Ioannis Ludouici Viuis Valentini Rhetoricae, siue de recte dicendi ratione libri tres. Eiusdem De consultatione liber 1. Ad haec rerum in his memorabilium copiosiss. index

101쪽

per tuo fluit 'nte re tuiturali ac seuo,sed ex uari s uidetur endicula,σ corrogata ut A.Gest sermo, ipsi cobi irin est ex nouisaer ueterissim:ex potirisaer oratori bru:ex vulgatis,σ raris uerbis. Idcm quoque usiu uenit infentcntijs. Videas quosdam ex Diuentiolis hinc atque illinctanquam decerptisflosculis orationem suam visa'. sciculum concinnare. Prior est illa commistio, quumex diuremimis lacunis hauriretur a Cet liquidis coenose admiscenturiuiquum ciuibus peregrinarunguntur.Fons est,cuius fienteliae propriorem simiturales, necutrissam sententia intcrior exteriore nota Cruerbo dcficitur,quo consignetur, quum uirtute Platoni tribuunt. Interrupta oratio Cr Iacunosa est, quum interuallis fuit, et arescit. Est oratio astricta,m coacta in alueum,ut Attica.Est tabera,est inuritas. Et hic amnis Mi purus est,ut minissiuit de oratione sesiae, puro 'nit,quam magno flumini

propior. Idem Τ.Liuium lincum eloquentiae fontem nominat. σex Quinti diuiκ Hieronmus. cicero Aristotelam aureum orationis flumen nuncupat , quod ad rerum copiam resetur , er ad uerba rebus coisiunctifimae r iupti ima, nec unquam deficientia. Est amnis turbidus , coenosius,quisit uerbis parsi honestis,perturbat compositionesentent s obscoenis, aut ridiculis, importunitate figurarum. In proportione est oratio aequalis

fue aequabilis , quodcontingit, uelut Amper oratio sits similis,quema dum intibat, Apollonia

102쪽

disifripsisse opus aequasi quadam lici aequabile proportione.queadmodu Suetonius astrabem caesare ,isse toto corpore aequabo ersibi con lgructLut,ngulis fiuis parto Ormo in argumetosius, et alijs,quae lecturi solet,coueniat. Nes enim ita esse oportet omnia in corpore Drio 'quid lucrit ab . surdius,qsita flueret oratio in cotentione, et innarratione,et id2 esset berum ac tristia color mio uirtuti con aio est oratio mequasilli,et fiud imisis: ut impar isit in re pari,ct cotractu. xplicat hoc Seneca in Albutis: Inaequalitate in illo inquit, mirari libebat: fylan id imus eructae res dicebat omista sordidi imas,acetu, iri creatas da genera dicendi transfer mota exili esse irim Isi rebus haerere, modo nimis stattollit, modo nimis deprimit,ineios lassit. 'proportio ..ilia partisi interscialia,qua oculi requiris in corpore, in oratioe res,quumebra uel longiorasunt ex otion luisse expectatione desinuti spu cadunt Merim.

scitur,ut in humanis corporibus. De qua tamines diuersis e statui .Est: oratio βrmosa et pulchra, umeris cocinna erbis electis,sententi s aptis,trans tutionibus maginibus,muedipnibiadecoris,Pxpia' loriores existimantur q recta er naturalia, proprer

103쪽

r arma π qua descetinimprisoam uin euvi, tametsi tuituralia mitin exalta ui do. Varietur cipue oratione reddit speciosam, ac decora. nihil est enim uarietate siue ad oculos, siue ad aurespiachri iussim ad alta sensum quecuns. Oratio elegas minia habet ex 'rma comtaurinis,s pulchra. Estenim pid Gritudinis mimeriuntia, quae incisione uerboruest posita,inaxime in proprietate significataeis cuiust que,et loquendi formulis Distinctione hac cicero quo diastigit loco dices Putat qui horride lacuit' dicat, modo id elegater enucliares misi, Attice dicere. mrat quod=olu,qmdAttice Obtatur.FIorride ad copo stlatie pertinet: inculte ad ornametu σfigura is colo

claute adficile sententiis explanatione ac dilucida De hac elegBia Gramulici no pauci ut M. ila timinisus ex.Est orati rea, quae ex 'rma costili magis qex moribus, icuti Quint ex M. Ideclara:Facetu, inquit, no tam circa ridicula opinor cos tere.neque enim diceret ratius: iactucarminis gerinnatara conccssi esse Vergilio. Decorubocmam er exqcultae cuiusdam elegantia appellationem puto. idcob in Epist. Cum haec Brutiuerta restri: Nec ulli unt

pedes faceti , ac deliri' ingredisti mossius. Quod conuenit cum illo Horaiano, moti atq; si et Verbio. haec M. Fiubilus. Italiae licetum est, quod oculis

104쪽

ss DE RATIONE DICEN Drtum arridet Iint,nia, quam rursus is toto fermone, ero Cicero faeetos uocat concinnos. Est alia oratio, quum iudiciu uidet quidem minus habere elegantia ac formae, proindeque minuου pulchritudinis, nihilominus asse magis allubescit. Haec Itala uenusta nominatur, π blandiens, er ill X.

