersi catur in aetati s erit tamen ς.
sermo nune in homine flum. Compleκio in qualibet specie animalium diuersi sieatur,x in qualibet staterest enim diuersa in una per relationem ad eκ istentem in altera. Ipse autem in nuit nunc sermonem esse super complere ionem statum hominis solum.
calor puerorum appropinquat calori iuuenum in complexione. 33 Calor iuuenum M puerorum sunt in qualitate propinqui , idest in quantit
Iuvenes tamen declinarat versus siccitatem puer vero est dominus humidi- 34
Voluit dicere in differentia, quς est inter ambos prcdictos. est.quoniam tuo uenum calor est siccior calore puerorum et calor vero puerorum uelatur hum tiditate. M ob hoc calor iuuenum reperinir secundum tactum fortior. Sc siccior. M acutior calore puerorum. Et proinde opinati sunt quam plures hominum Piuuenes sunt calidiores: non tamen est ita, immo calor puerorum relatus ad corpora ipsorum aut est maior & potior. aut saltem squalis ea lori iuuenum. nam puerorum digestiua est fortior . virtus autem augmentativa non reperitur an iuuenibus, sicut in pueris . Uerum Galenus comparauit M assimilauit calorem iuuenum & puerorum uni & eidem calori: sicut si imaginemur ipsum in aqua dc aere eκ istere: nam eκistentem in aere reperimus fortiorem. Antiqui aistem certauerunt 8c contenderunt super hanc compleκionem. hoc tamen est, quod Gai .eκ ea intelleκ it.
Senectus autem stigida, eum ponderabis eam, est 'ut decrepitas ipsa: ct 3ν adhuc amplius in complexione cuiuslibet ex eis siccitas mansem: exiint nihilominus se eruditas in humoribus decrepiti.
milibet eκ ambobus prs dictis. scilicet seneκ & decrepitus, est frigidς com pleκionis: decrepitus tamen est frigidioris complemionis. quilibet ere prsdictis est siccs compleκionis et verumtamen in decrepito multiplicatur humiditas ac cidentalis. quod in te Ile Qt,cum diκit: eκistit nihilominus & cruditas in hum ribus decrepiti .propter quod errauerunt quidam eorum, complenionem esse humidam dicentes.
Rememoratio complexionum mastui rum, & sceminarum.
Ire masculis existit ealiditas ct siccisas , in faminis vera figiditas ct is
humiditas. Posuerunt compleκionem masculorum relatam ad compleκionem scemellarum eme calidam & siccam, & copleκionem foeminarum esse frigidam & humidam, per coparationem ad compleκionε masculorum: firmantes se super hoc εκ operationibus & moribus prcdictora.cosyderatio tamen sumpta ab eo,quod est proprium foeminis eκ menstruis, est notior de manifestior pridictis . hoc enim significat multitudinem superfluitatum in sanguine ipsarum collectarum: quarum quidem collectio significat super frigiditatem & bumiditatem comple Rionis earum. Dabet autem Medicus scire dc cognoscere complenionem ma
382쪽
sculorum,& sceminariim: quoniam sciet tempore spritudinis amborum qualit, Dies elongat 1s cuiuslibet ere eis ab eorum complereione naturali: neque non ut sciat qualiter conseruet in eis squalitatem. in Rememoratio h - Ienitas vel humidi
s Secunda pars primoJ de signis complexio
num sumptis ab habitudine. 333s
FRitiditas, Oh stenerritasJ dominatur in s scomplexione linguis,ctrar
dabilis corporis. JQuoniam fecerat rememorationem specierum comple Nionum, accedit nunc ad I ciendum rememorationem signorum super compleκiones signantium. Scientia nanq; compleκionis diuiditur in hac arte in has duas scientias, si inscientiam specierum compleκionum , & scientiam signorum super quamlibete κ speciehus eius signantium . Eκ his autem signis qusdam sunt uniuersalia,& sunt illa, qus super compleκionem totius corporis dicuntur significare :qusdam sunt speciali.' Sc propria, quς scilicet significant super compleκionem cuiuslibet eκ membris eius . Ipse auten non facit hic rememorationem nisi s1guorum uniuersalium, ereceptis illis,qus habent comple Niones oculi denotare. Signum autem Vniuersale sumitur atrihus, Lah habitudine corporis, colore, M capillis. Pro constanti in compleκione pinguis & laudabilis eorporis,i.au.cte de magias pinguedinis, dominatur frigiditas & humiditas : pinguedo enim efficitur eκ residuo superstui cibi & nutrimenti. Paruitas autem pinguedinis in animali significat super malam di*ositionem ipsius. nam paruitas relidui e κnutrimento contingit eκ dominio caliditatis & siccitatis eκ istentis in membris digerentibus: aut eκ paruitate & diminutione cibi illius: aut anni illaudabilis. Multa vero pinguedo corporis significat superfluam frigiditatem & humidita tem membrorum in cibo & nutrimento agentium. hoc autem contingiteN complere ione membrorum prςdictorum naturali, aut accidentali: aut em militudine ciborum.& propterea pinguis est breuis viis, suscipiens de facili corrupti nem. Aequalis vero in tet maciem dc pinguedinem est bons & laudabilis coni. pleκionis. unde talis habitudo corporis significat luper squalitatem membrora ipsius in cibo agentium, i. ipsum digerentium.
