장음표시 사용
111쪽
expe stantibus innexuistent. Hadrianus itaque tranquillo vultu postquam ita necese erat, arma tis hostibus paret: Vertam dat secreto operam cum sacerdote quodam, ut persos so urbis muro, qui vetustate obsitus sicile terebrari Poterat, noctu educeretur: quoniam priuato captoque similis. postquam senatores diffugissent,parum incolumi dignitate, si binaquaqua diutius permanendum apud rebelles arbitrabatur,&in proximo uiuosicci oppidum erat Amirantis reguli ad quem perfugere cupiebat.Nec multo post omnibus de ceptis intempesta nocte perserato muro sese eiecit, conscensisque ad id prae paratis equis cum sacerdote in pacatu euasit Eius fugam Valleoletani quan quam grauiter tulissent, tamen familiam cum uniuerso apparatu ad eum in uiolatam postero die praeclara venerationis atque obseruantiae testificatione dimiserunt.Intera Cesar cognita tredecim ciuitatum desectione, opportuno salubraque consilio, duos summae dignitatis atque virtutis regulos regendae Hispaniae preficit, eosque ad persequendos qui desecissent, pari cum imperio duces creat undaciam scilicet Uelascum, qui erat magister equitum,&Federicii m Henricum, quem ab ipsa maritimi officii praefectura A mirantem vocabant. Hi coaetis undique copris,ad Rivo siccum Egureorum olim forum, ubi tum erat Hadrianus,cum paucis senatoribus perueniunt,& de gerendo bello consultant, omnibusque consili is Hadrianum adhibent, quanquamis nouo succestarum aduentu veluti abrogata potestate pene priuatus esse vi deretur: quasi is qui esset externus &Belga, itemque vir sacratus&senex, bellique penitus ignarus,militaribus consiliis minime foret admiscendus. Sed sin illari humanitate aequitateque ducum iacitd fiebat, ut pristino honore.&lolita rebus in omnibus authoritate potiretur, ita ut ambo Hadriani do mum honoris &reuerentiae causa communi quadam benignitate frequent rent Dum haec a Caesarianis ducibus parantur, populares ad summum inso lentiae proueeti, non modo eos quia regiis iniurias pertulissent audiebant,&bona sipe maturae libertatis implebant,sed populos etiam nobilioribus regulis subiectos tanquam publici disceptatores causarumque omnium supremi iudices,ut magnis querimoniis iniurias deserrent, inuitabant. quaeres importune mota, procerum omnium animos subito timore corripuit, adeo ut qui modo eius belli tumultusque speetatores esse cupiebant, tam propinquo P riculo monerentur, ut sese protinus ad regios conferrent, tempestiuaq; inclinatione applicando Vires & promererent gratiam apud Caesarem,& aduer sus populares dicionem&dianitatem suani in tuto collocarent. Eadem de caui a Petrus Giro desertis eorum castris ad nobiles se recepit, quo discedente Ioannes Padillia a Toleto, Sc Ioannes Bratius a Salmantica duces creantur, S ad Torde sillam contendunt. haec olim fuit Segisama tulia, ubi regina Cor saris mater a Philippi coniugis interitu mente commota, in lachrymis desperatis medicinae remediis, i serabilem vitam ducebat. Igitur eam uti regina salutant, suadent ut munia reipublicae suscipiat,& sese aduersus externos pre Iide; uti Ferdinandi regis filiam deceat,cuncta gubernet. Haec omnia quum ipsa alacri animose facit uram diceret, ex interuallo atrae bilis nonnunquaopportuna loqueretur, utpote quae se Caesaris matrem , ac Ferdinandi filiam tenacissime meministet, nequaquam tamen adduci potuit,ut libellis.& codicillis subscriberet, ita v t ea vecordi detrectatione, popularium cosiliis
112쪽
laseus,&Henricus noxiorum habitu ad ignominiam asinis impossios per castra circumduci sub voce praeconis,&demum iugulari iussere, ut caeteros eo supplici j exemplo deterrerent.Ferunt Padilliam aequo pioque animo tulis leeam calamitatem,Brauum vero contumaci ore se proditorem esse pernegasi se, ae ob id a lictore virga immani ter fuissse violatum: ad quem Padillia con uersus dixisse sertur, Heri inquit sodes summa virtute nobis depugnandum
fuit, hodie autem ea aequo animo subeunda arbitrosiquae fortuna tulit cona tibus nostris aduersia:quum nemo nisi parum pius aut insimus ad immortalem Deum in hoc infelici vitae exitu animum non conuerrat. Caeterum viti mis omnium Toletanis vixdum pacatis,bellum Gallicum est exortum. Per occasionem enim tumultuantis Hispanis, Asparosius Lotrechiss frater Nauarxs regnum inuaserat,Occupatoque Pompelone, atque eius arce in potestatem redacta, ad Hiberum usque amnem arma promouerat. Neque enim ulli lius manarum rerum non ignaro dubium erat, quin Caesari in ipsa occupatione intestini belli aliquod aeuum vulnus inferretur. Sed Fortuna quae eius rebus
