장음표시 사용
221쪽
Sunt qui putant, ut Iorcianus lib. IV. et Capacius lib. I. Neapolitantina Theatrum eo fuisse in loco , ubi Gymuasium , et Thermae ; at hoc falsum omnino est , cum huius aedificii pars maneat uti perennitatis monil mentum opere lateritio i) in eo urbis loco , ubi nunc dicitur adhuc Antica M. Nam et eiusdem sorma , et aedificii structura satis superque demonstrat, hoc Thea trum potius tuisse, quam quodvis aliud aedificium, et
haec communis non solum veterum , verum etiam recen
tium cruditorum hominum est ollinio. Statius Silv. lib. III. c. 5 V. 89 de hoc Neapolitano Theatro sic canit . Qiιid niιnc magniscas species , cutit sque locorum Telmplaqise , et innumeris spatia interstincta Colum uis, Et geminam molem nudi , , tectiqne theatri. Et Capitolinis quinquennia proxima lustris 3 Vbi vide quaeso quanta hominum frequentia requir balud
ad haed bina i) Theatra implenda, ut in immensis cun -
1 Ileic mecum advertas velim, lector, dieapolitana omnia aedificia ex antiquo tempore lateritia suisse. Ad liaiic rein de monstrandam asserri potest Theatrum de filio supra sermo
vetustarum Thermarum reliquiae, aliaque antiqua rudera, qua usu persunt in huiusce urbis subterraneis non solum, verum etiam in aliis vicinis , dissitisque locis : ea quidem omnia aedificia huuc in modum constructa silere. Ilinc Pulandum maiores n stros parum tofo suisse usos, ut in nostra nupera aetate in muropositum : veteres enim lianc inaleriam adtribuerunt. Hinc est ut aliqua vix vestigia huiusce sabricae usus hodiedum reperiantur : quod si aliquando ipsi losum usuri, ruiit , tessellato non nisi opere eodem usos fuisse comperimns, ut pleriturque apud Bomanos mos litu invaluit. Hinc crediderim Νeapolitanos tosum longam post tempestatem usurpasse : isque usus nonnisi ex Andegavensium , vel Normannoruin aevo introductus , vel auctus.
i) Ex citatis Statii nostratis patet versibus, Neapoli duo Tueatra extitisse: primum tam celebre , et de quo ad nos usque rudera pervenere , quae restant in loco vulgo Antioralia r ait
222쪽
chrum videre erat tot proceres , nobilesque Boinanos se-
Dotores Neapolitanis immixtos sedere, dum Menandri , Aristophanis , Euripidis , aliorumque poemata exhibe
Non procul a Theatro Μetronactis suit Schola , quo Seneca philosophus identidem ad illum audiendum se conferebat , ut ipse tradit epist. LXXVI. Quoties scholam intrasti , praeter ipsum Theatrum Neapolitanum , ut scis, traΠseundum est Metronactis Prientibus domum. At quo in loco ea proprie sueri L , et quisnam hic Metrona-Ctos , utrum Neapolitanus , an ex alia urbe ortus , in
Prope theatrum fuisse quoque Circum arbitror, quippe cum is prope C istoris, et Pollucis aedem adsurgeret. Id confirmatur ex Statio, qui cum Theatro Circum coniniungit loco ante citato.