Habitudo corporis macra , ct extenuata significat eomplexionem ipsius se siccam.
Hoc est manifestum 3c notum, s. v corpus naturaliter macrum, & tenue nodigerit eκ cibo & nutrimento in membris suis ei esset necesserium ad digerendum . hoc autem contingit ratione siccitatis super compleκionem membrorum digerentium ipsius dominantis: etenim causa digestionis sunt caliditas de huis
Omnes quorum venae sunt ex ipsorum corpore latae, fiunx η ealidi.
Omnium,quorum vens sunt latς ere radice originis & creationis lac, eorum compleκio est calida. unde cum diκit: e κ ipsorum corpore , intelle Nil ere eoruorigine,& creatione.Cum autem di Nit: sunt calidς, intelleκit in vens sunt ca Iuds: u cum velis sunt calidς, habent super compleκionem calidam lignificare. Causa autem latitudinis est calidum venarum: sicut causa stricturs earum est frigiditas. nam sicut frigiditas de siti natura aggregat,& constringit, sic caliditas de sui natura dilatat,dΩκtendit.
Inquit trastator. In grammatico sermone Arabum sunt, vens,&homines. unius 8c eiusdem generis. 3d ideo hoc adiectivum calida, indifferenter poterat referri utrisq; propter v tollens dubium resolutionis, inquit Beuroist: Cum autem diκu:sunt calidae,intelleriit,&
383쪽
Partis primae traci primus. r8s
cunque autem habins contrariam dissositionem eorum, habet eam νω- Α ptis malitiam frigiditatis.
Quicunque habens venas contrarias habenti latas,i. strictas habet quide ta-Ies ratione frigidae compleκionis in eo eκistentis a principio sui generaticinis: dum talis strictura non contingit ratione pinguedinis ex quiete dc superflua
Gradus quidem corporis aequalis,o iusti cecidit inter omnes. Voluit dicere . corpus squale M temperatum est medium inter pingue M 'macrum .quod quidem intelleκit, cum diκiti Gradus quidem corporis squalis cecidit inter omnes. ac si diceret, in gradus eius cecidit medius inter ambos gracus,vel etiam inter omnes gradus, qui inter ambo eκtrema eκ unt,
Rememoratio signorum a calore corporis,& primo a calore carnis. Non sumi signa a eoAribus, si contingas eorum mutatis ratione re- ogionis . . B Si clima,aut regio fuerit causa immutationis colorum ibidem habitantium. tunc quidem talis minime significabit super compleκionem ipsorum .iunc enimes et iudiciuna ab eκtrinseco,& non ab intrinseco: sicut cotingit in terra Nigro. Tum, tu Sclauorum nam clima de terra calida denigrat colores, & frigida deal- at eos ultima albedine. Simile enim est de capillis: quoniam in regionibus c, Iidis efficiuntur globosi & crispi: sed in frigidis efficiuntur in ultimo plani- . a. l.prouLMei & lenitatis. & hoc est, quod intelleκit in sermone prsdicto.
Caliditas immutauit adeo corpora incolarum in regione Aethiopum o 432 Urorum,si, nigredo cooperuit uniuersaliter corpora ipsorum . halatantes vero in Sesa nia tantam adepti punt albedinem,-essicis, O redigit eorum cures rutilantes,ct candentes. In regione Aethiopum est caliditas adeo immutans corpora ipsorum, cora pora ipsorum cooperuit colore nigro: hoc autem contingit ratione transitus, Mueuolutionis Solis super caput ipsorum aut de prope. Sed causa frigiditatis imis mutantis cutem incolarum in regione Sclauorum ad eκcellentem albedinem, contingit elongationis de distantii Solis a capitibus ipsorum. Si determines septem etimatasHes species complemonum. C Si scias determinare septem climata, Ac noueris copteκionem cuiuslibet eretis, scies compleκiones eκ signis, qus a coloribus sumuntur.
suarum ex eis erit ius m ct aequale , in quo color seequitur pon com- .