effusissime semper fauit, sublatis discussisque periculis, longe secus ac sinusquisquam putas let, cuncta opportuna atque facilia ad victoriam parauit. Nam populi qui dudum ad fidem redierat desectionis infamiam egregia voaluntate,&illustribus factis diluere cupiebant cohortantibus ducibus regi js, atque ipso praesertim Hadriano passim concionante facile contra Gallos arisma verterunt: qui certe nisi magnis laboriosisque delectibus late habitis,magnaque linperata pecunia exciri, armarive in ipsio octo minime potuissent. Itaque valido exercitu Hiberum properet traducto hostes in Nauarrae finibus adsequuntur. Galli tum sorte a Grunio, quod antiquitus Iuliobriga dicebatur, ad Pompelonem modicis itineribus sese recipiebant, utpote qui de calaamitate popularium, regiorumque victoria certiores facti, in tuto sistenda mana,&Pompeio ne expectanda auxilia priusquam de praelio decertarent, aris bitraban tur. Sed quum eoru inordinatus,5 segnis admodum esset receptus, Velascus Sc Henricus transuersis 3c asperis tramitibus progressi, ita eorum iter celeritate in paucis milliaribus adsquarunt, ut a fronte viam quς ad Pompelonem ducit, occuparen t.Nec mora, collatis signis pugnari coeptum,& ab initio quidem feliciore Gallorum equitum irruptione, qua Cantabroru co
hortes protri Jugataeque fuerant: sed ubi Hispani expansis equitum alis itergo Sc a lateribus sese intulere, S peditum promota sunt signa, Gallicrturmae, Sc Vasconum cohortes numero valde inferiores sustinere nequiuerunt, quin sese in fugam praecipiti cursu mandaren t.pauci in acie, multi in suga cocidere: aliquos etiam praealtae segetes in fuga praetexerunt. Asparosius dux ipse collisa ferreis clauis galea vehementissime sauciatus in potestatem Beo month reguli deueniti captus est Sc Tornonius qui pari prope cum imperio copi js praeerat.Caeterum Beomontius Asparosium non multo post carcere emisit,Ut creditur,pecunia corruptus:cuius admissi sceIeris poenas postea iudicio Caesaris exilio, si non capite, per luit.Tornonius autem apud Hadria num,et duces in libera custodia est retentus.Ea victoria feliciter parta,omnes Nauarrae regni oppidorum atq; urbium portas Caesarianis aperuit: atq; inde demum Hadrianus ad urbem Burgos est reuersus, exarden teq; bello cum in Belgica, runIm Italia aduersus Gallos, occupatoq; in ora Cantabriae a Gallia
113쪽
Fonterabido, operam dedit, ut nulla in re Caesar, aut diligentiam aut fidem omnino desideraret. Interea Leo pontifex leui ab initio, Sc fere contem
nenda, sed mox vehementi atque mortifera febre inopinantibus medicis ex tinguitur. Tum vero cardinales iustis nouendialibus destincto persolutis, ad comitia coeunt: aduenerat Mediolano mutatis ad celeritatem iumentis Iu 1ius Medices,qui pulsis Gallis,apud exercitum erat legatus. Is magnis opiabus Jc clientelis innixus,recentique fama rerum prospere gestarum, & pr dentiaeςiuilisque modestiae nomine commendatus, ante omnes pontifica tum petebat, traxeratque in partes sexdecim cardinales, in queis plerique e xant iuniores: qui vel ob id ardentius atque expeditius Iulio fauebant,quod pro se ipsis minimc petendum arbitraretur,& gratiam apud nouum pontificem praeclaro maxime studio, apertisque sustra g as omnino parandam existimarent. At seniores, quotum plures erant candidati, quanquam duplici serἐnumero caeteros superarent, multis tamen de causis ut pontificem declara rent adduci non poterant, priuatis scilicet implicati votis, & variis factioni bus impediti : ita ut nequaquam in unum sincera voluntate consulerent: dc saepe ad alium atque alium magnis ambitionis fluctibus voluerentur. Sed vianum, A certum senioribus detestabili consilio coniuratis decretum erat, ne
mini nisi ex ipso sui corporis ordine sussiragari, quod aetatis honore, & opi
