장음표시 사용
71쪽
ite Petriae. Fuisse quondam insulam Vulcanum autumant nonnulli , ut ex vestigiis videre est. Palmaria insula est in eodem posita sinu: haec par. va est , et nunc Palmertiola dicitur , cuius in Martyrum Actis saepe occurrit mentio a eaque nunc Sterilis est , et
vix habitata. Eas omnes descriptas insulas memorat Plinius lib. lII. c. r. Palmaria ad Volscos , aut ad Latinos olim pertinuit , non vero ad Campanos et et utrum suerit habitata Romanorum aevo, an non , incertum per auctores. Sequiori aevo, et praecipue Medio ad Benedicti nos pertinuit, ut probat Mabillonius Annal. Bened. tom. IV. A Ponita quatuor circiter milliaria abest, et eius longitudo tria millia passuum est. Fuisse eaudem Palmariam multo ampliorem quam nunc est ex eo probatur , quod in dies horrendis maris nuctibus circumroditur. Iacet nune deserta , et habitatoribus vacua. Palmariae alia parva adiacet insula Sinonia nomine , nunc Zannone, quae longi iudinem habet unius milliarii. Ea ad Volscos , aut ad Latinos pertinuit, et Μedio aevo ad Benedicti nos, qui Monasterium condiderunt, quod postea praedonum causa reliquerunt. Hodiedum perpaucilicio habitant , qui piscatu , aucupioque vivunt coturni cum , qnae in Italiam quotannis trans mare advolant cir-Ca aequinoctium aut nmnale, et Vernum, ut scribit Var ro de Re Rust. lib. III. c. s.
Haetenus de urbibus Caietam prope , deque insulis
in Caietano sinu. Diuitiaco by Gorale
72쪽
Hι mentio de aliis ultra Capuam urbibus , ut Casino , Aquino , Fregellis, Arpino, Sora, Atina , Venafro, A-ι is , Callisis , et Telesia. Describitur Varronis Muream,
et insula Sora. Casinum occurrit super viam Latinam , qua viatore Roma Arpinam- ducebatur , ubi haec urbs posita erat ad radices montis, in quo adsurgit Casinatium S. Benedicti Coenobium. Ea vero in Latio quondam erat. Sunt qui putant eam ad Samnites pertinuisse, at hoc salsum; Pli nius Hist. Nat. lib. II l. e. 5 eandem Latinis adscribere videtur, e CStrabo lib. V. ipsam etiam iisdem elare tri. buit , eum ante eiusdem scriptoris tempus ad Volscos pertinuit. Hanc nobilem fuisse ab eodem memoratur. Anno vero anto Christum CCCXIlI. in Romanorum manus Pervenit.: In hane: Colonia suit deducta eodem tempore , quo Suessa quoque'suit Colonia , quod accidit anno V. C. CCCCLXI. L. Papisio Cursore, et C. Iunio Bubulco Coss. quamvis ea dianetio facta est anno insequenti Coss. Μ. 'Valerio , et P. Dee io, qui annus fuit ille idem , in quo Appius Claudius' censor Appiam viam silice stravit. Id omne liquet ex Livio lib. IX. e. 29. Reperta fuit olim inscriptio Casini , ta qua confirmatur in hanc urbem CO- . oniam deducti, Eiusdem mentionem faeit klem auctor tib LXX l . e. a3 eiitti describit Hannibalis transitum per viam Latinam, ut Romam pergeret ad eam oppugnandam. Nihil aliud nunc de eadem restat , quam vix am phitheatri , et cuiusdam aquaeductus per agros rudera :DeCnon templum olim 'ignoto numini dIchium quod sequiori aevo in Christianorum Ecclesiam suit convsrsum. Conlipsa Romanorum fortuna , et 'Barbaris Italiam populantibus , Theodorieus Gothorum Rex Casinum devasta-Hi, quod temporis progressu penitur 'suit eversum. Dissiliam by Corale
73쪽
Non proelii a Casino M. Varro villam habuit , tibi
