장음표시 사용
61쪽
Gonzaga, Marcus Cornelius, SI Alsonsus Petruceius : quibus accesserant Bendinellus Saulius, dc Matthaeus Sedunensis: multi etiam ex Senioribus ea lege sustragia promittebant, ut 5c ipsi quum exirent canditati, paribus sunsragiis iuuaren tur. Erat tum Senatus princeps Raphael Riarius,qui aetatis
honore sacerdoti js atque opibus caeteros omnes anteibat, quanquam ei deerant literae, atque eae Virtutes, quae multo luculentius quam ipsae diuitis honestum sacerdotem ad Christi a nani laudem exornant.Is in magnam spem adipiscendi pontificatus ab aura populari,S tot circumfusis adulatoribus facile peruenerat.Sed eum ambientem, & singulos prehensantem. quum ipsi iuniores eludebant,qui Ioanni candidato paratis firmisque suffragus prssio a derant, tum etiam ei seniores plerunque fidem fallebant, quum quisque spes
suas aleret,&priuatis rationibus compositis,ad summisastigii fortunam enitendum arbitraretur. Petebant eum serme omnes, uti quisque erat aut studio principum, aut Urbana gratia, aut opibus, & doctrina maxime conspicuus. I ta dum quisque Senior an te omnia sibi uni praecipue studet, & cunctatius es isse stragatur, Ioannem iuniores pontificem efficiunt,qui rei Christianae imperium dare potiusquam accipere una perpetua consensione decreuerant. Accessit ad eum ante alios Franciscus derinus, qui uti erat inimicus admodum capitalis propter Petrum fratrem Floretia pulsem, ab initio eum omnibus adhibitis machinis oppugnarat,moxque perspecta iuniorum con stantia,uti cautissimus senex in gratiam opportune redierat. Accessit & ipse Raphael,& caeteri demum omnes adeo sedatis propensisque animis, Vin quaquam simulanter emuse laetarentur,quod eum Pontificem legitimis,&longe simplicissimis comiti js creas lent,qui nobilitate famili morum grauitate exquisitisque literis,& singulari naturae lenitate,non cardinales modo. sed cunctos fere mor tales anteiret. Fuere qui existimarent vel ob id seniores
ad serenda suffragia facilius accessiste,quod pridie dis upto eo abcessu,qui se
dem occuparat, tanto istore ex profluente saniae totum comitium impjeui Lset,ut tanquam a mortifera tabe insectus, non diu super uicturus es lavet me dicorum testimonio crederetur. Cunctis ad pedis osculum procumbenti b.
LEONis Decimi nomen sibi desumpsit, utpote qui propter innatam excelso regioque animo clementiae virtutem, non expresso quidem titulo, sed er dita allusione Magnanimi cognomentum assectaret, duorum superiorum secu tus exemplum, quibus Alexandri & Iulii augustissima nomina placui csent. Non desuere qui dicerent,Claricem matrem pleno iam Utero leonem ingentis magnitudinis, & mirae lenitatis in Reparatae templo Florentiae o mnium maximo se parere sine gemitu somniasse. Quod postea somnium ex fabulis nutricum quum puerorum ingenijs inhaesit Iet, accipiendo nomini causam hauddubie praebuerit.Neque Leo mox homines sesellit, quum Petrii Soderinu e Ragusio in urbem euocasIet, eoque summo cum honore suscepto.
Contesinae sororis filio Aloisio ut dolia ex Soderini fratre filiam in matri monio collocas let. Pepercit Sc ipsi Ualorio, quem propere Volaterrano carcere eductum libertati patriaeque restituit: hauddubie Caponio etiam,& Boscolo veniam daturus, nisi paulo ante Octouirali iudicio damnati Peri)issent. Eandem quoque animi magnitudinem & clementiam erga Caruatalem dc Sanseuerinum pseudocardinales protinus ostendit: qui, quum
62쪽
quum audita morte Pontificis e Gallia Romam ad comitia peruolarent, nauigio in portum Pisanum delati, atque ibi retenti in libera custodia suerant,ne
qui modo tantas turbas concitassent, nouis altercationibus quieta comitia perturbarent. Eos enim Iulius iusta hercle ira praefervidus iam Senatu motos, omnique praerogatiua sustragii & Galeri dignitate penitus exutos,qu6d Concilium aduersus se concitatis Regibus indixit lent, si qua sorte eos capere in Campo Florae tanquam sicelestos & impios concremare decreuerat. Itaque Romam perduelis, Sc in Senatu sine purpurae insignibus suppliciter veniam petentibus facile ignouit, pristinumque eis honorem S sacerdo ita restituit, quum aeta Pisani & Mediolanensis& Lugdunensis concilii penitus abrogaissent, Lateranenseque concilium uti legitimum&iure optimo indictum solenni assentione comprobarent. Leo etenim antς Omnia Iuli iconsilia iisdem prope vestigins subsecti tus, concilium in Laterano ctaptum, mul tis de causis celebrandum perficiendumque esse iudicabat,ut saluberrimis scitiscet decretis constituta republica Christiana, omnis schismatis seditionisque materia tolleretur. Coronatus est Leo Pontifex ad Lateranum tripetimo die post creationem, qui fuit Aprilis Undecimus, Rauennate clade infaustus, ut conuerso omine as tanta priuata istitia S publica hilaritate ex atro longe omnium candidissimus redderetur. ectus est etiam in pompa illo eodem equo
Thracio, in quo ad Rauennam captus fuerat, quem ab hos cibus pecunia re demptum ita adamavit, ut postea usque ad exrronam senectutem summa cum indulgentia alenduim curarit. Fuit autem is dies omnium quia Gothicis temporibus Romanae urbi felicius illuxerint, songe clarissimus aruri qua me Di mullum vel ampliore vel ornatiore hominum concursu spectaculuincet bratum suisse, vel legendo, vel audiendo memineTant. Protectae erant aulicis regiones, ridebant ianuae ciuium ses a fronde& floribus, senestrae stratae t
Petibus ornabantur in omnibus bivius triumphales arcus occurrebant, ad Ue.