nione virtutis iunioribus praestare viderentur. Id porro magnas asserebat dis ficul tales,quo minus pontifex libera voce diceretur nam quisque ex senioriabus suo ambitu indulfius quutri ad pontifica tum aspiraret, in eo Vehementis sime laborabat, ut occulta mutui sui tragupaetione alios atque alios ex iunio xibus sibi obstringeret, laretq; operam fallendo atq; infirmando alienas spes. ut in multos dies comitia proferrentur. nam si primi competitores repulsam serrent,nenio erat adeo maculosus & degener, qui sibi ipsi no blandiretur adpetendum certam sipe minime collocaret in ipsa statis vel doctrinae preroogativa, aut in usu reru& generis claritate. Ea enim est ambitiosorum natura
mortalium,ut quum ipsi nulla insigni dote praestantioris ingenii ad laudem
emineant, aliena vitia in censu taquam proprias virtutes adnumerent. Igitur plerique inimicos probris,& falsis saepe calumniis onerabant,ut caeteros a se rendis liragris praetextu pietatis deterrerent: adeo ut non modo malignis susurris in sacrosancto coctaui, verum S per Urbem singulorum mores iam sis carminibus notarentur, tanta maledicendi libertate,Ut populus parite et magistratus,quos seueriore poena persequi debui siet, uti iucundissimos postas lingulari petulantia celebrarent. Ea res foedissime tolerata, existimatione sacrosanisti ordinis magna ex parte conuellit: essecitque ut sacerdotum no
men paulo ante in prouinc is augustum Sc venerabile, despe qui & ludibrio
Penitus haberetur,quum ea carmina contumeliosissime conscripta,ad extreo mas Usque totius Europae nationes permanarent a quibus non multo post taatrox & mortiserum id acceptum est vulnus,quo omnes, capta ac direpta Vr he Roma, dignitate& fortunis exuti turpissime concidimus. Prodierat canodidatus ante alios Bernardinus Carualal Hispanus senatus princeps: qui quuvel demisse prehensando apud surdas aures nihil proficeret, facile repulsam
tul it. na per se quisq; Cardinaltu ab illa valde senesta Sc prope execrabili me xadri Sexti memoria, Hispanici nominis ingenia perhorrebat: S ipse quanq
114쪽
probe eruditus et grauis,quod a Iulio pontifice excitato schismate desciuisset, recentis adhuc ignominiae notam praeserebat. Secutus est Alexander Farne fius,magna Romanae nobilitatis S optimarum literarum praesidia secum se
rens: is uti nemini inuisus, nec omnibus gratus, non multum ab itisum
mo, quod petebat, honoris fastigiomee haesisset in cursu, si ad suffragiorum
numerum quem sperauerat tenorem, in accessibus esset consecutus. Siqui dem Iulii Medicis nutu aut horitateque iuniorum se stragia regebatur, cuius ad Unum erat summae prudentiae consilium, Vt neminem, qui gratia pollere Videretur,suorum suffragins iuuari permitteret, ne quid temere Uel imprude
ter admitteretur, quo sibi eripi postitis honos, ad quem tantis studiis atque opibus, &fatali, sed nodum matura felicitate, contendebat. Ab hac disiensione senatus utrinque magis Sc magis studia accendebanturmam Utraque pars quum in tanta spe sitique obtinendae vel trahendae supreme dignitatissItuas ret, si ab altera vinceretur, calamitosum&turpe maxime sore existimabat. Nec quisquam adduci poterat,quin alienae constantiae exemplo contumacis sime persistendum censeret. Ita ut liquido constaret, neminem posse ponti fi cem creari,qui iunioribus,&Iulio minime placuisset quoniam ex ordine se niorum nemo reperiebatur,qui se eo honore non dignum putaret, & id studio &praecipiti liberalitate,al teri vel amicissimo concedere vellet,quod pri uato ipsius merito, aut aetati, in aliena praesertim altercatione, facile tribui posse videretur. In comitialibus enim superiorum temporum procellis non
nunquam accidebat, ut senatores commutata volun late,non ad eos,quos antea certis animi decretis euehere destinassen t, sed ad obscuros & minime ani bitiosos homines repentino veluti turbine raperentur. Praeter hse,dus etiam subortae factiones Caesari aut Gallo fauentium: quibus de causis fiebat, vito ta suffragiorum ratione conturbata in plures dies ipse comitia fremente populo traherentur. Ob id Farnesius quum aliquandiu diligenter ambiendo. 