Ioannis Ludouici Viuis Valentini Rhetoricae, siue de recte dicendi ratione libri tres. Eiusdem De consultatione liber 1. Ad haec rerum in his memorabilium copiosiss. index

111쪽

a oratio est,quae doctore sapicnter deso scepto argamento distulat utras indomm ieiuua. Sunt quieta alpinatae et ostenta triresdoctrinae.Mnesimpliciores, Cr quae altitudinem sini gurgitis

busto tegunt. cuius generis fiunt cicero α.Q--- dum FGotim resipiunt Grinnatae arguti' illis, palastra Meraria, intactastro inferuntur, qu AOMIN co fiunt torocinio percepta. Eruditione sngula artum genera denominant. Literata oratio, pissica, math matica,distria,insens,ialbutiens.Etia ea Fe exercentur manibus,militaris,rustica, architectonicu, er quaen im fiunt uitae ac totius encyclopaedis,prudens, ordota, dilusns, patrisfamilius, qua continentur sententia sumptae uitu. rapa uulgo circumirunturi P maliqua ad sententias pertinent: ut, ora occipitis prior est.Alia triountquaeda diri ore plurimore,um deadalia nomen acceperat, pae populis ob uenustate aliqua in loquendico luetudineretinuit, e hoc funeyutiora et suturniora,quabiletobscuritatis aliquid. Oexposita nil cuibreui dictu er facta magnoraniram, et quae rest se Graeco nomine apophthegmata dicuntur, quorsi nonnulla usitata in prouerbia cesserunt. Ad his omnia,que de veteris memor recordatione defiumuntur. Vnde aio dicitum memoriae captitione uesadiuta as instructa,uel destituta. IVD D

112쪽

IN iudicio est alia oratissensis, haud siecus, quabi

de sinitate uerboru, cicerone autore, paulu a via exposivimus.Oratio acriter excogitatast quu res eius

sunt ad acutifimu ingenij examen perpensae, ψuat 9

eruditione adhibit quam res ine cupiunt. Iudiciab minaem fiunt uaria. nam tm iugenjacumine ac uiri- IlisIratur,tim eruditione, tum etiam experientia roris ustu collecta. Huic statera sapientum, Cr trutina κulgaris,quasi prouerbio quodam strantur In iud itis reponat quis iuelit, apientem orationem, quummaior eruehementior mentis uis ad fultimi e extollit, cr inubdita ingerit naturae, uel corporλ uel mentitia sapientia nonnunquam pro prudentia fumitur. con truris harum mens, insana, uua. Sosidis orationes sunt, quum non in speciem tantam aliquid videmur dicere ed si quis excutiat, er enuclere, multum depre hendet intus latere.Contra manes fiunt, quemadmodumultu uulgo recepta, cuaevasis alicum lenocinio se insinuam et placent, ut quanto praestat haberequia pro undas, quam posidere, quod referues. QMdisr iitrarium qisos convcrsum propter antitheto utabcsceret Officit enim exterior decor iussicia censiti lium, ne quid insit conjiderant,qu iam u in humanis corporibus. Huiusce rei exemplum est apud senscum: Imidius,inqui dixit tetracolo.Seri butyr

113쪽

iasica Praetor meretrici rincommo, smin HA id sententia retuli, quia et in tricolis, et in omnibuwhuitu generis senteti curamus ut numerusco tet

me sunt, quod quasit inane Afriuolu,arridebat propter tinnitu. Sunt,inquit Cicero, quaedi scissent magis cocinnae qprobabiles,quasessiuntsopbistam. NQueiaides oratio plena,esolida Planues, potest ra ro et tenui resertu corpore olita est forti ac firmo. Ita oratio Fabiani no erat 'olida,ut rupit Senecasta ple nu.In iudicio est consilium,quod uel rectam est resim plex, quum non aliud sensiudicentis tegitur, quam uerba praebe munt obliquum Mari, testam, simulati ,γι asiquid occultatur,uel propter nec se Giem,uel propter comoditat , cui de colormati imibus dixi. Prima ciceronis actioni Antonum tota est obliqua.non enim tunc coueniebat aperte reui 4nto itis adhuc, ut uidebatur,sanabili. Adhanc parte fictae

nuationis, ex qua multa sunt desumpta in Miloniata cicinori σpotifim quum num&Fecertat erui Milonis, nes imperante, neque sciense, licis promis domino, quod fluos qui' feruos in tali, e facere uo-Milpet quatit calide crime cit cum omnibus comise

114쪽

ne,ceri oluntate, necaperte dicit: Sem Ionis oc ciderunt Cloditi quod uerbum habuisset multae persemustum. Itaque molliuit, nec minus dixit tamen, qua-doquidcm quid Acti esset nemo ignorabat ecise inminuscaute, iaporis quaerenducit finfisa constat.a potat patet minuKgraue,quamsidioxisset a Milone. Et quum pro P. sa ta cogitur ficere mentionem condemnationis illius de ambitu in peti tione confulatim, quanta cotione locum illum attigit. nec saeo siseret. Hone latis,inquit,er dignitatis M'buisse nimis mamm iudicatus est cupiditatem. Sed missio oratoreplurimasiunt huiusmodi exempla.