plexionem. Quartum eκ climatibus est temperatum,& squaIe. unde in hoc climate nonni immutatio colorum ab squali te aeris ipsius. immo fit proculdubio immutatis ipsorum ratione compleκionis hominis. Verumtamen secundum Gale. quintum eκ climatibus est squale de temperatum. Unde inquit, in nullus evnominibus Aleκandris est squalis compleκionis. 6c hoc quidem verum est: sunt enim in regione Arabum quam plures eremi,& silui alit,cuius termini MIimites Incedunt per quasdam reuolutiones & circitu ferentias decliuium 6c promontortorum,i. ascensus. Unde habitantes in Arabia sunt generaliter calidς comple Nionis, super quos dominatur rubedo.& proinde appellat album rubeuzestq; possibile, ' inde vituperet ipsum aliqualiter, sicut cum dicitur, quare es vimeus sicut ipsius, qui inter demones variatur coloribus. uim pili
Fuscus croceus choleram rubeam: sed obscurus ' Γ brunus J choleram iniitiei
384쪽
Color luscus eroeeus in aequali elimate significat m cholera rubea domine, oret ipsi cholerico: sed color obscurus brunus significat in eodem climate domi
corpus ea ruleum ex dominis sataninis:ct album in colore, sicut ebur ex humore segmatico.
In corpore,in quo rubedo dominatur, color quidem talis significat sanguina dominari in compleκione sic colorati: sed eolor albus similis colori dentis ele, phantis significat humorem phlegmaticu in c5ple Nione sic colorati dominari.
Complexio habentis colorem mistum ex albo ct rubeo, est pecundum existiamationem aequalis,o temperata. Color miκtus eκ albo & rubeo significat compleNione sic colorati esse t qua Ie in quantitatibus partibus humorum in eode eκ istentium i. q, non dominetur In eo aliquis eκ humoribus sup alios, sed . sint in eo aequaliter scam pro Portione naturale.& hsc est compleκio aequalis,quam prius definiuit.
Albus capitilus est frigidae complexionis: sed eapillus niger es eati
complexionis. Intelleκit Q albus capillus in aequali climate,& regione significet super sibgidam cople Nionem,& niger super calidam comple Nionem. MCuius complexio es diminutae frigiditatis,habet capillos aureos flauos: Ocuius complexio est diminutae caliditatis,habet capillos rubeos.
In quo frigiditas est minor caliditate. est capillus aureus, aut flauus. nam fla nitas significat compleκionem diminutae frigiditatis,& rubedo eapillor' signuficat super compleκionem minoris caliditatis quam sit complereio habetis ca Pillum nigrum. 8c proculdubio est hoc verum. na rubedo est propinqua & affinis nigredini,& flauitas albedini.
color eapillorum habentis complexionem aequalem O temperatam, est a reus ex flauo,ct rubeo mistus,ct compositus. Nihil volui hic e N ponere, quoniam per se notum, A manifestum est.l a Rememoratio signorum sumptorum a colore oculi.
SI eorpus humiditatis glacialis, se albugineae fuerit peruium,purum,
laruae quantitatis exterius localiter prominuerit , quarum lux seu stylendor fuerit purae corusicam candens, efficietur quidem inde color oculorum glaucus :ct ex causis contrariis contingit antimonialis,l.niger,aut subis niger cut antimonium.
Humor grandineus est quaedam humiditas in oculo eNistens, quam grandini assimilauere: in qua quidem humidinate visus eκistit principaliter secuda Gal. sed humor albugineus est alia humiditas, quae ante praedictam humiditatem in in oculo eκistit. oculus.n.eκ tribus humoribus,& quatuor tunicis est cdpositus. Dicimus ergo,q, si corpus gradines humiditatis,& albugines fuerit peruiu, pu-xu.& vehemeter lucidu dc spledidit, & cu hoc localiter eNterius Ombiverit,' talis oculus erit glaucus,salbo a pinquus.Et si cotrarium huius cotingerit, erit oculus antimonialis,in colore cuius color appinquus est nigro, si ac si diceret, naessetisse humiditas albuginea eκcelletis quatitatis,& grauinea in *mdu possinta circularipta luce spledete valde.Quod et diκit, puritate gradines humiditatis Te, Luna eκ causis glaucedinis, hoc quide notu est eκ dictis Medicoru, quora sermo vertitur sup hoc, ΩΨ glaucedo cotingit rotae humiditatis albugines , aut glacialis x gradines, aut utriusq; simul. Cotingit aut ab humiditate albuginea duabus de causis, Luel sui peruietate, vel sui muditia Sc puritate, aut ambobus simul.Si eκ humiditate gradinea,altera triu causaru,aut duabus eri ei aut amo
385쪽
Partis primae trac. primus. 1 8s
A nibus simul: seilicet aut sui peruietate,aut sui puritate δο paruitate,aut sui puri κ a. l. perui
tale δί peruietate 8c eminentia ad eκteriora. unde cum hae quinq; cauta in tale. eode oculo uniuntur,est ultima glaucedo: cum autem cotraria aggregantur,est ultima antimonialis .
Si cause glaucedinis eo lectantur eum causis antimonialitatis, sit saAla, s idisse varietas.