8c plures sibi amicos adsciscendo patres ad iustragia vocare, dc gratiae sortinnaeque suae periculum sacere decreuisset,ut Caesarianorum certiore studio visteretur, Manueli Caesaris legato fidem obstrinxerat, tanquam Cssari eo datae fidei pignore nunquam defuturus, si eius auspiciis pontifex esset essechus. quae res nequaquam seliciter occultata,ab eo Gallicae factionis aliquot cardinales protinus auertit. Sed Medices qui tametsi hominem probaret S coleret,eu tamen sibi minime praeserendum iudicabat, illius spes facile constantia sua praecidit. Et hercle supra omnes insigni studio erga Cssarem p rscellebat: ut pote qui dudum speciatis operibus, belloque aduersum Gallos praeclare suncepto,opes suas&dignitatem cum Caesaris sortuna miscuisset. Haec tanta S semper illustri existimatione, S certissimis amicorum studijs fretus, ita tu niorum sustragia moderabatur,&seniorum vota se fiebat, Ut iam non me diocri inuidia conflagraret,qu6d per eum impotenti quadam ambitione coismitia retardantem stare videretur,quominus aliquis probatus 5c insignis se nex libero omnium voto pontifex diceretur. I taq; seniores ad Medicem legatos mittunt Antonium Montanum iuris scien tia illustrem,& Thomam Ca tetanum secrarum literarum studi js longe clarissimum. Ii meditatis orationibus orsi a religione,pontificatum caelo dari non humanis studiis dicebant: Propterea debere ipsum pertinaciae finem imponere,&restitutis in libertate
115쪽
iunioribus aequo animo pati,ut tandem aliquis ab aetate moribus, doctrina probatus, etiamsi ex omni parte minime pIaceret,pontifeκ crearetur: viis
Christianis facilis praeellet, qui non malis artibus,sed commendatione virtutis eueheretur. Prouectis enim ad fanctissimam sedem nequasi amicis & fautoribus,sed Dins immortalibus habendas esse gratias quandoquidem pontificatus semper cala initosus & infelix extitisset 's,qui vi contendendo contra
leges ambitus illam imittis melioribus ement consecuti: adfuturum proceroto coeles e numen insuffragia euntibus,si cardinales rerum omnium praeter quam verae pietatis obliuiscerentur. Ad ea Medices graui AI moderato se mone respondit, nulli magis qua ipsis eas adhortationes conuenire, qui nesaria c5 iuratione ita ita, iurareri inime dubitallent, nemini nisi ex ipsoru sieniorum corpore su Tragia daturos non deesse apud iuniores omni virtutu prae rogatiua dignissimos, qui expetita seniori hus ex aequo mererentur, quos eo
nimae iniquitatis decreto,&detestabili secessione ad contumeliam nota tos alienassent: neque se, qui tametsi exquisitis literis abunde non sit instructus, nulli unqua vel moderatione,vel iustitia,vel pietate, vel senatori;s ossi crjs,vel clarissimis erga rempublica meritis esse concessurum. Ad haec etialia quido constare, quanta fide, luantaci: propensione, Asirequentia gratissimo runt amicoru confirmatus,id petere,ct sperare pollet, quod tamen ad decla randam animi temperantiam alteri concedere paratus foret propterea se rimminaturii virum insignem,ut se illo inuidiae S ambitionis onere liberaret,&praeclara voluntate reipublicae Christianae consuleret: quod si is a senioribus minime probaretur, tum Uero manifeste eoru consilia obtrectationis SI csta malignitatis lenissima nudaretur.Ab eo colloquioquu esset discessum,M dices prolixecuni iunioribus disputando constituit, ut postero die Hadria nus cardinalis Devthusensis, conscriptis in eius nomen sy ngraphis, in comitio nominaretur: quoniam is esset omni pietatis 3c continentiae laude con spicuus nec Cesarianas partes deserturus esse videretur, quibus ipse veheme ter esset implicatus.Era i enim ei magnopere timendum, ne si Gallus noui potificis studio bellum in Isubribus renouaret, Placentia se Parma vix dum re ceptae alcitie aegre per interregnum defenis Urbes protinus amitterentur, ae subinde ipse uti belli socius Florentina patria pelleretur. Iam enim Francticus Maria Felirius Gallicis instruetus auxijrjs, Urbinum secundissima populoruvoluntate, eiectis Florentinis magistratibus receperat. Malales a quoque Bale onus qui tum cum laude apud Venetos militabat, cuin Horatio fratre in Vmbria delatus, paternis amicis ad arma excitis, pulsisq; Perusia Gentile patruo, & Vitellio Tifernate, Pauli patris necem viturus est e videbatur, quem
Leo pontifex in mole Hadriani biennio ante capitali supplicio allecisset. Nee deerat in agro Romano Rentius Ceres,qui pro Gallis cohortes conscriberet: coniunctisq: cum Baleono & Fel trio copiis bellum atrox Senensibus,& Flo
rentinisse illaturum, tanquam Gallorum hostibus minaretur. Haec omnia pernotas arbitrarias angustissime conscripta, sy ngraphis inter sercula sedulo occultatis, intra comitia 5 conclaue Iulio Medici quotidie nunciabantur. Quibus rerum grauissimarum periculis adduehus,riequaquam diutius in coismi tio perseuerandum arbitrabatur,nedum incertam spem adiplicendi pontificatus obitinatius sequeretur, praesentem dignitate, quae erat amplissima&rea
