장음표시 사용
201쪽
per flumina. vel resolutas ta vapores, dc postea in aquam ,ec nivem . Sed Contra est . Et prinalter si corpus luminosum revocaret ad se corpuscula sequeretur, candelam etiam absumpta Gora nunquam extingui, i md nunquam cetam absumi ; quia ad se revocaret corpuscula emula. Praetet ea debebat Sa- suens modum assignare quonam Sol illa ad se revocat cot- pustula ; quemadmodum assignavit modum , quo Mate ad se aquas revocat, ni velit, quod tympano, vel tuba ad se revocet, receptui sgnum dando, quemadmodum solent coadunari, vel revorari milites. Iniupςr quando Sol est in occidente quomodo poterit tam brevi, dum Occidit, ad se reuocare eorpuscula, quae prosundas in valles, atque cavernas non nisi plurea post horas circa meridiem potuerunt
pei venire λ Eo vel maximἡ quod ipse tenet, illuminationem non seri in instanti. Nee eum eodem suo in systemate Eucharissieo pati. r. Dialogo s. o. a s. dicere juvetit, quod Sol emittit corpuscula , non ad oculos usque nostros, sed in aere prope se , de postea ista movent motione illuminati va aerem usque ad oculos nostros. Non, inquam . Λ gignare squidem ipse debuisset, quomodo illa fiat actio illuminati va, num nimiis tum per qualitatum generationem . Et se Peripatetici ha bebunt intentum. Λn veto per corpusculorum emissionem. Et sie idem, quod prius. Demum postquam cubiculum est summd illuminatum claudantur fenestrae, di ianua ; tune corpuscula illa utpote nondum a Sole revocata remanent ibi, nec destruuntur , quoniam, Λtomistarum haerendo prinei piis , atomi sunt ingenerabiles, de incorruptibiles. itaque cubiculum eur ilis luminatum non perseverat λHane praevidit molestiam Sanguens, ob idque dicit, quod colpuscula, ut luceant, indigent moveti.
Eaptoptet suo in Systemate Eucharistico Dialogo s. p. p.
n. a s. eitato non ultra recurrit ad hoc, quod Sol ad se corpu-seula te vocet, sed dicit, quod corpuscula illa, quae prim Aemist Sol ab origine mundi, semper in aere remanent. necnbua emittit. Et quando ab eo petitur, cur illa corpuscula non luceant noctis tempore, si in aere ad sunt. Respondet , ideo non lucere tunc, quia non moventur a Sole, si eut aberi moventur motu ordinato, dum ipse Sol in nostro extat Ilemisphaerio. At quis non videat, hoe esse metum , de malum effugium. Quandoquidem primitus assignet, quomodo motus facit lucete. Praeterea saltem movetentur 1 Luna ; dc tamen Lunae Meurrente Eclipsi licet moveatur Luna, nihil lucis nobis suppeditatur. ιο super corpuscula illa non sunt si
mul unita, ut dum concitantur ea, quae sunt Soli pro2 i. micita, ista concitent alia, ec se succedania, sed di re, gata sunt, de intra potos aeris locata r nee aer est eorpus aliquod solidum, ut una pars mota mo veat omnes: Nee totus aer continetur in concavo solis, ut totus moveti s mulque,t, seut ignis in Cibis Lunae eoncavo resdens elicula.
Alius dicendi modus Λ tomistarum est, quod eomparati. ud ad Solis molem corpuscula illa res modica sunt, & parum pro nihilo reputatur.
At solutio quoque ista infrma est. Siquidem, permissio
etiam, eorpuscula illa pro una duntaxat vice emissa essentita quid exiguum . attamen tot per incula quotidie emissa nequit negati, quod quid magnum, ae maximum solet, proindeque notabile, ac notabilissimum Solis detrimentum.
saltu nitiν ofectiones Ioannis sague M.t 3 Biicit r. Saguens. Lux plures effectus eorporeos sortit ut i ergo est corpus, sue eorpuscula . Λnt. est apertum ἔ calefacit enim , ece. Resp. nego conseq. Suffcit namque, esse corpoream, s. se corpus ut quo, ut omnes sunt qualitates corporeae ; vel
sed pleniori pro notione operae pretium erit subdere do. bium quoddam Inter peripati eos familiare, nimirum num lux si qualitas naturalis, vel intentionalis λ- Cir ea quod Seolus, D. Bonav. AEgidius, de Durandus tenent, esse qualitatem Ourd intentionalem . At hoe sussi neri mini md potest, secus non posset constituere aetem luiscidum , quemadmodum color quia purum intentionale M.