Eruditus Lasena , Ginnasio di Napoli e. 4 solidis pro-b t argumentis, Neapoli nunquam Circum fuisse. aliqua allatos Statii versus ad uxorem Claudiam de Romano in-rum quo urbis loco, nobis nulla scriptorum auctoritas, et nulla Nestigia et memoria. Pontanus de bello Neap. lib. IV. heic quoniam duo theatra suisse hoc modo scribit: Extant in ea monumenta illustria . templi maximi incirii Crastoris, et Pollucis, et item fori , ac secundum ψsum forum , theatri, alteritis oe otheatri; nam duo ea urbe fuere , quoniam alter rura intectiam erat,nialiam amaret pestigium. Ex ultimis auctoris verbis lain noscitur de illius theatri vestigiis verba faccre , cuius adhuc restant rudera , et hoc tectum appcllat Pontanus. Verum prout ex su-yra citatis Statii versibus patet, Neapoli duo extitera theatra tinctum unum , quod a Graecisse; ulterum intectum : et id haud mirnm : nam si apud Pompei duo huiusmodi fuere aedificia, quis scit, utrum alia fuerint adhuc non eruderata; cui mirum videbitur, quod Neapolis urbs Pompeiis nobilior tria ha huerit theatra 8 At quo in urbis loco ea fuerint, nullum restat
223쪽
leti gelidos , haud vero de Neapolitano Cireo. Verum ii Da pace huius praeclari Viri ex lapidibus quibusdam Neapolitanis , quos heio reciture possem, arguitur, LX variis
ludis in Circo haberi solitis , hoc Neapoli aedificium extitisse. Hoc etiam . maximum, et longum aedificium ab una parte iii hemicyclium , a b alia in lineam reclam d sinebat. Quaenam huius structura , longitudo , quique ludi , videsis Romanariim antiquitatum collectores. Circum etiam Hippodromus suit nuncupatus, quippe quod in illo equorum ludi peragebantur. Dioscurorum imagines in Circo fuere ; nam Castor, et Pollux veluti huius aedificii tutela res dii fuere. In hoc agebant athletae, cursores , pugiles, et luctatores. Nos heic interim pro re nata de vetustis Neapolitanorum ludis verba saciemus. Omnium primus occurrit Iudus Quinquennalis. Hi ludi nuncupati fuere ab Olympiade exeunte , aestate celebrari soliti , et autumno adveniente. Quinquennales tu. di iustituti suere in Augusti honorem, ut scrib t Sueto. Dius in eius vita c. 98 Mox Nevolim traiecit , quamquam et tum infirmis intestinis morbo cariante , tamen et quinquennale certamen gymnicum honori suo institutum Ferspectauit. Ea ecrtamina per id temporis celeberrima ita S,c patet exu eo quod Statius Silv. lib. III. c. 5 uxorem ut Neapolim e Roma regrediatur , invitat , ubi e.i tune celebrabantur. Et eo res rediit , ut ipsi Impeiatores Quinquennalis Duumviratus dignitatem accipere passi fuerint: hinc extat apud Lasenam c. 8 vetusta epigrapbes, ex qua Commodum Imperatorem Neapoli hoc munere donatum arguitur. A Domitiano triplex Quinquennale institutum Musicum nempe , Equestre , et Gyatini cum. Ita hisce enim ludis fiebant certamina, nempe Cum oratoribus poetae Sese exercebant , necnon et musices arte pollentes iuvenes : patricii vero eum solis gladiatoribus certabant, ut
Iiquet ex Tranquillo in Claudio c. 3o. Paneratium ludi genus , Παγηρ Πην , in quo adolescentes pugnabant. Hic autem ludus proprie athletai uiuerat , qui quidem pluribus certaminum generibus divite
224쪽
II Iearunt, uti praecipue luela, pugilatu , cursu , saltu , et disco : unde luctatores , pugiles , eursores , saltatores, et
discobuli vulgo dicit. Quidam arbitrantur duplex apud
Neapolitanos Pancralium suisse, alterum ex luela, et pugilatu ; alterum volutatori una , et luCtae Speci cm praeseserens. De hisce ludis consulatur doctissimus Pol terus Archaeolog. Graec. lib. I s. c. 2I et seqq. et Lambertus Dos Aniiqq. Graec. lib. I. c. II.
Ludis Augustalibus etiam Neapolitani sunt delectati, τ' i. 's' in qui ab iisdem in Antonini Imperatoris fiebant honorem , qui si, Hadriano suerat adopta ius. Ili ludi Quinquennales erant ; Tacitus Annal. lib. I. eosdem commemorat . quos Postea a senatu octavo quoque anno Celebrari iussum est: quod quidem accidit asilio Tuberone, et P. Fabio Coss. Ipsi primum Puteolis essecti sub Pialium nomine , quia Hadrianus Imperator Baiis supremam obiit
