장음표시 사용
221쪽
l enim optabilius Christiano, quam ut captiosissima quaeq, argumenta & eolligentur , & dissoluantur: ' quo omnis haereticorum fraus , omne philosopho rum supercilium, omnis Iudaeorum durities , atque a omnium omnino infidelium os obstruatur In quali re mirandus est Scotus. Lege Iaeobum Breullium ii Benedicti n. Antiqv. Parisen. lib. 2. Sm'autem ratio nes pro eredita positione sophisticae esse dicantur, quaeram, an Scotus volens eas fecerit, an nolens λ - . Non volens utique: si nanq; diuinam spirat gloriam, i ergo vel maxime effieaces siue id vere, siue falsoli opinetur, proferet rationes: si propriam captat,ex emeacioribus argumenti S eam se coparaturum non: dubitasset.Quid hic refractarius Iovianus obi j cietti Mihi verosi milius est Ioannem Dunsium caelestii 4 zelo succensum, meliore, quo Iicuit, ae potuit di se
t frendi genere sacra fulcire dogmata voluisse. Nucii di verbis Ioui j utar. Nemo eorum; qui non insano Chri I siana pietatit amore flagrantes ultro sese coenobjs in sermI urtutem addixerint , Ioanne Scoto in grauissimis studiys, i. aut acrior, aut subtilior fuit. Si perspicacissimus in a. tellectu,si Dei amantissimus affectu,qui potuit tamst desipere, ut sponte sal Ieret I Sin tandem eum nona, consulto, sed praeter spem captiosa construxisse putes argumenta , iam id humanae imbecillitatis est t. error. Qui hominum nunquam errat,is errori Sco lieo non ignoscat si Scotus errauit, ex ignorantia, si non ex malitia errauit. Tu tamen ne tam crebro id . contigisse putes, quam Iouius vellet: nam Scotus: aeutissimo fuit ingenio, atque natiua quadam in- i. eredibili vigilantia, & constantia praeditus; prout j eius opera clamant. Logicen item,& praesertim so- phisticarum locos argutiarum ada mulsum calluit, is .quem eius antagonista Oham magnum logicum, . Scaliger Speciosiore titulo, limam veritatis appelii lauit. Neque exercitatio illi defuit,eum eo praeser- .i Ia tim
222쪽
tim tempore floruerit, quo scholastica Theologia perfectionem lumpsit, quo disputationes plurimuvalebant: Nonne & exerciti j eausa disputationes,
quas Collationes scoli dicunt, peregit Nonne lam per victor, semper inuictus disputando inuentus est y Tantae huic accessioni naturae, artis, exer-eiiij errorem excidisse rarius erediderim, maxime eum perpetim in opere scotico Vegetum quiddam, atque discussum iuxta Ioannem Picum Mirandulanum reperiam. Liquido,ni fallor, constat, Ioannem seotum captioso disserendi genere in Christianis dogmatibus vel raro, vel nunquam usum. Praeterea, proteruus asseritur Scotus. Continuo veniunt in mentem Latomi carmina A euacuns humani fuerant uri s sacrati i lit 2
In dubium veniunt cuncta, vocante Scoto.
