C. Plini Secundi Naturalis historiae libri XXXVII

261쪽

Baeculonense S.

Caesaraugusta colonia immunis, amne Hibero adfusa, 24 ubi oppidum antea vocabatur Salduba, regionis Edetaniae,s recipit populos LV: ex his civium Romanorum Bilbilitanos, Celsenses ex colonia, Calagurritanos qui Nasici cognominantur, Ilerdenses Surdaonum gentis, iuxta quos Sicoris fluvius, Oscenses regionis SueSSetaniae, Τuriassonenses; Latinorum veterum Cascantenses, Ergavicenses, Graecurri-xo tanos, Leonicenses, QSicei denses; foederatos Τarracenses; stipendiarios Arcobrigenses, Andetonenses, Aracelitanos, Bursaonenses, Calagurritanos qui Fibularenses cognominantur, Conplutenses, Carenses, Cincienses, Cortonenses, Damanitanos, Ispallenses, Ilursenses, Iluberitanos, Lacetanos, Lihi-15 enses, Pompelonenses, SegienseS. φ 24 init.: Mela II 88.

262쪽

C. PLINI SECUNDI

25 Carthaginem conveniunt populi LXV exceptis insulariam incolis ex colonia Aecitana Gemellense, eae Libisosana cO-gnomine Foroaugustana, quibus duabus ius Italiae datum, ex colonia Salariense, oppidani Lali x et eris Castulonenses qui Caesarii Iuvenales appellantur, Saetabitani qui Augustani, SValerienses. stipendiariorum autem celeberrimi Alabanenses, Baslitani, Coti saburrenses, DianenSes, Egetestani, Ilorcitani, Laminitani, Mente sani qui et Oretani, Mente sani qui et Bastuli, Oretani qui et Germani cognominantur, caputque Celtiberiae Segobrigenses, Carpeianiae Τoletani Τago numini 1o inpositi, dein Viatienses et Virgilienses. 26 In Cluniensem conventum Varduli ducunt populos XIIII, ex quibus Alabanenses tantum nominare libeat, Τurmogidi ΙΙΙΙ, in quibus Segisamonenses et Segisamaiulienses. in eundem conventum Carietes et Vennenses V civitalibus Vadunt, qu3- 15rum sunt Velienses. eodem Pelendones Celtiberum ΙΙΙΙὐ 26: 243, 1. 2 Mela II 88.

263쪽

populis, quoi iam Numantini fuere Hari, sicut in Vaccaeorum XVII ei vitalibus Intercatienses, Palari lini, Lacobrigen Ses, Caueenses. nam in Cantabricis VIIII populis Iuliobriga 27 Sola memoretur, in a utrigonum X civitatibus Τritium et 5 Viri vesca. Λ revaeis nomen dedit fluvius Areua. horum VI oppida, Secontia et Uxama, quae nomina crebro aliis in locis usurpantur, praeterea Segovia et Nova Augusta, Termes ipsaque Clunia, Celtiberiae finis. ad oceanum reliqua vergunt Vardulique ex praedictis et Cantabri. 16 Iunguntur iis a sturum XXII populi divisi in Augusta nos 28 et Τransmontanos, Asturica urbe magnifica. in iis sunt Gigurri, Paesici, Lancienses, Zoelae. numerus omnis multitudinis ad CCXL liberorum capitum. Lucensis conventus populorum est Sedecim, praeteris Cellicos et Lemavos ignobilium ac barbarae appellationis,

sed liberorum capitum serme CLXVI simili modo Bra earum XXIIII civitates CCLXXXV capitum, ex quibus praeter ipsos Bracaros rabali, Coelerni, g 27: ο) Mela III 15. - 9 ch. Plin. IV 110. Mola III 15.

264쪽

Callaeci, Equaesi, Limιci, Querquerni citra fastidium nominentur.

29 Longitudo citerioris Hispaniae est ad finem Castulonis a Pyrenaeo p. et ora paulo amplius, latitudo a Τarracone ad litus Olarsonis CCCVII, e radicibus Pyrenaei, ubi scuneatur angustiis inter duo maria; paulatim deinde se pandens, qua contingit ulteriorem Hispaniam, tantundem 30 et amplius latitudini adici l. metallis plumbi, serri, aeris, argenti, auri tota serme Hispania scatet, citerior et specularis lapidis, Baetica et minio. sunt et marmorum lapi- 1ocidinae. universae Hispaniae Vespasianus Imperator Augustus iactatum procellis rei publicae Latium tribuit. Pyrenaei montes Hispanias Galliasque disterminant promunturiis in duo diversa maria proiectis.

