장음표시 사용
171쪽
tussim ac spisitus difficultate an movet, ut pro inflammatione pulmonum primitiva haberi possit.
Descriptio G curatio infammationum, dis cera abdoia minis occispantiAm. I NpLAMMATIONES, Viscera abdominis occupantes, sunt :
IΙΙ. Epiploitis , sive omenti insummatio. IV. Gauritis , sive ventriculi in ammatio.
QI. Nephritis, si1Ve renum in flammati0. VIII. Casilis, sive vesicae inflammatio. IX. 'seritis, sive uteri th animatio.
Jecur non tantum inflammationi primitivae opportunum est, sed etiam, ubi Vasa ipsius debilitata sunt, per materiae morbificae metastasia inflammari potest iid quod saepe in febrium vehementiorum decursu ac cidit. Abi celsus quoque jecinoris cranio fracto suc cessisse observati sunt, quos a biliS secretione , per systematis nervosi injuriam turbata, repetendos esse statuunt: cui sententiae non mediocris veri similitudo inde accedit, quod, capite gravius laeso , bilis vomitus constanter & perpetuo insequituri
172쪽
Primitiva jecinoris inflammatio morinis paulo rarior est, sed his signis cognoscitur Si inflammatio partem jecinoris superiorem atqUecon VeXam praecipue corripuit, dolor peracutus est , maximeque, dum diaphragma movetur , qui dolor secundum mediastinum ad jugulum usque & claviculam ascendit; accedit tussis sicca, vomitus, viarium resolutio , pulsus celer ; dolor, si aegri in latus
sinistrum decumbere conantur, Vehementer incretucit; hypochondrium dextrum valde intentum est, tactuque indolescit. Ubi in inferiore & cava jecinoris parte magis consistit instam matio, corpus facilius convertitur, dolorque levior est, nec cum motu diaphragmatis increscit, sed ingens nauseam OVetur, ac VomitUS, praecordia vehementius opprςda sunt , hypochondrium dextrum intentius tumet, cutis universa colore flavo defoedatur.
Si inter initia statim ad aegrum Vocamur , operam dare, oportet, Ut inflammationem hi sauxiliis, quae in aliis instaminationibus proposita sunt , resolvamUS , cum eo tamen, ut sciamus, in hepatitide ob propriam, tum vasorum sanguiferorum jecinoris dispotionem, tum ipsius visceris fabricam, a largiore & crebriore, sanguinis detractione tam citum levamen, quam in aliis inflammationibus, exspectari non posse. Certius proficiemus, si vesicatoria loco , in quo dolor est, imponem VS, aquam tepidam frequentius per anum immittemus , fomenta calida super ventrem dabimus , pedes aquae calidae immergemus, potionesque salinas cum eXiguo tartaro emetico, eXhibebimus, quibus tincturae rhei barbarici, quantum ad alvum apertam
servandam satis est, adjectum sit. Si malum per haec, discussum non est, suppuratio jecinoris insequitur, Vel scirrhus qui fere in auriginem, vel hydropem, desinit.
173쪽
Abscessus jecinoris vel introrsus rumpitur, sic, ut cavum abdominis inundet, qui casus , quum reliquorum visceruin superficies a pure acri corrodatur, ne- cellario letalis est) vel, extra tendenS, tumorem prominentem excitat, qui scalpello aperiri possit. Si jecur, quacumque in instam matione fuit, peritoneo adhaerescit, sic, ut pus velut sacco quodam contineatur, qui effusionem illius in abdominis cavum proli; bcat, abscessus, vulnere latiori apertus, probabilem salutis spem facit. Sin autem jecinoris pars inflammata cum perit Oneo non Undique coaluit, pus ea pareZ, qua via patet, in abdomen er Umpet: qui casus aeque desperatus est , atque is, quum abscessu S, sponte ruptus, puS in abdomen evomit. Ρns interdum per urinam, interdum per alvum
descendit. Si per urinam descendit, scire licet, id avenae cavae ramis, per j eeur dast ibutis, receptum , atque in humorum, per Vas a Circum etintium, Uni Uersitatem delatum , hinc autem per renes secretum esse Sin per alvum descendit, necessario aut in bilis mea tUS prorupit, atque ita per ductum communem in intestinum duodenum pervenit : aut abscellis , in parte jecinoris cava, qua colo contigua est, eXOreus , huic initistino adhaesit, in ejusque cavum se eXOnera-Vit, unde pus repentino ac prosciso alvi fluore, magnum stillitumque tegro leuamen a ferente, eXcerni Ur Nato abscessu, morbus nomen mutat, R iobes beta patica appellatur, cujuS curationem supra proposuimUS.
