장음표시 사용
201쪽
mortis periculum denuntiant: sed odor, ei, quem cadavera putrescentia exhalant, similis, illas ab his , quas melaena exhibet, facile distinguit.
SANGL 1s sarrus nativum quemdam lentorem habet, quo prohibetur, ne per poros, in tuniciS arteriarum hiantes, oleumque & limpham transmittenteS, elabatur. Estque naucus, qui parti vasorum sanguiferorum internae tam tenaciter adhaerescit, ut multo post , quam sanguis clutus est, appareat. SAU VAGESIUS, qui eaeperimentum instituit, fidem facit, si decies eluantur vasa U Oiscerit aqua prori sina, c0uti-MNe Penovata, Mitimam isturam etiam υiscidam ese , tit ex sapone disboluto viscidior non M. Quanto firmior contextus vasorum est, quantoque magi S corpUS eXercitatur, tanto evidentiorem sanguis lentorem exhibet. Sed ea naiasinatum atque acrium quorumdam Vis est , ut sanam hanc crasin destruat. Qua destructa, sanguis aut per poros exsudat, aut in Vasa minora, naturaliter solam limpham pellucidam vehentia, transcurrit. Illud tamen ignorari non oportet, quamdiu inter Vires, sanguinem moVentes, &Vasorum robur , vel sanguinis tenacitatem, justa aequatio obtineat, fieri non posse, ut sanguinis profluvium existat. Ubi vires, sanguinem moventes, eo usque incres CUrat, Ut robur Vasorum superent, sim gutique, justa
tenacitate praeditus, est unditur , id sanguinis profluvium incidit, qu0d Pathologi activum nominant.
202쪽
Atque in hoc solo Linguis recte detrahitur. Sed ubi Contextus vasorum solutuS, Vel nimium relaxatus est, aut sanguis justo lentore destituitur, sanguinis profluvium, inde natum, pagisum appellatur. Sanguinis profluvia, a causis internis orientia, sere sic, ut morbos febriles, univeria corporis languor, ac praecordiorum oppressio, cum horrore, nimiique frigoris sensu , praecedit. Quae omnia stricturam spasmodicam demonstrant, qua sanguinis per arterias minores circuitus difficilis reddatur , humorumque universitas a peripheria ad centrum repellatur. Si strictura ista non solvitur, & vasa integra manent, febris moveri solet. Sin autem tunicae vasorum alicubi tam debiles atque infirmae sunt, ut Vel rumpuntur, vel pori, in ipsis hiantes, Vasorumque ora supra modum dilatentur, non febris, sed sanguinis proflu
Sanguinis profluvia , hoc loco consideranda, in quinques species dividi possunt, quae sunt: Ι. D is axis , sive sangliinis e naribus profuditim. II. Haemop sis, sive sanguinis sputum.
III. Haema temesis, sive vomitris cruentus. IV. Hoematuria, sive sanguinis ex et rethra pr0fuvium.
Mevorrhagia & ab0ritis ad morbos sexuales reserendi sunt.
'saxis frequentissime incidit, sed raro tam Vehemens est, ut opem medicam desideret. i febribus inflammatoriis supervenit, de repri-
203쪽
menda illa solliciti esse non debemus, nisi tam immodica, vel longinqua sit, ut aegrUna in Vitae periculum conjiciat. Interdum enim huc febrium genus sanguinis e naribus cursu solvitur. Atque in universum epistaXis raro multum molestiae eXhibet, quamdiu pulsus validus ac plenus manet, genae & labia
ruborem nativum non amittunt, calorque animalis in parteS corporis eYtremus dri standitur.