Oeeurrunt & Ioui j pro se dieentis, Luum passim in
ducta dissutatione dubitabundus sacrarum rerum fidem,cte. Proteruus nimium asserit, scotus ad aures Latomi, & Iouij dubitat,non igitur protervus: aut erisgo Iouius, aut Latomus fallitur. Imo falluntur am-horuum seotum cirea diuina dogmata,vel dubium, vel proteruu eonfingunt.Si res ab Eeclesia,& i psius Pastore deereta sit, immutabilis est Scotus, In ea re,si pius es, eonstantissimum: sin' secus, pertinaciissimum Dunsium dixeris, monte quouis solidiorem. si res infinita sit a Christi Vieario,cunctatur scotus,
ambigit, nutat. Lege in I .dist. 3.q 3 an d.3. q. 1.art. 3,&.d. .q, L. ad ultimia. At in prioribus veritatibus determinatis nequedubius est ob qu stionem,neq;ob certitudine protervus. In veris indefinitis nae litare
cordati est,in definitis eostare,fidelis; nam ut is,quaeuo eredit leuis est corde:ita dubius in fide infid lis est, Duo hic mihi videbantur erimina obiecta, alto nim illusio veri,alterum illusio Ebristiani veri: naubiq;
223쪽
ubiq; sophista odiosus . in superna autem doctrina detestandus. Nunc in singulis gliscunt verbis apud
Ionium accusationes x tres enim sunt proteruus,
captiosus, illusor veritatis, sed Christianae. Unde illusor veritatis asseritur seotus, cui nil magis codi I et di fuit, quam veritates illustrare, quaerere, inueni re, roborare, defendere λ Cuius studium fuit α. Perennis contemplatio, veritas Qui nullam speciosiorem orationem agnouit , quam veraetoremΘ:Ioannes Pleus Mirandulanus in Epist. 6,ad Hermol. Barbariet te, Lueretium venuste loquentem opponit seoto veraciter disserenti, scoto, inquam, inter tot praeelarissimos,quos producere potuit Philoso- phos, atq;Theologos. Eius haec sunt verba. Alia Ocie qui piam inter philosophosi, alia inter Poetas reeipido
dus. Scribar Lucretius de natura. e Deo,de prouidenti scribat ex no tris Pi 'iam , scribat Ioannes Scotus a quidem earmine ist ineptior Dicet Lucretius, rerum principia, athomos, o vacuum, Deum corporeum,rerum nostrarum infrium ,l temere omnium fortuito occursis corpusculorum ferri r sed hae latine dicet, ct eleganter. Dicet Ioannes, qua natura constant sua materia, Ociet con titui, esse Deum separatam mentem , cognosteψε omnia, omnibus, eonsulentem et nec propterea quo uniuersa etiam insima videat, ac moderetur , e sua
pace minimum dimoueri, μου quod diei solet rationiami caliena. At Heet insevia , ruditer, non latinis verbis . Quasio, quis in dubium reuocet uter poeta meintior, uter philosiophus ti Extra omnem est controuersiam, VI Taeram rectius Seorum philosophari, quam illa loquitur ornatius; sed vide quid disseran3 . Huic os insipidum, illi mens desipiens e his grammaticorum ne poeta'νum dicam P decreta visit, ille Dei , ara natura e hic infantissimus dicendo sentit ea,qua laudari dicendo satis non possunt, ille fando eloquentissimus eloquitur nefan- n t ea
M. Talia vir sui temporis millis seeundqs diceret
224쪽
de Iovio, Se Ioanne, illum scilieet fando eloquentissimum, litie sentiendo laudatissimum , imo iupra omnem laudem . , Ex his veritatibus a scoto traditis an illusor veritatis sit, perspicue discernitur. XXIII. Verum aliud aliquid videtur eruendum : non senim scribit elogij author absolute scotum saeris 'areanis illusisse , verum illusisse hoc disserendi mo-' do captioso , a que protervo . sane thesim , an hypothesim expendam, dubito: nam si disputatorium disserendi modum eat testiunt dogmatum illusorem credit, plane fallitur, &ipse Iouius.Deo, ae di uinis reuelationibus illudit, qui scholastieum diseceptandi morem in Concilio Constantiensi probatum reprobat. Si autem Scoti7 modum singularem fugillat, sugillat uniuersitatem & Parisiensem , MEcclesiasticam: Parisiensem, quae scotum Christianorum illusorem dogmatum ex albo Doctorum Parisien fium non modo non ex punxit, sed eximio, ac singulari subtilitatis e neomio inaurauit. Eeel siasticam vero, quae Christi, Christianorum ve dogmxtum illusorem ex Catholicorum Doctorum numero non eiecit, sed seotistas aliquos in Christi se. de recepit. Prosecto hinc Seoti probitas , & veracitas Christiana eognoscitur,qubd summus Pallor, qui in per Christi gregem vigilans Catholiearum veritatum illa fores captiosos, protervos, im pugnato res danare nunquam destitit, Ioanuem Dunsium is
xx Iv. . Q artam inflixit plagim Iouius ijs verbis. Quum
passim . inducta disputatione , dubitabundus sacrarum rerum fidem nequaqua tenui sigmentorum caligine eo sedisset. Vna est elausula accusatio ne una sit,actoris efficit soIertia,creber est in criminatioaibus. figmenta Gessio Seoto attribuit, eonfusionem rerum saerarum i tib Io. pingit. Quin illum ancipitem, ae dubio plenum ex
Gellio cogitabundus, dubitabundus, & alia. id
225쪽
genus, copiam. abundantiam ve significant no .concesserim , schola stitus etenim de veritate eredenda eertissimus , in utranque partem inclinare videtur, ut in unam duntaxat melinet. Ne mireris, pie lector, si verborum significata sumam ex prophanis, yt Gellio, idem in voeabulis hgmenti, Meonfusionis agendum esset a cum tamen, quia saeruDoctorem in rebus saeris tuear, oppositum faciendum esse videatur. Α saeris saerae petendς voces, earumque connexus. Factus sum insipiens: Iouius compulit, qui loquendo paganissimum potius,quam Christianismum redolet; neque id longὰ petitui promam. Lege Iovii de viris doctrina illustribus primum elogium,in quo longaeuitarem Alberti re,& nomine Magni, Christiani, religiosi, sancti, non Deo, sedc proh pudor in D js immortalibus aecepta refert. Ioannis Piei Mirandulani eximia Dei dona, Dijs superis astribit. Sie pro Henrico VIII. Angliae rege preeatur, Hune Dii , ne s omnes seruent. Et in Carolum Borbonium,tormeati globo interfectum, Deo iniuriam viei seente, Cum, inquit, Dais tutelaribus telum in eum direxissem. Deum unum, ac Dominum eonfiteri Christiana veritate eompellimur, Deos, vel Dominos dicere catholiea religione prohibemur. si talem habuit mentis assensum, qualem sensum verba resonant, Iouius gentilis eloqui j qmulator, gentilis fidei,imo perfidiae imitator, idololatra fuisset, Qui easte olim loeutus non est, digna modo eastigatione pereellitur . A tali viro infidelitatem erepante, sectus ne laudari quidem vel- Iet , tantum abest , ut reprehendi timeat. Revertamur ad ea, quae obijciuntur, consuta fidei, figmentorum exeogitatorum : & ea diluere enitamur. Confudi sis rerum saerarum fidem infimulatur, qni obscuriori sermone, sed clarissimo intellectu saeras veritates clarifieauit, qui accuratis I 4 sime ἀ
226쪽
sime quid naturale, quid supernaturale verum fit, distinxi ut in r. prologi quaestin 3 .diit a3. q. I. in dist. I sq. . & saepe alias. Item quidnam fidei obiectum, quid opinionis stereuit, ut in I.dist. i7.q. .d. 26 qii.& saepius. Tertio & eredendorum quaedamnaturae ductu, nee de possibili, nec de facto sciri; ve Trinitas in quol. r . & in I.d. 2.q.7.quaedam de possibili, non de facto, ut Dei visio in q: d. 49.q. 8, quaedam utroque modo comparari posse, ut Dei unitas in I. d. 2.q. 3 & alia sexeenta notauit, quibus credita a creditis , eredita a scitis, utraq; ab ambiguis.& probabilibus tam frequenter, tam solide , tam subtiliter segregauit, ut singularem quadam claritatem intemeratae fidei attulerit, quando pretiosissima illa reuelatorum dona a nostrae notitiae, vel
opinionis i qcibus dispescuit. Vnde igitur seotus confudisse, &obseurasse fidem dieitur An propter incredibilem ipsius constantiam, M aliorum vilem ignaviam' Nam vir laboriosissimus ad pauca