leuitis, sive lienis tu animatis , cognoscitur ex dolore hypochondrii simit i obtuso, locum non mutante, luctusque impatiente, cum sensu ponderis ac tensionis, cui febris obscura, plerumqtie remittSnS,
174쪽
Spicnitis primitiva morbus summe rarus est : sed in his, qui febribus, maximeque remittentibUS , laborarunt, vis morbi saepe in lienem se inclinat, unde durus ejus sine sensu tumor nascitur, qui non raro diutisi me permanet. Interdum suppuratio in hoc Viscere sic excitatur, ut neque molestia insignior, neque morbus manis esutus, pinecessierit. Abscessus tandem, subito semelquo ruptus, abdominis visceribuS pure inundatis, aegrotum paucos intra dies de medio tollit. Vir mediae aetatis, sanus visus . solitisque negotiis Vacans, repente in plenam lolii suppressionem incidit, triduoque exacto, mortuus est. Inciso cadavere, omnia abdominis viscera puri immersa reperta sunt, quod ex liene profluxerat, qui prorsus consumptus fuit. Sed nullum, neque calculi, neque sabuli, vestigium aut in renibus, aut in Vesica, apparuit. Summa puriS acrimonia exteriorem vesicae superficiem ita affecerat , ut in spatium angustissimum
Omentum inflammatione corripi, observationes docuerunt. Morbus , si quidem cognosci potest, cog- hoscendus est ex dolore acri, partem abdominis superiorem & priorem occupante, cum tumore, tensione, tactusque impatientia, cui communia inflammationis θmplomata accedunt.
Epiphitis rarissime occurrit. At si quando occurrit, veri simile est, vesicatoriis, super partem affectam datis, caeterisque auxillis, jam propositis, suppurationi occursum iri. Quae si nihilominus oritur, nulla spes superest, quum, abscedu rupto, pus in abdominis cavum effundi, necesse sit.
175쪽
INFLAMMATIONES. 163GAS TRITIS.
Signa gasritidis sunt dolor acutissim VS, quem Omnia , ventriculo ingesta , ne leniismis quidem potionibu S eYceptis , intendunt; tensio in eo epiguit talloco, quem scrobiculum cordis vulgo appellant; an-Σietas ineffabilis; ingens aestus ardorque Internu S ;ructus perpetui; singultus crebri; pulsu S parVuS, Celer, intermittenS. Multum ad curationem pertinet, Ueram morbi originem nosse, quae quot uplex est, totidem gustritidis Varietates constituit. I. Gastritis exanthematica. Humores acreS , Vel exanthemata febrilia, a summa cute in partes interiores repulsa, vel subito relapsa, interdum ventriculi inflammationem excitasse observata sunt, quam cita mors sequitur, nasi vesicatoria, illico admota, humoreS Istos, vel eXanthemata, re Vocaverint. In ii S , qui hoc morbo peremti sunt, ventriculus pluribus locis gangraena affectus repertus est. II. G. Ditis a veneno. Si venenum quiS de UOrdVerit , ita primis , quale id fuerit, explorandum cst. Deinde, ubi temporis opportunitas nondum pr aeteriit, medicamentum vomitorium exhibere oportet, quod ventriculum omni materia noxia exoneret: tum Unia versum canalem cibalem iis liquoribus implere, qui acria involvant. I ac novum , larga mensura epotum , vel butyrum recens liquatum, multos servaVit, quibus arsenicum datum fuerat.