teris Romanar magnitudinis exemplum picturis & statu is mirum ili mo dum exornati Cardinalium&antistitum comitatus usque ad humiliora se uitia serico&purpura, multoque item auro praesulgebat: ipsi Cardinales s cras aureas & pictas induti vel es militaribus equis vehebantur. Praetulit Romanae Eccletiae vexit Iuni Alsonsus ipse Ferrariae Princeps,qui ad componet D. dam controuersiam,&ad praestandi ini officium benignis ii teris accitus aduenerat. Astui t& Franciscus Urbinas Urbis praesectus. Rhodiae vero militiae vexillum armatus detulitIulius Medices, ita ut quum neque ipse, neque V lus omnino vel sapiens crederet, in tanta Senatorum turba, qMod in abditis sa sis erat, eum mox Romae regnaturum :& sorte ea die coronationis ad selia augurium mortuo Pa stio Cossino, antistes Florentinus vixdum exutis a mis est essestus. Sparsa est a quaestoribus per omnes regiones larga manu au rea argenteaque pecunia, tanta Leonis liberalitate, ut ipsi centum milibus aureis eam pompam Pontifici constitis Ie laterentur. Coemit mox abi ximiliano Caesare amplius triginta milibus aureis Mutinam Vrbem,Utimo riens paulo ante Iulius iaciundum ei se monuerat: Uidefrustriumque arcis praesectum auari & pervicacis ingeni j hominem Germanum, qui Caesaris iussis nequaquam parebat, per Rangonos vi ac insidiis circumuentum ex
Pulit. Adiecit demum curam omnem componendis regum controuersib
63쪽
quumlegatos undique in omnes prouincias emisisset. Sed tanta mole Gallis
undiq; concitatum erat bellum, ut neque tot nauales & terrestres apparatus summa suscepti impensa facile retardari,neq; dira illa flamma iratis regum nimis diu concepta vilis vel sanistissimis precibus restingui posse videretur. Ferdinandus paulo ante Ioannem Nauarrae rege Cantabria expulerat, rede uniemq; cum magnis Gallorum auxiliis,&Pompelonem regiam urbem oppnantem iterum superarat,sremente Ludovico qui eum regem sibi affinem, re in clientelam a Gallis regibus antiquitus receptum omnino reducendum esse censuerat.Britanni quoq; interea duce Doriatio Aquitaniam quaCantabriae iungitur ad Fontemrabidum exposito exercitu terra mariq; effuse vastati erant,Gallique S Britanni ambustis utrinque excelsis aliquot nauibus ina vi cepe contenderant: Ludovicus ipse expeditionem in Italiam audita morte pontificis impigre parabat: ab Henrico magni exercitus,ingentes classes,uti pse in Galliam tia iceret, estu sis paternis thesauris ornabatur.ContraIacobus Scottae rex a Gallo pecunia inductus,ita copias parabat, ut discedente Henri co totius Britanniae regnum inuaderet. Ante alia Venetia So simpudentissime decepti, exclusi Brixia, Sc contra ius&aequum, S recentis foederis leges omni h. iniuriis exagitati, ad Gallum recurrerant,cum eo qui ex liostibus ipsorum nomini insensissimus extitisset, foeduspercusserant. Quib.de causis L Eoquvnihil sibi vel tutius, vel honestius esse posset, Iulianu foedus seruare,et eosdem socios quos ille habuisset,adiuuare constitui ne si medius inter dissidentes intempestiuaeq; pacis arbiter esse vellet,&avietis pariter S a victorib. ab utrisq; despectus, non modo odium S incommodum, sed singularem etiam infamiam pararet.His initi js,susceptisq; consilius ad proueirenda demum ex ornandaque optimarum literarum studia longe omnium liberalissime animuconuertit: qua una peculiari laude Cosinus proauus&pater Laurentius priuatis viris potius quam principibus sortuna sinules, summam sibi & posteris claritate peperissent. Ante omnia ab epistolis singulari iudicio sibi desumpsit
