C. Plini Secundi Naturalis historiae libri XXXVII

251쪽

limen interni maris multi eum locum appellaVere. proximis autem saucibus utrimque inpositi montes coercent

claustra, Abila Africae, Europae Calpe, laborum Herculis

metae, quam ob causam indigenae columnas eius dei vo-5 cant creduntque persossas exclusa antea admisisse maria et rerum naturae mutaSSe faciem.

I) Primum ergo de Europa, altrice victoris omnium 5 gentium populi longeque terrarum pulcherrima, quam

plerique merito non tertiam portionem secere, Verum 10 aequam, in duas partes ab amne Τanai ad Gaditanum Delum universo orbe diviso. oceanus a quo dictum est a spatio Atlanticum mare infundens et avido meatu terra S, quaecunque Venientem expavere, demergens resistentes quoque flexuoso litorum anfractu lambit, Europam vel 15 maxime recessibus crebris excavans, sed in quattuor praecipuos Sinus, quorum primus a Calpe Hispaniae extimo, ut dictum est, monte Locros, Bruttium usque promunturium, , inmenso ambitu nectitur. 2) In eo prima Hispania terrarum est, ulterior 620 appellata, eadem Baetica, mox a sine Murgitano citerior eademque Τarraconensis ad Pyrenaei iuga. ulterior in duas per longitudinem provincias dividitur, si quidem Baeticae latere septentrionali praetenditur Lusitania, amne Ann

252쪽

C. PLINI SECUNDI

discreta. ortus hic in Laminitano agro citerioris Hispaniae et modo in stagna se fundens, modo in angustias resorbens aut in totum cuniculis condens et saepius nasci gaudens in . tlanticum oceanum est unditur. Τarraconensis autem, adsaxa Pyrenaeo totoque eius a latere decurrens et simul sad Gallieum oceanum Iliberico a mari transversa se pandens, Solorio monte et Oretanis iugis Carpetanisque et Asturum a Baetica atque Lusitania distinguitur.

7 3) Baetica, a numine mediam secante cognominatR, cunctas provinciarum diviti cultu et quodam sertili ac pecu- 1oliari nitore praecedit. iuridici conventus et IIII, Gaditanus, Cordubensis, Astigitanus, Hispalensis. Oppida omnia numero CLXXV, in iis coloniae HIII, municipia c. n. X, Latio antiquitus donata XXVII, libertate I, loedere III, stipendiaria

CXX. ex his digna memoratu aut Latio sermone dictu 1ssacilia, a flumine Ana litore oceani oppidum Ossonoba, Aestuaria cognominatum, inter confluentes Luxiam et Vrium, Hareni montes, Baetis fluvius, litus Curense inflexo sinu, φ 7: Sol. 23. 8. MCap. VI 627 . Mela II 88. MCap. VI 630. - 233, 1-3) Mela II 96.

253쪽

cuius ex adverso Gadis inter insulas dicenda, promunturium Iunonis, portus Baesippo, oppidum Baelo, Mellaria, laetum ex Atlantico mari, Carteia, Tartesos a Graecis dicta, mons Calpe. dein litore interno oppida Barbesula cum 8s fluvio, item Salduba, oppidum Suel, Malaca cum fluvio foederatorum. dein Maenuba cum fluvio, Sexi cognomine Firmum Iulium, Sel, Abdara, Murgi, Baeticae finis. oram

eam in universum originis Poenorum existimavit M. Agrippa; ab Ana autem Atlantico oceano obversa Bastulorum Τur- 16 dulorumque est. in universam Hispaniam M. Varro pervenisse Hiberos et Persas et Phoenicas Celtasque et Poenos tradit. lusum enim Liberi patris aut lyssam cum eo bacchantium nomen dedisse Lusitaniae et Pana praesectum eius uniVersae. at quae de Hercule ac Pyrene vel Saturno 1s traduntur sabulosa in primis arbitror. Baetis, in Τarraconensis provinciae non, ut aliqui sdixere, Mentesa oppido, sed Τugiensi exoriens saltu iuxta quem Tader fluvius, qui Carthaginiensem agrum ri-φ 8: Mela H 94. - Αgrippa D. 2 R. - s) Mela III 3. g 9: 16-234, 4) ch. Mela III 6.

