장음표시 사용
171쪽
& quatuor sequentes. Epistola quoque LXXX. ad eumdem, & ad Αerium ejus fratrem perscripta eis. In Epistola verb CXLVI. τον
πιλον, καὶ ἁγαθον A'λυπιον , τυ κοτμον παπης ηαων πατριδος, pro hum, atque honestum Dirum Alypium totius patriae nostrae ornamen-rum appellat. Ubi etiam prodit, eum Simpliciae quondam fuisse maritum. Non diu mortuae conjugi Gorgoniae superfuisse videtur Alypius, ut hinc discere licet. Tandem nescio, an cum Alypio nostro convenire possit Alypius ille Caesarii frater, ad quem Iuliani Augusti Epistola exstat; vox enim αδελφος ibi usurpata proximum e tiam, & innem significare potest.
dum Ambrosianum, in quo τοί ρα. Sed quid hoc lavacrum sit, non nisi per conjecturam intelligas. Arbitror igitur Baptismum hete desi. gnari, quo Gorgonia, atque Alypius, de more illorum temporum, dum supremo correpti morbo vicinam mortem opperirentur, se purgandos curarunt. Certe Gorgonia salutare illud lavacrum lard accuperat, ut scribit in ejus fuaere Nazianzenus orati XLE. τον Πατέρα. ENθ' ἔκατονταετει ἰωὰ βροτω καθυπερθεν
In Patrem. LXXI. ΗEie super humanae vitae cursum centum annos habens, Et quadraginta in Cathedra, & spiritu exactos, Dulcis, suaviloquus, clarus sacrae Triadis interpres. Corpore dulcem somnum carpo Gregorius. Anima verδ evolans Deum invenit. At Sacerdotes Habentes illius sepulcrum colite. No Digitigod L
172쪽
rentavit, aliosque tum necessitudine, tum sanguine sibi conjunctos laudavit, Patri quoque e vivis sublato extrema persolvit ossicia. Erat hic, ut alibi significavimus, Gregorius, vir Ethnicis olim la. perstitionibus devotus, inde Christi sectator, Nazianzique Episcopus,& ob vitae sanctitatem in Ecclesiasticos Fastos relatus. Desiit autem vivere Anno 372. ut Baronius censet , vel 373. ut Herinantus. Illum etiam, praesente Basilio Magno, laudaverat Gregorius filius singulari Oratione, quae inter eius opera est XIX. Quare, ut Gregorii res gestae, ejusque praecipuae virtutes percipiantur, illuc se conferant eruditi. Nune Graecis Graegorii hujus memoria colitur die prima Ianuarii, uti Menaea testantur. Caeterum Gregorius ipse pater haeic loquens inducitur. Pro tamen legere mallem earpix.
Eκατοσταετης. Cenrum annos babens. Ultra communem vitae cursum centum annorum aetatem Gregorius attigerat, quum ad Superos morte beatissima sublatus fuit. Idem iterum 1 Gregorio filio discas in orat. XIX. ubi haee habentur: Uσας δὲ σχεδον τι περὶ
τα ἐκατον ἔτη, πυα των Δαυιορων, περὶ τοῦ καθ' ημας , καὶ τουτωχιν αυτῶν ἐν τῆ ἱεροσυνη πέντε καὶ τεσσαρακοντα. Quum autem tantum fermὸ annos vixisset, hoe est ultra David eos de temporis nostri Dario terminos, ex iisque in Sacerdotio quisque, oe quadragimia. Centum itaque annos vixit Gregorius pater, atque ex iis quinque, & quadraginta Ecclesiasticae vitae mancipatus. Cur verδ quadraginta solum in Carmine hoc memorentur, nulla alia ratione id factum est, nisi ut absolutus numerus poneretur. Ita divinorum Librorum Interpretes LXX. appellamus , tametsi omnium consensu
LXXII. fuerint. Quod & aliis exemplis probari facilε potest.
Δέμας , Corpore. Vertendum erat: Dulcem fomnum ea o GreMgorii eorpus. Sed ut Latinis auribus satisfacerem. quibus male son rent tot Nomina adjectiva masculini generis conjuncta cum δίμαι substantivo generis neutrius, verti corpore. Caeterum in syntaxi Gra ca neutrum genus interdum cum masculino componitur, respiciendo
non ipsum nomen, sed id, quod per illud nomen signatur, quali iulud neutrum substantiam masculinam signando vim possideat masculini. Sie alibi est κονιον--μ ba puteoerrimo, τέκνον earo fit, & similia. Heic autem Gregorii Corpus pro ipso Gregor ιν
173쪽
E'ξομενοι. Habentes. Ita Cod. Ambr. Ego libenter legissem αὐο-
A, pεπετε. Colite. In Cod Med. legitur ἄμφι,iri. Sed versus sibi non constat. Cl. Salvinius legendum putaret ἄμφιέπειν infinitivum pro imperativo; nam ὐφέπετε pro ἄμφιέπετε duriusculum sibi videtur.
