장음표시 사용
91쪽
gni dispergeret. Aleam damnauit semper,uti rei familiari moribusque pestii eram: latrunculis autem adeo subtiliter & acute vel cum exercitatissimis colludebat,ut nemo ei vel peritia vel celeritate commitendi conficiendiq; prae Iia aequari posse videretur. Non caruit etiam infamia,quod parum honeste nonnullos e cubiculariis erant enim e tota Italia nobilissimi adamare, δίcum his tenerius atque libere iocari videretur. Sed quis, vel optimus atque sanctissimus pa inceps in has ni aledicentisisima aula lividoruni aculeos vita uit S quis ex aduerso tam maligne improbus ac inuidiae tabe consumptus, ut vera demum posset obie stare, noetium secreta striatat est At si aliqua ex Parte eo nomine sugillari inclyta virtus potuit,Leo certe cum superioru principum fama comparatus etestimatione rectissima continentiae laudem seret.
Quod si salso notatus ut credi par est iniquam subiit inuidiam,miserabilem
profecto principum conditionem existimauerim, quando eorum mores ad arbitrium paucorum improborum saeuam potius quam benignam interpretationem accipiant.Sed alia principis, alia hominis esse vitia quis nescitet haecvni priuata condicione quum noceant,etiam aliquibus sortasse prosunt ulla vero ab dira potestate, S ludium 8 calamitatem uniuersis mortalibus apportant: idque verissimum ei se constat praeclaro quondam populi Romani te stimonio, qui neminem sibi principem Traiano meliorem exoptauit, quanquam eum it Iicitae libidinis acebrietatis censura notasset. Sed demus ais xliquid humanitati Leonis uti in summa licentia seruidae aetatis ac prosperae valetudinis aestum aegerrime sustinenti, postquam in magnis salutaribusq;. virtutibus optimi atque benefici cognomentum faciter meruerit constat tamen eum quod a prima adolescen tia opinione omnium summam continentiae laudem fuisset adeptus, non importuna quaedam pudicitiae castitatique praesidia quaesiuisse: quando nequaquam pristinae vitae more tam multis de
licatisque obsoni js Vteretur. Itemque animo Uere pudico die mercum carnes
non edere, die autem Veneris nihil gustare praeter legumen & olera, ac die demum Saturni coena penitus abstinere, incorrupta lege instituisset. In his
Uero quae rem diuinam respicerent nequaquam secunda fama praegrauari est visus. Nam indulgentias vetera pontificum adparandam pecuniam in strumen ta adeo plene atque affluenter prouinci js dedit,ut sidem sacrosancis potastatis eleuare videretur: in hoc etiam detestabili legatorum auaritia deceptus,qui se animas desumstorum singulis acceptis aureis optare, a purgatori jsque poenis eripere profitebantur. Prolatis enim ingentibus bullatis membranis per templa contionari erant luti, adeo ut haec impudenti cor ruptela exciti complures e Germania viri doetissimi eam pontificis piam benignitatem tanquam auaritiae sordibus inuolutam irriserint, inducto subinde Luthero ex Augustiniana secita fraterculo,qui male sana vehementisi elo quentia dum in pontificem & Romanae aulae mores inueheretur,euulgatis passim sui dogmatis libellis, religionem euertit: unde illi Heresiarchae cois nomen partu non ambigua fortasse cum laude, si in Unum tantum ponti ficiar causae iugulum nihil turbatis veteribus cerimoni js incubuisset. Sed is cundiam eius,sacrarumque literaruna peritiam ab infami transfugio abiecta in primis cuculla,& mox assiduae in ganeis compotationes, Sc cum iacta viragine ad libidem qussitus thorus magnopere delaedarunt. Non desuerunt in
92쪽
men grauiora astutioraq; ingenia, quae nequaqua vexatis sacris,pontificiam maieitate auaritiae nomine sugillarent:quando fama esset eam pecuniam cognatis Sc amicis in prosanos sumptus erogari,quia oppugnandis Turcisadi ficandoq; Diui petri teplo religiosa fide seruari debuis leti Diruerat enim Iu
lius magna tampli parte,Vt admirabiliore structura reficeretur sed insanis vastitatis coepta testitudine,& pilis ingentibus erectis, tanta absoluendi operis difficultas proponebatur,ut Leo,quem nulli unqua pro laude suscepti sum. Plus deterruerunt animii nego id vastitate superatum facile desponderet. Eius quoq; sacrae pecunis parte in Vaticanae domus ornamenta transferri di ctitabant: ut ipse pontifex Diuo Petro melius ac elegantius habitaret. Triplices enim porticus ad oriente obuersas,unde subiectam urbe et Neroniana prata iucundissimo prospectu quotidie despectare erat solitus,mirs pulchritudinis extruxerat, condecoratis scilicet fornicii atq; testudinum ordinibus excelis