Mercurii sublimati corrosivi antidotum exhibent sales aikalini fixi mitiores, vel sit sal tartari, sal absinthii, vel Vulgares cineres clavellati. Uncia circiter salis in aquae congio solvitur, eaque potione Ventriculus impletur, quae, si nondum nata est inflammatio, eam praecavet, mercurium sublimatum in ele-
176쪽
menta sua resolvendo. Acidum enim salis marini, mercurium deserens, cum sile ali alino se conjungit, atque ita mercurius facultate rodendi eXuitur. IlI. Goriti, traumatica , a contusione , vel vulnere , nascens. Communia auxilia antiphlogistica, sanguinis detractionem, crebram alvi ductionem , flamenta . epigustrio imponenda , potioneS emollientes, desiiderat. Gultritis, quum partem, sensu tam tenero praeditam, B Uciat, vix unquam fanari potest. Nissi enim initio protinus resolvatur, tantum non semper in gan-griena in desinit. Suppurationi Vix locus est, quum tela ventriculi cellulosa parcior siit, quam ut hunc inflammationis exitum admittat.
Idem de euieritide, sive intesinorum iu flammatione, dici potest. Quamquam enim nihil frequentius est, quam Medicos de intestinorum inflammationibus, Rde his persa natis, garrientes audire : merito tamen de historiarum istarum veritate dubitare nobis videmur. Quem pro enteriti de venditant morbum, colica
aliqua fuit, cui fortasse nihil prorsus inflammationis
Tumor ventris intentus, magnus dolor internus, partiumqUe eXternarum circa umbilicum sensus tam
acutus, ut laetum vix sust meant, sitis & calor, magna debilitas, pulsusque celer, sed parVUS, certaS enteritidis notas eXhibent. tium variae hujus inflammationis causae sint, varietates illius distingui, necesse est. I. interitis iterica . in dysenteria vehementiore intestina . ab humoribu S acerrimiS, continenter per ipsa descendentibus, irritata, inflammationi, in gangrae-Ham fere transeunti, quam maxime opportuna sunt.
177쪽
II. Futeritis ab hernia. Herniae frequentissimamenteriti dis causam constitutuit. Quam ob rem, si ad aegrum Vocamur in quo entes itidis signa deprehendimus . semper de hac causa cogitare a solliciteque in eam inquirere debemus, ut, si qua hernia inveniatur , maturam ejuS curam agam US , prolapsum Uzintestinum si fieri possit, reponamus. Nisi enim cum celeritate quadam rapiantur auxilia, vomitus iacum alvinarum insequitur, atque enteritis iliaca , sivelletis . existit. Si intestina quavis alia de causa nihil transmittunt, inflammatio, omnesque ejus effectus nece ilarii, succedunt. Quare nihil agendum & moliendum non est, ut transitum per intestina liberum praestemus. Quia bus autem auxiliis utendum sit, ex professio tum docebimus, quum COlizae curationeS proponemus. III. Futeritis a veneno. Enteritidi, qUam Venena,
vel similia caustica, devorata, atque in intestinorum canalem delata, eXcitar Unt, eadem, qUae gastritidi, ab eadem causa natae, curatio adhibenda est. Si auxilia, quibus ad elateriti diS, a quac Umque causa natae, resolutionem utimur, perpaucarum horarum spatio nihil proficiunt, gangrpena insequitur, aegrumque cito exstinguit. Qui ex gangraena intestinorum pereunt, decem duodecimve ante mortem ho ris nihil incommodi sentiunt, quum dolor eo tempo re prorsus conquie Verit, mensque y sensus ad extre mum usque spiritum constant. ΡUlsis concidens ,
facies pallida, cadaverosa, sudores frigidi, glutinosi, sigi a sunt, ex quibus mortem praedicere possumus , quam ipse aeger adeo non eX spectat, Ut potiUS, propter eolorem sublatum , non dubitet, quin in vado sal is constitutus, brevique fila plenam cum sanitategrtaliam rediturus sit.
178쪽
INFLAMMATIONES. ME SENTERITIS.