ALIUD. LX XII. ΜΕ ex amaro oleastro Deus magnus vocavit: Gregis ductorem secit, qui neque ovium Eram novissima. E costa verδ pia felicitatem tribuit: In senectam beatam ambo devenimus. Deo sacer fuit ἡ filiis meis mitissimus. Quod si mortem obii ego Gregorius, nil mirum: mortalis eram. NOTAE. ΕΚ με πικρηπ. Me ex amaro oeci Verborum inversionem, Poetis concessam, pro μὲ ἐκ πικρῆς, hanc esse arbitror. Quid veth sit amarum illud oleastrum, nobis idem Naziangenus explicet. Auctor ille est in oratione supra laudata, Patrem Gentilium superstitioni addictum olim fuisse. ρίζης ἐγενετο, inquit de patre filius, βλάς ημα
uκ ἐτιώνετῆς, ουδε ευφυοῦς - εὐπεUειαν. E radice ortus es minimὸla ιdabιIi, nec ad pietatem recte comparata oee. Prosequitur Gregorius, suumque parentem ostendit erroribus Sectae cujusdam fuisse devinctum, quae ex duabus rebus maximὶ contrariis, hoc est ex Gentilium errore, & Hebraeorum Ritibus conflata erat. Sub oleastri no
mine Secta hujusmodi fgnificatur, , qua Deus arborem sibi carissi.
174쪽
mam. fructusque optimos eduxerat, cujusmodi Gregorius pater, ei, sque filii fuere. Hinc in orat. XIX. patrem itidem in τῆς ύγριε. , en oleasero in olivam. insertum Nazianzenus ait. Elias verbCretensis in Commenti ad orat. X. Per agrestem, inquit, olivam H Usariorum haeresin rini aυir. Haec apertius ab ipso Gregorio filio illustrantur in Carm. de rebus suis, ubi de Patre ait:
At verὸ ille antea oleaster erat sub Idolis Vivens e sed insitus es pulchrae sub radice OIiυae. Hanc autem Allegoriam, qua & alii Patres usi sunt ad significanis dum transitum e Gentilitate ad Christi Fidem, hausit ille ex Ap stolo ad Rom. Cap. XI. Cod. Med. habet αγριελαίου pro ἀγριελα iis: quae lectio respondet Paulino verbo, & reliquis supra allatis. E'κ πλευρου. E eosti. Sub rastae vocabulo piam conjugem intelligit Gregorius pater, ad Hevam respici eus. Ejus autem uxor, ut alibi diximus, Nonna erat, mulier sanctitate clarissima, ε cujus conintubernio mirum in modum ille profecerat, quippe ejus monitis ex Ethnicismo in Christi gremium translatus, filiis ὸitatus, atque ideo
summam consequutus felicitatem. Uxorem rosae nomine Poeta n ser significavit in Carm. ad Hellenium, ita canens.
Nempe, ut Billius vertit: ut eoum haud quaerunν, Da quam eam diluo ardens: L Nee asobolem, cuius sustineantur ope. Caeterum videamus, quid Scholiastes Ambrosianus M S. in hos versus habeat. Sic ille interpretatur: Eκ του θεοφιλῆς δὲ μου συζυγου
175쪽
dus filius Gregorius. Ambo verὸ, ego, ' Maor ad gravem senectutem deυenimus. Quod se uisimum ego Gregorius diem claus, nil mirum rmortalis enim homo eram. Ita hic Scriptor, nondum evulgatus, cui debeo explicationem verborum illorum se μοι- ε ατον, πω ultimam, conjuncto Pentametro cum sequenti Hexametro . A μο εις τὼ αὐτὼ .Eγις ορους καθυ,ερθεν αγν k ο κ επλετο Μωπης, καὶ μεγαλου Γρηγορίοιο postς,ονποτε τηλο θ' ἐοντα χαρις μέγαν A ρπεροαθηκοιτο, νυ ου ἱερῆς ἐγγυς Tμαδος.
Aliud in eumdem. LXXIII. SI quis super monte purae vocis arcanae auditor fuit Moses, magni quoque Gregorii mens, Quem olim, procul quum esset, Episcopum gratia Fecit, nune veri apud sacram Triadem tenet.
explicantem: ώτις ἐπὶ τοῦ ορους Miris της καθαρας Ο Θεῆ φωνῆς ηκουπεν. Hoc est: Si quis in monte Moses puram Ues vocem audi-
vir. At in his quoque obscuritas. Conjiciendo itaque interpretor: siquis, uti Moses, Dei vocem audivit, audivit quoque Gregorius; i. dest, si quem Deus ad se vocavit, sacris initiavit, ducemque, &caput populi constituit, hoc quoque Gregorio contigit, qui ἡ medio Ethnicismo ad Deum vocatus est, sacris 'initiatas, summusque Sacerdos, & ductor populi constitutus. Tηλοθ' . Vuum pro ι esset. Idest ri Veritate, ac Fide Christi remotum, & alienum.