Sin autem pulsus languescit & concidit, genae ac labia pullescunt, partes eXtremae refrigescunt, aeger que de virium deb1litate & inausea conqueritur, sanguinis impetum prohiberi, necesse est. Fere ejus rei gratia auxiliis topicis uti consuerunt. Sunt, qui pannum, aqUa frigida madentem , cervicibus imponant : alii acetum Vel Vitriolum album , in multa aqua solutum, naribus attrahi jubent : alii tur undas , albumine ovi madefectus & in bolo armenia contrita, cui aluminis, Vel COlcotharis, pauxillum adjectum est, pervolutas, in nares immittunt. Si pulsus aliaeque res adjunctae, sanguinis motum per totam vasorum Universitatem incitatum, ac profluvium activum esse , significant, recte vena in brachio secatur , & nitrum exhibetur. Sin autem sanguinis profluvium a vasis debilibus, ac sanguine dissoluto , dependet , medicamentis roborantibus atque anti septiciS, nominatim cortice perta Viano, Utendum est, sic, ut elixirium vitrioli acidum cum eo conjungatur. Si, quae hactenus proposita sunt, auxilia Vincuniatur , ad i pecacuantiae radicem , Vel medicamenta , , ex antimonio parata, confugiendum est, quae eo pondere praebeantur, ut nauseam & Vomitum levio
Sanguine suppresso , necessaria sunt quies , securitas, silentium. Si alvus nihil excernit, ducenda est posteaque exhibendum paregoricum.
204쪽
Quae per circuitus redit epistaxis, sere ab excretione quadam naturali suppressa proficiscitur. iuvenes , sanguine ab UndanteS, ac provectioris aetatis homines, victu pleno lautoqUe utentes, saepe sanguianis e naribus profluvio obnoxii sunt, quod capitis dolor & gravitas, atque ad soporem proclivitas , praecedit. Opus his est perparce cuenare , caput lex iis- me tegere. praecipuamque curam adhibere, ne alvus
adstricta sit. SΑUva GEsIUs hoc sanguinis profluvium in septem species diduAit. Sed plures, quam tres, epistaXeOSVarietateS poni, nectile non est. Quae sunt: Ι. Epissaxis critica, quae fere soli naturae committi potest. ΙΙ. Epi laxis activa, quae sanguinis detractioncm, victus rationem refrigerantem. & medicamenta sedantia , desiderat.
gentibus, vel anti septicis, curanda est.
H. inopi seos vocabulo id tantum sanguinis sputum intelligimus, quod ex pulmone, sine febre inflammatoria , sertur , siquidem etiam hi, qui pleuriti de , Vel peripneumonia , laborant, saepe sanguinem ex L
Haemoptusis facile distinguitur sanguinis rejecti
specie, qui floridi coloris est, spUmat, plenoqUUOre extus itur. Qui ex faucium Vasis eXit sanguis, exiguus est , colorem obscurum habet, nec spumat. Qui eX Ventriculo erumpit, cum nisu vomendi rejicitur. Haemoptysis nunquam leviter terrere debet. Atque idcirco varietates illius distingui , eo magis necessarium
205쪽
rium est, quod curationes paulum diversas desiderant. Sunt autem quatuor.
I. Haem0pt sis accidentalis. Haec in iis , qui fanguine abundant, a victus, vel exercitationis, immoderatione excitatur, neque a labe pulmonum hereditaria, aut acrimonia sanguinis, dependet. II. Haemop sis habitualis, quam humorum acrimonia , pulmonumque debilitas natiVa, Vel conia
tracti , arcedunt, & febricula vel praecedit, vel comitatur. Haec tiare in phthisin do sinit. III. Haemop sis peri0dica. Mensium, Vel haemorrhoid um , subsistentium Vicem sanguinis sputa, per
circuitus redeuntia , explevisse observata sunt. IV. Hi emop sis tralimatica , quae a vulnere , aliave qua injuria, extrinsecus incidente, proficiscitur.
In haemu si accidentali sanguis mittendus est, & ,
si nihilominus cx ore procellit, iterum tertioque, hac men sura , atque his intervallis , quae praesens rerum conditio postulabit. Cihi dise debent lex illi mi, sine carnibus solidis, sine jusculis earum valentiori bus. Potui dandae sunt emulsiones , quibus nitrum adjectum siti, serum lactis duplicis , aqua in qUahordeum decoctum est , vel aqua Selterana cum lacte Ρraeter haec necessaria sunt quies, securitas , silentium, si quidem sermo sanguinis sputum auget, Vel
revocat. AlVUS quoque dLicenda est, recteque, ad somnum conciliandum , minutae Opii portioneS per intervalla idonea exhibentur.
At ubi haemoptysis a sanguinis acrimonia, & pu -- monum debilitate obfirmata, exoritur, sanguinis misiasio larga ac repetita minus prodest sed probabilis iamiam sanguinis supprimendi auxilium ab exiguis radicis i pecacuantiae, vitri antimonii cerati, vel tartari emetici. portionibus exspectatur.