31 4. 5) Narbonensis provincia appellatur pars Galliarum 1 squae interno mari adluitur, Bracata antea dicta, amne Varo ab Italia discreta Alpiumque vel saluberrimis Romano imperio iugis, a reliqua vero i allia latere septentrionali montibus Cebenna et Iuribus, agrorum cultu, virorum morumque dignatione, amplitudine opum nulli provinciarum postserenda ad 32 breviterque Italia verius quam provincia. in ora regiog 29: MCap. VI 633. cfr. Dim. 22. - 6ὶ Mela III 14. g 30: 8. 9) cis. Mela II 86. - k 31: Mela H 74. MCap. VI 634.

265쪽

Sordonum intusque Consuaranorum, flumina Τeeum, Verno dubi iam, oppida Illiberas, magnae quondam urbis tenue vestigium, Ruscino Latinorum, flumen Atax, e Pyrenaeo Rubrensem permeans lacum, Narbo Martius Decumanorum s colonia XII p. a mari distans, flumina Araris, Liria. Oppida de cetero rara praeiacentibus stagnis: Agatha quondam 33Massiliensium et regio Volcarum Tectosagum auliae ubi Rhoda Rhodiorum fuit, unde dictus multo Galliarum sertilissimus Rhodanus amnis, ex Alpibus se rapiens per Leman- 10 num lacum segnemque deserens Ararim nec minus se ipso torrentes Isaram et Druantiam. Libica appellantur duo eius ora modica, ex his alterum Hispaniense, alterum Meta- pinum, tertium idemque amplissimum Massatio licum. Sunt auctores et Heracleam oppidum in ostio Rhodani suisse. 15 ultra lassae ex Rhodano, C. Mari opere et nomine insignes, 34 stagnum Mastromela, oppidum Maritima Avaticorum, Superque Campi Lapidei, Herculis proeliorum memoria, regio Anatiliorum et intus Dexivatium Cavarumque; rursus a mari Tricorium et inlus Τritollorum Vocontiorumque ei Sego-

266쪽

C. PLINI SECUNDI

AD FREVellaunorum, mox Λllobrogum . at in ora Massilia Graecorum Phocaeensium foederata, promunturium Zao, Citha rista portus, regio Camactu licorum, dein Suelteri supraque 35 Verueini. in ora autem Athenopolis Massiliensium, Forum Iuli Octavanoriam colonia, quae Pacensis appellatur et Classica, samnis nomine Argenteus, regio Oxubiorum Ligaunorumque, super quos Suebri, Quartates, Adunicates. at in ora oppidum Latinum Antipolis, regio Deciatium, amnis VaruS, ex

Alpium monte Caenia lii Osu Sus. 36 In mediterraneo coloniae Arelate Sextanorum, Baeter- 1orae Septimanorum, Arausio Secundanorum, in agro CaVarum

Valentia, Vienna Allobrogum. Oppida Latina Aquae Sextiae Salluviorum, Avennio Cavarum, Apta Iulia ulgientium, filebae e Ileiorum Apollinarium, Alba Helvorum, Augustat ricastinoriam, Anatilia, Aerea, Hormani, i Omani, Cabellio, 15

Carcasum Volcarum Tectosagum, Cessero, Carbantorate Me- minorum, Caenicenses, Cambo lectri qui Atlantici cognomi-

267쪽

Foroneronienses, Nemausum Arecomicorum, PiScinae, Ruteni, Samnagenses, Tolosani Τectosagum Aquitaniae contermini, Τasgoduni, Τarusconienses, Vmbranici, Vocontiorum civitatis foederatae duo capita Vasio et Lucus Augusti, oppidas vero ignobilia XVIIII, sicut XXIIII Nemausiensibus adtributa. adiecit formulae Galba Imperator ex Inalpinis Avanticos atque Bodionticos, quorum oppidum Dinia. longitudinem provinciae Narbonensis CCCLXX p. Agrippa tradit, latitudinem CCXLVIII. 16 5. 6) Italia dehinc primique eius Ligures, mox 38 Etruria, Vmbria, Latium, ibi Τiberina ostia et Roma, terrarum caput, XVI p. intervallo a mari. Volscum postea litus et Campaniae, Picentinum inde ac Lucanum Bruttiumque, quo longissime in meridiem ab Alpium paene lunatis iugis

15 in maria excurrit Italia. ab eo Graeciae ora, mox Sallentini, Poeduculi, Apuli, Paeligni, Frentani, Marrucini, Iestini, Sabini, Picentes, Galli, Vmbri, Tusci, eneti, Carni, IapudeS,

Histri, Liburni. nec ignoro ingrati ac segnis animi exi- 39Stimari posse merito, Si obiter atque in transcursu ad hunc 20 modum dicatur terra omnium terrarum alumna eadem et g 38: Mela II 59. 58 . MCap. VI 637. 638. 639. Dic. 1, 9.