Petrii Bembum.&Iacobu Sadoletum,qui caeteros omnes literatos Romans eloquentiae laudib. anteibant. Vaticanae vero bibliotliecae Heroaldum iuniorem praefeci t. in scribendis Odis Horatiana iucundit*te prscellen tem. Gymnasium vero accitis undiq; grauissimarum artium professorib. ita instaurauit, ut neque Bononiensῖ,neq; Patavino, vel doctiorum praestantia, vel auditoruconcursu concedere videretur. August. Suessanus philosophiam,&Christophorus Aretinus medicinam profitebantur.Hieronymus Eutigella iuris scisentiam docebat.In humanioribus stud as eruditione,stylo S eloquentia Parrhasius Cosen tinus era tin lignis. In Graecis literis eminebat Basilius Calchondyles, eius Demetrii filius qui ipsius Pontificis in adolescentia fuerat praece
Ptor. Singulos vero vel mediocris etiam nominis poetas, & exquisitis nobi Iioribusq; artibus instructos tanta benignitate suscipiebat, ut omnes iam ex citatis animis ad excolenda literarum studia vehementer accenderentur, quum ab tanto armorum strepitu,quo neglectis literisIulii aures magnope re gaudebant, tandem virtuti locus patefacitus esse videretur. Qua spe felicis
sime concepta,ab eruditis id carmen in arcu triumphali ad Hadriani pontem est insicriptuni, quo superiorum Pontificum mores cum Leonislaude lepidissime notabantur:
64쪽
Olim habuit Curissia tempora, tempora Mavors in m habuit, a nunc tempora pallas habet. In eo quoque arcu, qui erat ad bivium viae triumphalis, praeclarissimo to 'tius populi studio, S hoc eximiae grauitatis Sc gratiae carmen cubitalibus Iuteris suit incriptum: Vota deum Leo vlabsoluas, hominumque sic des,
Florebat enim tum Romapraestan tibus ingeni js, copia incredibili rerum
omnium,& a clementiore ccclo inusitata aeris salubritate, ita ut Leo tants virtutis,ac amplitudinis pontifex, auream aetatem post multa saecula condidisse diceretur.Interea dum inito statim Pontiacatu enixe dat operam, ut interdi scordes Europe reges in spem pacis induci clierent: Ludovicus aduersus Maximilianum Ssortiam exercitum omni bellico apparatu abunde instructum in Italiam misit. Is enim qui regio militariqhantino indomitos spiritus gerebat, sese Neapoli Mediolano, Gen uaque scede p ulsum serre non poterat,adeoque vehementi repetendae Italiae desiderio erat concitatus, ut tantabriam duduHispanorum armis occupatam Ferdinando concedere, Venetis icto scede, re Cremonam polliceri minime dubitaret: contulerant enim sese Veneti ad Galliae Regis amicitiam indignitate contumeliae accensi, quod post eiectios Gallos Brixia impudenter ab Hispan is intercepta, sibirii ere minime redderetur.Fci dinandus quoque vel ob id cp sorte infirma erat valetudine,Cantabrici regni possessionem omni infamiae,quaelibi a secηs conflaretur,prsse rendam iudicarat: utpote qui felici prudentia omnes consilii rationes, Una maxime praesenti utilitate metiri erat solitus. Verum non defuere, qui crede rent, Ferdinandum non tam cupiditate retinendae Cantabris,quam amittendi Neapolitani regni metu adductum, eas occulte inducias cum Gallo pepi gisse quoniam accepissiet Iulium Pontificem liberiore voce frementem com minantemque iactare solitum,se nunquam animo conquieturum, donec ex pulsis omnibus Barbaris, qui aliena impotenter occuparent, Italiae liberator vero inde parto cognomine, dici nacreretur. I taque LE O postquam assiduas christiane pietatis cohortationes minus fanis auribus undique recipi animaduertit, quanquam paci quietique studere maxime decorum putabat, suae ta men dignitatis et arbitratus Iuliani foederis rationes tueri, speciosaque dc moderata imitatione studium Rum proferre,ut qui Gallis erant hostes, animos minime desponderent: nee Gallis suis viribus & Venetorum amicitia prae potentes, in dubia privsertim belli sortuna, acerbius quam deceret 'offendividerentur. Quani ob rem implorantibus opem Ssortianis, quum pecunia maxime indigerent, viginti quinq; milia aureorum nummum Morono Le gato dinumera i quib. Nouariam citato itinere coportatis, opportune militi 1tipendia persolutitur. Eo se tum cotulerat Maximilianus citodio milib. Helisuetiorum,Unam spem,atq; eam quide exiguam ancipiti euentu in Hesuetioruanimis reponens. Siquidem illii idem canapi, atq; illi ridem Triuialtius atque