se a rebus urbanis eliminavit , et cum ibi vitam ageret tranquilliorem , multa elucubravit, et Praecipue Rerum Rusticarum libros. ipse enim sic de sua seribit villa de Re R. lib. III. c. 5 Cui ego : cum habeam sub opido Casino sumen, quod Per μιstam suat, liquidum , et alium. marginibus lapideis latum pedes LVII. et e pilla in uillam pontibus transeatur longum Pedes DCc L. directa ab insula in Museum, quae era ab Vinio μνω, ubi consuit arter amnis ad summum sumen, ubi est Mus m. Cluertu Ital. Ant. lib. III. c. 8 hunc fluvium putat nomine Vinium corruptum, creditque Varronis textum corrigendum ab νι-eino suolo. Hodiedum ab incolis ostenduntur adhuc Varronis Μusei reliqniae. Tullius vero qui huius praeclari viri mentionem facit Iib. I. Quaest. Acad. Μarcum Anto nium reprehendit, quod istius domum ob immoderata
Super viam Latinam adsurgit Aquinum a Neapolidissitum sexaginta milliaria. Hoc opidum ad Campaniam pertinuit, quamvis alii Vc, scis, Latinisve ut bin1nt. Cicero Phil. II. c. 4 municipium frequentissimum suisse scribit, et Tacitus Hist, lib. I l. c. 63 Cotyniam, etia
fuisse prodit. Sexto Ecclesiae saeculo Aquinum suid eversum. Nonis nulla adhuc ipsa servat vetusta monumeuta quae an ii quam praeseserunt magnificentiam , et . praecipue .amphitheatri ' ruinas, quae nunc appellantur Ab indigetiis Lagroue de' Pagani , sic dictae A qnod olim a Saracenis suerint h.bitatae. Fuit etiam in hac urbe Theatrum, ut ex rudelibus quae supersu ut, videre es , haud procul a via Latina. Restant etiam duorum templorum ruinae, quorum alterum Herculi dicatum cressitur. . . Secundo Punico bello urbem plura . passam . creditur. , Conlapso Romanorum imperio, Gothi primum , Langobardi deinde in miserum Statum eandem reduxe runt. D. . Gregorius Dialog. lib. IIL c. 8 horum temporum mentionem faciens de hac urbe ne seribit ι Cuncti
74쪽
habitatores eluitatis Illius , et Barbarorum gladiis , et postilentiae immaniιate pastati sunt. Anyo vero DCCCXL. Beneventi 'prinei ludi Sicone trucidato, et in eiusdem locum RadeIehisio suffecto, Sinocultas quo Siconis mortem til. eisceretur, Saracenos in Italiam ad eius suppetias voca. vii , qui Aquinum , Arcem , et vicina praedantur loca, et igne concremant, ut scribit Anonymus Cassinensis
apud Pellegrin. Ηist. Lang. Sequiori aevo non semel , sed pluries hoc opidum suit obsessum nam adhuc moenia habρbat sortissima his adde motus terrae , et praecipue pestem, quae acciditi anno ΜCXL. quo tempore perpl u- res lato lancti; ita urbs paulatim decidit. Hodiedum satis est parva, paveos habens incolas.
Immensa ruinarum rudera , quae in eius supersunt solo consi ersa , satis testantur , opidum quondam Volscorum magnificum fuisse. Quin aer ipse , et pauca aedificia recentia humile mi, et . ix ullius nominis urbem praeseserunt. Tandem praeclarorum quondam virorum patria suit,
ut Iuvenalis poetae , . Pescennii Nigri Romani Imperato. toris, et praeeipue Angelici Doctoris Ecclesiae S. Thomae.' Haud procul ab urbe iami descripta suerunt Fregellae nunc Pontecorvo, , quod opidum ponitur Suessam inter, esse Formias prope Iarim i amnem. At illud proeuldubio ad Latium pertinuit : nunc vero est in Campania Feliei non proeul ab Aqnino. Strabo lib. V. narrat Lirim Fregellas interfluxisse , ita ut urbs supra utramque sita esset ripam. Lutius, lib. VIII. c. aa ita hanc, Colo. niam deductam aperte declarat. Ipse etiam narrat lib. IX. e. Iai Coss. Q. Publilio, et L. Papirio anno V. C.