lenti pictura,& pauimento ad argumeta insignium Mediceae domus elegantissime variega to Conclauia quoq, per quae aditus est ad intimu cubiculum: Iaquearib.auratis S iucundissimis signis albario opere depictis in luculetiorem forma redegerat. Quinquaginta etia milia aureoru nummum impendisse ferebatur in aulea Belgica, ab intertexto auro nobilita teq; artificii magno pere pretiosa,quae tametsi supra fortuna prssentis seculi sumptuosa erant,vel ob id in non veniar modo,sed laudis etiam nome serre poste videbat ur, quandono inaniurerii figuris ostentadfluxuriae:sed expressis Apostolorii historris Sixti sacello,ad augustiore altariu Sc acroru maiestate dicarentur. Sacer dotium vero nullum via qua venale proposuit, uti Alexander 8 Iulius saepis sime secerant,quum ab ambitiosis &ditib. pretium duarum aut trium deci marum,& biennales etiam redditus antecapere,& offic0s sacerdotia perinu tare sibi iure optimo licere arbitraretur, adeo ut mirum sit Leone largiore manu pecuniam effundere solitum,ab hoc uberrimo lucri genere abstinere potuiste: praesertim Laurentio Pucio cardinale magno poenitetiario nullum o mnino quaestum pontificibus illicitum esse praedicante.Is enim natura officiosus atq: beneficus saepissime a veterum decretorii seuerit a te, Uel exigua cuspe mercedis industriam suam&authoritate ad implenda petentium vota facile transferebat. Acciditque nonnunqua vi pontifex de pudore sollicitus, quia libelli de grauissimis reb.subscribendi porrigerentur,ipsius maxime Pucri,*diuini iuris esset peritissimus, fidem imploraret, obtestando ne se imprudenter in errorem labi pateretur:quando mox ab aliqua enormi concessioneae quitatis fines transgresso poenitetia simul atq; infamia labora dum soret. Sed necesse erat unis tantum belli pacisq; muneribus deditu ac alieno qusstu po tius q3 suo gaudentem,nonnunqua inusitatae concessionis infamiam subire: verum ad id adeo inuitus trahebatur,ut aliquando Iulium Blancium e cubitaculariis sibi gratissimu eluserit, importunis scilicet precibus postulanto,utini
quo libello subscriberet, quo duo regionibus distincta sacerdotia, ira lato alaeterius reditu,unius citum templi dedicationem subiren t.Leo nanque quod Neq; obtemperandum,neq; omnino negandum censeret, percunctatus quanti ea gratia clienti venderetur, libero ore ducentis aureis respodenti, totideme crumena numerauit,libellumque discerpsit.Venationibus etiam& aucupiis nobilioribus adeo perdite studebat, ut spurcisiunas saepe tempestates in
93쪽
salubresque ventos 3c frequentia mansionum ac itinerum incommoda obstinate contemneret confisus aetati ac firmae valetudini, quam equitatione varioq: motu corporis se tueri posse existimabat, praesertim si inambula tionib. apertis Vagaretur,acaninia innati caloris copia aestuantem Sc caelo libero&naulto spiritu recrearet quando&super haec antiqui viceris beneficio iuuaretur quo ab ima sede,quicquid stomachi vel iecinoris vicio conceptum foret, sensim emuere consueuisset. Manlianam villam secundum Tyberim quinto
ab Urbe lapide quanqua proximi stagni halitu &caliginosi aeris intemperie
prope toto anni tempore insaniem,hyeme maxime frequetabat. Ex ea enim veluti ex portu venatorum clas Iesin subiectios salinarum campos ceruorum copia celebres educebantur. In venando autem sicuti praecepta artis ad nor mam exaetioris disciplinae patientissime obseruare erat solitus, ita seueritate aspere admodum vir alioqui lenissimus semper exercuit, in eos praesertim, qui petulanti discursu aut vocibus temere aditis improuisa seris effugia prae buissent: ita ut claros faepe viros acerbissimis contumelijs oneraret. At siqua.do imperitia, vel fortui to errore homi n um,au t seris subtiliore aliquo in spe rarae fugae' compendio seruatis, et in s denso in nemore contumacius latenti hiis infeliciter Uenaretur, incredibile est quali vultus animiq; habitu dolore iracundiamque pro serret. Propterea amici familiares ea temporis momentia prouocandae liberali tali maxime aduersa sedulo deuitabant: quando alias secundum Opiniana venatione, ac prssertim vario ac insigni labore aliquo nobile maxima beneficia incredibili benignitate collocaret. Ipso serme sempera statis exitu, quum primum coelum pleniore pluuia temperatius foret,acinis