Mesenterium, glandulaeque, per id dispersae, saepe numero, praesertim in his, qui scrofulis laborant,
inflammatione corripiuntur, quae non raro in suppurationem Vertitur , tabemque eXcitat, pure a vasis absorbentibus recepto & in hil morum, per vasa circumeuntium, universitatem delato. Fere vero certo
definiri non potest, num me senterium ej Usque glandulae in inflammatione, vel suppuratione . sint, quum hae partes & situm profundiorem, & sensum exiguum habeant.
phritis, sive remon inflammatio, cognoscitur ex dolore acuto atque ardore in dorso , qua gracilius est . urina valde ti1tina , R parca, ructibus, Vomitu, alterius testiculi retractione , crurisque ac pedis stupore, qUibu S communia inflammationum symptomata accedunt. Distinguitur a lumborum dolore per Vomitum, testiculi retractionem , stuporem , & quod aeger sine magno dolore se erigere potest. Frequentissima nephritidis causa calculus, Vel sabulum, est. Dolor hic ab equi, Vel currus, Vectatione multum ingravescit, Urina saepius cruentn, arenosa, mucosa, redditur. Auxilia sunt sanguinis detractio, medicamenta nitrosa balnea calida, potiones leneS, oleos e , clysmata emollientia , quibus terebinthina , in ovi vitellodi sibi uta ac tincturae thebaicae guttae aliquot , adjectae sint. Quae orirnia hoc consalio adhibentur, Ut ffibras relaXent, calculique, Vel a renularum, periar te rem in vesicam descensum promoveant : quo
facto, dolor, & reliqua symptomata, saltem ad
179쪽
templas , conquiescunt. Plura infra in lithiasi di
Sed nephritis a calculo tam copiosam sanguinis detractionem non eXigit, quam ea, quae a Vectatione acriore, corporis contentione nimia, aliave qua injuria eXterna, nata est. Hsec enim & largiim, & Ur
bram sanguinis missionem , cum iis, quae proposuimus, remediis anodynis, relaxantibus, ac refrigerantibus, desiderat. Saepe in renibus suppuratio fit: idque hinc cognoscere licet, quod, quam V1S remisso dolore, aeger adhuc de sensu ponderis in regione lumborum conqueritur , simulque crebros horrores e Xperitur, qu OScalor excipit, y lotium, antea rubrum, ac sedimentie perS, nunc album atqUe turbidum est. Quum pus cito hic abluatur, & cum Urina exeat, non tam facile absorbetur. Ex quo intelligitur, qui factum sit . ut quidam renum exulceratione per plures annos laboraverint, nec luculenta tamen febre hectica affecti fuerint. In renum ulcere nihil magis idoneum est, quam sertim lactis caprini, aquae minerales, alliali fossili gravidae, cum balsamis temperatioribus, velut balsamo copui Vae, vel canadensi, sic, ut aeger hi S remediis per aliquod tempus continenter Utatur.
sitis, sive vesicae inflammatio, cognoscitur ex ingenti dolore ac tensione in regione pubis , Urinae dissicultate, vel suppressone, quibus frequens desidendi cupiditas, sive tenes nus, ' communia inflammationum symptomata, calor, sitis, Vc. a CCedunt. Excitatur Vel a calculis asperis, tunica S uesitae irritantibus, vel a cantharidibus as umptis , Vel a cathetere, crebrius in vesicam inanailso.
180쪽
Curatio cystitidis eadem, quae nephritidis, est. H steritidem in tertiam morborum cladem res e
Subjiciemus hic tabulam, quae species & varietates inflammationum sub uno aspectu ponat.
Iras Λ INFLAMMATIONUM GENERALIS. GENERA. SPECIES. VARIETATES.
nes internae. I. Phlegmonetia. Erysipelas. 3. FurunculUS. q. Carbunculus.
6. Angina. I. Angina tonsillariS. a. Angina tr chealiS. 3. Suffocatio stridula. 4. Angina maxillariS. I. phrenitis. 2. Otitis. 3. Carditis. . Pleuritis. I. Pleuritis sit pleX. t. Ρleuritis complicata.