268쪽

C. PLINI SECUNDI

parens, numine deum electa quae caelum ipsum clarius saceret, Sparsa congregaret imperia ritusque molliret et tot populorum discordes serasque linguas sermonis commere iocontraheret ad conloquia et humanitatem homini daret breviterque una cunctarum gentium in toto orbe patria s40 fieret. sed quid agam 3 tanta nobilitas omnium locorum, quos quis alligerit, tanta rerum Singularum populorumque claritas tenet. urbs Roma Vel Sola in ea, .... et digna iam tam festa cervice facies, quo tandem narrari debet opere 3 qualiter Campaniae ora per se felixque illa ac 1oheala amoenitas, ut palam sit uno in loco gaudentis opus 41 esse naturae 3 iam vero lota ea vitalis ac perennis salubritas, talis caeli temperies, tam fertiles campi, tam aprici colles, tam innoxii saltus, tam opaca nemora, tam munifica silvarum genera, tot montium adflatus, tanta frugum vitium- 1sque et oleariam fertilitas, tam nobilia pecudi vellera, tam opima lauris colla, tot lacus, tot amnium sontiumque ubertas totam eam perfundens, tot maria, portus, gremiumque terrarum commercio patens undique et tamquam iuvandos ad 42 mortales ipsa avide in maria procurrensi neque ingenia Eo ritusque ac viros et lingua manuque superatas commemorogenies. ipsi de ea iudicavere Grai, genus in gloriam sui elimSiSSimum, quotam partem ex ea appellando Graeciam Magnam i nimirum id, quod in caeli mentione secimus, ῆ 41: 13) Sol. 2, 2. 3. - ο 42: 24ὶ ch. Plin. II 30. 55.

269쪽

hac quoque in parte faciendum est, ut notas quasdam et pauca sidera attingamus. legentes tantum quaeso meminerint ad singula toto orbe edissertanda festinari. Est ergo solio maxime querno adsimulata, multo pro- 435 ceritate amplior quam latitudine, in laevam se nectens cacumine et Amagonicae figura desinens parmae, ubi a medio excursu Cocynthos Vocatur, per sinus lunatos duo cornua emittens, Leucopetram dextra, Lacinium sinistra. patet longitudine ab Inalpino sine Praetoriae Augustae per 10 urbem Capuamque cursu meante Regium oppidum, in umero eius silum, a quo veluti cemicis incipit nexus, decies centena et viginti milia pasSuum, multoque amplior mensura seret Lacinium usque, ni talis obliquitas in latus degredi videretur. latitudo eius varia est, quadringentorum 44 15 decem milium inter duo maria Inserum et Superum amneS-que Varum atque Arsiam, media autem serme circa urbem Romam ab ostio Aterni amnis in Hadriaticum mare innueniis ad Tiberina ostia CXXXVI, et paulo minus a Castro Novo Hadriatici maris Alsium ad Τuscum aequor, haud ulli

ad in loco CC latitudinem excedens. universae autem ambitus a Varo ad Arsiam XX i XLVIIII p. efficit. abest a circum- 45φ 43: Sol. 2, 20. MCap. VI 639. - 74 Mela II 58. - Sol. 2, 23. MCap. l. l. Div. s. Dic. 1 10. - φ 44: Sol. 2, 23. MCap. VI

270쪽

C. PLINI SECUNDI

datis terris Histria ac Liburnia quibusdam locis centena milia, ab Epiro et Illyrico quinquaginta, ab Africa minus ducenta, ut auctor est M. I arro, ab Sardinia centum viginti milia, ab Sicilia MD, a Corcyra minus LXXX, ab Issa L. incedit per maria caeli regione ad meridiem quidem, sed, si quis sid diligenti subtilitate exigat, inter sextam horam primamque brumalem. 46 Nunc ambitum eius urbesque enumerabimus, qua in re praesari necessarium est auctorem nos Divum Augustum secuturos discriptionemque ab eo factam Italiae totius in 10 regiones XI, sed ordine eo, qui litorum tractu siet; urbium piidem vicinitates oratione utique praepropera Servari noni osse, itaque interiore parte digestionem in litteras eiusdem nos secuturos, coloniarum mentione signata, quas ille in eo prodidit numero. nec situs origineSque persequi 15 facile est, Ingaunis Liguribus - ut ceteri omittantur - agro et tricies dato.

7) Igitur ab amne Varo Nicaea a Massiliensibus conditum, fluvius Palo, Alpes populique Inalpini multis nominibus, sed maxime i apillati, Oppido Vediantiorum civitatis Cennene- 20lo, portus Herculis Monoeci, Ligustina ora. Ligurum celeberrimi ultra Λlpes Sallui, Deciates, Oxubi, citra Veneni, Turri,