116쪽
S regnum item Hetruriae toga teque Galliae ditionem, in qua ipse legatione obtinebat. in manifestum discrimen deuocaret.Super haec tenuissimam quoque spem vel ob id conceperat, quod certam fidem uti optimo iure antea speraui stet, in quibusdam cardinalibus minime reperiebat,quos presertim ipsis enixe flasitante, Leo pontifex in senatum legisset. Iterant ante alios Scara mutia 4 riuultius, Pompeius Columna, Dominicus Iacobatius, Baptista Palla uicinus Ligur,&Rai mundus Vicus Hispanus. Itaque Medices desperato vel neglecto pontificatu Hadrianum nominat: iuniorum suffragia perapetuo syngrapharum tenore illi fauent. subit cunctos admiratio ad inexpe ctatum eandidati nomen. Tum vero Thomas Caietanus ad proximos con uersus: Ergo inquit pedibus in sententiam accedamus, ut postquam Diis ac hominibus placet, vir sanctissimus omnibus numeris Christianae virtutis in
signis pon iis ex creetur. Nec mora plerique tactis religione animis alacres ac cedulit: alij cunctabundi,qui nec eius nomen audiuillent,erecte tamen acue luti praesenti numine impulsi spes suas abrumpunt,& rationum suaru in ob liuiicuntur,Hadrianumque Derthusensem pontificem renunciant. Unus o mnium Francioltus cardinalis Ursinus,ut suffragio accessu oe iuuaret,addu ci non potuit: quoniam nefas esse diceret, eum Christianis sacris praeficere, quem non vidisset Unquam,nec ab opinione Virtutis plane cognouis Iet Ca
terum exultante Iulio Medice quasi vicisset, quod ab inimicis minime superatus animum ingenti cura liberasset: ali j sere omnes deformi quadam mo lestia deiecti 8c tristes aegris animis reputabant, quis nam rerum exitus esset futurus postquam amistb e manibus pontificatu, eum homini externo, nullisere cognito, & procul agenti in extremis terrarum oris praecipiti temeritate detulissent. Id vero populus adeo indignanter tulit,ut quum patefacto con claui cardinales domum redirent, pasiim maledictis incesserentur, quod in semibus comitiis non modo urbem Romam suo antistite orbatam prodidis sent,sed quod infamar proximum videretur, Italiam etiam pontificatus honore spoliassent.Erat enim opinio statim edita in vulgus, pontificem neglecta
Roma,vi aut sua sponte permansurum in Hispania, aut enauigato protinus Oceano Germanos esse petiturum, ut ad immortale decusgctis sacroru princeps in terra patria conspiceretur. Adaperto conclaui quum globus cardinalium Hadriani pontem esset praetervectus,&opifices, puerique minacibus oculis,voceque Sc manibus obstreperenti nec a scedissimis probris abstine rent,Sigismundus Gon aga cardinalis renidenti vultu his agit gratias, quod aduertus extrema supplicia meritos contumeliis essent contenti, nec lapidi bus publicam iniuriam vindicarent. Nec multo post cardinales, ne quid de .uimenti respublica pateretur, triumuiros authoritate pontificia costituunt:
qui menstruo cum imperio ex triplici senatorum ordine sorte ducti, pacis&helli negoci js praesint. Ii in Vaticano pontificia in parte aedium cuncta administrabant. Interim tabellar a cum priuatis literis per Gallias,& Pyrenaeos saltus ad Uictoriam Vellicam Cantabriae urbem tertiodecimo die peruolarunt. Redibat tum sorte Hadrianus a Federico 3c Henrico Amiran te,quem aegrotantem inuiserat: itaque tabellarii aedium scalas conscendenti ad pedes prouoluuntur, eumq; porrectis literis pontificem salutati t. Ille nihil ad tanti nuncii nomen vultu animove commotus paulum substitit, Sc cu
117쪽
tabellarios ab osculo pedit averteret conuersis ad amicos oculis, Si vera sunt, inquit, quae nunciantur, mihi prosectio plurimum est dolendum. Nec mora,
exul tantis &s alii tantis populi turba,atrium, porticus,atque ipsa etiam se Pe riora conclavia replentur. Ingruente vero nocte nobiles equites,uti in publi calae titia decuit, Maurorum habitu vibratis furialibus decurrerunt. Verum Hadrianus nihil propterea, aut de corporis cultu, aut de pristina vitae con suetudine sibi mutandum elle iudicauit,quum prius expectandas a senatu ii IeraS arbitraretur, quam quicquam vel muneris vel habitus de pontificia maiestate Uti praepropero leuique similis, usurparet. Erat enim non fastu alia quo,Vtins plerunque accidit, qui in secundis Fortunae flatibus facile contu mescunt, sed a simplici morum nitore stabilique vitae continentiae