254쪽

C. PLINI SECUNDI

AD FRE

gat -, Ilorci refugit Scipionis rogum verSusque in occasum oceanum Atlanticum, provinciam adoptans, petit, modicus primo, Sed multorum numinum capax, quibus ipse samam aquasque aufert. Baeticae primum ab Osfigitania insusus, amoeno blandus alveo, crebris dextra laevaque accolitur soppidis.10 Celeberrima inter hunc et oceani oram in mediterraneo Segida quae Λugurina cognominatur, Vlia quae Fidentia, Vrgao quae Alba, Ebora quae Cerialis, Iliberri quod morentini, Ilipula quae Laus, Artigi quod Iulienses, Vesci 10 quod Faventia, Singili, Ategua, Arialdunum, Agla Minor, Baebro, Castra Vinaria, Cisimbrium, Hippo Nova, Ilurco,

Osca, Oscua, Sucaelo, Vnditanum, Τueci Vetus, omnia Bastetaniae Vergentis ad mare. conventus vero Cordubensis circa

numen ipsum Osfigi iluod cognominatur Latonium, Iliturgi 15iIuod Forum Iulium, Ipra, Isturgi quod Triumphales, Vcia et XIIII p. remotum in mediterraneo Obulco quod Ponti-

255쪽

license appellatur, mox Bipa, Epora foederatorum, Sacili Martialium, Onuba et dextra Corduba colonia Patricia cognomine, inde primum navigabili Baete oppida Carbula, De tumo, fluvius Singilis, eodem Baetis latere incidens.s Oppida Hispalensis conventus Celti, fixati, Arua, Ca- 11 nama, arieVa, Ilipa cognomine Ilpa, Italica et a laeva Hispaleolonia cognomine Romulensis, ex adverso oppidum osset luod cognominatur Iulia Constantia, Lucurgentum quod Iuli Genius, Orippo, Caura, Siarum, fluvius Maenuba, Baeti 10 et ipse a dextro latere insusus. at inter aestuaria Baetis oppida Nabrissa cognomine Veneria et Colobana, coloniae Hasta quae Regia dicitur et in mediterraneo figido illiae

Singilis fluvius, in Baetim quo dictum est ordine in- 1215 rumpens, Astigitanam coloniam adluit, cognomine Augustam Firmam, ab ea navigabilis. huius conventus sunt reliquae coloniae inmunes Tucci quae cognominatur Augusta Gemella,

256쪽

AD FREIi uel quae Virtus Iulia, Vcubi quae Claritas Iulia, Vrso quae Genetiva Vrbanoriam, inter quae fuit Munda, cum Pompeio silio rapta; oppida libera Astio vetus, Ostippo; stipendiaria Callet, Callicula, Castra Gemina, Ilipula Minor, Marruca, Sacrana, Obulcula, 0ningi, Sabora, Ventippo. Maenubam samnem, et ipsum navigabilem, haut procul accolunt Olontigi, Laelia, Lastigi.

13 Quae autem regio a Baete ad fluvium Anam tendit extra praedicta, Baeturia appellatur, in duas divisa partes totidemque gentes: Celticos, qui Lusitaniam attingunt, Hispa- 16 lensis conventus, Turdulos, qui Lusitaniam et Tarraconensem accolunt, iura Cordubam petunt. Celticos a Celtiberis ex Lusitania advenisse manifestum est sacris, lingua, oppidorum Vocabulis, quae cognominibus in Baetica distinguntur: 14 Seriae adicitur Fama Iulia, Nertobrigae Concordia Iulia, 1s Segidae Destituta Iulia, Contributa Iulia Vmlluniae, cum qua et Curiga nunc est, Laciniurgae Constantia Iulia, Steresibus Fortunales et Callensibus Aeneantei. praeter haec in Celtica Acinippo, Arunda, Arunci, Turubriga, Lastigi, Sal-

257쪽

ADFREI

pesa, Saepone, Seripp0. altera Baeturia, ituam diximus Turdulorum et con entus Cordubensis, habet oppida non ignobilia Arsam, Mellariam, Mirobrigam Reginam, Sosin tigi, Sisaponem. Gaditani conventus civium Romanorum Regina. 15s Latinorum Laepia Regia, Carisa cognomine Aurelia, Vrgia cognominata Castrum Iulium, item Caesaris Salutariensis; stipendiaria Besaro, Belippo. Barbesula, Blacippo, Baesippo, Callet, Cappa cum oleastro, Iptuci, Ibrona, LaScuta, Saguntia, Saudo, VSaepo. 10 Longitudinem universam eius prodidit M. Agrippa 16 CCCCLXXV p., latitudinem CCLVIII, sed cum termini Carthaginem usque procederent: quae causa magnos errores conputatione mensurae saepius parit, alibi mutato provinciarum modo, alibi itinerum, auctisque aut deminutis passi-15 bus. incubuere maria tam longo aevo, alibi processereg 15: 7. 8ὶ ch. Mela ΙΙ 94. III 4. - φ 16: Agrippa D. 3 R.