falubres aestus frigidi ore aura in i testere viderentur, Urbe statim Viterbium ad aquas calidas euolabat,ubi coturnicum perdicumque & phasianorum aucupης aliquandiu erat intentus, quod genus auium accipitribus a casturibus arte edodiis singulari cum voluptate sectabatur. Ad Vulsinos demu, propter
lacus amoenitate ac eximiam eius trassitus rerum omni u fertilitatem, ex itine
re defleelabat, Scin insula & ad exitum Mariae amnis piscabatur. Quibus in
locis regali apparatu exciperem solebat Alexander Farnesius cardinalis, qui eam regionem frequctibus villis atque praetorqs ingentiae erudito sumptu passim aedificatis consitisq; fructiferis arboribus exornabat. Inde per Tuscuagrum venabundus modicis itineribus ad mare circa Graviscas & Centumcellas descendeba t. Quo viae flexu apud Cornetum in Tarquiniensi longe celeberrima ceruorum aprorumq; venatio parabatur, & ea quidem in peram pia plavitie ac maxime ad tendendas insidias opportuna, quae artificio naturrae humanis volup tatibus arriedntis, perpetuis terrenis collibus cincta,inge. tis amphileari specie ni ad serarum exitium venantibus praebet.Sub ipsas de inum Nouembres calendas a Centumcellis per Alfium & Cereueteris sylvas in Urbem redibat,nec multo post in Manlianam reuertebatur,vixq. inde reuelli poterat,nisi aut senatus habendi,aut lemnium sacrorum causa ad V bem vocaretur. Erat enim is locus edendis ardearum ac miluorum praelijsperidoneus, quae geminis aut pluribus mansuefactis falconibus in sublime manu emissis aduersus id genus auium vario. ac ob id maxime spectabili uentu per inaniens a coeli spatia miscebantur. Tanta autem agrestium pomis Iorum omnium gratulatione atq; laetitia excipiebatu Ut cuncti eius aduentura
94쪽
tum se vel fructuosissimis messibus fertiliorem sentire saterentur, Utpote qui senibus ac pueris puellisq; in viam effusis, ac rustica munera passim offeren
tibus,non modo pecuniam largissima manu rependeret, sed etiam appellan do humaniter ac sciscanto, qua nam maxime in parte rei domesticae acrius a Fortuna premerentur, virgines dote praebita subleuaret, asse stis autem mor bo ac aetate, vel numero ' familiae onere praegrauatis aes alienum protinus
distatueret. Nihil enim in magno principe dignius atque praestantius arbitrabatur,quam iuuare mortales, alienae calamitati obviam ire,laetosque omnes
ad se dimittere, ut ad beneficium humani generis se,uti antea in minore sor tuna concupiuis Iet,supremae potestatis dignitatem appetiuisse testaretur. Eo modo diuina ac humana moderantem, S cunctis laeta pace fruentibus, satalis necessitas Gallico bello implicuit. Caesar enim,qui ab Hispania enauigato Oceano in Germaniam venerat, Francosordiae ab exercitu acclamatus erat imperator, Robertum Sedanium in Eburonibus armis persequeba tur. hunc cum Franciscus defendendum suscepisset, repente bellum exarsit valde atrox et maxime diuturnum,quo Europa prope omnis,diffuso late incendio, per uouem annos deflagrauit. Repetebat exaduerso Nauarrae regnuFranciscus, quoniam Ioannes Rex,quia Ferdinando sub Britannici belli tempus fuerat expulsus, in fide & clientela Galliae regum extisset. Quibus de causis Galli Asparosio duce pulcherrimam nacti occasionem, Vasconibus ScCantabris arma intulere,quod validissi insulterioris Hispanis ciuitates pro pter incredibilem Caesarianorum praesidum auaritiam ad arma consternatae haud obscure rebellarant. Itaque superatis Pyreneis et Pona pelone metropoli capta,arceque tormentis expugnata, Galli ad Hiberum vique felici succes se signa promouerant. At Caesar per id tempus totius Germaniae concilium Vormatiae in Uangionibus ad Rheni ripam peragebat, sublatisque libera rum urbium&procerum controuersiis, legibusque'S ederibus ex autho ritate suscepti imperiss aequissime constitutis, pio excelsseque ingenio leto tu ad cognoscendam Lutheri causalii conuertebat. Venit in concilium Luthe rus sub fide publica, atque ita insano ore causam dixit, Ut eius sectae placita veterum hereticorum dogmatibus inclusa damnarentur, quae iampridem iapluribus concilijs,&Constantiae Basileaeque praesertim a doctis& Christia nis hominibus explosa,& seuere vindicata penitus exoleuissent. Summa Ue ro iudicri Caesaris suit,ut palam diceret, Lutherum eloquentem&literatum videri, sed