bet esse in aere per sui speciem, nem eo stitvit aerem eolo ratum . Eo vel maxime , quod effectus habet naturales, ut calefacere, aliosque jnfluxus in sublunaria , ut in lib. de Coelo vidimua. Alii, ut eompl. lo: S. Tho m. dc Guetinois hic s. r. sentire videntur , quod habeat purum esse naturale. Aeneque hoc propugnati potest. Etenim lux quamquam ad hoc, ut videatur i. a quod indigeat propria speme, tamen quatenus est is quo aliud videtur, seu ratio sermalis Iubqtia immedia id per seipsam, ec non mediante alia specie actuat potentiam . Quod esse haud posset, nis haheret euelutentionale. Quae sententia probabilis est valde. Satilis tamen videt ut eum Cajet. Hannez. de Λtmb, quod sotn aliter habet esse intentionale ἔ virtualiter vero habet esse naturale, vel de ita. Nec hoe est mirum . videmus namque quod vinum, piper Ece. est vulva liter, tametsi non formaliter calidus. imo, ut praefati Auctores dicunt, habet eminentet esse naturale, proportionali quodam modo, quo Sol est eminentet, licEt non format i ter ealidus . Nee est eadem ratio de colore habente esse intentionale In aere. Non, inquam , eo quod lux ceu qualitas persectaOt , dc superior, est quoque eminens, non vero colos, qui is
circo non constituit aerem coloratum.14. objicit a. Si lux non esset eorpuscula , de foret sorisma accidentalis, non esset modo minor. modo major, quia non susciperet magis , de minas, ut de Arma substantiali dicunt Peripatetici, quod fit tota simul. Resp. ad hoc satis patere ex dictis lib a. de Gener dc Coria lup. q s. tu praeloquio P co primo, ubi vidimus diterimen , propter quod forma substantialis non admittit intensio, nem, dc remissionem, bene veto seria aliqua acciden
as. Obiieit 3. experimentum, quod primo loeo ille adis duxerat. Radii Solates v. G. intromissi per fenestrae sotae
mem occlusae in eubiculum alias obscutum, procedunt misi ineam rectam ; si autem essent forma accidentalis , et nocteorpuscula procederet pet lineam sphaerieam, quia etiam in aere ad latera existente produceret qualitatem lucis, comee partes aeris sibi proximas ad latera existentis tangat . Resp. quod per se loquendo plocederet per lineam sphaeri. eam ; at per accidens non ita procedit edurendo lucem ex partibus aeris ad latera existentis , quia tangendo corpus opaeum senestrae in illo aere intra solamen existentis, fuit ab illo corpore opaeo valde virtus erus attenuata ad latera
Vel quia lux illa cam si modica procedit magis unita, ut
nonnihil sortior evadat, virtus enim unita sortior. 16. Obiicit . de ult. adversus ratiminationem nostram positam n. a. exemplum res odor sae, quae non minuitutemittendo corpuscula .
Λt mirum est, quod tam elatam in principit petitionem labi potuerit. Quod namque de luce , dicimus Ecde odore, nimirum quod sit qualitas, de quod eorpus odorosum mi. nueretur , si corpuscula emitteret.
Lux es Iualitas. 1. Umea dictis lux non sit formi substantialis ut T. i.
ia nee conatus ad motum ut a s. a. usque ad s. nee eot puteola ut praecedentibus s. ec 7. Fisum est, rell- quum est, quod si accidentalis imma , nimirum qualitas , com alias exploratum si, non esse relationem nec quanti . tatem , nee dcc. Nonnullae tamen occurrant objectiones solvendae. Ubiicit ergo Saguens a. Si lux inet qualitas, sequeretur, omnia eorpora esse aequaliter diaphan a ; sed propugnati hoestitii md potest de serro,dc ergo die. Prob. ma, Ludi omnes illuminaret etiam interiores curus libet corporis paries; sed corpus,quod sie a luce illuminatur est diaphanum: ergo Ece Prob. min. Tum quia ludi nullum habet contrarium obiastans illius generationi iuxta Peripateti eos ἔ Tum quia lux, Peripatet ted loquendo, est suis in subjectis penetia ilia
vo quodam modo. Resp. nego sequelam . Λd prob. nego maj. ad cujus prob. dist. ant. non habet contrarium proprid , eonee- do, impropri8, nego ant. de conseq. Quamquam etenim ei cion contrarietur qualitas aliqua , se ut calori eontraiiatur stlgus, sed oppositionem duntaxat privativam exet. ceat cum t ebria , tamen habet contrarium latissime . nimiis
202쪽
ram immineapaestatem subjecti. quia subiecta lueis eam.