AT'τος νηον ἔρεψα Θεοῦ, καὶ - ερνα
176쪽
Aliud in eumdem. LXXIV. IPse Templum Deo ornavi, & Sacerdotem dedi Gregorium illustrem purae Triadi, Nuncium veritatis, magni sonum Pastorem populo, Adolescentem Sapientiae utriusque conlatiarium. Fili mi, in aliis patre quoque sis praestantior, Mansuetudine par. Nec quicquam amplius Precari fas est; & ad maturam senectutem, Hac duce, selix pervenias.
NOTAE.GRegorius pater loquens inducitur, & laudes filii recensens. Hujus Carminis si auctor est Gregorius Theologus, mirum videri potest, quei semetipsum is laudet. Verum justam laudem ne vir quidem humilis sibi neget, & potissimam in alieno ore positam.
E ριψα. Ornaυῆ. Sequutus sum Scholiasten MS. qui hanc vo. cem ita reddit κατεσκευασα, h. e. ornaυi, instruxἰ, conserunt. Templum autem Deo o. M. excitatum Patre, testis est Naeianzenus in orat. XIX. Hinc eius laudem arcessit. Ποιμενα λαῶ. Pastorem populo. Ita ia Cod. Med. Ego, quum is Ambrosiano tantum ποιμενα legeretur, addendum putabam Homerum prae oculis habens saepὸ hac phrasi usum. Inquit autem pater, se Gregorium Theologum procreasse, qui ad Sasi mensem E. pilcopatum ante evectus fuerat. Σοφιης αρ ποτερου . Utriusque Sapientiae, divinae scilicet, & pro. anae, vel novi, & veteris Testamenti. Α'γανοι ροπυνην. mansuerudine. In saepὸ Iaudata orat. XIX. pluribus ostendit Nazianzenus, quanta in Gregorio patre mansuetudo fuerit: Scholiastes Ambr. Pentametrum cum Hexametro sequente
coniungens, haec scribit: Tὼ - καὶ του πατρὸς γένοιο βῖτίων,
νθ M. Hoc est: In aliis quidem urinam patre oe melior, o sublimior
177쪽
177GRAECO LATINA . Ηἰς Illa ornata erat, sed omnia in terram tulit, Tunc quum in Templo rugosum corpus reliquit. NOTAE.Παι ελύ n. Suel soluta sunt. Phrasis ex Homero petita,
pud quem in usu. λυτο γουθα α και φίλον ς τορ. Horatius contra: Dumque virent genua. Sed proprio quodam modo Nonnae genua soluta sunt; nam genibus nexis obiit in Templo. IJ Fundis. Ita scripsi, quum in Ambr. Mia esset προ- ωει, & in Med. προ - .H δε τραπε α . Mense ista. Venustioris sensus gratia placuit coniungere ἡ δε. Meno autem per Antonomasiam est Altare s crum, quod Nonnae ministerio, & oblationibus, non amplius seu,
Οι ν ἱερῆες. Hi vero Sacerdotes. Saepe, ut arbitror, Sacerdotes huic sanctae mulieri benedicere solebant. Hinc ait Gregorius, non amplius eos tremulam Nonnae capiti manum admoturos. Tr mulam autem vocat Sacerdotum manum, vel ob eorum aetatem,
vel quia in benedicendo mulieri adet, piae, illorum dextra prae
Κερνατ' ατο. Totonderunt. Anastrophe Poetis Graecis non ra. rd usurpata pro ἀπεκέρσατο. Poetica item elegantia dictum est, Virginitatem, ac Nuptias in funere Nonnae sibi comas totondisse, ut fgnificetur luctus, in quo quum Virgines, tum nuptae mulieres versabantur, quum ab hac luce sublata est Nonna. Crinem verbin luctu ab antiquis deponi solitum, supra ostendimus ad Carmi. na in Martinianum. Tοισιιν αγα σαεὶ . His ornata erat. In Cod. Ambr. haec ita distinguuntur, ut posui. Tο κάρπω, quod in versu subsequitur, habetur in Mediceo, pro quo Ambr. Codex habet κράτος. Sed quisit hoc in loco huius verbi usus, intelligere nescio; nam aut este itis, aut vis, potentia, imperium, & hujusmodi, quorum nullum reddere potest commodum sensum, niti intelligatur porentia Mortis. Neque conjungere ausim κράτος cum m. XII.