Tramulius,uti fatales belli duces spectabantur,qui perfidis Heluetis S paterris calamitatis memoria ad animum extremasu spensum cura reuocabant.A derant quoque secum eadem signa, atque1 jdem serme centuriones,eorum maxime pagorum, qui eius faciti ignominia quondam notati, veteranorum
65쪽
Italorum dioitis εἴ nutibus tacite monstrabantur. Adhaecmala Sacramori quoque Uicecomes,qui Mediolani obsidendae arci erat prspositus, perfidio. sa leuitate cum ala equitum ad Gallos transfugerat: regressusque Mediol num omni militari prssidio nudatum,peruicerat apud ciues,ut in Gallorum
verba iuraretur. Livianus quoque adducto Venetorum exercitu, Cremonae partim metu, partim egregia popularium voluntate suerat receptus. Erant
Cardonius atque Piscarius in quibus summa spes sustinendi belli collocari debueraticertiores de induci js iacti, nihil se vel in hanc vel in illam partem ab
statis ad Trebiam castris commoueban t. Iam aliquot diebus Tramulius prois lato tormentorum apparatu adeo vehementer moenia quassauerat, ut late prostratis adapertisque moenibus Helvetiae legiones in statione conspicerentur, quae nunquam adduci potuerant, Vt portam clauderen t, ipsis etiam ho
stium castris oppositam, tantaquesuperbis eorum ingemis innata eratde Gallorum mente contemptio, Ut Ultro etiam prouocarent, irriderentque hostes,
quod tantum inanis operae frustra suscepit sent,Vt aditus in Urbem pararetur, quando adapeiais portis ad iustam dimicationem sortibus viris, si animus suppeteret, esset irrumpendum. At Gallorii duces ne periclitando vires cum pervicacissima gente exploratam ab optima cunctandi ratione victoriam indiscrimen adducerent,reductis silentio castris, ad secundum lapidem recesi xunt: vel ob id etiam,quoniam Altolaxum cum recentibus auxit is Comensi via aduentare cognouerant. Is superiore anno quum Galli Cisalpina Gallia pellerentur Helvetiorum suerat imperator, Uir ingenti animo corporeque, multis in locis bellicae virtutis gloriam consequutus. dem quoque tempo re Helvetii de Altosaxi auxiliorumque aduentu certiores fiunt coguntur in consilium ceturiones atque signiferi di utaturvariis sen tenti Js,an excipien da sint auxilia occurrendo cum expeditis cohortibus eodem itinere, DeaGallico equitatu in patentibus campis opprimantur. Tum vero Mottinus inter Helveticos duces animi promptitudine militiaeque peritia insignis de inu
dendi; hostibus disserere coepit quasi Al tosaxi gloriae inuideret, ad quem opportunissime auxiliorum s aperuentu,seruatorum fratrum, atque instaurais, dc excitatae spei ad certam victoriam sania omnino inclinatura videretur: Quid cunctamur, inquit, commilitones, in hac parum decora deliberatione quasi toties victos,& nihil tale timentes, si in eos diluculo erumpamus, mini me simus deleturi Perrumpemus hercle,& cuncta obuia sternemus: dum ambigunt,&consultant,an Alloiaxo sit Occurrendum,Uel manendunt inca
stris,quae ut nullo metu, exiguoque temporis spacio minimὰmunierint: pro stabo me huius periculi facile principe,ne consilium ab audacia potius quam a virtute sumptum putetis:& meo certe ductu nihil cum auxiliis communica.