diem , cuiusque eadaver postea Puteolos advectum est, et in Ciceronis Academia tumulatum ; Puteolani in grati animi amorem ea eertamina ediderunt, et ab Antonino instituta. De hisce ludis agit Cl. Ignarra de Palaestra Neapol. sub nomine A τάνοs et Edebantur insuper a nostris maioribus ludi Ephebo. ΣμHrum. Hoc certaminis genus e Graecia fuit advectum: apud ipsos enim Graecos lanii aestimabantur hi ludi, ut ad rempublicam nemo admitteretur, nisi in hoc Epheborum a Iu suisset, et nisi sui experientiam prius secisset. Uino
in hisce ludis pueri , et adolescentes, unde Ephebi , in
uno manebant loco addiscendi causa. Cum vero ad pro- Tectiorem pervcuissent aetatem, ex his evadebant: unde apud Latinos dictum : ex ephebis discedere. Lampadum ludus a Graecis ab Eliotide vir- Lampidi. ia. gine , nempe Minerva a loco in quo colebatur , dictus. Fertur Diotimum Atheniensium classis praesectum , bellum cum Siculis gerentem, Neapolim ad Parthenopes sepulchrum , 'et oraculum commigrasse, Peractisque sacris sestum indixisse , in quo iii venes facibus accensis currere
225쪽
ata Hassis Atheniensis praesectum ea nil hoste Iudos in nostram invexisse uiliem. Mopsopus hie, et Diotimus hunc in honorem Parthenopes morem invexerunt instar Atheniensis Minervae. Fortasse etiam ludus iste inti oductus Euboicorum colonorum tempore; qua in urbe pestis maxime grassabatur . hinc oratulum suit Consultum, ut ante cum Lutatio Grammatico narravimus ; ex eo tempore Parthenope magno honore suit habita. Pausanias in Attie. Athenienses scribit, hosee lampadicos' ludos ante Promethei aram celebrasse, ubi homines accensas lampades proserentes per urbem dacurrebant. Ili vers ludi triplici suere specie distincti: primus IIavo r. Motς, idest in Minervae honorem celebratus ; εν li i xt στε tois alter , nempe ad Vulcanum celebrandum : tertius ἐ9 Γυος tuis scilicet Prometheum ho
Statii vero tempore extabat adhuc ludus iste , qui fiebat in Cereris honorem divae tutelaris Campaniae, Siciliaeque : hinc poeta Menecrati seribens sic canit Silv.
lib. IV. carm. 8Tu Irιct Actaea Ceres , cursu cui semper anhelo Votiυam tacui quassamus Ia uda cursu. Exta iit apud Capacium lib. I. c. IS 1Iist. Neap. nummi vetusti : ex an lica parte visitur Apollo , ex postica saxinsculpta , circa quam legitur N-ολira ν r ex i, is nummis Certe arguitur, apud Neapolita Πos usu venisse , isti laec lampadum certamina celebrari. Mariorellius vero in qua iam Diutriba , Splegagione di uri marmo Greeo etc. Graeciam assert marmor Scylacium apud ropertum antiquam Atticorum coloniam , in quo agitur de his ludis , tibi occurrit metitio de , seu de iuvenum collegio , qui seipsos in Gymnlisio exercebant.
Ille tandem ludus Neapoli celebrabatur eo in loco, qui nunc dieitur Ia Regione, o quartiores di Forcella : is enim locus a S. Gregorio Papa lib. II. epist. 59 'memorati R ut ante diximus ) isque Lampadicus dictus a Gymnasio haud dissito. Plura du hoc ludo si cupis ,
226쪽
Cl. Averanium legesis de Lampadum ludo Monum. Postuma , Florentiae i769. Fuere et alia ludorum genera heic celebrari solita , sed manoris momenti; quare nos illa silentio praeterimus.
Neapolis Romanorum foederata; titrum colonia, eι Municipium fuerit. De antiquis eiridem Magistriatibus de cirium Cultu , et Numinum Templis. Antequam de Neapolitanorum antiquo Cultu, Magistratuum sorma , patriiνque Diis sermonem instituamus, primum de Coloniae , et Municipii iure dicendum ope Arae pretium ducimus. Neapolis a vetusto tempore in Reipublicae formam recta, et administrata fuit, sicut et aliis evenisse urbibus liquet, ut Capuae, Cumis, Puteolis. Hoc nos confirmat vetusta epigraphes, in qua mentio de Neapolita Na occurrit Republica :S . P . Q . NEAPOLITANUS D. D. X. ABRUNTIO . L . F . GAL . BAEBIO . CENSORI
bemus, halic Romanis foederatam fuisse Sic narrante : a. .is.