CCCCXXXΙil Samnites , Satricanosqne simul post Caudinam eladem hanc urbem noctu occupasse. Vtrosque timor ad . lucem. usque itenuit ue mane autem ut illuxit , pugna utrinque orta , quam Fregellani sustinuerunt. At Samnites . fraudulenter. Praeconem per urbem mittunt , q ii nuntiet, inciarimes abituros. qui arma posuissent.
Hoc, nuntium ab incautis opidanis creditum , urbem iam esse captam , , sicque arma deiecerunt. Alia civium pars Disitired by Corale
75쪽
armata per aversam portam ernmpit : pars alia quae arma deposuerat , at Samuilibus circumdata, igne crem ituris
Quo vero tempore Hannibal in Italiam descelidit , Fregellae cum paucis aliis in Roma uorum fidem. restite. re. Quin imo idem Patavinu, prodit historicus lib. XX UI.c 9 tantam fuisse Fregellanorum fidem in Romanos, Iatcii in Hannibal eorum urbem adpropinquavit, Pontum a staritat , quo eidem iter negarent. Temporis Iirogressu
Fregcllani a Romanis descivere, nescio qua de causa, qui miseram perfidamque nrbem lato ultimo de tere, cuni illa penitus exeisa ab iis lem fuerit , i ut Tullius describit ad Here n. lib. IV. e. 15. idque evenisse crediderim anno V. C. DCXXX. quo tempore ab Opimio Consuleopidum dirutum. A pi η Arpinum urbs stiper viam Latinam Campaniae Felicis ultima, sexaginta duo millia passuum ai Neapoli dissita. Ea primum ad Volscos pertinuiti, tit. innuere videtur Tullius Orat. pro Plane. et Iuvenalis Satyr. Vlu. v. 24subi de Mario Arpinate sermonem instituit. Duinde Samis nites tenuerunt; Romanorum tempore a Municipium evasit , quamvis Festus eam praefecturam fuisse scribit: Anno ab V. C. C CCL. L. Genusio, et Qia Servilio i Coss. Arpinatibus Romanam et vitatem simul eum Trebulanis datam ex Patavino historieo compertum habemus lib. X c. I. Postquam vero Arpinum Municipium , evasit, cives
inde cum Romanis communes, habuere leges, et ex eo tempore urbem divitiis auctam crediderim et hinc vectigalia in Gallia possedit, ut scribit bicero Ep. lib. XIII. i a. Ea vectigalia Municipii patrimonium efficiebant. Q nodam in lapide Arpini detecto paucis abhinc annis occurrit mentio cuiusdam Fufidii vectigalium Arpinatium fortasse redemi toris , quem memorat idem Tullius ibid. Conlapso Romanorum Imperio Gothi primum in Italia rhpniam effecerunt, inde Langobardi postmodum dominati sunt , Tio tempore Beneventani duces longe ii- teque dominium sit per urbes extender nnt , ex his Gisu I.
phusi saeculo septimo Arpinum oeoupa it, et Arcem, ut Disiligod by GOrale
76쪽
narrat Paulus Diaconus Hist. Lang. lib. VI c. 87. An no vero M ,C I. Conradus Germanorum Imperator umbem non soluin vi cepit , sed igne quoque cremavit, et so' o aequavit. Et saeculo XV- - bellum iterum exarsit Ferdilia iidum intes Arsigoniae Regem , et Carolum Andegavensem , quo tempore Vicinae urbes populatae , urbs isthaec Marii, et Cisteronis memoria liberata suit. Haec vero patria celeberrimorum fuit virorum , ut C. Matii, et II: T. Ciceronis eloquentiae parentis: quOrum primus dux sortissimus evasit. In agro Arpinate suit eius villa , quae qnondam Cisternatis suit salutata , nune Campo di S. Altissima r accolae commonstrant adhuc ex. teris villae Marii ruinas, vulgo Casamari. Horum alter Cicero ibidem natus est Nonis Ianuariis anno ab V. C.