ta laude, victoriam nobilem,atque opulentam reseretis. Nec mora,centuri
nes serme omnes seruidis,& alacrib. ingemis sublata manu Mottino fauent: plerique etiam eo ardentius quo veteris ignominiae notam proditi anteire decim annos Ludovici aliquo fideli illustrique lacinore delere cupiebant. Itaque de tertia vigilia triplici agmine,sine equite, sine tormentis, senimo si lentio irrumpunt, a tribus locis uno simul tempore Gallica castra adoriuniatur semiinstructas acies peditum atque equitum prosternunt, Germanos o me,sortiter tamen Sc mutua quidem cum caede superant. Nec Tramulius a
66쪽
que Triuultius inuicti antea duces, quicquam virtute vel consilio valent, quum Sc subitus hostium incursus,& foeda fugae facies. 8c conturbata diueris sis in locis castra, omnem vel constantis iudici j vim, vel serendae opis spacium inter dissonos morientium clamores eriperent. Helvetii caeso late peditatu, Sc equitatu undique pulso, tormentis A castris punctio temporis potiuntur. Cecidere ad decem milia hostium,S in his viri insignes Mon falco Gallus e quitum praesedius, Aloisius Bemontius Hispanus qui cohortes ducitabat, A Ierius Busichia leuis armaturae equestris dux nobilis. Nec ea victoria apud
Helvetios,quanquam longe omnium nobilissima,tu Hi caruit.Nam mediuagmen a tormentis magnum acceperat detrimentum. Atque ipse ante alios
Mottinus colubrinae pila discerptus interierat. Ipsi quoque Germanorum praesem Floranges atque Gemelius,cum strati multis acceptis vulneribus iacerent,accursu Roberti Sedam, patris, qui cum insigni cataphractiorum turema in victorum Sc caedentium coronam penetrarat, haud ubie seruati sunt.
Haec audita de Gallis vidioria, Leo ponti sex aliquanto praeclarius studium suum proferre coepit,egitque cum Raymundo Cardonio,vt Octavianus Fregosius Genuam reduceretur quoniam Adurnii Fliscique Iano Fregosio paulo ante pulso,Gallorum signa ac imperia sequebantur.Substiterat Raymun dus ad Trebiam neque latis conspicuus Gallorum hostis, neque syncerus
aut utilis Ssortianorum socius, cum varias neetendo morae causas id unum contenderet,ut induciae tantisper aliqua vel inani dissimulatione tegeretur, dum Fortuna huc aut illuc proclinata belli successum aperiret. Itaque Leone singulari studio cohortante, atque omni ope contendente, Raymundus&Piscarius in Ligures expeditionem suscepere,paucisque diebus Octtavianus sine vulnere Genuam introductius.Nam Hieronymus Adurnius&Ottho bonus Flistus summae aequitatis atque virtutis homines,deprecantibus ciui bus ne patriam in discrimen adducerent,& villas sumpti rosae amoenitatis e xuri paterentur, ciuili potius quam militari quaesita laude sponte abierant. Octavianus assumpto ducis nomine, imperataque ciuibus pecunia, trium mentium Hispanis stipendium persoluit,&ad obsidendas terra marique a ces consilia omnia viresque conuertit.Hispani ver6 adiuncm s sibi Germano
rum copiis ad euastandam Venetiam siunt prosem quibus ex foedere ponti sex Troilum Sabellum Mutiumque Columnam Sc Ursinum Mognanium
cum aliquot equitum alis addiderat. Interea Henricus Britanniae rex&Ma ximilianus Cae sar ingens bellum in Belgio Gallis intulerunt. Traiecerae Henricus iuuenili alacritate ad decus bellicae laudis vehementer in flamma tus supra centum milia Britannorum adducens,Vt quae maiorum suorum ditionis quondam fuissent,armis repeteret, ab eo praesertim qui sacrosanctum pontificem impiis armis vexavisset. Is enim suscepti ante belli fuerat praetexatus, nobilissimoque inde parto cognomine, pontificiar Iibertatis asterior at que desenser appellari sicribi in literis magnopere gaudebat. Addiderat Maximilianus Germanorum legiones & validam Belgarum equitum ma num. obsidebatur trinis castris Teruanna Morinorum, & vehementissimis tormentis oppugnabatur, crina Galli ingenti coaeto equitatu, ut commeaditum obsesiis importarent,occasionem conserendo pretio praebuerunt. Ita
que ad Ghingatam vicum inita est pugna non caede, sed insigni ac maximὸ
67쪽