QVι enim magis S rnaei, Lampsacenique Graeci ιunt, qfm Neapolitani, et Rhegini , et Tarentini, a quibus t fendivm , a quibus naues ex foedere exegistis nisi eidem scribit sib. XXI. e. ao Neapolitanos ad Boman O-rum gratiam captandam , et in foedere magis quo se devincirent , legatos Romam m sisse eum LX. aut eis Pa xeris magni pondεris , qui dicerent se scire Romani ρο-
Puli aerarium bello exhauriri , et cum iuxta pro urbibus, v isque sociorum, ac pro capite, atque arce Italiae ur--ς Roma , atque imperio geratur. A Romanis tune una Dissiligod by Corale
227쪽
fuit l3atera aecepta , qnae in inimi erat ponderIs, Neapolitani igitur ex io tempore adeo Romanorum socii sine. deratique suere , ut ab Hannibale cuncta Italia subiecta, suam ut bem haud unquam in Poeni ducis potestatem dederint , ut ex ipso liquet lib. XXIII. c. I. Cicero etiam narrat orat. pro Corn. Balbo n. aέ Neapolim Bomanis
Ea vero mullam pone tempestatem Coloniae , et Municipii ius aequisivit. Plures patrii scriptores urbem nunquam in eo fuisse statu asserunt. Mariorellius inter alios Theca Calom. pag. 427 et seqq. Neapolim nunquam Coloniam fuisse , sed usque liberam : hinc omnis marmora a nostiis scriptoribus recitata iuxta eundem salsa omnino sunt. I x aliis inscriptionibus satis liquet, nostram urbem Coloniam faciam esse sub ipsum Nervae Impora loris Principatum, ut autumat Cl. Marochius de Eccles. Nι a. POl. Pag. 239. Verum enimvero haud obstante huius scriptoris auctori tinte , qui credit sub Nerva principe Coloniam Neapolim deductam, tamen paulo ante hnius Imperatoris aevum illum ad hunc statum pervenisse puto, idque iactum Tito imperante , ut narravimus lib. I l. c. I. cum Carii pania omnis post horrendam Vesuvianam con sagrationem, et urbes propinquae maxime vexatae suere; hinc perplures opidani timore correpti aufugere. Hanc ob rationem Titum colonias quasdam in Campania deduxisse memoriae prodit Frontinus, quarum unam Neapolim misit. Sequiori sortasse Nervae tempore alia vel deducta, vel ibidem aucta. Ex Ciceronis insuper textu Neapolim etiam Munici. . pium evasisse liquet , quamvis suo aevo crediderim, ut
ipse ait lib. XII l. epist. 3o L. Manlius est Sosis; is fuit 'Catinensis; sed est una cum reliquis Nevolitanis civis Romantis factus . decurioque Neapoli. Erat enim adscriptias in id Munici tum ante cisitatem sociis, et Latinis datam. Hinc eo pacto haec urbs fuit per id temporis gubernata , ut magistratus et Graecos , et Latinos habuerit. Id constat ex Capacio loco au te citato. Diuitiaco by Corale
228쪽
stocratico modo suit administrata: hinc ad eam regendam duo aderant supremi Magistratus; unus qui patricios, alter qui populum repraesentaret. Primus qui Pri ι-ceps audiebat; alter Δηυ ρχ- , qui pVtili erat. Hi duo supremi magistratus aliis inferioribus praeerant, iique
exemitus , ροαυκeλ-χos , naυium praefectus, Alii magistratus , qui Δημαρχω erant subiecti, ii quidem adnumeran- ir , q'ρήpαρχος , Deciario, Διοικητηs , tribulium Aegotiorum GdminIStrator, et Xαλκολογος , CenSuum Quaestor. Hi om. nes magistratus suum cuique munus sibi vindicabant. Isto rum interim singulorum magistratuum quaenam fuerintia munia , breviter enucleandum. Primum omnium occurrit A ' χων , Princvs qui idem erat, ac Romae Consul. Hic Neapolitanus magistratus veluti senatus ipsius princeps habebatur ; ab Atheniensibus summus hic magistratus derivavit , qui Athenis decem perdurabat annos , quamvis utea in perpetuum creatus , et laudem ad unum au-num , uli Romae Consules. Alius magistratus suit Δηιι ρχος , Ovut yopuli , qui idem erat ac Romae Tribunus plebis. Hic idem post A
ebontem primus habebatur. Quamvis Dein arctiis summa rasit auctoritas, tamen subiungit Pollertis Arcti aeol. Gruuc. lib. I. e. 13 iis incumbebat cura Populum in Pagis, qui Sub ditione sua erant, conυocabant et electioni senatorum , aliorumque magistratuum , qui Sorte creaban- mr , Praeerant. Φρ ristas fuisse illos ait Capacius Hist. Neap. lib. II. qui sacrorum mysteria curabant, et aperiebant sacras Curiis disciplinas. νγορλ0μos erat annonae Pra δε-ctus. Idem magistratus Bomae dicebatur etiam annonae Praefectus. Στρατήγος , armorum Praefectus, quamvis Capacius ibidem militem vertit , quod quidem munus idem