ab insano ingeni j impetu pene furiosum. Itaq; ipso castigato, eius libros, uti in religione pestilentes, in foro concremari iussit. Quae Caesaris de creta usq; adeo Leonis animum ab eo insigni cum publicae tu in priuatae pie tatis officio devinxerunt: ut tum praeclare decerneret a Caesare se staturum, si hellum in Italia ab Hispani is S Gallis transferretur. Erat Romς Ioannes Manuel Caesaris Legatus, usu grauissimarum rerii insignis cum hoc Leo trans git,iniitque laedus ut Galli Italia pellerentur Franciscus Ssortia Mediolane se imperium iure paternae haereditatis obtineret: Placentia vero & Parma Leoni tanquam 1 Gallis impotenter ereptae redderentur, Id bellum ingenti animo suscepit. angebant enim virum decoris&laudis studio deflagrantem eae urbes veluti infami pactione, S turpissimo metu amissae, quos Iulius pontifex egregia virtute Gallis ademisset. Super id ferre non poterat Gallorum
95쪽
praesectorum superbiam, qui sacerdotia totius Galliae Cisalpinae, despecto
Plane pontifice, contra eius authoritate, uti libido ferret, indignis homini. hus adiudicabant quos ad Urbem de more citari & vocari in ius proposita poena vetuerant.Ea res perinique impotentisque insolentiae plena Leonem dignitatis ac existimationis nomen tueri selitum ab amicitia Francisci regis auerterat, qui&dissimulanter Fel trianum bellum aluisse credebatur noni nanibus coniecturis quum eius auxilia Ambra Carboneque Vasconum dii cibus ad Felirium transfugissent, &a Sisieto equitum praesecto, qui nunquain conspectum hostium venisset quaedam oppida ex fidelissimis scede actiostiliter direpta suisti constaret.mortuo quoque cum uxore Laurentio,&Iuliani fratris uxore in Galliam remissa, regiae affinitatis iura magna ex parte abrupta videbantur. Eo etiam libentius pontifex ad Caesarem inclinauit, quoniam a Gallis se Florentia pulsum &ad Rhauennam demum captum,
Soderinianisque temporibus eorum armis, quominus patriam repeteret,
diu prohibitum fuisse memoria retinebat, neque recentis beneficii ingrato a. rumo obliuisci vellet, quum Ferdinandi regis studio, ac insigni opera Hispanorum militum Florentiam reductus,ac etiam non obscura eius amicissimi regis commendatione ad ponti sicatum euectus extitillet. Haeserat quoque memori animo vetus iniuria ab Octauiano Fregosio accepta, qui Daciscum
regem initio cum eo occulto scedere, contra aut horitatem atque iudiciuna bene meriti de se pontificis in Italiam euocasIet. eum enim omnino Genua pellere, dc acceptam ab eo contumeliam grauissime ulcisci decreuerat. Nec ad id cohortator concitatorque vehemens S opportunus deerat Hieronymus
Adurnius ab omni virtute lectissimus, qui cum Manuele Leoneque egerat, ut ipse per amicos factionis eiecto Fregosio Genuae principatum adsequere tur. Ad haec peragenda in bellicos sumptus ingentem auri vim collegit, ne quaquam prouincialibus expilatis , sed instituto nouo equestri ordine adnumerum quadringentorum : ij equites coemptis priuata pecunia eius di gnitatis officiis, ex vectigal ibus demum quotannis centenos aureos accipie. hant. immunitatis praerogatiua iuuabantur. addidit etiam cubiculorum scuti serorumque collegia, offici js eorum venalibus, ad eam spem uberrimi
redditus, sicuti ante Iulius officia annonae praesidentium instituisset.Suinina belli Prospero Columnae demandata est,cuius prudentiae virtutique bellice Leo plurimum confidebat. Subsecutus quoque est ipse Piscarius cum Hispanoruni cohortibus X X. 8c Antonius Leua cum valido equitatii. Prssuit pontifici jsFedericus Gonzaga Mantuae princeps, adiunctoque ad Italicam legionem, Germanorum ac Helvetiorum peditatu, ad oppugnandam Parmam professiti sunt. Eam urbem Lesculus Lotrechi, proregis frater, & Federicus Boetolus imposito praesidio tuebantur. Quassati sunt tormentis muri a Pla
centina porta, eo euentu, Ut Pontificii nullo propugnante per ruinas irrum perent,& citeriore urbis parte potiren turmam Galli clam deductis 5 retra citis vltra amnem omnibus copi js, intercisisque pontibus, ampliorem Sc nobiliorem urbis partem,Vbi sorum,S praetoria,& templum maximum visuntur, erectis subitari js munitionibus acerrime defendebant: iamque multis acceptis detrimentis Galli in statione aegre vim tormentorum sustinere cce
perant, cum Lotrechius traiecto Pado,adiunctis sibi Venetorum copijs, ut fratr
96쪽