specioso equitum concursu memorabilis: nam utrinque veteranae atqueamplissimae alae strenuid . duces in eosdem sorte campos erant perducti, in queis multis ante annis Gallos, Aloisio XI. bellum gerente, Maximilianus tuni pene puer ingenti proelio superas Iet. Non tulit impetum tantae impressionis Gallicus equitatus, tametsi ab initio egregie concurrerat. Nam & Henricus cum viginti millibus sagittariorum, et Maximilianus cum robore legionum aduentabant. Itaque eadem loci fortuna propellente, Galli in foedam atque praecipitem fugam adii, adeo ut nusquam minore cum incommodo, vel maiore cum ignominia conflixerint. Captus est ante alios Rothelinus nobilis. simus dux. Nec multo post Teruanna desperatis auxilijs Britanno cessi sic piaeque ad oppugnandum Tornacum,quae est urbs amplissima Nerviorum sunt perdum . Dum haec in Belgis fiunt, Iacobus rex Scotorum,naturali odio S pecunia maxime Gallica impulsus,dum sperat se totius insulae Britan Diar regem D turum, parum decoro ac exitiali consilio, absenti Henrico belluintulit Fuerat relictus ab Henrico in tutelam regni Surreius regulus fide Scvirtute bellica insignis. Is Iacobo populanti Angliae fines ad Tuedum amne Occurrit. Certatum est maioribus quam unquam antea Odius,uiribus vercllonge maxinias: nam pro gloria, pro salute, pro totius insulae imperio remo tissiariae Utrinque gentes excitae, ad enatum repente bellum summa festinatione concurrerant. Scolorum acies tota pedestris suit: nam Iacobus fatali quadam audacia, ut nullam spem salutis in suga suis relinqueret,ipse primus o ni illo equo pedes in acie constiterat, Surreius contra,vtrinque alas equitum cornibus suis adiecit. Non tulere Scotorum hastatae phalanges sagittarum vim,quae ab hoste ingentibus ligneis arcubus excusiae, armatos pariter atque inermes vulnerabant. Confixus est&sagitta rex ipse,serreo gutturali sacile
penetrato,quo cadente, Scoti maiore animoruperuicacia,quam bellica soriatitudine dimicantes, caesi superatique sunt.Nam&hastati Angli pedem Haiauardo duce Surrei filio in perturbatos intulerunt,& Dacreus equitatui prae sectus, circunductis turmis fusorum Sc in fugam spei tantium magnum numerum occidit.Periere cum rege decora animorum obstinatione repugnantes, Hunti eius,Crasordius,& Monterosius nobiliss. duces. Ea nunciata cla des Ludovicum cluanquam animo infractum,magnopere conterruit. Nam tametsi opulentiis. regni facultates alendo bello abunde sufficerent, singula vi tamen cura angebatur,quod pedite careret.Nam vetere Gallorum initi tu to in uno equitatu sun mana gloriam,repudiata pedestri militia,reponebat.
utpote qui conductitio vel Germano,vel Helvetio pedite omnibus bellis viati consueuissent: quorum alteri Henrici Maximilianique stipendns praeo cupati essent, alteri iam ex professio Gallorum hostes foederatique cum Hispanis atque pontifice in Heduos penetrarunt, ut eam Burgundiae partem, quae quondam Caroli Belgarum principis fuerat, in potestatem redigerent, adiatusque facillimus occupatis montium claustris pararetur ad inuadendam interiorem Galliam, unde praeda omnis generis &spolia amplissima peterentur. Itaque Ludovicus multiplici rerum suarum periculo magnopere comis moueri,saepe aestuare animo consilioque, arbitrari ante omnia sibi diuinitus ea infligi vulta era,&alias super alias parari clades, quod sacrosam tum ponistificem diro conlilio atque impiis armis suisset persecutus Caeteriim id belluopinione
68쪽
opinione omnium saciliorem exitum habuisse est visium: Tramulius nam
que,qui ab Italia pulsus in Heduos cum tumultuariis copiis adcurrerat,Utar ces aditusque praesidiis firmaret, quum viribus impar tantam Helvetiorum multitudinem sustinere non pollet, eos impetrata pace in patriam repressit, ita ut vel iniquis Sc maxime pudendis conditionibus eam parare ex usu prae sentis necessitatis minime sibi indecorum fore arbitraretur. tot enim tynta
que praemia iam intra Galliae fines effusis Sc toties victoribus largis L sponsione pollicitus, quanta nec deuictio rege, subactaque Gallia reserri aut sperari polle viderentur, non ignarus Ludovicum nihil earum rerum depulso periculo praestiturum. Hac astuta sallacique pactione Helueti js deceptis, ipsisq; in patria redeuntibus Ludovicus in Belgico ea ratione bellum gessit,ut obsessa ab hos ibus Tornaco nobilissima Nerviorum urbe, nihil sibi commodiussore existimaret,quam seruare atque augere copias, cunctari in proximis io cis,nullam praelio occasionem dare. inclinabat enim se autumnus illis in regionibus, hyemi quam aestati similior,nec differri poterat in Britanniam trais Iectus, quoniam Uergente in brumam tempore grauior in dies&saeuior Oicean us esse consuesset.I taque Britanni,quum nemo Gallis opem serret,Tornaco potiti,iam isto duplici vietoria Rege,relictis prssid0s ad tuendas urbes,