eia sunt quaedam duntaxat corpora subtilia, ut aqua, aer, es ignis, uel alia mixta, in quibus notabiliter aer, aqua praedominantur vel ignis. Caetera vero corpora, quae subtilia non sunt, sunt lucis rapaeia solummodo suprema insuper se te ratione alterius eorporis subtilis haerentas eius su perseiei, nimirum ratione aeris, Ece. Sane nee intellectio viso, volitto, Ece. habent contrarium; & tamen neque
uni poni in lapide, serro , dce. quia ista sunt haud rapacia sobjecti. Nee mirum si, qudd in Croestallo U. G. vltro , dce.
raedominetur aqua , vel aer secundam diaphamitatem, ieri in eorum aliquo praedominaretur terra secundam gravitatem. Non, inquam, quia etiam in Homine praedo. minatur, quoad gravitatem terra, de quo ad calorem prae dominatur ignis. Sed melios dicas, esse gravitatem aquae eis praedominantis eum aere; aqua autem est diaphana. Et animadverte, quod Crystallus, vitrum, dce. dum liquefiunt, suam non amittunt diaphaneitatem. Quod autem tune res trans ea positae non emnantur, non est, quia
diaphana non sol, sed quia tam summo ignis calore diant
liquata, per illum eatorem tanto Impetu agitantur, ut rem stacto hine inde motu , speetes summopere refractae, ac consuta evadant. Quod etiam evehit in aqua vehementer serventi, vel hue Iliue in vase commota .
Per quod habes ad x. Qualitates squidem sunt modo penetratiso in subjectis eapaeibus . Sand hoc arg. vel de empus lis iras militat, quae, Λ tomistie/ loquendo, etiam
intimarum partium poros subeunt.18. objicita. Si sua latet qualitas, sequeretur, totum amem, qui terram ambit, perpetuo, ae constanter luce Solis illustrari, seque sine vieissitudine dierum , de noctium ubique laeta dies iugiter Hareseeret; at hoe falsumen: ergo Ece. Proh ant. si una pars aeris illuminat aliamsbi ploximiorem, & alia aliam. Et e. iam com aer unius Hemisphaerii sit aeri alterius Hemisphaerii contiguus, iam quando ultima Hemisphaerii pars esset illuminata posset hare illuminate primam partem alterius Hemisphaerii, fleicta secundam, seeunda tertiam, & sie suetem τὰ ad ultimam usque: ergo die. Et vel maximi , quod lux non habet eontrarium obsistens eius generat loni.
Si respondeas confugiendo ad eorporis luminos ab senis
Contra expurgit Sagnens, Tum quia dum sol est subhor IEonte, est adhue nobis absens: de tamen lux iam in aere eon spieitur. Tum quia tametsi Sol absens sit, lux de-mul nequaquam posset, quia non habet contrarium, quo
eorrumpatur. Ex quo etiam infert, aerem fore perpetuo Itieldum, de nunquam obseurari .
Re p. ben/ ibi. Ad r. oppugnationem Resp. qnod per
emporis luminos praesentiam non intendimus totalem apis proximationem, sed tantam approximationem, ut si in tali proportionata distantia, quae lassiciat, ut insuat. sol autem dum adhue sub horlronte latet, est in modi ea distan. tia , nostro hemisphaerio. a. dist. quo aeorrumpatur sor maliter, concedo, evensectiv/, nego. Qualitas itaque quamvis se alitet loquendo destruatur per contrariam qualitatem; tamen si habet esse in subiecto vi aliter de transens ceu debiliter, in quo radicem non habet, in lux extra eorpus luminosom, destruitve exe sectiv/ per semotionem eausae e meientis . Potest etiam interdom destrui per Meldens snε ullo contrario ex amotione subjecti, ni si destrueretur aer, in quo est lux .as. Alia quaedam de luee vide apud Guetinuis in lib. de Gener. par. 3. Philos q. s. art. 3. g. 4 & seqq. s. X. Mam EutIo fit Λ Insant .
xo. DRob. quotidiano experimento, non tant m solis, T versim de eandelae, lueereae, Ece. ouae illico . e demque in instanti, quo cubiculum attingit Illuminat illud rergo Ate. Praesertim prinet is haerendo At mistarum , qui nihil certi exeipiunt, quod sensu non eomprobetur. Prob. praeterea se . Instans est duratio indivisbllis; sede rpus luminosum illuminat duratione indivis bill r ergo die. Prob. min. Duratio illa indiuisbills est, de instans, qua excogitari minor non potest; sed eorpus luminosum illuminat duratione, qua minor exeogitari non valet: ergo
nor, nee unquam minorem assignabit Saguens.
i. objieit Saguens x. In uno, eodemque instanti me. quit dari prius, & posterius, seeos non solet indivisibile: sed in illuminatione datur prius, de posterius: ergo luminis propagatio non fit in instanti. Prob. min. Prilis generatur lux in aere propiori eorpori luminoso, quam ea, quae est
in aere proximo oculis nostris: ergo dcc.