Intelleκit cum dicit: Si c5plectatur cae faucedinis cu causis antimonialita tis,l ponatur must prςdictorum in tali mediocres de remisse: hoc est, in sint in eo medis inter eκcedetes δί diminutas:& q, gradinea sit mediocris in ii tu, Cno,piundata nimis, neq; eκterius emines: dc et in sit mediocris Iucis δί splddoris. Et talis dispositio oculi significat super squale Sc teperata ipsius copteκione: sicut 8c nigredo oculi super i plius cailda copleκione: de glaucedo significat in penerali de ut plurimu super frigida cople Rione ipsius oculi. Sc ob hoc valde duatur glaucedo in hoibus frigidarii regionu,qus minime reperititur in hoibus cain Iidarum regionu. unde Arahes vituperant,& abhorrent glaucedinem.
Si fuerit spiritus υisibilis paruus et obseuritasse vera multus , continget minde splendor ct Iuminositas.
B Vna quidem eκ causis obscuritatis, est paruitas spiritus visibilis: δί causa Iuminositatis est multitudo ipsius. hoc th nescio eκ sermonibus Galeni Hsc igitur sunt,qus retulit hic de copteκionibus .unde filii diminutus obmittedo remem ratione de copteNionibus ipsoru mebroru Sc et de signis super c6 pleNione ipsoru significaribus.dicere alii sermone in hoc super quolibet eκ eis particularia ter esset nimis long u. propter hoc sermo meus in eit est generalis. Dico ergo Ῥqusda eκ mebris sunt co similia in partibus suis,& quaeda organica instrumet Iia. Et eN consimilibus quaedam sunt frigidae & siccae eomple Nionis,Velut nerui, chordς,& liga meta, cartilagines. Ac ossa dc paniculi: dc quaeda calidς Sc humidς, sicut vens iasi pulsatiles:qusda calids et sicci . sicut vens pulsatiles. Et proculdubio tres sunt radices membrorum orgailicoru Scinstrumentalium,s.cor. cerebru, dc hepar: eκ quibus cerebru est frigidς & humidς c6ple Nionis: hepar autem calidς 6c humids: sed cor calidr Sc siccs. Assumitur aut significatio secuisdu copleκione propria cuiuslibet in istis ab operationibus ipsoru ut plurimu. α hoc ideo: na cum sunt earum operationes fortes δί intenta, significant super calidam dc siccam compleκionem ipsorum: cum vero fuerint rem ista & diminutae, significant super frigiditatem eorunde; sed ea sint in hoc mediae, signiti. 'cant super squalitatem eorum.
Rememoratio δ J de rebus naturat,
bus, & sunt Humores. a . teriit. Corpus estgeneratu ex humoribus variis,ct diuersis in talore, et eo exis sex phlegmate, Ocholera rubea, ctsanguine,ct cholera nigra.
Corpus animalis fertur esse compositum eκ humoribus diuersis in compleo dicione 6c colore, M sunt quatuor, scilicet saneuis, phlegma, cholera nigra, Mcholera rubea. Et hoc quidem est verum secitdu Gale. dc Hipp. Ipsi. n. opinati sunt . ignis, aqua, terra, de aer sint ei elemtia loginqua dc remota corpori hominis: δί v praedicti humores quatuor sunt ei elementa propinqua et asserentes etiam choleram nigram assimilari δc proportionari terrae, δί rubeam igni, MPhlegma aquae, dc sansuinem aeri. Plures tamen Medicorum obuiant eis in hoc,dicentes O materia propinqua hominis, ere qua generatur corpus eius, prooPrie est sanguis: δί in alii tres humores sunt reliquiae, M superfluitates ipsius sansuinis, quς scilicet sequestrantur dc separantur ab eode per digestionem eius. Hoc autem potest elici eκ dictis Gai. si intelligatur quod ipse diκit,ipse.n.direis
in de Virtutibus naturalibus, quod inoIera rubea est in ranguine, sicut spuma
386쪽
In musto hulliente, & cholera nigra sicut tartarum. Si igitur sie est, erunt in D sanguine hae reliquiae in potentia: elementa autem reperiuntur in potentia incomposito.& ipse opinatus est eκ hoc sermone sp sequatur,. humores sint elementa corporis. hic tamE syllogismus non concludit, cum sit eκ duabus aBirmativis in secunda figura sicut patet speculanti in scientia libri Priorum.
De Phlegmate. PHugma naturali ea insipi mo frigiditatis temperatae.