178쪽
ALIUD. LXXXIV. SAra sapiens dilectum coluit maritum. Sed tu, mater,
Ptim δ Christianum, deinde Sacerdotem magnum Tuum sponsum bonum effecisti, quum procul esset , lumine. Anna tu per preces filium carum peperisti, Eumque Templo dedisti purum famulum, Samuelem. Altera verδ Christum magnum sinu complexa est. At Nonna utriusque sortita est decus. Postrem δ autem, Dum oraret, Templo dilectum corpus commendavit.
NOTAE.INter matrem suam, Saram Abrahami coniugem, duasque cele.
bres in sacris literis Annas, comparationem Gregorius instituit. Et Sarae quidem Nonnam praeferre videtur; illa enim ex amore tantum , quo maritum prosequebatur, famam consequuta est ; haec autem Gregorium conjugem suum E Gentilium tenebris ad Christi Religionem transtulit. Ποπιν. Sponsum. Habebatur in MS. Ambr. πο ι, vitiose, ut arbitror. α. Anna, Samuelis matrem Annam significat, quae filium precibus 1 Deo impetratum sacro destinavit Altari, ut habetur I. Reg. Cap. I. ΣαμMἰλ. Pro hoc nomine, quod in Cod. Med. legitur, habet Ambrosianus γαμῆσα, hoc est nupta.
179쪽
H' V ἐτέρη . Altera veia. Scilicet altera Anna, Prophetissa, Phanuelis filia, quae Christum Dominum infantem in Templo suis complexa est ulnis. Vide Evang. Lucae Cap. III. Nοοα. Nonna. Quum prole careret Nonna, , Deo enixe pe. tiit, vovitque, se Templo masculum, si impetrasset, dicaturam. Nato Gregorio nostro, votum complevit. Haec Poeta noster in Carm. de Vita sua memorat.
ALIUD. LXXXV. EMpedocles, te quidem improviso frustra superbientem
Aetnaei ignis crateres mortalem ostenderunt. Nonna ver5 Crateres non insiluit. Sed Altari
Huic olim supplicans, pura hostia, hinc sublata est. Et nunc inter mulieres pias excellit, Susannam, Mariamque, & Annas, columen mulierum. NOTAE.E'MFt όκλεις. Empedocles. Priores hos duos versus iterum legas in Poemate LXI. ad Nemesum inter Gregorii opera edita ae iisdem plane verbis, nisi quod in MS. Ambri legebatur, Αἰτναίου pro quo posui, ut in editis, Αἰτναίοιο. Empedoclis autem hoc in loco memorati mors notissima est, qui, ut pro Deo haberetur, in Aetnae caminum se praecipitem dedit, ne quod corporis vestigium superesset. Verlim ferreae illius crepidae, per flammam reiectae, dementis Philosephi fraudem prodidere. Hinc Horatius ad Pisones. '
- Deus immortalis haberi Dum putat Empedocles, ardenrem frigidus Aetnam
180쪽
Nonna igitur, non Empedoclem imitata est, ut inanem, Sc fictam apud homines divinitatis famam sibi compararet, neque per hujusmodi illusionem hominibus imposuit; sed in Coelum, verὶ & ipsa coelestis, ex Altari allamia est.
Κρατῆρας. Crateres. Hoc praecipuo nomine donabatur camunus, sive montis Aetnae soramina, per quae ignis, ac cinis evomisolent. Plinius Lib. III. Cap. VIII. Mons, inquit, Aetna nocturnis mirus incendiis. Crater eius patet ambitu stadiorum viginti. Haec Latinus Scriptor, cui consonat 3c Graecus, nempe Strabo Lib. VI.Τ περκειται δε μάλι α τῆς Κατίης η Aι 1, καὶ περι του, κρατῆρας παλυ πλει ο9 κοαωνῶ. Maximὸ Catanae supernδ imminet Mons Aetna, oe urbs ea maximam partem eorum moruum sentix, qui
circa erateras Aetnae e iuntur. In orat. III. quae est prima in J lianum, Empedoclem Gregorius memorat, qui πῶς Σικελικοῖς κρα- τῆρτιν, Siculis erateribus, ut divinitatem consequeretur, se tradidit. Caeterum laudatus Strabo eodem in libro ad fabulas hane de Empedocle narrationem amandat. Vide, si lubet. Μαρίαμ τε. Ita Hebraeorum ad instar. In Cod. Med. est Mα.
ALIUD. LXXXVI. HErcules, Empedoti me, ac Trophonte, fabulis temperate, Tuque Aristaei vana jactantis supercilium infidum:
Vos quidem mortales, di nequaquam beati ob animi morbos. Masculo autem animo Noana vitae seruas Niam, Christisera, Crutis cultrix, mundi contemtrix, Insiluit coelestem in currum, quemag modum tabat, Tec beata, in Templo corpore exuta.