grauisiis mus. Siquidem literae conscriptae erant a Gerundensi episcopo haud planὶ graui S certo authore, quibus ille ad promerendam gratiam, Pontificatum omnibus sul Iragiis ei delatum est use gratulabatur. Sed omnes eredii erant inexpe statione literarum quae a cardinalibus cum senatusconsul to eleciti ponti scis in Hispaniam mitterentur. Obstabat nore hybernis tempestatibus si uum insestisque per omnia littora Gallis praedonibus interclutum, Pyrensi que saltus iuga cilia praealt is nivibus tum perpetuis Gallorum custod is tenebantur: adeo ut quum tredecim dieruin spacio nihil ad confirmandam tan tae rei famam penitus adserretur,iam de ea re plerique dubitarent, quasi Galli hostes fiestitius literis ad eludendam hominis dignitatem totum id commeatum in Hispaniam deserri curauissent. Caeterum ipse mirum dictu, ea Omnia de se uti Romae aeta erant,ab initio constantissime credidit, quasi ab oraculis
fatidicarum Virginum edoctus, quae tanto rerue uentu promis Sis fidem ait
Itilent: siue exactissima syderum scientia, qua plurimum iuuenis oblectabat in opinione confiriaratus, quum in genitura a sede planetarum admodum se lici, stella etiam eximis magnitudinis in horoscopo ad ipsam finitoris lineam Praeclara summae sortunae denunciatione praesulgeret: adeo ut A credi. In dico anxie nimis, S tristi fronte, tantae mors si acium per singulos dies vri spe
deposita, supputanti,dicere non dubitarit, ut in spe concepta permaneret,ne
que amplius eo literarum desiderio torqueretur: se enim Dei optimi maxima beneficio creatum esse pontificem,&breui sore ut ab ipso in sede principis postolorum in urbe Roma sub illa solemni tiara conspiceretur.Interea a Caesarea augusta os mandi bule Diui Lamberti martyris ad eum pro insigni munere delatum incredibili cum laetitia suscepit. id enim antea vel assiduis Pre cibus impetrare nequiuerat quamuis id Leo ponti sex ab ipsis Caesareaugi stanis sacerdotibus per epistolam flagitasset:& Carolus Caesar eos ad com municandas sanctissimi viri reliquias etiam atque etiam hortaretur. Hinc est
illud perfacetum Hadriani dictum ad familiares languidiore spe in ea tristi
moraliteras de pontificatu ab urbe prystolantes,sino vobis,arridedo inqui sed mihi ipsi futurus eram pontifex. mihi quidem amplius non est opus tanta summi honoris potestate: quando iam Diui Lamberti reliquias quod unum in tota Vita vehementer optauerim vel ad falsam delati pontificatus famam felicissime sim consecutiis. Inter hos ambiguae spei rmones,quum per tredecini dies tota eius aula, & omnis sere uispania suspensis animis versaretur, comanti superuenere nunci, ab urbe Roma,qui literas atriumuiris cum sen
118쪽
rusconsulto ipsisq: comitiorum actionibus deserebant quos tanta animi tra-quilli late suscepi si ut perlectis literis, atque his quod honeste conscriptae viderentur, Pacata voce, Sc leni capitis nutu laudatis, nihil plus sit locutus, quam ut nuncios tanquam de via se flos ad quietem hortaretur. Adeo ut in eo seda
ti animi habitu frigidioreque laetitia V lanesius Albergatus, qui a Leo missus sacerdotum desumstorum haereditates in Hispania colligebat, indignanti similis non obscura voce dixerit: Renuatur ergo hic summus pontificatus, Postquam tam lenta hilaritate suscipitur. Petebat senatus,vi postquam legio timis omnium sulffragris pontifex esset creatus, de se benemeritos cardinales diutius sirustrari nollet, paratisque ad nauigandum rebus omnibus in Italiam Primo quoque tempore maturaret: vi quod Deo Opt. Max. sena tuiq; debe ret, opportuna ope afflictis Italiae rebus mature allata, religiose solueretur. Ferunt, Hadrianum uti ipse postea testatus est, ea nodie diu mente ambigua volutasse, an pontificatum susciperet: nullaque grauiore de causa induistum suscepisse, quam ut Dei optimi maximinutibus obtemperaret, postquam ac Piran te ccclesii numine ab ignotis hominibus tantus honos offerretur. Ap Parebat enim ipso recusante Christians reipublicae dignitatem dira dissensione cardinalium conuelli penitus,& ad non dubium interitum foedissime lacerari:quoniam instauratis comiti js exitioso diroque schisinati materia praebe retur. Nolebat etiam uti Caesari deditissimus, recentis eius vi choriae cursum impediremam Gallos Leonis morte plurimum exultare, sublatisque animis in spem noui pontificis, qui partibus adesset, bellum in Insubribus renouare didicerat:quae omnia abrupta spe pacis atque concordiae ad conturbatione humanaru &diuinarureru proculdubio pertineret. Igitur sequenti die stolatus in publicum prodit: calciamenta aureis crucibus exornat: salutanti turbs omnis generis hominum exosculandos praebet pedes,desumptoque Hadria