NQt in Quinque sunt species phlegmatis. eκ quihus una vocatur phlegma natura ArabicQ str tale earet saporem est temperatae, seu remissae frigiditatis. ψ ψς Ptigere autem cis uiamstitur vitreo nomine: i autem grassum, edisti gmate salso dae complexionis. praecedit in Eκ eo autem est alia species frigidae compleκionis,& grossae substantiae: εο 1um de phle nominatur vitreum, eo εν vitro fulo & liquido similetur.
smate dulci. Ex eo autem es adhue phlegma dulce, quod quidem non abstruitur omniano a caure. Haec species phlegmatis habet modicum de calore: quod tantum opinamur esse,quoniam in eo e X dulcedine reperitur.& hoc phlegma plus aliis natura Ii appropinquat.s, Rursus ex eo est,quod vocatur salsum: hoc videtur versus ealorem Osiccitatem declinare. Tertia species eκ eo est illud,quod reperitur salsum in sapore:quod ad caliis ditatem,& siccitatem declinat.
Gidiu. ςQ. Eu eo quarta species,& est aceto g saporis & frigidς coplere ionis: quod quiue in stomacho generatur,cu cibus in eo ratione frigiditatis corrumpitur.
De Cholera. 6i V X eholera h s sunt variae eoloribus, J ct quaedam ex ea nominatur
ioth, ' 'l ' Voluit dieete m eκ eholera sunt diuersae species: e X quibus quaedam dicitur FPer fumosa sumosa. Reor autem ipsum per hanc speciem intelle Nisse humorem, eκ quo ge Arabesintel neratur ructus fumosus in stomacho: non tamen vidi rememoratione huius spe, algut adulta cie in libris Medicinae.
Ex ea etiam eri similis viridi aeris, ct porro: Viae quidem punt magnae
malitiae. Hae sunt duae species manifestae quarum generatio fit in stomacho. generanis tur autem eκ forti Sc valida adustione:& hae sunt pernitiosae, significates super comple Nionem urentem:& maκime illa,quae viridis dicitur.
63 Ese etiam 'ilia a praedictis,quae visesima diciturmeque e i pernitissae vi
sutis,opothntiae. Hee speciόs similatur vitello ovorsi. Et opinatur quidam Medicorum iposus grossities contingat proculdubio ratione caliditatis mi κtae, Ac adhaerentis phlegmati. unde vr sic esse minoris caliditatis o sit species cholerae naturalis de rubeae, quae in cysti fellis e Nistit Sc generatur. pro tanto dire it ipsam iid eme pernitiost virtutis: hoc est, P qualitas eius nὼ est mala, Sc illaudabilis. haec est opinio Zomaim. Et eκ eis sunt quida opinates grossitie eius cotingere eκ ca. iure super ea dominante,& eius humiditate desiccante dc cosmete:quod quide
387쪽
Partis primae trac .primus. 187
eκ sermonibus Gal.intelligitur in libro suo de Virtutibus Naturalibus: 'c esset tuc mala causa fortis,& vretis caliditatis. Ac Halibeta zona incedit o hac via.
deel mant vergunt ad caliditatem. eholera Haec species est naturalis: nec fecit mentionem manifeste huius speciei inter species ipsius manifestas,& est citrina, sicut fecit mentionem euiusdam speciei eius ignotae,quam fumosam nominauit.
De Sanguine . O Rigo, ct augmentum sanguinis es ab hepatrio transit inde per venas σς
eius ad totum corpus. Origo δί generatio sanguinis est in hepare, M transit per venas eius ad om
nia corporis membra,quae eodem nutriuntur.
Ex eo est sanguis, quem continer cor.sanguis orem calidae ct humidae est A
qualitatis. Secunda species sanguinis est illius, cuius decoctio fit in corde,& delegat ipis. sum per venas pulsatiles ad omnia corporis membra, vivificans, & habituans ipsa calore de nutrimento.& quaelibet e N his speciebus ambabus est calidae M humidae complereionis. ille tamen,qui est in corde, est calidior de siccior.
SItus ebolerae nitrae est in splenemque est falsa opinis issa.
Hoc quod diκit,est mani sestum: patet eoim per anatomiam inter hepar et splenem est colligantia. cir ergo hepar digesserit sanguinem in eo ere istentem. mundificat ipsum a parte eius terrea & melancholica, ct delegat ipsam spleni. splen autem trahit ipsam ad se ratione conuenientiae, quam secum habet, sicut& cystis fellis attrahit choleram rubeam.
Turbulentia sanguinis est naturalis: quaelibet autem ab ista hinaturalis.
Cholera nigra seu melancholia naturalis est ipsa turbuletia ,seu fgκ hypostatica sanguinis: alis vero species cholers nigrs a prsdicta sunt oes in naturales.suae proculdubio generatur ex eo ictione , O aduritisne aliorum 6shumorum. Proculdubio species innaturales meisscholiae generantur eκ comistione naturalis cu aliis humoribus,aut e re adustione cholers nigrς, aut phlegmatis, aut cholerae rubeae, aut sanguinis. Et species quidem cholerae nigrae in na tura lis noes et manifests sunt tres,cilla,qus generatur e X cholers nigrs naturalis adustione:& hic quide est aliis sortior. & magis pernitiosa. Secunda vero generatur eκ adustione cholerae rubeae. Sed tertia eκ adustione phlegmatis. Non tamen est longinquu & impossibile,quin generetur alia species eius eκ adustione sanguinis. nec etiam quin generentur quaplures species alis eκ diuersa comiκtio. ne ipsarum ad inuice.manifestae tia,& notae species eius sunt praedictae tres.