est,quin reuocandi educendique occupati prsda milites Hrent, ne cum duo bus simul exercitibus ancipiti proelio & iniqua conditione dimicare cogerentur. Itaque is conatus Pedum habuit exitum, disssensione atq; aemulatione potius quam imperitia ducum,aut militum ignauia. nam haud obscure iam enata erant initia pestiferae simultatis inter Prosperum atq; Piscarium, quum hieelato animo alienis consiliis obedire, ille vero inueteratam nominis existimationem praeserre, ac demum Uti imperio, Sc prouecstae aetatis honore conca peret. Castris ad Niceam amnem retra stis, incredibile di stu est, quantam Leo bilem doloremque conceperit.non serebat enim aequo animo contumeliam acceptam, AI dedecus militare admissium,quando non hostium virtute, sed suorum contumaci discordia ac exitiali altercatione victus esse videretur. Itaque Leo in unam abolendae ignominiae parandaeque victoriae curam inistentus,supremas spes in Iulii patruelis virtute collocat, cuius singulari prudentia in omni grauiore negocio, sicuti-moderatione in regenda reputblica Florentina, nudatis omnibus sensibus utebatur, ad hunc Florentiae
commorantem, manu sila literas quas nos tum vidimus, in hanc sententiam
scripsit. Uides mi Iuli quo loco res nostrae sitae sint, quum eas ducesi psi turpissima distensione pene praecipites dederint. In hac enim rerum de formitate dignitatis nostrae,quae viris vita potior este debet, iniquam aleam
subimus: tu vero unus omnino es, qui spediata Virtute tua, atque au thoritat edissidentes conciliare facile potes, Sc quod in summo voto est victoriam it
manibus prope ereptam recuperare, si mature in castra contendis. Obsecro te igitur per decora maiorum nostrorum, & per publicam salutem, ut legati nomine militaris imperii munus suscipias,S confestim ad Niceam Pro uoles.Te enim auspice praeclarum laetumque huic bello exitum Di j su peri dabunt, votis nostris,ut in optima causa recti pieque susceptis sectinis dissime subscribent. Uale Nec mora, Iulius quanquam dubia spe alacri tamevoluntate fratris precibus paret, proseistusque Florentia,& mutatis ad celeiaritatem iumen iis in castra peruenit. Tum ver6 duces eo disceptante atq; adohortata te, in unum gerendi belli consensum redire, laetari milites, atque optime devic coriasiperare. Erat enim in eo Uiro cum humanarii artium, tum sel licarum etiam rerum peritia singul/ris, longo usu, 8c Parris utriusque sortiing perimentis c5parata .Super haec vigebat in eo summa au thoritas,& vis imis
perti ad explicanda finiendaque consilia magnum etiam auri pondus ad stipendia secum attulerat. Quas ob res confirmatis S ere stis omnium animis, tota castra ingen ii spe atque laetitia complebantur. Eodem die in consilio de. cernitur, Padum amnem relicta in tergo Parma, pon te cosecto superandum,
ut ad incitata Insubrum studia bellum in Hostico gereretur. Nec multo p6st ad Caiale oppiduvniuersus exercitus Padu tra incitur. Idem ad Cremona facit Lotrechius minutisq: prslijs ad Bebriacis sispe conteditur. Sed Lotrechio ad Olii amnis ripas egregie propugnante, Stificii per Mattheu Sedunesem cardinalem, ad que ab ini tio depuliis Italia Gallis fama gloria i pertinuit Heluetios in auxiliu euocant, atq; illi uberiori b. stipendi js inuitati, per Bergo maliusines deturbatis ad Eupilim lacum Gallorii, Venetorumci: prsiid inso n castra Peruemul. magna liquide hominu admiratione, quit eodem tepore Fracisco
97쪽
regi in Belgio Lotrechioch item in Gallia Cisialpina, atq; ipsi maxime potissci magnis undiq; susceptis emolumentis stipendia moererent.Erant etia reli dia cis Padum circiter duo milia Helvetiorum: eos initio belli Antonius Pucius, quem nunc cardinalem Videmus, in Italiam adduexerat, cum his hic vir sacratus, adluctio sibi Uitellio cum duabus equitu alis,ad Bondicum Alsonii Atestini copias profligauit, quo die Ferrariensium res in magnum discrimen adducitae fuissent, nisi Vitellius cohortanti Puccio,&recenti vietoria uten dum esse prsdicanti, parum pugnaci consilio parere recusas let. At Lotrechius hostes tantis adaudios copiis Abduae amnis trasitu prohiberi posse ratus, ad
ulteriorem fluminis ripam, extentis ad multa irratia passuum perpetuis munitionibus, cum toto tormetorum apparatu consedit: sed dum a Piscario ma ximaque parte exercitus contra ut pallam oppidum per simulationem con.