erat. Hinc Στρατιωτικα, ut ait Potterus erant quae v d sumptus in bello erogandos requirebantur. Ναυκελαρχος erat nininum Praefectuo , qui non solum navium cuxam habe-
229쪽
cti Ihiat, sed et mil tibiis praeerat. erant subi cti alainagistratus inferiores, et primum arant a totκηzsι , qui erant sacerdotes tribulium negotiorum. Alius dica poli magistratus erat , nempe Decuris, qui eandem ha
andem erat magistratus ille , qui peetaniam colligebat illinc imaqliaeque Plira tria hunc habebat X λκολογον , quo Publicam acciperet picuniam. Crediderim Xαλκιο κον ab ho enomine suisse derivatum , et locum indicasse, ubi pecu. Dia cudebatur, vulgo la Zecca, Videbis quae diximiis
lib. II. C. 3. . ...pesta uo UL Postquam Neapoli lanorum antiquorum politiam , et regi in iiiifi sormam inspeximias , quae ad cultum sp ctant,
nunc videndum. Inficiandum haud est , quod nulla ad itres publiea , vel imperium , quod sine aliqua Religio..is
specie esse possit. Nam in quavis republica recle oon,ii. tuta , sic iiii leges , et magistratus adsunt , quo bene ri. ves vivere posSint , ita et temIda, ct cultus primum maxime quaerendus est. Veteres nationes, et Praecipue Graecorum natio religioni quam maxime suit addicta ; quinimo ad illum superstitio uis pervenit gradum , ut deus inti umeros , templaque Pa Mim per urbes , vicos , agrosque
1, ermilli a s ut ita dicam ) habuerit. Qiaal ropter Graeca
gens Neapolim quo temporo comm gravit , deos perplures , alque aedes sacras in nostris aedi stravit regionibus, coluitqtie. Cavaliani proinde Populi, aliaeqii e gentes ea ut be dominatae, ac talidem Romani ipsi deos patrios intro. duxerunt. Hinc maiores nostri novos priscis adiectos honore deos sunt prosecuti , indeque tam magna deorum evasit freqrientia , ut iii xta Petro uium Albitrum Satyrie. e. Quam illa solita fuerit dicere, nostram regionem tam Pt a sentibus Plonam esse nraminibus , ut facilius Possis Deum , quam hominem iuυenire. En ad quem sul erstilionis gradum Ethnici perveneret Quam multas gratiarum artiones Evangelicae prsi edicationi non debe. mus p De tanta interim deorum frequentia, quos N a Iasa ii suisse cultos liquet, vix monuineutum, ac Te ibi tu Diuitigod by Cooste
230쪽
II aliquod superest, mus vet-es scriptores aegre mentionem fecera. Nos igitur eo quo antea usi sumus breviloquio , patrios Deos cum templis describendos curabimus. Vnus e diis praecipuis a maioribus cultus, suit Apollo e Graeeia 'beic invectus ex Abantis classe , ut e Statio liquet lib. IV . Silv. c. 8. Huiusce numinis templum patrii auctores ponunt, ubi nuuc adsurgit Basilica S. Restitutae dicata. Et reapse Celanus, Giorn. I l. narrat olim in Metropolitanae Ecclesiae essossione eruderatam suisse antiqui in vimenti partem Apollinis templi opere vermiculato atque murum opere lateritio . Plures ex 'colum. nis 5 quae hodiedum reoto ordine extolluntur in aede S Restitulae , avns me ipsae , quae iam Apollinis condecorabant templum. Vbi vero nunc adsurgit recentis C .
thedralis Ecclesiae ara maxima, fuit olim 'visa Apollinis cella. Quo tempore Neapolitanus Arelii praesul , et Cardinalis Pignatellius nempe anno Μ DCLXXXVII. dum sepulchrum adhuc vivens sibi parabat quod nunc visit uecum eiusdem effigie in latere ipsius Ecclesiae e dextera regione Chori 3 vetustis in parietinis subterraneis reperta pars fuit tintiqui pavimenti ex albo marmore , quod in idem pavimentum ad Apollinis templum pertinuisse ereditius. In Sanctae Restitutae vero templo praeter columnas memoratas , servatur adhuc sub ara maxima eiusdem Basilicae pyra ad sacrorum usum adhibita, quatuor angulis ileon tua iacie sussulta r haec hodiedum ad Missae Sa. eriscium inservit quo in loco servatur S. Ioannis Episcopi Neapolitani .corpus , qui in hac urbe aedit auno DCCCXXXVIII. . Alter Deus quem Neapolitani studio sunt prosecuit ,
it IIebo idem ae Sol. Hic barba repraesentabatur prolixa , . humanaque facie, aed Laurino corpore, ut e plurimis nummis argenteis , aereisque videre est. Cupaeius Hist. Neapol. lib. I. e. 4 Graeciam recitat lapidem, ex quo Aquilam quendam nomine civitatis huic nu.