Rememoratio quartae ex rebus naturalibus , & sunt Membra .h rD Rincipia,O radiceri corpori, fiunt quatuor, autem ab eis sunt is Totat rami. ii seu fad
Haec est quarta pars,sieut ipse dicit, in qua reseruntur mehra hominis simpluria δέ composita: α sunt illa,quae generaliter colligutuet Issito huius artis,qui ta
388쪽
anatomia membrorum intitulatur. hic tamen n5 retulit eκ eli nisi solum prines. Dpalia& radices. Hi nanque rhythmi sunt velut introductiones in hac arte. In . quit ergo quatuor sunt radices membrorum corporis, M alia ab ipsis ramisi,
cantur ab eisdem i. famulantur eisdem.
N Vnus ex his Hi hepar, O ipsium quidem praevi ego, O nutrimento in
V num eκ his quatuor est hepar, & ipsum quidem praeest nutrimento,i.dige
rit sanguinem, quo omnia membra corporis nutriuntur proculdubio. organa deputata nutrimento corporis sunt, os. mery, stomachus, δc intestina, necnon
splen, hepar, cystis fellis,& renes. Est autem nota actio oris super cibil de nu- trimentum corporis: sed actio mery est attractio,& deglutitio eius, quod ab ore comeditur & masticatur, Sc impulsἰo eius ad stomachum. Et ob hoc fuerunt ui eo posita corpora quaedam, quibus conuenienter attractio, dc impulsio eκ erce tur:& sunt illa,quae a Medicis villi nominantur. Actio autem stomachi super cibum est contritio & digestio ipsius, coadunando se super ipsum, efficitq: inde chylum ad susceptionem actionis hepatis. Ueruntamen operatio superiorum et gracilium intestinorum est gradualis & successiva receptio cibi es redientis a stomacho. Fuere tamen secundum Gal. multa, ut cibus moraretur in quolibetem eis, donec hepar traκerit ab eis, mediantibus venis inter ipsum & issa inte- usina ere istentibus, quicquid in chylo fuerit aptum digeri ab ipso hepate. &Ῥsuperest *κ dura grossa, em pellunt consequenter intestina vR: ad ultimuinte sinum.& hoc, post let hepar acceperit sibi necessarium. Deinde aure hepar prς- dictum succum ad se tractum digerit,& in sanguinem conuertit. Consequenter separat ab ipso sanguine ipsius turbulentiam, Sc faecem hypostaticam, δc eam ad splene impellit. haec autem turhulentia est cholera nigra, seu melancholia . . a.l. sumo . Separat autem ab eo partem eius' spumosam, quam ad cystim fellis impellit. sam. Sc destinat. hoc autem totum in cocauitate hepatis fit: ea scilicet parte, qua chy Ium trare it ad se bonum. Tunc autem separat ab eo parte aquosam. & hoc fit. dum sanguis egreditur ab hepate,& transit ad alia membra corporis.Aquosita tem autem illam impellit,& delegat ad ipsos renes, qui nutriuntur eκ eo, quod . repertui sibi conueniens. deinde ipsi renes mittunt residuum aquolitatis praedia. eis ad vesicam,& colligitur ibidem,donec ipsa egrediatur. Fuerunt autem mulis ta& plura intestina, ne cibus egrediatur citius ab eis, ante qua hepar attra Nerit ab eo quantum debet. Unde fertur . animalia paucorum intestinorum cotinue comedunt & egerunt. propter quod congruit magis homini, ut sint eius intestiona multa.Haec est ergo colleetio,& summa actionum membrorum nutritionis in cibo,& nutrimento corporis. F
γ1 cor autem alit corpus vita,ct nisi ipsium esset, or pur assimilaretur plat G
Haec est via & opinio Medicoru. Nam ipsi opinantur tres esse virtutes principales, s. naturalem, cuius situm ponunt in hepate: & vitalem , quam ferunt in corde siluari:& vim regitivam & sensitivam,& secundum locum motiua,quam ponunt esse in cerebro.& haec fuit inretio Hippocratis, Platonis,& Gale.Quae quide intentio est talis & erronea in duohus. Primum est, quoniam clarum M patefactum est, non esse nisi unam virtute agente in nutrimento corporis: quae uua diu eκistit 8c perseuerat in animali, vivit animat:& qn aufertur ab eo, mois ritur. In hac autem virtute communicant planis cum animalibus:& hoc planta dicitur interdum vivens, non tamen dicitur animal .virtus aute,qua animal eκ incedit plantas,est virtus sensitiva. Si igitur sic est,constat . animal dicitur animal ratione virtutis sensitius:& maκime sensitius uniis 8c reperis in omnibus animalibus,qualis est tactiva. Sed proculdubio. Medici opinati sunt virtutem vitalem esse aliam a sensitiva dc nutritiua,& Q situs eius sit in corde. Et hoc, , quoniam motus pulsus e Nistit specialiter in corde super citera membra corpo. xis.hic in motus est copositus eκ dilatatione & co strictione, seu attractione δίι eκpulsione . ergo & Virtus ista est attractiva et eκpulsiva. Scimus aut . virtus
avrahes & expelles sunt de numero virtutu naturalia in nutrimento corporis
389쪽
partis primae trac.primus. Igg
n agentiu R deserulantiss.In hoc aἔtoes Medici c5 ueniunt. Si igitur se est, vir.