struendi pontis distinetur,itali pedites in superiore Abduae loco lintrab. nois diu transuecti, Vaprium oppidum in hostili ripa dei ediis Gallorum praesi
d as occuparunt. Ea recognita Loi rechius Lescutum fratrem cum validae qui tum manu expeditisque Uasconum cohortibus Uaprium misit, vilio
stes egre uno atq, altero tantum nauigio transeuntes ante opprimeret, quam
maioribus subsidi js firmarentur.Sed lutio legato Prosperoque ab aduersari pa administrantibus & cohortantibus, Grisonorum manus duce Teccano,& Hispanorum cohortes duae opportunissimo tempore transiuerunt,quo runt aduentu confirmati Itali,qui ab aedificη somni telorum genere acinii bus oppugnati acerrime locum defenderant,sese ad conserendas manus ellii deruiat. Pugnatum est per quatuor horas vario eventu,quum etiam Lestuditus vltro demisiis equis, in ligni audacia cum cataphractorum globo per an gusta viarum pugnam, sessis iam Vasconibus, excepisset. Ad extremum Calisti egregie repulsi, multis delideratis, amissoque vexillo, ad Lotrechium redierunt. Tum Uerci exercitus omnis ad transeundum amnem adcurrit, tota scili cet ripa nudata praesidius. Nam Lotrechius Mediolano timens, reduci isto mentis,sublatisque lignis eo conteia derat. Is quanquam abstinentiae atque iustitiae laudem serret, sit perbia tamen S crudelitate erat inuisus nam per eos dies Maias redum Palavicinum, quia Lario lacu cum Germanorum manui ruperat,captum in frustra discindi iusserat, atque item Bartholomaeum Ferareri uni eius rei conscium, eximiae nobilitatis equitem eadem supplicu acerbitate trucidarat, ita ut denegato sepulturae honore, damnatorum capita,
hastis infixa propinquis S ciuibus spectanda in arcis area ponerentur.Christophorum vero Palavicinum opibus & claritate generis illustrem, nequa quam regis iudicio damnatum, postridie quam Mediolanum est reuersus, capitali supplicio assiecit, ut Mediolanenses crudeli exemplo territos, validius
in fide colatineret. Perversa etenim ratione Lot rechius quaesitis nouis amici
iijs hostili animo Triuialtiorum Palavicinorurnque principes fuerat persecatus, qui antea Gallico nomini maxime studuissent,sortemq; operam aduer sus Ssortia iros superiori biis bellis praestitissent. Nam & ipse Triuultius tantus imperator, qui tot vidiorias Gallis regibus spe stata virtute perperiisset,a cusante Lot reci io, ad dicendam causam media hieme in Galliam Vocatus, concepto ingenta animi dolore apud Carnutes obierat. Cstertim Lotrechio cuncta prstidia in exteriore suburbanae regionis munitione collocante, Pon
98쪽
est in Sc Caesariani Placentiae Sc Cremonae Ticinisi: ac demum Parmae e re
gia omnium voluntate recipiuntur. Quo successsu vicit oris,duces erecti in spe potiundi Mediolani instructis agminibus ad Romana portam ire pergunt: Erat in urbe otium summae securitatis, adeo ut Lotrechius inermis cum gi ho ducti interiores urbis regiones obequitaret, S nihil omnino de a luctu hostium praesentire crederetur. Existimabat enim hostes sine tormentis nequaquam aggerib. esse succelluros,qubditinera uti pluuio die maxime lutulcia, prouehendis cumb. inextricabiles difficultates allatura videretur.Sed Pisca rin virtus atq; celeritas cuncta ad victoria aperuit. Is enim cum expeditis Hispanorum siclopetiari js antecedens,aggerib .successit,adortusque Helvetiam statione, Sc Venetos in proximos icdentes,pene priusqua conspiceretur, in tra munitiones irrupit. hos secuti Germani atq; Itali tanta imparatis & aegrὰ resistentib. trepidationem intulerunt,ut foeda fuga undiq; facta,Theodorus Triuultius Veneti exercitus imperator, qui ad tumultum inermis adcurre rat, Vulnere accepto caperet, ipse Gri itus legatus vix beneficio noctis no plane cognitus euaderet & Gallorum equitatus magno circuitu intra urbes de
serretur.Tum vero direptis hostium castris Piscarius continenti cursu ad Romana portam colendit,ibi ab amicis demisso pote recipitur. Nec multo post
Iulius lega tus,& Prosper ipse* Mantuanus Ticinenti porta suscipientib. Gibellitas factionis principib. interiore urbem intrant. Porro Galli Helvetiique
circa arccligna sistunt,metusi territi eadem nocte Comensi porta effunduntur, tanta desomitate incedentium agminum, ut quum sum nai duces Lotreo chio adessent Lescutus Vandenesius, M. Antonius Columna, et Felirius Urbinas. his omni b. veluti inopinata calamitate attonitis,omne rei bellics con filium cum ipsa exercedi imperii aut horitate penitus ereptum eisse videretur.