in Britanniam redierunt. Per eos quoque dies Venetis tanquam Gallorum socii ad Uicentiam clades est illata. Processerant Cardonius Sc Prosper Columna vastabundi usque in proximum Venetris littus, nusquam prodeunte in aciem Veneto duce,ita v t a Margario aggere pilae tormentis maioribus Omis Iae ad ipsam usque urbem peruenirent. Non tulit ignominiam Livianus, quum exuri late agros barbara feritate conspiceret. Nam Germani praesertim Hisipantque nec nobilissimis quidem villis parcebant. Eos ergo omnis generis praeda onustos ex obliquo adortus,praecisis undique itineribus ita conterruit, ut deserere impedimenta, Ac metu summae cladis per abrutos montes Veronam euadere cogitarent. Sed Livianus ingenio serox a tque praeproperus,dum abeuntes intemperantius persequeretur, adeo incaute ac infeliciter conflixit,ut quum vix primam Germanorum ac Hispanorum impressione, obvertente aciem Piscario, Veneti pedites sustineren t, totus exercitus foede perturbatus caesusque sit. Periere in receptu parum decoro vel dum fugam suorum sisterent, illustres alarum duces numero septem,Sc in his ante alios Sacramorus Uicecomes, quem defecisse ad Gallos docuimus,&Hermes B liuolus: praeterea cohortium praesecti signis erique insignes viginti: tres: ceciadit Sc lixae manu consossus Andreas Lauredanus legatus. Paulum Vero Ba leonum prolapsum in palustrem Iocum mitior sortuna hosti captiuum prae buit. Ipse quoque Livianus tranato Meduaco amne, in cuius Vorticibus ple rique tentato infeliciter vado perierant, celeriter pugna elapsus Patauium peruenit. Ea clades eo grauior Venetis&luctuosior suit,quod paucorum dierum interuallo ad Nouariam,& in Belgio Britanniaque aduerso partium successsu dimicatu suisse didicerant,nec iam habebant Unde copias repararet, tot praesertim equitibus cataphractis,& tot ducibus Veteranis in unius maxi me praelii calamitate amissis. His cognitis rebus Leo pontifex, tametsi eam cladem Venetis,quod Gallos in Italiam euocassent, merito accidissse praedi cabat, nihil tame ea victoria laetabatur Dolebat enim Italico nomini certum
69쪽
exitium, certamque ignominam externorum armis parari ob id secreto Vonetos per Francii cum Foscarunt legatum hortabatur, ne animo deficerent, suamque pristinam infraehc virtutis atque constantiae existimatione lucri vellent : se etenim nunquam hostem sutum ipsorum rei p.quam minime prostratam,sed integram & florentem videre concuperet. Quod auxilia aduersus eos misisset, id esse datum Iulianis foederibus, & recentibus ipsorum coimsiliis,quibus euocandos in Italiam Gallos censui issent, quorum aduen tu tu bari sperata pax&diuina humanaque rerum confusione permisceri viderentur. Ad hanc sinceri animi voluntatem faeta addidit, quibus singulari cotita to beneficio Veneti iuvabantur. Nam vir iudicio longe grauissimo ita partibus studendum arbitrabatur,ut eum publici decoris I talica que dignitatis nunquam obliuisci,vel inimici etiam praeclare perspiceret. Sub idem tem pus magno allensu atque ambitione populi Romani Iulianus Leonis frater
romana ciuitate donatus est: editique sunt in eius honorem ludi scenici,temPOrario theatro in area Capitolina extrinno, ubi per biduum summa celebri . tate actus est Plautinus Poenulus variaque subinde poemata iucundissinii argumenti per ingenuos summae nobilitatis elegantissime decantata, adeo ex. quisito atque opulento rerum omnium apparatu, ut antiqua aurei seculis licitas, iplius Pontificis erudita liberalitate reuocata videretur. Ad resereia
dam vero gratiam eximi j sumptuosique erga se studii, vectigal salis inimi
miit, ampli ficataque triuinuirali conseruatorum Urbis potestate, praemi is ac immunitatibus publice priuateque Romanos est prosecutus: quamobresolenni decreto omnium ordinum populus ad testificandum gratissimi ani mi studiuna, marmoream statuam in Capitolio dedicarit cum hac inscriptione: Optimi liberalissimique Pontificis memoriae. s. P. Q. R. Per eos quoque dies Iulium patruelem, Innocentium Cibo, Laurentium Puccium, A Beria ardunt ibi ennam in Cardinalium Senatum cooptauit. Primum galerum quem ipse gestasset,sanguini atque familiae tribuit quasi diuino in
genio iam praesagiret, luat is quam usque in republica Christiana esset sutu rus, quem tuo latali pileo dignissimum iudicasset. Secundus Magdalenae
sorori, quae Innocentii Iam tererat, datus est: atque Innocenti, Octaui ponti ficis memoriae, cui initium summae dignitatis acceptu in referebat Tertium virtus,aetatisque honor,& egregia in primis fides,que in Puccio in omni riuia a semper effloruit, promeruere: eius etenim Ianoei in frater erat,quem Florentiae securi percussum suisses pra meminimus. Quartus in Bibienna