Sumunt orationes nomina uel ex dicentis asse

uel qualitate eiuste rei,de qua dicitur. Horationes mcticulos iracundae,inuidios criminose, ra bisseabere,furiose, dentes,concita remissae,ρ- datae.Quae non siunt loci huius. Nihil enim ad orati nis nuturum, sed ad dicentem, aut materium. Sicut nec ista, que ex uit saut uirtutibus sicut appellationes pia usta,moderata,temperans,*rtis,provida,impia, blasphema, naua. gemadmodum uel ὀ bominu unimi uel concitentur, uel placentur dicendo, hoc nostrae est obseruationis,qua Δ rem discremus. MORES

115쪽

Mo, es uri sint,sed eorum pleriquealiu

fiunt a nobis expuit hunc de praecipuis, Crqui maximὰ exustu sunt dificcntri. Puerilis est oratio, sententi sparuis, leui sis, rivolis,nimum uulg-MAnonsatis animaduerses,tum argumentis infirmis,. iocis ivinibu excursionibus adAlcidas noras, i cis rigidi lusibus,quibin capiuntur puerisbumilibu translationibus,O' minime in loco,crebris figuris, s nissiter cadentibus, er desinentibuου, quod ut puerile Minotauit Dion fius hi socrate, tinnitu copositionis,eπdesiti scompumato rura,verbis inproprijs,compo-ftione obscura. Iuuenila minus est inepta, Crpreti , calore pugnaci, nunquamsine cause,immodicabas

etiam aliquando portuna, sicurat omnibus cim

ruratis ili Ubi copositione sciura,ci uariis. 'tis illa clamoribus, hiquit Cicero, adolescentuli disse

mmdesi pliciopamicidarim, quae nequaquam satis destrisi post aliquanto fientire coepimus virilis ermus ra est, a qua importunitu illa,c ruor abest. Domitij Afri contendatur maturitas, in qua nihil WEMerbum,autnonsi temporisines loci: pumis uirissitusillabaequum indolem,erstem ostendit bon plagis cui tu caesio, quem cicero desediti sudacia exuuorti redore nascitum, in usiurpandis uerbis eram

tem . Cicero orationem uocat duriter usitatem

116쪽

itam Demosthenis procine siphonte pol'mediti, ubi

enauigauit e cautibuε. In audacibus conumeratur pta Aculos cir temeraria, qui uerba Cr translationes, Crsententius usurpat proximus uituperationi ac repre

hensioni, in quibus, qui feliciter cedunt, plus ualute casus, quam conjilit . Quintilianus Horati dicit multis figuris feliciter esse audacem. Exit notrunquam

qualis est mamri uatum. Huic contraria essor uo meticulosa, cis 'silecta, pedisentim ir rediens. Mitis est oratis,pum deferbui nec culorem irin re tinet utrilem, quae etiam fenilis censetur: remissa uerebis,er copiaerentissa tristione affecti ,repugnacitate argymentorum: ornamentis quos σ cultu ri' minuto. sessiunt ere Antoniam de pilus Cicero dicit:hicanuisbe oratione reum,et quinhabere iam uam senectutem. Graviis oratiosissententi s magni pono ris,pro undarisaigentis,ueti mentis solidis, cormis magis quam argutis,aut contortis, affectibimmo deratius comos. Circuitus solutiores sint, modo ne diffusiomnino redishuiti embra langiora translationes parciores,ac tui res imae ex schematararior uocales longae mussemus, errabustus, peritutionunquam, impedimentamcntatio

quam pus luminatio vitione grauiore praeset. Que .dmodum in mota corporum. reer hiatus tala

117쪽

Noposito coueniunt. Nam σgrauem orationem imi ando os riducimus, dis inflamm. quod prestat continuatio uocatiuin apud Ouidiu de maiestate: Quo, die parti est edita, magnufluit.σ ciceri cuiuε ego nomine ipso recreor. Verba aliquot antiqua interlers senilem orationem reddunt, ac proinde Ira . Denis sermo proximisiemsigrauior uidetur, ut Sallust cris propter toritatem antiquitatis: dium no transtam ob oleta penitus, quae ex ustu abierunt, prorsum

perdiderunt gratiam Itas grauis somnosa peruus gato illo Cr protrito ad quoddam alterii disces ut 1 plex seniorum hominum, quod sit proprijsonatura

libus uerbis, aut translatis usurparidis istrisis more ueteri, uel translatis apteac perite. Simplicitureiaufius

comunis plus halet prauit uis, quam scholam acume. Est items grauitatis, cu sobrietatis potius, qu egratu

tute clivditur, translationes, e stuperlationes mode ruri,utficdicum,ut ita loquar.Est quos maioris gram nitatis asseuerare sententias: minoris autem cuncto ter eas ponere.Adgrauitatem xci paucis uerbis mografensa concladcrerirem ad acumen. congruit etiam

minitati, so Ieretis minuta persequi,dis explicare; postre Asiani peccant: quaeq; facile cuiuis essent ob via. leuis est enim oratio eiusmodi, deprcssa, jine poli'