Desuit pontifici sad summa victoriam persequendi hostis iacultas, haud duo
hie obscurs noctis tenebris intercepta. Nam multo maxima copiarum pars et totus serme equitatus, ipsiq; prssertiria Helueti j,qui postrema aciem ea die leonuerant, extra urbem vix accepta permanus rei gests fima,constiterunt. Tatae victoriae nuntio accepto Pontifex,quum in Manliana villa elset, incredi
bili laetitia est assectusmam eo triduo literae de Helvetiorii in ambigua fide
acceptae anisu incerta & ancipi ii spe victoriae spensum sol icitis cogitatio nibus excruciarant nec multo post, priusquam coenaretiobriguit sensimque exorta est febris a quodam miti tepore loge lenissima, sed quae ei suprema ex titit.ob id sequente die in Urbem est revectus, iam certius ac plenius erupena. te morbo, pessimum iu omen imminentis mortis in ipse cubiculi limine accepit, in quo constiterat architectus lignea momerens sepulchri essigiem, quod tuni insigni marmoris caelatura Henrico regi in Britannia parabatur. Sed ea febris,quod ex interuallis lacesseret a medicis adulantidi aut iudicio deceptis aliquandiu neglecta adeo vehementer demit incubuit,ut pene priusquamorbus dignosci posset,A fatalis hora sentiretur, turbata ratione sit ereptus pati cis iii ante horis quam e vita migraret,supplex, iunctis ela tisq; manibus atque
oculis in caelii pie coiectis, Deo gratias egi t,c5stan tissime prosellus, se Uel suis nestumorbi exitusquo pacatoq; animo laturis, post si Parmam Placentiam que sine vulnere recuperatas, honestissima de superbo hoste parta victoria. cospiceret. Uixit a n. lxvii. imperauit viii. totidemq; mensib. et diebus undeui
99쪽
inti.Fuere qui existimarent, eum indito poculis veneno suisse sublatu: nam cor eius atri liuoris maculas ostendit,&lim prodigiosie tenuitatis est repertus: quasi peculiaris& occulta Veneni potestas totum id viseeris exedisset. Ob id coniectus est in carcere Barnabos Mala ina minister a poculis, no obstu ro indicio quod Leone pridie ci' decumberet,in coena post haustum vini ea licem statim obducta & tristi fronte ab eo quaesiuisse constabat: unde na sibi
adeo amarum &insuaue vinu propinasset. Adauxit quoq; patrati sceleris suspicionem,quόd ipse sub aurora quum septima noctis hora pontifex expirasset,specie venandi cum canibus Vaticanam porta exivisset,adeo ut aprstorianis uti sugitiuus caperetur:his scilicet admirantib.dissolutum hominis ingenium, qui intempestiuas absq; ullo pudore qugreret voluptates, quu tota aula extinctio beneficentissimo)omino in lachrymis&luctu versaretur.Sed Iulius Medices, quit e castris ad comitia in Urbem esset reuersus,insigni prudelia de veneno qusstione haberi vetuit,ne in nomen alicuius magni principis inexpiabili cum inuidia quereretur.Sed qualiscunq; Male insanimus suerit, temere no affirmauerim : iscctte posh nonum annia alterius ambigui cri
minis reus,quasi reseruata a di j sin eum diem impii flagiti j poena, Mediolani
capitali supplicio punitus est. Sunt&qui potius crederent, venenu in pissu Iis ex aloe,quibus per hebdomadam ab subducendam aluum utebatur, sum pium suisse, decepto scilicet Serapica cubiculario,qui eas in loculo,uti ad se quente usum,negligentius seruare consueuissiet: nam biduo ante qua Leo moreretur, Lesbius abaci praesectus nullo concepto morbo interiit: quu duas ex his pillulis de more ad tuendam valetudine sorte sumpsisset. Non desuere ta. men qui Sc ministros & principes ea calumnia omnino liberatos vellent,
quasi pontifex obstructa ia plane fistula,& ob id saniosis humoribus ad pro
cordia reiecitis,lethalem morbum facile conceperit: praesertim quum & his diebus turbidus auster nebulam pestilentem e palustribus campis ad villam
importune detulisset. Ego certe haud obscuris ab arte medica innixus con iecturis,nunqua crediderim,ea memborum robora, eamq; vim largissimi caloris,in ipsa corporis temperatura serme aequali,& ob id ad producedam vi tam maxime idonea concidere potuisse, nisi alicuius nobilis veneni saeuitia
multo impetu ad ipsa vitalia penetrasset, quado ad perserendam quamlibet
inusitae vel etiam continuae libris con tumeliam,ea firmitate corporis atq; a nimi in multos dies omnino paratus esse videretur. Erat enim statura corpo
ris admodum excelsia, toto habitu succoso potius quam pingui,S quide per