258쪽

C. PLINI SECUNDI

AD FRE

litora, torsere se 1luuiinum aut correxere flexus. praeterea aliunde aliis exordium mensurae est et alia meatus. ita 1 et sit ut nulli duo concinant. 2. Baeticae longitudo nunc a

Castulonis oppidi fine Gadis CCL et a Murgi maritima ora XXV li. amplior, latitudo a Carteia Λnam ora CCXXXIIII p. 6 Agrippam ii iidem in lania viri diligentia praeterque in

hoc opere cura, eum Orbem terrarum orbi spectandum prop0SituritS esset, errasse quis credat et cum eo Divum Augustum P is nam lue conplexam eum Porticum ex destinatione et commentariis M. Λgrippae a Sorore eius io inchoatam peregit.

1s 3. 4) Citerioris Hispaniae sicui conplurium provinciarum alii luantum Velias forma mutata est, utpote cum Pompeius Magnus tropaeis suis, tuae si aluebat in Pyrenaeo, DCCCLXVI oppida ab Alpibus ad fines Hispaniae ulterioris 15 in ditionem ab se redacta testatus sit. nunc uniVersa Provincia dividitur in conventus VII, Carthaginiensem, Τarraconensem, Caesaraugustanum, Cluniensem, ΛSlurum, Lucensem, Braea Iram. accedunt insulae, quarum mentione seposita

civitates provincia ipsa praeter contribulas aliis CCXCIII εο continet, Oppida CLXXVIIII, in iis colonias XII, Oppida ci-φ 17: MCap. VI 631. - g 18: 16) MCap. VI 632 init.

259쪽

ADFREI

vium Romanorum XIII, Latinorum veterum XVIII, laederatorum unum, stipendiaria CXXXV. Primi in ora Bastuli, post eos quo dicetur ordine 19 intus recedentes Mentesani, Oretani et ad Τagum Carpeiani, ε iuxta eos Vaccaei, Vettones et Celtiberi Areuaci. oppida orae proxima Vrci adscriptumque Baeticae Baria, regio Bastitania, mox deinde Contestania, Carthago Nova colonia, cuius a promunturio, quod Saturni VOeatur, Caesaream Mauretaniae urbem CLXXXXVI p. traiectus. reliqua inio ora numen Tader, colonia inmunis Ilici, unde dicit anus

sinus. in eam contribuuntur Icositani. mox Latinorum 20

Lucentum, Dianium stipendiarium, Sucro fluvius et quondam oppidum, Contestaniae finis. regio Edetania, amoeno praetendente se stagno, ad i eltiberos recedens. Valentia colonia 15 III p. a mari remota, flumen Τurium, et tantundem a mari Saguntum civium Romanorum, oppidum fide nobile, flumen Vdiva. regio Ilerga num, Hiberias amnis, navigabili com- 21 mercio dives, ortus in Cantabris haut procul Oppido φ 1s: 6) Mela II 94. Sol. 23. 8. - 10 Mela ΙΙ 93.

cfr. Hol. II 6,I3. CILII n. 375O l adscriptum est quae FRa l

260쪽

AD FRE

Iuliobrica, per CCCCL p. fluens, naxium per CCLX a Vareia

oppido capax, quem propter universam Hispaniam Graeci appellavere Hiberiam. regio Cessetania, numen Suhi, colonia Tarracon, Scipionum opus, sicut Carthago Poenoriam. regio Ilergetum, oppidum Subur, numen Rubricatum, a quo s22 Laeetani et Indigetes. post eos quo dicetur ordine intus recedentes radice Pyrenaei Ausetani Fitani , Iacetani perque Pyrenaeum Ceretani, dein Vascones. in ora autem colonia Barcino cognomine Faventia, Oppida civium Romanorum Baetulo, Iluro, numen Arnum, Blandae, numen Alba, 10Εmporiae, geminum hoc veterum incolarum et Graecoriam, tui Phocaeensium suere suboles, numen Ticer. ab eo Pyrenaea Venus in latere promunturii altero XL. 23 Nunc per singulos conventus reddentur insignia praeter supra dicta. Τarracone disceptant populi XLII, quorum 1 sceleberrimi civium Romanorum Dertosani, Bisgargitant; Latinorum Ausetani, Ceretani qui Iuliani cognominantur et itui Augustani, Edetani, Geruridenses, Iessonienses, Teari g 22: 9ὶ Mela II s0. 89. - ῆ 23: 16) Mela II 90.