respicere non contentus, plurimas eri brare opi- Diones, perpendere argumenta, resoonsa examinare, nihil pro fidei illustratione intactum, aut intentatum indefesso studio relinquere volens, deliea- tulis hisee, quos iuxta Arist. a. mei. cap. vltimo, taedet eertitudinis, delieatulis , inquam, laborare detrectantibus, quia nesciunt discernere, quid poderet, quid impugnet, quid eolligat, eui occurrat,
confusus videtur. Sed ea eonfusio in eorum mentibus est, non in Scoti animo. Ea est inolita hominaeonsuetudo, ut alios potius,quam se reprehendant:& quo vitio ipsi tabeseunt, illud alijs aopingant. Vt immunes ipsi videantur. Similes similia appetunt' qui Scotum legere cum prouentu eupit, ingenium& vegetum, & patiens afferto, alioqui abesto, nam
Crassam deinceps figmentorum ealiginem I --
227쪽
uius Scoto obijcit, quo obumbres 3 at sol scoticus caligines depellet, dissipabitq; Quae enim est i ita caligo crassities' figmentum pingere ea dicimur, quae artificiose excogitamus: scut ergo naturam ars perficit, sic supernaturalem reuelationem arti ficiosa exeogitatio decorat, & elucidat: elucidan ribus autem vita promittitur sempiterna . Caeterum hic sensus laudantis est, Iouius non laudat . Qui itaque firmentum innuiti Chimaeram 8 Hidram Faut horribilius aliquod monstrii; ae truculentius Prosecto ita est. Fingere asseueramus eum, qui aliud exterius ostendat, ae interius sentiat: unde Mfigmenta appellamus, quae aliter, aeresse habeant compinguntur, siue ea non sint, siue neque pol- sibilia sint. si quis hominem equum proferat, is dementum, quod Centaurus voeatur,eonfingit, cuius partes eonnecti est omnino impossibile: led infantem reeens exortum ridere, figmentum est, non impossibile tamen. Colligo ex his Seotiea seripta, vel falsa , vel impossibilia dici,a quibus obseuratur fides eui falsum subesse nequit. Sihηc Iouis mens est, ut seotus sella , & impossibilia credendis miscuerit, iam ante reprobatus est , quando scoti argumenta eaptiosa non esse patefecimus.si aliud sedit Iovianus declaret. Davus sum, non Oedippus . Monstru horrendum, ingens,falsum vero,impossi hile neeessario, figmentum fidei coniungere . Quod ait, a probatione de seoto dicitur, qua libertate aseseritur,eadem negatur.Hinc rationem obseruo, propter quam Seotistae Iouium refutare neglexerint; nam ij veritates eontemplatores iuxta allegata , de probata iudieare assueti,eum qui probet, audiunt, qui non probet, negligunt. Ide' contemptui habitus Iouius, quod futili elegantia lalsum venuste dixerit , sed nulla est orationis turpitudo magis exotica , quam falsitas. Nos nostram sequamur
228쪽
consuetudinem, ut ratione non probata, ratione reprobemus. Itaque Scotus falsa veris creditis non .
admiseuit, siqui clem ex falso falsum per se, verum per accidens emerrit; cur ergo ex falsis seoti eis non de dueuntur falsa Dei verbo , vel tradito, vel scripto repugnantia ρ scilieet, qu a id fieri non potest. Nonne aduersariae sectie professores graui. ter oppugnat Dunsiana placita ' Cur ergo non patenter, & potenter expugnant f Re ondebis, opinor, seotistas sacres,& protervos resistere. Uerun- tamen neque seotista, neque Thom ista hute iudicio facile aequiescet. Non scotista , quia nee satis probat argumentum, quod probabilem habet responsionem : non Thom ista, nee enim in omnibus , nec omnis praecipitata sententia dicet Seoti placita' esse figmenta: nam & peritiores Thom istae sunt multo modestiores Iovio.
XXV ii Quinto iaculatur Iouius in subtilem noctorem, arguitque quod lites, & eas immortales seuerit,& inter statres seuerit, & in rebus saeris seuerit; nam & ista supplenda in eis verbis, quae ira habent.