DCXLVII. Huius domus duobus distabat milliariis super Fibrenum i) amnem, nunc Hume delia Posia, ubi adest
parva insula super Lirim. i Non procul ab hoc opido nuitat Fibrenus , et proprie
Arpinum inter Soramque, ubi Liris cum Fibreno aquas coniungit , et ubi non procul est insula, quam Cicero de Leg. lib. II. c. I describit. Nihil difficilius potest esse quam a Cicerone haec insula memorata , cuin sint tres Super Fibrenum, una ab alia paulo dissi-ia. Pistillius Sioria Filologica dolis antlaho ciit . e moderne otc. pag. 69 et seqq. solidis Piobare nititur argumentis hanc insulom; nullam aliam a Tullio indicari potuisse, quam illam, cui nomen Careello. IIeie enim Fibrenus in duos dividitur ramos, eaque amoena satis est. Febonius lib. III. e. 3 eandem insulam Ciceronis villam ante etiam crediderat : In insula . . . . incunabulis Ciceronis , sed magis Martyrum Christi pretioso sanguine illustrior. Unde ex Fibreno ipso ex Ianicinio credentium . . . Nomen in melio immutatum. In eo loco identidem, plura rudera reperta suere. Verum liaul negat citatus Pistillias plures esse qui scri-hunt , a Tullio indicatam insulam illam intelligi , quam nune incolae appellant S. Domenico , quippe quod lieic etiam sint eruderata vetusta monumenta et verum eandem insulam S. Dominici
Pertinuisse etiam ad Ciceronem credit, Eed non esse ipsam de qua
77쪽
Non procul etiam ab Arpino in ridenti positita colle
est parvus vicus , vulgo Caslinuccio quarto ab ea urbe lapide. Plura in eo antiqua rudera multis abhinc annis detecta suere, praesertim via , quam quidam esse Latianae ramum arbitrantur , quae olim Arpinum viatorem ducebat.
Arpinum inter, et Aquinum suisse Q. Fratris rus scribit saepe Cicero Arcanum nomine. Memoratur ab eodem epist. lib. V. I. Ego inde Aquisium: Quintus in Arcano remansit , et Aquinum ad me postridie mane. Clue rius Ita l. ant. lib. III. c. 8 si e scribit: Est hodie op dum praedicto situ inter Aquinum , Arpinumque Mulgarimcabulo Arce dictum , ducatus titulo nobile , quod haud dubie antiquum est, et pocabulum , a quo isti Ciceroniano fundo cog nomentum derisatim dictione quaesitum. Ρistillius dρscrigione delle antiche citia ete. pag. IOO eradit vetusto aevo heio urbem fuisse. Illud autem certum est, hanc memoratam urbem esse a Paulo Diacono lib. VI. c. 37 quam Beneventi dux Cisulphus primus anno DCXCIU. occupavit, et in suam redegit potestatem. Nono saeculo a Saracenis postea fuit populata. Sora extrema quoque urbs Campaniae , ubi Liris oritur, ad montes sita. ' Volscis, ac deinde Samnitibus sitit occupata 3, ea ab Ausonibus suit aedificata, a quihus Romani vi eripuerunt, .ut testatum reliquit Livius lib. m. c. 24. Sed post aliquod temporis iidem Sorani a Romanis desciscentes , omnies necantes Colonos , in Samnitium potestatem transierunt.' At a Romanis quam maxi
heie quaestio est , et ab Attico deseripla. Tullius enim plii res habuit villas. et praesertim haud procul ab Arpino, ut ipse indi- mi lib. V Ill. ep. 9 ad Altie. Hinc eoncludit laudatus Pistillius,
parvam eam insulam, cui nomen Camella eandem esse, in qua ortum duxitialteram S. Domenico etiam ad eundem pertinu .sse , eam Iire possedisse eo tempora , quo ad primos reipublicaa pervenit gradu . .