perpetui laboriosique obsequii,& fidelis industria iucundaeque familiarit iis praemium suit. Nec multo post I uliano fratri in spem sobolis Philiberta
Caroli Allobrogum principis soror matrimonio iuncta, quam demum uti sine dote expetitam, ultro regiis exornatam muneribus prsmisso ad Nicsam insigni conritatu,Rotriam accivit. Laurentitis vero Petri Medicis qui in I Priam ne petiit filius Florentinae Reipublicae est praepositus. Existimabat enim Pontifex, diuisisti onoribus,S constituta domo, ita suis S Mediceo nomini prouidendum, ut non magnopere in posterunt sortunae vis suspeesian da videretur. Ea leni hyeme quae secuta est, cohortara te undiqtie per legatos
Leone pontifice, inter Gallos & Britannos bellum este desiit, breuique abii ductis pax quaesita aut ore Rotelino, qui in libera custodia Londini seritabatur. Deces
70쪽
tur.Decesserat paulo ante Anna regina summae religionis&castimonis mulier: itaque coetibi Ludovico supra solemne pacis ac amicitiae scedus, Maria Henrici regis soror eximiae venustatis virgo despondetur. Qua in Galliam
perducta, Ludovicus incredibili sumptu,& mira ludorum varietate nuptias celebrauit. Sed dum aetatis Ac valetudinis quae ei tum erat tenuissima pene oblitus,intemperantius viserunt' procreandis liberis operam daret conceis
pia edaci febricula non multo post dies interiit Statimque ei suffectus est
Franciscus gener,qui aetate, ingenio, formaque, Vel praeter regium nomen totius Galliae iuuenum longe florentissimus habebatur.Is acceptis imperii insignibus, ingenti animo expeditionem in Italiam suscepit destinatam para tamque antea a Ludovico, qui moriens amplisis imas copias omni bellico ap paratu instructas,obuersasque ad Alpium iter opportune reliquerat. Euo cabant Gallos Veneti in primis,ut Brixiam Veronamque reciperent: atque item Octavianus Fregosius,qui clam percusso cum Francisco foedere a vete ribus amicis foederatisque disices Ierat, iustis certe &grauibus de causas, viii Pse praedicabat, Uerum nequaquam grato, aut fideli, ingenio, si Leonem qui cuncta detulerat,respiceret, quem diu per legatos & literas monentem, ne flagitiose deficeret, prolixa dissimulatione suerat ludificatus. Itaque Liguriis
bus Venetis,ut aduentantes Gallos exciperent,arma paratibus, Leo cum
sociis regibus coit:foedus renouat: exercitum ex delectu sortissimarum Italiae gentium cogit: profitetur, se Mediolanensis imperii defensiorem, vel ob id maxime inductus, quoniam Helvetri flagratatissimo studio, decretoque publico, non iam uti mercede conducii,sed plane propter concepta odia, tan quam veri Gallorum hostes, propulsandi belli negocium susceperant .Prouidebat quoque acutissimus Pontifex, si Gallus instabrum imperio potiretur, nequaquam futurum,ut Galli ab ipsa praesertim victoria insolentes, a Placentia, armaque abstinerent, quas urbes ab reliqua Ssortianorum ditione in terfluente Pado abscissas, Iulius pontificiae ditioni, pulsis Italia Gallis. adiecisset. Uerebaturque ne Rex iuuenis bellicae gloriae auidus semel transgressus alpes,Italis opulentia atque amoenitate caperetur, ob idque exemplo Caroli Octaui maiora concuperet: faueret eius coeptis sortuna, ut demum per par tes Italia omnis,uti nunquam publico iuncta consilio seruire cogeretur. His de causis Ponti sex Iulianum fratrem pontifici j exercitus imperatorem appet Ia t: ei de manu, tenni adiecta precatione, vexillum & sceptrum tradit,& ab Urbe in Galliam Cisalpinam maturare iubet. Sequebantur eum Virrusque factionis Romani proceres,&promiscue ex omni ferme Italiae regione militaribus iactis illustres.Nequaquam enim apud hominem sena imae aequitatis vllum in honore erat factionis nomen, quum ea perniciosae insaniae studia
execrari damnareque esset solitus,adeo ut spectata tantum Virtus in omni ducum&militum genere, praemiis S laude digna censeretur. Fuere qui existi marent,Iulianum, quod Hetruscarum rerum principatum Laurentio fratris filio facile concessistet,vehementer a irare ad Mediolanense imperium Uel ob id maxime quoniam Maximilianus S sortia paulo me te conini otior, dum scedo amictu, illotoque ore insaniae morbum praeserret, paterno imperio in
dignus putabatur. Id facila se assequi post sperabat Iulianus: nam Helueth. in quorum tutela erat Maximilianus,multo auro, adiecta praesertim autho