Seuit enim adeo lites immortales , quando eius placista
vel grauiter ab aduersa secta professorihus oppugnata, exaduerso ab eius d*eipulis acerrime defendantur. Satis amplificabo crimen, si Christum satorem paeis dixero, scotum latorem litis. Nqniae tamen hae de Seoto facillimo reuineuntur negotio. Duo naque sunt propositionum genera, alterum humanum , alterum caeleste ; in humanis plaeitis iudex est proprius intellectus, propria voluntas, & im his , si placet, discusso vivat immortalis. In caelesti disciplina iudex, atque decretor eontrouersiarum a veri ritate in veritate eonfirmatus est sanctus Petrus, Seeius successor legitimus, Pontifex Romanus, cuius fides ne deficeret, roga uit Christus, de cuius ore
verbum Dei non auseretur in sempiternum. Vbi iu-
229쪽
dex viriq; parti probatus adest, lis immortalis nec est, nee esse potest . si iudex sit proprium caput: quot capita, tot sententiae; sed Ecclesiae Dei unum est caput, una sententia. Thomas, & Ioannes illi capiti, illi iudici omnino deferunt,& eorum sequaces, si tamen sequaces. Decernat iudex , & ecce lis
mortua, dirempta controuersi ' -- Quam autem Scotus reueritus sit Patrem Patru,XAvii & Pastorem Pastorum Papam in t . d. s. q. I. qu
ratur: sed hoc in in tenesium fusius explicui. Deinde ab effectu istud ipsum ostendam. Disputatum est ardentissime, ac diutissime de resumpto Christi sanguine in relarrectione,de Beatae Dei parentis eoneeptione immaeulata:acerbis quibusdam disputatoribus haeresis, & peccati iacula evibrantibus, ad iudicem itum, utrique parti, ne ij s notis . . . infamibus uterentur, iudictum et dicto paruerunt. Ecee lis mortua. sin' autem ante iudicis decretu mperconteris a me , cur Scotistae repugnent Perreontabor vicissim , cur Thomistae oppugnent λ Vtristandum Thomae, an Ioanni, non decerno, indicem habent. Illud negaturum arbitror neminem, quod
in a. Mel.e. I. & a. Elench. Vlt. Peripateticorum
pri neeps animaduertit; nimirum posteriores, prioribus addidisse & lueem, & limam, multa correxisse, multa contulisse, ut ex omnium inuentis ars
tandem esset persecta. Quid impedit, ne id seotus post Aquinatem sitasseeutust Iouij sagacitatem attendito lector, insigni nanque titulo Thomi stas
cum grauitate, scolistas eum acrimonia disputantes indueit: ipse quoque acer , ne dicam , acerbus
Denique ut omnis tollatur scrupulus, dicam,eni Xxlx, bono illud stholasticum inter Thomae , atque Ioannis asseelis dissidium esse valeat: est enim maximo
Reipublicae Christianae bonos si duo scoli stae, aue
230쪽
duo Thom istae disputent, ficta purna est, idem sentiunt, diuersa dicunt; ex ficto differendi actu li bitus fictus progignitur impotens ; at si Thom ista digladietur cum Seotista, tum omnes ingenii vires
exerunt, tum d Ictrina,& solertia eogitata & inexa cogitata suggerunt: argumenta , responsiones, rem Plicae, refugia omnia , nullus non moue ur lanis. Potentior ad seeandum verus, quam pictus in tela' gladius. Verax actus disceptandi veraeem 'ignit habitum. Itaque ex colluctatione inter Catholicos, - vivaciores in haereticos insurgunt, intorquent, aeretorquent tela: technas omnes, nodos eti2m Go
gianos, Pellaeo ingeniorum gladio in petra Christo
exacuto, rescinderent. Unum adhuc in quaestione hae a me considerari ' arbitror oportere eirea veritates naturales , atque
opiniones de ipsis, quas carere iudice dixi', ae esse propterea litis interminatae. verum illud quidem est, unde & nihil tam ratum uni sectae , ae philosopho dederis, quod alius sectae Philosophus non . , labefactare, ac demoliri tentet. Hinc Porphyrius in lib. de anima ad Birrythium ex Ambros. Lamo. cens. ait, Nullum esse in philosi phia loeum indubitabilem . sapienter tamen Uniuerfitates, Praecipue Parisiensis, ad refraenanda quorundam petulca instenta, & nouitatem noxiam profligandam, iudieii speetem erexerunt, etiam in veritatibus creatis; ne quis eontentioso fastu , a maioribus sa- . . ,- lubriter inuenta , & probata c'nuellat. Hi ne AGticuli Parisienses prodiere, quibus & authores, deplaeita corriguntur; non quod liberum non sit euiquam contra sentire, maxime si non sit eius Uni- uertitatis alumnus: sed quia capitosi suspieionem
inducit, qui proprium caput plurimorum, ac sapientissimorum virorum tensiarae praeponat . Iam