ius pulsativa in corde eκ istens, erit naturalis 6c nutritiua, non aute solum vita, . a.LexpuIlis. Secundiis autem error est, quoniam ipsi posuerunt virtutem sensitivam dc siva. naturale in nultimeto corporis agentem in diuersis membris: cum tamen pro
culdubio sint simul in uno Sc eodem membro, Lin corde, secundu 'ν di Nerunt in hoe Philosophi.& testimonium inducunt naturalium virtutum. Non tamen hic est Iocus inducere super hoc demonstrationes. verumtame dicimus illud, qa est probabilius,& magis consonu vetitati: A est hoc. qra certu est,. non repeoritur sensus nisi in mebro quod nutrit. alias si reperiretur in mebro non nutrito, esset animal non nutritum, de absque nutrimento: quod tamen falsum est Ac imis possibile. Si igitur sic est ergo membrum, in quo situs huius virtutis nutritiuae est, est principale. sequitur et necessario ci, habeat principatum super illud, in quo est situs virtutis sensitius. Notum est autem eκ anatomia membrorum, P cor est fons caloris naturalis in corpore e Nistentis,& q, ab isto distribuatur, et multiplicetur per caetera membra corporis. Est autem notum in scientia Naturali in calor naturalis p dictus est subiectu δc materia alae: eκ quo necessario se. quitur ψ 8c aia sensitiva et nutritiua sit in illo mehro,in quo est calor prsdictus.
Calor eκ istes in corde est radiκ caloris naturalis corporis, que transire facit her. i.in arte ad tota corpus p venas, quae venae a vena abzar dicta ramificatur: quae quidem etiam aortara vena immediate ab ipso pullulat,& egreditur,& po hoc illud membru ultimo
in frigidatur in morte. Cor autem ereistit in corpore velut clibanus dc calor naistiiralis sicut incendium in clibano,& anima est sicut clibanarius.& quemadmodum clibanarius stat,& moratur prope incendium, quatenus regat ipsum, sicut decet: sic et decet v anima agens in calido eκ istente in corde, sit 8c e Nistat et . a.t,idera n corde. nam est generans ' ibidem. Εκ quo patet, . virtus regitiva corporis, α vita ipsi iis sit in corde.& hoc, quoniam ipsum cor est in corpore, sicut cim nuS,yt diκimus:& calor naturalis in corpore, sicut incendium in clibano: et anima, sicut clibanarius. Si plures autem δc diuersae virtutes in multis Sc diuersis It si
membris e Nisterent, esset unum animal multa animalia. et
Ecce st cerebrum cu neruis, ct V silo nuchaed custodit, praeseruat igne, N
O calorem cordis ab inflammatione. c a nuclia
Iuuanientum cerebri,quod ipse retulit hic, est secundum viam de opinionem Aristote. non autem secundum opinionem Gale.& opinatus est Aristote. quod principium sensus 8c motus sit in corde,& q, cerebrum sit organum cleseruiens ei, squando calorem eius, hoc est,quod frigiditas cerebri habet aequare M temisperare calorem cordis in tantum, v virtus sensitiva possit attingere sensata sua. ipsa enim attingit,& percipit ea cum calore temperato. Si enim esset vehem eratis caliditatis. minime rem calidam attingere, seu percipere posset. Nullum enim ens iudicat de percipit sibi sinite, sed potius sibi diuersum. Hoc autem to- . tum est de dubiis naturalibus .de quibus Medicus parum curat. verum domin naturarum admittunt,& pertractant verba ista,& ab ipsis habet Medicus hoc recipere. Est autem notum, v cerebra est principium sensus & motus eκ acti ne ipsius, siue sit principium primum, sicut Gal.intelleκit: seu secundu post cor. sicut intelle Nit Aristo.Et etiam notandum, p a cerebro & nucha oriuntur nero ui sensiti ut 8c motiui: nucha autem est corpus quoddam egrediens a parte capiatis polleriori iacedens per ossa spins dorsi forata usque ad eκtremitatem ipsius dorsi. Egrediuntur autem a iunctura quoruIibet duorum foratorum duo neruizeκ quibus unus incedit a deκtris,& alius a sinistris: eκcepto osse ultimo peritarato,a quo solus unus neruus egreditur. Sunt autem praedicta ossa. κκ iiij. numero.Ex illis autem neruis venit motu, ad manus 5c pedes. Ab anteriori autem parte cerebri egrediuntur septem paria neruorum,& sunt illa, quae praebet sen