Resp. dist. mai. prioritate, ec posterioritate temporis, de in quo, concedo , naturae, At a quo , nego maj. Ecdistinctamin. nego conseq. Hane explieuimus in anteprae dicamentis exemplo essentiae, quae est causa suarum proprie. tatum , imo de proprietates ipsae ordine quodam otioris, de posterioris inter se causantur, ut ta, prius discursivum,
deinde admirativum, postremi risibile, in Homine et de tamen simul uno, eodemque in instanti in qtio sunt smul essentia, omnesque proprietates. In uno squidem, eodem que instanti in qtio, plura, imo de propemodum infinita esse possunt instantia naturae, dc aqua. Dices. Illuminatio, vel est motus localis, vel alterativus, sed neuter ex his ni In Insanit: ergo Ece. Resp. neutrum esse, sed esse mutationem , de quidem magna saltem ex parte intentionalem. Oppugnabis. Et est secunda obiectio eiusdem Salluens. Mutatio ista non fit in instanti: ergo die. Prob ant. Lux de majori fit minor; sed hoe nequit seri in instanti, ut patet elim quantitas de maiori si minori ergo&e. Prob. mai. Etenim lux, quae est prope solem est intensor ea , quae est propd oeulos nostros. Resp. nego ant. Λd prob primiter, nego ant. 3c ad eius prob. dies , quia non est eadem numero lux, sed quae gignitur prop/ oculos nostros est alia numero, eam idem numeroaeeidros nequeat de subiecto in subjectum pergere, adeoque nee de una ad aliam aeris partem . Praeterea permissa mai. nego min. nisi alterativa sit mutatio, vel alterativam supponat mutationem, quam praesupponit quantitatis diminuistio, nimirum partialis substantiae eorruptionem , ad quam alterailvaequalitates disponunt. Ultra quod etiam quanti . tatis diminutio fit in instanti, licdi dispositiones M illam non ponantur in instanti. a1. Obiicit ulterius Saguens. Lumen multo lex resecti. tur, 3c restangitur de tune dicuntur radii refracti; sed resta.ctio ista supponit prios alterius resistentiam: ergo luminis propaetatio non si in instanti. Resp. quod illuminatio fit in instanti per se loquendo, nimirum nisi adst obstaeulum vel retardans, vel prohibens. Et praeel pud in easu adducto 1 Saguens sat est ad nostrum intentum, quod tune sat refractio in instanti. Et adnota, quod refractio ista non si, nisi corpus habeat aliqualem saltem opacitatem , ut vitrum, Ece. Ob idque in aere haud ulla eontingit refractio. si autem opaeum penitos sit, fit resilentia tune , ac non pura retractio. a 3. Argumenta alia Ioannis saguens. probantia, lucem habere eontrarium, soluta sunt tum hic, tum in Logica
Syntag. 4. quaest. 4. art. a. s. 3.a . pro complemento admonitus hoe sis , quod haeequatuor, nimirum Iux , tamen , radius , se utindor quamquam usurpati pro eodem soleant ἔ tamen nonnihil in v ieem secernuntur. Dieitur namque Iux prout est in corripore luminoso I se lucente r Ismen prout reeipitur in is tuis minat ab allor ν dfus prout per lineam rectam procedit 1 Iuminoso eorpore: de deaeum istiudor suatenus restit, de reflectitur, eum restangitur a lubiecto illuminato.
C.lis est forma accidentatis , nimIram qualitas. r. ς Aguens haude stans hie sua In sententia tom. 4. suae ct philos disp. x r. art. s. in assertione unica num. s. ad a. obiectionem, videtur eoneedere, eolorem eonsistere in modificatione lucis reflexae, aut testactae ab objecto, tam
tamen antecedenterari. 4. num. s. dixerit, colorem eons
stere in superficies lenitate, aut a eritate, aut prominentia, ita quod si est lenis, unum formet eolorem; si rudis de aspera allum; fi aequalis unum, si eminens alium. a. primodam itaque dira, eolores reales distingui essentialiter a luee. Ratio effrax est aequ8, ae pulchra, Tum quia dum album mes, ac nigrum in tenebris distingultur album
203쪽
album 1 nigro . Tum quia sequeretur , quia in tenebris ejusdem foret eoloris Cygnus, de Corvus, lae, ec atra.