ni Sexti nomine,id confestim in publicis libellis literisque praescribit. Tum vero finitimi populi ad constantem famam creati pontificis Uietoriam vir
dique conuenire ulteriores trans Hiberum amnem gentes pia quadam hila vitate postpositis rebus omnibus ad iter excitari:quoniam quod tum rarissi mae selicitati datum videbatur ab ulla maiorum memoria pontificem in Hi spania nunquam vidissent. Ipsi reguli insignes, natura admodum pij atque magnifici,opulentique item sacerdotes,& episcopi imprimis nobilium ciui latum inter se ambitiosa liberalitate certabant mam quisque munificentis studio in sacros praesertim usus sese regalibus donis onerabat,quibus apud pon istificem opimae gratulationis nomine ad parandam gratiam uteretur. Nee desuere etiam pleraeque matronae nobiles, Sc sacratae virgines coenobiorum septis inclusae, quae linea omnis generis elaborata pietis operibus, &adcu Iotum pontificis, S in sacras vestes ornamentaque altarium cupidissime conferrenissamque Hadrianus vel ipso comitatu,vel auis frequentia,vel instrumentis omnibus in augenda maiestate ad augustiorem pompam exquisi iis, Romano atque orna tissimo ponti fici simillimus erat: quum ad Caesareaugusta contendit, ipse purpurea in sella succollantibus Hispaniae regulis, estusa ob viam ingenti equitum multitudine, urbem est inuet ius. Venerat tum
Alexander Caesiarinus cardinalis ab Vrbe, qui pontificem sacri senatus & Romani populi nomine vehementer impellebat ad nauigandum, ut Italiam
119쪽
atrocibus bellis, et in primis Romani pontificis prouincias ab ipsas actionum insania caedibus ac incendi is expositas matura prosectione liberaret. Quum esset Caesareae augustae, libido ei incessit ab singulari pietate insipiciendi diui
Lamberti cadaueris,e quo paulo ante, uti diximus, mandibulam dono milissam tam isto animo suscepi fiet. Itaque loculum&osta cupidissime, oc cum Nimia quide veneratione contemplatus est: quae res in prodigium continuo versa, quoniam primu ipsius operum cadauer extitisset, fama prebuit,eum ci to ι mer mortales esse desiturum. Quam etiam portenti suspicione auxisse vidita est lampadis crystallus in templi medio ante aram temere e stracti ob cuius casum,&ipsum pon tificem,S qui circa erant solemni in veste sacerdotes. lucernati oleo foeditsi me conspersos constat, ariolis id totum adiunesti omisnis interpretatione facile trahentibus. Caeterum Hadrianus cupio tum egro
Dio contilio in Unam eam curam corpore atque animo erat intctus, Ut quam
Primum Romani relicta Hispania nauigaret. Quanquam plerique Hi nobiles summis precibus,& ingentibus promissis eum in Hispania retinere conarentur: Henricusq; Brittanniae rex cum ad se religiosa cotentione in in sulam euocare perseueraret,pollicereturque viaticum regiae munificenti e veni eius pariter: accumum quualiquot dies in Brittannia substiti siet, per Ge maniani ad Vrbem in Italiam prosecturo. Sed nihil haec in tam pia ci' decora propositi seueritate permanente omnino morabatur, quin ipse spes omniis, uti parum honestas, sanistissima castigatione praecideret, & perDerthusiam. in qua urbe ipse suerat an tistes, Tarraconem ad mare deserretur,ubi classem exornatat, contra scis Undecim triremibus, Sc nauib. triginta onerarii s qui hus presidiaris cohortes decem & totius auis comitatus imponeretur. Expe diabat etiam Ioannis Lusitanis Regis naues aliquot a Gaditano freto,atqueistem nonnullos terrestri itinere equites,Vt aliquanto maiore nobiliore t yste quen tia nauigaret. Uerum haec diutius non elle expectanda iudicauit, quum