Est oratioso et bonaei alitudinis,qualem cicem

describit:Siquis eos,inquit,pinec inepte dicunt, nec odisse,nec putide, Attice putat Acerciis recte,nisi Atticum probat neminem: infulsitatem et insolenti tanquam insaniam orationis odit: sanitatem intem ex iste,ntatem, quasi religionem Cruerecundia orationis probat. Haec autem omnium oratorum eadem debet esse stimientia Vbi ex Attica terra discessit eloquentia, omnem illam salubritat Arreticaedi mis quasi sanitatem p ldi π Ioquipene didicit.Sic cicero:Usanu corpore, sana animo, sana uerbis, sana fenicviijs: omnino autem inflatam tumens speciem praestri,nonsolumm-tegraeualetudinis tapro aeacfortis: intus uero codirupta est. Ad quam facise ex granditate uerborum,ex audacibus σ periculosis trestitionibus, σβρtenti , ex sublimitate quaedam et amplitudine orationis transitur, ut ex uirtusead simileuitium. Seneci: In Musa rhetore omnia usis adi stimum' morem perducta ut non extra sanitatem,sed extra natura essent. Multa donanda inge-

ijsputosta donanda uicti non portenta sunt.

105쪽

ita is oratioe exestione censentur,et adum ais efficacitate moueri animora resinitur. Quocirca et hoc eodem loco de vigore atque actione pariter praecipiam. Hinc exilliu orationeruosa et lacertos argymentorum m confrmationum, Cr uerborum vi ac uigore, ut fensa multum obtineant roboris.Quod etiam aptis uerbis adiuuetur: siluera naturalia sint,seu translata. Fineris ercompositioneuegeta, acribranti, eraduires exerenduaph sita Nerui obruuntursepe cumeas arum nid

hisirentur,m ad si tactiones int minus idonei . cin

oratisne usu euenit, ut luxuries verborsi, et cumis resindotia, er fluxa illa uagas compostis,orationem praeesset in uilia. quod Ciceroni accidit, qui dum rem nimis dilatauerbis,dmittituires: ut lumen quod lute exporitur. quocirca dicta est a caluo enerius, a Bruto D - est bis. Nec Quintillanugdsimulat pondereminosepugini rei r quin Demosthenes pugnet actione. Risit in Demostheniatque Aesibini contigit, Quistiliani iudicio:Plenior est,inquit, Aeschises,quam Demosthenes, i magis fusus, Cr grandiorisimi . quominus'ssim, curnis tumen plus habet, minus lacerto Pondus quidem uisu pars est,m in luctando mapim ira icundo uulat, breuitassententiam

106쪽

pondus. Quiintilianus idem ni seneca annotituit: φῶ trudit munitissimis sentent ijs rerum pondera folii fring m.Oratio enems G elumbis, est Asi illa,mmia uerborum copia, dititutione rerit m tione concinna,mulit foliorum sent ,paruam reddens fructa.Orationem phi ophora mollem esse ac vi bratil cicero 'hila necuerbi structum popularibus,nec flani numeris,stfori' tam liberius, ni sermo potius, quam oratio mTatur dici. OmnΡrmen omnis locutio 'ratio est, tunicisnnius oratoris lacutio, hocproprio si 'iactane. BDt oratio Demetrij Phalaret,que Theophra

i dctat aliqua materia. quae uitium seculi recinperet,inspirabat magno magis, quam acrianis de rates oratorum amr, mille pu toris mucro.e aio locode eodem: Deos orationi Fabiani oratorim

uarE Est enim asia orato, quae pugna est quae Muta. Gezima m potitu repraestentat pugnae Phili epus mccdoniae rex Demosthenem appcilabat milite, Isocratem ablatam.Praeliis, Demosthenes, delectat

Isocrates. Vnde sopbistarin natio manuuit,olutae effluens, sententijs arguta, uerbis forans, p p qpQ aptior: ad pugnam G Diendum paruae et in os tutione; aptismi Imr, mlongae ac d -

107쪽

se, tum disiunctioin er incisiones bmes. rante uelut ictia quidam repetiti, er grauior'priapum Him in lim,quam cae . Acadunt eodem transutiones aptae er notae, repetitiones uerbori dimilitudines breues, er appositae, periodi quarti membra fiunt comparata adpugnam,s urgendum valent, CrPsedem cum decore, praeci est postrem itreliquis breuius, na tunc stelut infigitur in animo audietis. QMdnt long us,delectui potius, q urget. Minuitur etiamictus periodis poegitima totius t breuis, quae oratio

pugnax est,eadem Odras, cris, incita vigens.Br nos acutae sententiae, tum argumenta contorta, Crapte luctu, postis uobis,Cr tereti compositione,irantinent pectora descendunt, er infigantur, limitis dicunturrelinquere inanimis audientium: scrutdictio Pe sis aptac stos, ita sitnulla esset orationis pars,ex qua non aquid insigne domum reserat auditor Excitantur a sentes correctione. Mon eriv

tur animur ad dilbicien G sude', quo seipsi

correxit, qui duit: er quantum est inter illa d crimen: tum apostrophe, interrogatione, deusseruatione celerem as ructilem orationem uotabilitas faei de breuitas membrorum σabsolutionum. Turdast lans

sententijs ac diffusis tum compositione mi impedit cerargumentis dilutatis,stataria haec est oratio eu fersi rim uerbis nisiis in bilis, σιν