Ubi sanguis bene conquievit , neque amplius in vesiculas pulmonales effunditur; id quod ex sympto-2 m. II. N
206쪽
matibus, dolore, praecordiorum oppressione, tussi, ad spiritus dissicultate, sublatis patet : tum vero ad usum medicamentorum roborantium progredi licet. Quorum potentissimum hic , silc ut fere ubique , ubi partes solidae confirmandie sunt, cortex per uvianus est. Commodissimum autem est, eum ex aqua decoquere, cum ejusque usu balsiamum aliquod mitius,
velut Tolutanum , conj tingere.
Ubi uero nihil omnia auxilia proficiunt, ac nihilo minus sub his sanguinis sputum manet, Vel, suppressum etiam, aliquot post horas dies v e recrudescit, cum praecordiorum oppressione, & spiritus difficulta
tale, sita importuna, pulsuque celeri ac duro, malus morbi exitus jure metuitUr, siquidem tantum non
semper phthisis supervenit. Quo in casu nullii in aliud praesidium superest , quam quod a sero lactis capri-tii, 11 tempti S anni Opportunum est, ab aquis Bristolientibus , vel Mallovientibus, ab aqua Selterana
cum lacte asinino, ab aere puro rusticano, ab equitatione , atque naVigatione , sperare licet. Quae per circuitus reverti solet litem opthysis, nisi revocatis . quae suppressae fuerunt, excretionibuS , sanari neqUit. Traumaticae claratio ab ea , quam in accidentali proposuimus , non differt, praeterquam quod injuriae, quae sanguinis sputum proVOcaVit , ingenio accommodanda est. SAU VAGESI Us plures etiamniam haemoplyseos Varietates numerat: sed illae , quas adduximus. ad artiς
exercitium quotidianum sussiciunt. In hae inoptysi enim, sicut in quovis alio sanguinis profluvio , caput illud est, ut profluvia activa & passiva distinguantur,
'Noniam, prout haec, ita etiam curationes ipsorum', differunt.
Sanguinis eX gingi Vis, aliisque corporis partibus, profluvium , a diathesi putrida nascens , soniac cen
207쪽
Dominant) scorbuti putridi symptoma est, adeoque ut species morbi distincta considerari non debet.
Hamat eme sis in seminis frequentior est, quam in maribus, fereque a mensibus suppressis oritur. Si in maribus incidit, ab haemorrhoidibus subsistentibus , vel jecinore, aut liene obstriacto, excitatur. Sanguinis milito larga in hoc morbo aliena est. Cito enim pullus sub ea concidit. Itaque & parca esse, nec, nisi si res exigit, iterari debet. Alvus ducenda. vel exiguis rhei barbarici portionibus, sit ventriculus has continet. solvendis est. Potui commode dantur juscula carnium tenuiora, quibus planta aliqua grata, leniter reprimens , & Vulnera glutinans, incocta sit, velut chaerephyllum, hedera terrestris , plantago. Prodestque tinctura rosarum infirmior, vel aqua simpleX, cui spiritus vitriO- li ad acorem, posteaque saccharum album ad dulcedinem adjectum est.
Sanguis, quem Urethra in maribus profundit , teque ex Vesiculis spermaticis, glandularumque pro L. tatarum vasis, atque ex renibus & Vesica . ferri potest. Quare haematuria nonnunquam etiam post concubitum nimis frequentem eXoritur. Caeterae, maXimeque vulgares ejus causae, sunt calculi, Vel arenae, Viarum, per quaS Urina descendit, vasa lacerantes, injuriae-qUe eXternae, sive ex alto aliquis cecidit, sive ictus est, sive grave onus levavit, sive equitatione acriore corpus concussit. Sed interdum haematuria etiam a sanguine dissoluto. motu ve nimis incitato in febribus sumine inflammatoriis, nominatim Variolis, Pro
208쪽
ficiscitur : unde plureS morbi varietates, quae apud SAU v AGESIUM ad quindecim ascendunt. In habitu corporis pleno, atque ad inflammationem proclivi, sanguine in sei Deliterumque detrahere, ventrem potionibus salinis mitioribus solvere, potui que emulsiones, quibus gummi arabicum adjectum sit, dare oportet. In diathesi autem putrida, sanguinisque flatu dissoluto, corticis peruviani decoctio , vel cjusdem tinctura eX aqua calcis Vivae, tinctura rosarum , aut serum lactis aluminatum, ad impetum sanguinis prohibendum magis idonea sunt. Poth quae electuarium , eX cortice per u Viano, terra ja panica, balsamoque Tolutano, Vel copaiVae , concinnatum, interpositis subinde justis rhei barbarici portionibus, aegrum , ne cito ab eamdem imbecillitatem recidat,
In haematuria, a calculo eXcitata, auXilio, dum sanguis eXit, emulsiones lenientes atque involventes
sunt. Ubi suppressus est , tenturi potest, quid sapo& aqua calcis vivae, vel lixivium saponariorum ex vitulinae jusculo, vel radicum althaeae decoctio, Valeat. Sed de his remediis uberius tum agemus, ubi calculi curationem eX professio proponem US. At si menses, vel haemorrhoides suppressae , hae maturiam provocant, neque reVocari possunt, in vicem illarum excretionum sanguis per interValla opportuna detrahendus est. Ubique autem medicamenta validius reprimentia caute timideque eXhibenda sunt, quo-Niam , viis repente constrictiS , cruorem concretum facile retinent. In doctis Uinburgensibiis eXemplum haematuriae, a Verme in vesica excitatae, relatum legitur.