118쪽

totofense incorrupta,σ undis uen bilis,ut nec timuenile sepiat, er ininiaturum, necn uringui protervum:qualis dicitur uis M. Bruti Est enim huic contraria desitiosa,luscia ludibunda,lip nstim per ludit omniis translationum generibu3, Cyriu'm,Cr schematis,σ periodis contortis conlpa tis,tumbententiolis argutis,concinnis nwllisti u τ π delicata, alibim,adusionibus adAbellas ad historious,ad carniina,ad dicta nil scriptoribus celebria. Inquurn orationis 'mium degenerauit ea, Me aulica diecitur.Multorum itidem qui se enascenti linguarum studio deriderint. Quintibovi iam tum queriti r orationem Amram temporum lasciuum csse actum,σ de litiosum. Od Acila est uidereiani ,qμi circa illa temporuscripstrant,caecilio Plinio, er Tacito, tr dccupiationibus, quae Quintiliant inius titulo leguntur.

Quae mordat uate, Cr arguti , Cr ambiguitate, utq;

mphibologia, dissimulatone,er obscuritatibus laM er dicacitate procuci,ac tutanti in scurrilitatemhergit. uales sunt q*idam studio dicacitatis, sim Vincunt nos Graeci delitijs,nos illosgrauitate ac pondere Praefestri imagine grauitatis oratio stina, plus etiam tristis, a qua omnis abest cultus, nihils est quod audientem detineri: quati sunt delectati Stoici,

qi is genus illud philosophandi sunt secuti, ut cuto

moli su

119쪽

molista dis odiose, quae non modo non delimGsed afficit tacto:cum ureba fiunt anxie conquisit translationes durae,procul tranae, figurae ineptae,compositio perturbata ense obficina, loquacitas nimia, repetitiones crebraesententi estio Le,ac uulgares, T quamur snulli non nes expositae tamen dii' ius. Media later Iasciuam et grauem est lata, hilaris,iucunda.quod ast. sequimur uri uerbis, T compositioncide quo antea furnus Iopuli, uel rebus quod ad alium locum pertinet: tum ratione ipsa dicendi florida,concinna,arridentilapida,σ D eta tractatione rerum,qualem dicunt fulsecrationem caesi ,quodex eius epistolis potest cossim

DIGNITAS.

Hoc lom nomen accepit oratio ab utentibus, urbana, per ina, nobilis, popularis, plabria, idernares,rustica, militaris, quae longius possunt diducismagnifica, augusta,philosi phorum, senatorum scurrarum. Partim de bis iam diximus inmitu Nuncupantur bae orationes ex uerbis, T translationibus, loquendi 'mulis,argumentis,sententi , qt cuique hominum generius ordinisunt apta, Cr peculiaria. Quintil. Nam meo quidem iudicio illa est urbanitas,in qua nibi Iabsionum, nihil reste, nihil inconditu, nihil peregrinum,nes sensu,nes ore, gestuve deprehendi j postr:ut nou tum fit in Musis dictis, quam in toto colare dicendo qualis apud Graecos Atticiliniim ille redo

120쪽

DE RATIONE DICENDI

kns Athenarum proprium apor scar. Distbunt

rustici ab urbanis quibusdam uocibres,pagorum pro' .

. . litudinibus ais exemplis de agro sumptis: quod uide-. res uetere Romano sermone, ut fuit olim is populus. rusticanus Phrasi argumentis,si nuntijs,iuxta cupia persuasiones illas rusticas, pronunciatione sta: ni de Cotta dicit cicere,qui se dilatandis literis a similitudine Graecae locutionis abytruxerat. Interdum nimia ciuitatis af tutio peregrinitatem arguit . quod Thcophrasio contigisse perbibent: qui ea de causabo . spes est a uetula Attica nominatus. Est inter urbanam rusticam orationcm genus quoddam medium oppidantini, non satis conditum, Cr expollitura. quale in . Sepasi uiri ibusscribit uisse Cicero. Nec aliter haec' duo intersie distin urbanu et oppidanum,quam nunc urbanum aulicam, quod moOft absis sit sita inepti f. Percensui generae qualitates orationum, eas quidem, quae ad usum discentium magis facerent, quam ad intelligentium ueterum,qui, sicuti initio premoniti,uari; Ierunt in his appcll itionibus, multums

ibi induserunt 'fisuippe cr diuersifimis orationu

ginc ribus attribuerat ea doni, Creidem generi ac ora. iioni di erit imas. Quae uero discnon boum de tota sunt oratione istelligenda, cd de euis partibus, etiam. da

. V i