cum de motum omni ei quod interius enistisinecnon etiam pectori, de orgRnis bellius scamonis,
390쪽
νς Ex eis ε 3 motus iuncturarum,sita testeuli sunt membra aliasJ organa D
ynerationis. Εκ neruis quidem est motus iuncturarum. Nam motus eκ tribus corporibus in summa perficitur, Leκ neruis,& lacertis, ad quos hi perueniunt attingui, re corda egrediente a lacerto,& colligata cum e Niremitate membri moti per ipsam. Primum aute quod moueri percipitur, est lacertus, 3c est corpus eκ panis niculis & carne 3c neruis compositum, dc dilatatur,& constringitur: post cuius constrictionem sequitur tensio,&corrugatio cordae egredientis ab eκ tremitate ipsius,& coniuncti eκ tremitati membri moti per ipsam,& trahit membru verissus partem, in qua lacertus tensus e Nistit. Et si tedatur lacertus eκ istens ab alia parte membri, declinabit membrum versus partem illam. si vero spasmentur et tendantur ambo lacerti mouentes membrum e N duobus lateribus eius diuersis ει contrariis, stabit illud membrum erectum & eκtensum. Cuius e Nemptu est. quoniam cum spasmatur lacertus mouens brachium,qui e re istit a parte intrinseca ipsius, 3c constringitur,tunc brachium trahitur Versus corpus. cum aute spanmatur lacertus e Nirinsecus, elongatur brachium a corpore. sed cum spasmantur praedicti duo lacerti eκistentes eκ duobus eius lateribus contrariis, remanet mehrum erectum M tensum. Est autem notum,l Omnis motus in corpore repertus eκistit in lacerto. eκistit tamen in lacerto motus, quando venit ad ipsiim spiri- utus animalis per neruum,qui ad ipsum delegatur. & ideo aufertur motus Iace ti, cum inciditur neruus veniens ad ipsum .Et sunt secundum opinionem Gale. 29. Iacerti in numero. Cum autem dicit, et testiculi sunt organa generationis.
hoc quidem diκit secundum viam & opinionem Gal. qui opinatus est princiis pium generationis siue generatius virtutis in hoc membro esse. Uerum secunis dum Ari. cor est principium eius:& membrum prsdictum est etiam organum deseruiens ei in hoc.& inducit super hoc probationem eκ boue castrato, quod ipse vidit statim, postquam fuit castrarus, eum coire eum quadam vacca,& eam imprςgnauit.
Ex generatione eorum species confer mentur,in quom terminatiori si
rei teriminatio abscisiis ς Γ J.
Finis dc iuvamentum eκ hoc membro in totum est generalis, quatenus per eam species conseruentur.ipsum enim nequit facere continuam permanentiam seu e Vistentiam in hoc homine,quia destrueretur species . Posuit ergo eam in specie, luatenus sit eκ eo continua permanentia in materia sibi possibili. In telis Ieκit autem, cum diκit: in quorum terminatione fieret terminatio,i& abscissio:εν nisi fuisset generatio, iam essent species terminais, Mabscisss:& l cum virtute generativa conseruentur. F
caro, pinguedo, o Jecies,andulam sunt tanqua famulantes praedictis.
Caro,pinguedo,& species glandularum fuerunt Positae in corpore, tanquam famulantes praedictis membris,s. principalibus,& capitalibus. hoc enim de eis intelleκit.& fuit quoddam iuvamentum carnis proprie secundum Gal. ad hoc. esset ipsa velut scutum, S tegime membrorum principalium. & similiter est de pinguedine sciendum. Verum carnes glandulost sunt ad hoc, ut sint emun ctoria superfluitatum. ere eis in sunt qusda cooperantes ad generationem humuditatum, sicut caro glandularum in ore ere istemium,qus conferunt ad generatione salius:& eκ istentiu in mamillis,ad gnationem lactis:& eκ istentiu in testiis culis, ad generatione spermatis. Ari.in intelleκit in caro sit organum sensus t ctus.& hoc, qm est inebrum primum in omni animali iunctum.
dis O panniculi, O ligamenta Jnt velut columnae, O facilimenta
corporis. Dicit iplossa,& paniculi.& tunicς velant,& eκ istunt super membra corporis. ligamentis autem, colligantur, & nectuntur qusdam eκ membris corporis
cum quibusdam.In ossibus autem fuit intentio. essent column s & pillaria corporis; sed in panniculis.& ligamentis suis intentio,vi corpus protegeret, α --