Sanguinis ex ano profluvia duorum generum sunt.
209쪽
Unum cum dolore acutissimo, tenesmo, crebraque nauci dejectione, conjumstum est: alterum molestis his symptomatibus vacat. Prior morbus dysenteriae , jam descriptae, varietas est : de posteriori,
quae proprie haem0rrhbis appellatur, nunc dicemus. Haemorrhoides, quas caecaS Vocant, non semper vasorum hoc morrhoidalium varices, sed nonnUnquam mariscae, vel fungi, sunt, ex ani ambitu eXcrescenteS, ac saepe multum sanguinem profundentes. Effetiam, ubi magna sanguinis copia ex Vasis, intra intel-tinum rectum collocatis, fertur. Neuter casus, dum medioere est profluvium, terrere nos debet. Saepe enim natura hac via corpus nimio sanguine exonerat. Atque idcirco ope medica non OpUS est, nili U profluvium tam vehemens, aut longum est, Ut maciem & debilitatem faciat. Ubi supprimenda est haemorrhois , panni, CX aqUR frigida , vel aceto, expressi , super anum , Vel lumbos , dari possunt. Qui si non protinus juVant, Vomitus levior ipecacuantiae radice , Vel tartaro emetico, eliciendus , posteaque remedium paregoricum eXhi bendum est. uum vero sanguinis ex ano profluvia maX1mam partem a jecinoris obstructione, sanguinis per ve-Dam portarum circuitum impediente, proficiscantur, semper , nisse sublata illa obstructione, morbi recidivi metus est. Oportet itaque ad Aquas minerales quales Vahienses, vel Selteranae sunt, decurrere, cham iis que saporiis & gummi aperienti Um Usum conjungere. Minor immoderatus ac diuturnus aeque nimiaS haemorrhoidas, ac profusum menstruorum filiorem,
proritat. Nihil plus hic valet, quam peregrinatio , quae quum novas semper res oculis Objiciat, animum dejectum mirifice erigit. Nunquam igitur, ubicumque:
IeS patitur, commendanda non est.
Si vero etiam medicamenta desiderantur, tinctul a
210쪽
corticis per uviani ex aqua calcis vivae, cui ad gratum odorem ac saporem conciliandum tinctura cinnamomi & ad calorem ino Vendum spiritus lavendulae compositus adjectus est , plerumque eximium usum pr aestat. Formula haec est :8'. Corticis per uviani, crasse pulverati, Uncias duas :Affunde Aquae calcis simplicis libras duas : lacerentur per triduum. Deinde tincturam cola,
Tincturae cinnamomi unciam , Spiritus lavendulae compositi unciam dimidiam. Capiat cochlearia quatuor ter quaterve de die.
Dixi Mus hactenus de sanguinis profluviis. N Unc de tertio profluviorum genere dicemus, sub quo duae tantum species sunt, ephidrosis Sc diabetes.
Sudores prosust, hecticae, aliive cui febri, accedenteS, propriam curationem non desiderant. Nisi Correcto enim, vel eXpulso fomite, constans aliqua sanatio sperari non potest. Sed nonnunquam Obse