Caesarem e Germania in Hispaniam redeuntem ad portum, cui in Asturia Villae Uitiosiae nomen est,felici nauigatione peruentile cognouis Iet Nolebat enim i Caesare vel retardari, vel omnino in Hispania retineri, quanqua nihil ei foret optatius, quam Caesarem ubiq; victorem, & duduma Germanis Ini peratorem appella tum cGspicere complectiq; arctius, ac item coram docere, quo in statu singulae totius Hispaniae prouinciae relinquerentur. Sed scivia pius&grauis, iam plane pontificem esse meminerat,& propterea publicae persons rationibus potius quam priuatae beneuolentiae seruiendum arbitra batur, utpote qui statim repudiatis minorum negotiorum officiis,rerum omnium cogitationes ad pietatem publicamq; salutem prudentissime reuoca ret.Cupiebat etiam sese confestim eripere ab ea ingentis inuidis procella,qus sub aduentum Caecaris sibi uni multo grauior, quam caeteris magistratariis imminebat. Erat enim in eos seuere animaduertendum, qui in tumultuosissima populorum desectione, perturbata uniuersia serὰ Hispania a regio no mine rebellassent. nam si eorum nomina deserret, Sc in tabulis ad caeteros metu liberandos proscriberet, nolebat eos ipsius potius quam magistratus iudicio damnatos videri, quos Caesar, uti aequum soret, ex meritor ad p. candas prouincias est et percussurus: Quando ad sanctissimi pontificis opi nionem pie & clementer dieiis iactisque omnibus retinendam, nihil mesius atque
120쪽
atque praeclarius foret,quimi miserorum supplici js, atque omni cruenta se ueritate inuiolatum atque purissimum animum seruauis Ie. Itaque scribit ad Cesarem ut eas colloquη spes abi j ceret, et uti pium iustumq; principe deceret. rquo animo pateretur, si ipse grauissimis de causis incitatus,omni b. postpositis rebus,quam primu in Italiam nauigaret tibi enim cumsta hello deflagrare,
populosque praesertim pontificior ditioni subiectos,per se factionibus impli.
citos obnoxiosque potentioruna iniurins vexari pastina, 8c vagantibus exter narum gentium armis crudeliter euastari .nec populum Romanum, qui suo principe esset orbatus,nee sacros an etiam uenatum,qui delato potatificatu tantum de se iudicium fecisset S spes suas in externi hominis fide collocare mi ni me dubitasset,deserendos videri; quando nihil turpius estet sutiarum, qua eorum opinionem fefellisse,qui uni probitatis atque iustitiae nomini tam sq: ante periculum,non minus pie,quam benigne credidistent: proinde vini iuro aduentu benemeritis de se cardinalibus gratiam referret, dum per Iem simas tempestates mare esset idoneum,continuci ab Hi ania soluturum, d turumque operam ubi primum in Urbe consedisset,ut Caesiariani duces ali quanto opportuniore maioreques udio, quam si in Hispania moraretur, aduen lux sui beneficium sentirent. Nec multo post: eomnionendio saepius senatu, ct Guliermo Enchauordio ob spectatam fidem negotiis in urbe praeposito, circiter quatuor milia peditum S paucos equites nauibus imponit, ad rui. nistrante Ferdinando Andrada, quem copus 8c classi praesecerat, vel ob id quod sub magno Consaluo ante viginti annos in Italia cum eximia laudem Iitasse*pridieque Nonas Augusti Tarracone proflaetus lenissimis tepestati
hus Genua peruenit.Excepere adueniente Genuenies cum pie,tu liberaliter, quanu ab recenti calamitate direptae urbis,neq; apparatu,rieq; animis vllam omnino laetitiam serrent. at tum princeps in ciuitate Hieronymus Aduranius, virtute animi Sc bellica laude insignis,qui duduni expugnata arce Calis licum praesidium expulerat. is ingentia dona recentis praecipue commeatus cum publico ciuium, tum suo etiam nomine pontifici detulit, quae tanta sue re, ut Hadrianus quali non omnia oculis plane contemplatus, lingularum rerum indicem deposteret,ut grato ad eius officii memoriam animo cunesta consideratius aestimarentur. Aduenere etiam a Mediolano ipse Franciscus Ssortia Prosperque Columna,S Ferdinandus Pi carius,ut de statu rerum I taliae explicando & communicando sociorum atque hostiis inconsilia, ipsuniearum rerum non Plane peritum acurate perdocerent. Quum triduo Genus substitisset, celebratam illam smaragdum excavatam in hexagonium pocuolum,quae una omnium gemmarum pretiisse perare existimatur, tam cupide
quam humaniter inspexit, miratus quod in tumultu direptae urbis seruari potuissset. Ab Genna demum in Delphini portum, atque inde secundissima tias uigatione, comitantibus Adurniorum triremibus, ad Liburnum Pisanum portum est deuectus,quo iam venerat Iulius Medices, quinque Cardinales.& totius Italiae principum legatos secum adducens. Superuenit Sc ipse Fede
ricus Gon aga Mantuanus Pontifici j exercitus imperator. Itaque extrudio
ligneo ponte, qui in inare prominebat, atque eo festa fronde S pictis insigni hus exornato,inter magnas acclamatis populli gratulationes, & tormentoru