78쪽
me in Issos saevIlum est. Anno enim ab V. C. CCCCXLIV.
Consules ipsi eum legionibus ad urbem oppugnandam ad Propinquarunt. Cum ea urbs situ difficilis haud satis ex. Pugnari posset, Soranus transfuga ex opido prosectus , urbem per ' proditionem in Romanorumi Gedit manus. Post annos sex , nempe ab U. C. CCCCL. Colonia Soram deducta fuit, ut aperit laudatus alie tot lib. X. c. I et Frontinus confirmat lib. de Colon. Idem Livius lib. XXVI.
c. I auctor est, eam urbem Municipinm evasisse. Tempore uno Hannibalidae expeditionis in Italiam ea urbs a Romanis iterum desedit: hine ab iisdem capta cum pluribus aliis opidis, maxima severitatis nota in i Iasam Saevitum. Urbs postea Romanis milites , pecuniasque Sui'Peditabat , si bellum aliquod ingrueret. Laudatus saepe Patavinus historicus hoc omne aperit lib. XXIX. c. Io. Barbari sequiori aevo Italia vastata, eidem horrendam attulere ruinam. Ughellius tom. I. Ital. Sacr. narrat, Phedericum II. urbem cremasse, quia Romani Pontificis Gregorii IX. partes susceperat
Prope Soram ubi Liris fluitat, adest parva insula , eaque haud ignoti nominis est, quam incolae dicunt lus ira di Sora , sic appellata quod Liri amne circumluitur. Eadem medio aevo Insula fliorum Petri dicebatur , idque
non nisi post decimum saeculum. Atina urbs super viam Latinam iacet , ubi Melphis Atio . si uvius originem dueit. Ea est adeo antiqua, ut si fidem auctoribus . Praestamus , eius aedificatio sit tinnitus ignota.
Volscis , aliisque populis suit oceu pala. Romani anno V.C. CCCCLXI. Municipium essecerunt Coss. L. Papirio Cursore, et C. Iunio Bruto. Inde Claudius . Nero muro Coloniam Circumsepsit , ut testatur Frontinus lib. de Col. Ex pluribus a Taulerio Storia di Atina lapidibus adductis sit mentio Muniet pii Λii nati . Cicero Pro Planc. C.
8 scribit hane praefecturam evasisse. HOC Opidum Saepe a Romanis defecisse narrant historici ob vicinos Samnites Romanis semper infestos. Nobile insuper fuit, uti probatur ex ruderibus, quae restant, cum praecipue adliud T. I. IO
79쪽
1idere est trit)licem murorum ordiuem , quorum pars re. stat. Fuisse hinc Ha ea Vibu plura templa testantur vetuis
sti aevi scriptores. Quorum primum fuit Saturno diea tum , non longe ab is .aplii theatro ui agnis costructum lapidibus. Haud procul ab eo urbis aderat sorum. Fnisso etiam Iovis aedem, suu Unis , aliorumque deorum Constat, et praesertim illud Dianae Saerum , Cuius meminit auctor Clironic. Atinatis: Hadrianus Imperator Atinam reniens semplum Dianae COΠtinuo fecit in eo loco , ubi balnea di-eebantur imperιalia , non longe ab amphithecitro contra me. ridianam plagam , εubιών Miam aquaeductua. Huiusce dii eius aquae vestigia ad tria milliaria extra urbem extende halitur , isque in omnes urbis perveniebat regiones. Re stant adhuc ipsius Plura rudera , et identidem eruderati Iter ag IOS , Perque ipsius ruinas plumbei tubuli.