108쪽

ctara, quana fensis, quae torrentis in morem rupit irr

re silum dicus non fuere: contra est alia uobis fluiser praepesita. Quintilianus Rhodios ait lentos quidem acrem pos esse, no fine pondcre tamen: ncs statibus puris, res torrentibus turbidis, scd lenibus sta ilo. Seneci Risianu/mihi non effundere μμ detur ationes fundere, adeo larga est, ero perturbatione,non sine curse tamen ueniens. Est oratio diligens, Cr sedula, sibi iustos, in qua nihil deprehendas*perflui, nihil purum accurate expens sempersint vincla omnia, nunquam cessat. Num contra est q-dum ociosa erficinis, quae insuperuacuis rei bilem dilata. quae breuiter sufficeret tractasse. Nemo inquit Seneca, minus passus est aliquid in actiones infimi esse, et castim Seuerus. Nulli pars erat, cuae non uirtute si staret. nihil, is quo auditor non sine damno aliud ageret, omnia nitentu, Crintenta aliqu),aliquidpetentia. E diuerso fiunt nonnussi,quorumulti loci manet fiunt, quosq; transmittereno animadversos auditor positi sinc dano. Idem seneca impubiatio, ruit:Quu circumlexeris omnia,nullas ut bis augustias inanes.

H Mirans de uirtutus uici' corporis Ex

ij s os, quae in animo sunt, nomina induit

109쪽

furorationi. Acuta est, quintius uel uerbia uespensi istima rei penetrant, qua agitur similitudine quodam hi ani inviiij , quod ea de causa acutum dicitur. Nam quod supremum modo Aciem perstringit cladiungit verius, hebes nominatur, replumbeu: eodem modo oratio. Acutam orationem facturit argumenta ex intima ratione ac natura rei deprompta: tum com formatio illi, quam demonstrationem nominari disse

mm,quoniam ex argumentoru acumine oritur. Adie

miti 1 eu epithetaacumen ostendunt aliqua natura rei uno uerbo iue comprehens frue exposita: uenias uadu ames, Cr turpis egestas. In quo poetari eminet1piritits,naturaemagis,quam retis. Huceddent decursa acutam quos orationem reddunt uisacpr prietas singulorum verborum. ea omnis, ad quaeuel excogitanda uel intelligenda optu est ingeni'

acumine. Ut uerbum aliter, quam in comuni sermone positu allegoriae, uenigmata, trulationes crebrae ex reconditis rebuου erutae, interrogationes argutae, βω-

tentis,qua luno facile quiuis inuenia uti est ita apud ciceronem: Non idem est gratiae pecunia debitio,' C sntiliam orario acuta est, et eu nota insignitu ra D.Hieronymo. Sed acumine facile omnes iiperat A ristoteles. Acumen circures minutu anxium alch affectatum ma tias uertitur. captiones fiunt ii a acu minis imitario. Subtilitas rem altasad tenuitarem pedi

110쪽

scrutodo π refecundo deducit illas discindit,ets in particulustri ,proponitinte oculasEem subtilitae Portij Latronis: A quam dicere incipe reti sedens quaestiones eius, quam iacturus erat, controuersiae proponebat. quod ummae fiduciae est. Ipsa enim actio multra Isrebra s latore, taec Acile potest,' quo loco subtilitas raerit, apparere, quum oratis cursius iudici audientis impediat, dicentis . coim dat Atubinuda proponuntur membra, si quid aut numero, aut ordine excidit, manifestum est. Sic ille. It

distisio illior comminutio quisionum ad subtilitartem pertinebat. ut δε quasturni efflet, sit ne Socrati ducenda uxor,stuproponebatur:Sid philosopho, quid

huic tanto, quid haec Xantippe s erubu in hunc mota. Tim subtilitas est, quam usquedd istimum penetra turrei opstae,Crreiectis corticibus claus ostenditur bene purgatus. Ester alia subtilitas in uerbis proprijs,aptis,naturalibus,compisitione pressa. imagnifice uolunt dicere, subtilitatem effugiunt.cui uirtuti contraria est crassa oratio, quum de re multiplici Cruaria inuolute ac ruditer disserimuε,parum uem dum expurgates, tristinguentes. subtilia sunt, quaa aeroiae more Stoico in Tusculanis distulantur,uri de Finibus bonoram crassa quae ad Quirites: diu et tanquam ulteriecta, quae in senatu. Atque in his omnibus fiunt gradas. ERUDITIO,