singula membra venuste commensurato, teretibus scilicet directisq; crurib.& manibus candore formaq; longe pulcherrimis. sed una capitis amplitudo cetera membra,enormi prope excessu,nec tamen sine dignitate supera uitiunde illi naturae dono admirabilis ingeni j captus & memoria rerum omnium singularis subtrahebant etiam magna ex parte oris suauitatem,obess mais Zc oculi extantes conuolutiq; et hebetes verum si ad pupillam inspicienda pro pius admoueret, supra fidem acutissimi supplices enim libellos, vel minutissimis literis.&crebris syllabarumcompendiis properanter exaratos celerrime&distinetissime Iecntitabat:admota autem cristallo cocaua, oculoru aciem in venationib.&aucupius adeo late ex tedere erat solitus, vino modo spac is &finib. led ipsa etia diicemedi selicitate cunctos anteirecta ore eius voce suaui& tene
100쪽
sti tenera, sermones profluebant ad omnes assectus exprimendos peruentisti. 1iam neque in seriis astricta grauitas, neque incommunibus liberalis lepor, neque in mollioribus urbana tacunditas unquam defuit. Di stabat epistolas Hetruseis & Latine: pereleganter & expedite: com ponebat etia versus non illepide Latinos, Hetruscos vero peramoena iucunditate delectabiles: nouerat quoque Graecas literas,nequaquam ad ostentationem, sed ad praesidia Latinae eruditionis: Legendi autem ac relegendi oblata quaeque, Sc praealtos etiam codices absque ulla fastidi j suspicione auidissimus aeque&patientis si
mus fuit :adeo ut cum incomparabili memoria frueretur,omnium gentium secutorii inq; historias in exemplum, aestionum suarum opportunis Sitne reciditaret. Sed in eo maxime ad absolutam laudem singulis rebus aestimand is viguit iudicium excellens, eruditum, illustre, tanta admiratione omnium, uti pleriq; ex academia tacunditate ingeni j insignes,non temere aliunde q: ab ipso Leone reru suarum censuram expeterent. Sacra consecit singulaq; cere
moniarii obluit munia, singulari est maiesta te,ut no falso: nemo superioru Potificii eo augustius S decetius cacrificasse diceretur.Cpoonebat etiam voce, vultu gestumq; in omni occasione negotii aptissime atque celerrim ἡ: transis ferebatq; mores ad personam, diuinaqusdam praesensione petentiu votis oecurrens, ut quum sorti aliquid esset negandum tenerrimis excusationibus supplicantis animum prgoccuparet, eq; vltro iniec ta nouae t iberali tatistois tum imminentis repulis dolorem extingueret: quod si erat uti serine semia per fiebat,rogantibus obsequendum, tum vero naturς sitiae propensius indulgebat,& ad cumulandum beneficium tota benignitatis&gratiae vela pandebantur.Neminem enim adeo liberaliter beneficio est prosecutus, quin ab eo,
veluti concepto pudore, exigui muneris veniam non peteret,ut non obscure multo plura ae uberiora, quam tum contenderet, ex occasione daturus es Iecenseretur. Saepeque accidit, Ut sibi gratis a pluribus simul competitoribus a gerentur, nemine promissia sibi eripi indignante, tuado unus demum emul tis subscripti libelli voto potiretur,*caeteri explorata benignitate propen a verecundique principis nequaquam remittendas spes suas sed omnino ad augendas esse iudicarent. In deliberationibus grauissimarum rerii diu cuneia excutiebat pen fitabatque; ita tamen ut decernendi tarditatem mira exequendi celeritate compensaret. Exigebat autem a ministiis non modo taciturniatatem,& fidem,sed obediendi extemploq; parendi expeditum vehemens studium. eos maxime perosus,qui ad ostenta dum cautae Ebtilitatis ingentu, quominus prompte iussis parerent, importunis 8c curiosis interpretationiabus Uterentur. Tria ellia praedicabat, Utia Laurentio patre saepius audis leti
quae magno principi in gerendis rebus&laudem S felicitatem pararent : cliamicissimis iudicu atque prudentis opinione praestantibus diffiise consulta re, statimque ab ipso animi dcreto maturare ad perficiendum: nunquam obliuisci absentium amicorum:& nullam omnino susipicionem superfluam putare, quae Vitae principatusq, salutem respiceret. Sumnas vero es Ie popularitatis ad opulentiam urbis an non scommertia nullis prsscriptis preti)s aut legibus violare, sublatisq; monopoliis omnia sicuti& ora hominum, libera A vacua metu, priuatis negotiatorii arbitrijs relinquere quonia ea proposita libertas, mercatoruauiditatem incitaret,quoru concursu et smulatione cumsta demu