Ibi villiin possedit Uicero , ut ipse scribit lib. II. de
Divin. c. 28. Hinc Valerius Maximus lib. I. de Somn. c. 5 sic testatur: Inimicorum Conmiratione urbe Pulsus M. Cicero , cum in νilla qua in campi Atinatis diυersaretur. Posteriori aevo noli Semel, Sed Pluries solo hoc opidunia inluatum ruisse narrat historia. Auno enim DLXX II. sub Lothone Beneventano Principe adeo in illud saevitum, ut ciues cum Episcopo ad unum omnes fuerint necati. Se qui ori tempore in varias Principum Pervenit manus. Haec tandem Patria quorundam nobilium virorum fuit ; in ea ortum duxit Cu, Petreius, cuius meminit PliniuΑ Hist. Nat. lib. XIII. c. 6 qui militavit contra i i r
bros, C. Munatius Plaucus, cuius Sepulchrum extat ad
hue Caietae sit an tu diximus L. Apuleius Saturninus
illi aestor , et tribunus Plebis, aliique nobiles viti. venalium urbs Melphim inter, et Lirim, quam quidam Samnio , alii Campaniae Fuli ei tribuunt, proha bilius ad Samnium pertinuit, ut existimat Pellegriniusdisc. II. par. 8. Plinius lita IN. e. 5 Coloniam quondam
suisse, et Festus de Col. praeseeturam tradit. Extra moenia aedificii cuiusdam rudera visuntur, quod qnidam Amphitheatrum esse credunt. Ea ums aeris clementia mul. Disitired by Cc oste
80쪽
in m gaudebat , Ila ut Romani villas poscderent, ni I V
nusinus innuit Od. lib. lII. 5. Fertilem insuper hunc agrum fuisse testatur idem laudatus poeta Od. lib. I l. 6, et praecipue melle. Plinius lib. XV. c. et de Venafrano oleo sic tradit : Principatum in hoc quoque bono obtintiit Da lia toto orbe: marime amo Venafrano , eiusquo parte, quae Licinianum fundit oleum Alisae nunc medimonte δ' Alfe super viam Latinam in altera vulturni ora adsurgebant , ' a Neapoli triginia Iuatuor milliaria dissitae , quam urbem ad Irpinos , alii ad Samnites probabilius psertinuisse memoriae prodidere , ut inter alios geographos autumat Cluerius Ital ant. lib.
III. c. S. Ausones sive Oscos eandem landasse asserunt
alii. Primum seipsam rexit - et peculiares habuit magia stratus. A Romanis eaptam anno V. C. CCCCXXIX. et in Praefecturae statum redae tam tradit Festus de CoI. Magnam deinde perpessa est ruinam sub Hannibale , idque ex Silio lib. XlΙ. v. 356 liquet.
Ea urbs munitissima habuit moenia: nam ex Diodoro lib. XX compertum habemus , Marium eam OCCupasse. Hinc adhuc videre 'est ex moentarum ruderibus , balio satis munitam fuisse. Livius ipsam commemorat, cum narrat apud Alisag Fabium Maximum cum Samnitium exercitu signa contulisse , eamque Postea Decu Passe. Plinius lib. III. c. 5 hane urbem Coloniam evasisse tradit. Constat vero in hoc opido veneri templum dicatum, ut Cereri: Iunonem quoque cives coluere , et Dianam Λ-pud Pedem ontium prope Ecclesiam S. Bochi latiis extat, in quo occurrit mentio ita ermarum huius urbis a quodam Fabio Maximo restitutarum. Alisis suit etiam Theatrum . ut Circus: de primo visuntur' rudera prope Ecclesiam Epi spopalem ; de inreo nulla' restant vestigia. Gruterus pag. marmor assert, in quo fit in se en tio ludorum Ali- sano rum. Adhaee restant 'nonnnila li3 popaea passim in eo)UlO SParsa, et praecipue ubi dicitur te Fosse, visitur il bH liii id C. Fadio Fatidi ae parenti erectum fuisse li- quet. Naee 'urbs laudent igne etentii ita fuit anno MCL V.