menium. Tum quia lux non habet eontrarium; eolores autem eontrariantur invicem , ut de albo, dc nigro perspi euum est. Tum quia eolor resultat ex luee tanquam eausaessicienti. Tum demum quia causatur, non tantom ex tuisce. v et om etiam ex opacitate , dc per spieuitate. In hoe Peripatetiei univeis conveniunt, dempto ex nostris eximio quodam in m s. qui autumat, eolores reales nil
xliud esse, quam lucem ingenitam, de obseuratam. Ad uod eliat Caietanum, de Goudinum, liedi salso ut . i.
ere est apud eosdem . Fundamentum autem illius est, quia colores apparentes, ec transeuntes sunt lux adventitia, de transiens: ergo a pati eolores permanentes nil aliud erunt, quam lux permanens.
Uerum enim vero salsitatem penitos redolet. Tum quia est implieantia interminis dieere, lucem dum actu est lux
esse obseuratam, quemadmodum implicantia contradicti nis est dicere, vitam, dum actu est vita, esse mortuam. Tum quia, ut di 2 imus, eontrarium lux non habet. Ad ,illius arg. Rela instando. Si quidem eius in senten. tia litat eolores permanentes sint vela lux realis, non se. quitur, colores apparentes esse lucem apparentem 1 ergri pariter ex eo, quod eolores apparentes snt lux transiens adventitia non sequitur, quod eolorer reales permanentes snt lumen permanens. Diserimen est itaque, quia eo lores apparentes habent esse duntaxat obiective , non vero sub .iectivd. Ide reo admonitus hoe sis, quM adstruendo prae satam distinctionem, loquimur de luce, de eotore seeundom eta se naturale. dc entitat tuum; non vero in esse obiecti v l. Dbilis. Hoe squidem modo unum , atque idem visibile obiectum eonflant. 3. Quod uerti eolor non si ipsa asperitas, aut lenitas ,
aut prominentia. aut aequalitas, Probatur. Provisus Obiecto assignati aliquid debet, quod ita si objectum visus,
ut non si objectum alterius sensus, non seeosae pro ob. jecto auditus assignatur sonus, qui non est alterius sensus obieetum, de se de reliquis sens bus; sed asperitas. lenitas, igiditas, mollities, prominentia, Ece. lunt obiectum etiam tactus: ergo nequit in eis eonsistere color, qui est obiectum visus. Respondehis istan , quod asper tas, aut lenitas dce. sunt Objectum visus , non uicunque eons delata , sed ut illuminata. Non sunt autem objectum tactus ut illuminata ; adeoque die. Sed Contra. Semper vetum esset direre, quod idem fore eeonstitutivum cit echi utriusque sensus : erso idem foret utriusque objectum. Prob. ant. idem est constitutivum ,3t distinctivum : sed idem esset distinctivum objectum utrinquerergo dcc. prob. min. Ut colores distinguat Saguens confugit ad asper Itatem, vel lenitatem, Ece. sed istae sunt
disserentiae objecti tactus, qui distinguit sua objecta per
lenitalem, aut asperitatem : ergo dce.
Remanet itaque, quod eolor si qualitas quaedam qua lis eant rem . si namque interrogetis U. G quale sit vi num p Respondebis olbum, vel νabrum , fide nurum , quemadmodum de de quali talibus ad gustum attinentibus,GIce, Mes generosum . . Obicies i. ex Saguens probando, quod eolor non stualitas. lndependent et ab omni colore superaddito su h. antia esset visibilis, de videretur per solam incidentiam luminis: ergo in eassum ponitur color ut qualitas superaddi ta . Prob. ant. Lumen incidens in substantiam, de testieris in oculum neeessario saeeret aliquam sensationem; sed ista non esset, nis visor ergo deci Resp. quid colorem esse realiter a substantia distinctumetitque non insdeli ostendimus ex dictis de Sacramento Eucharistiae. Preteterea hoe arg. militat quoque adversus ipsum saguens. Etiam namqoe semota a substantia omisni lenitate, aut asperitate posset diei, quod fieret viso , quia adhue lux incidens in illam substantiam, de restiensio oculum deberet sensationem aliquam sacere. Itaque ad arg. nego ant. loquendo de videri proxim8, Aein actu secundo . Posset namque videri duntaxat radica litet, remot8, dc in actu primo videretur. Ad prob ne go mai. quam minimi improbatam relinquere debuisset Saguens. Tune siquidem haud ulla extaret sensatio, ni
si ad summ- inchoative, quia non haberetur ratio ter minatis a talis sensat loes t. spe visciniat ad eum modum uti si eviaret substantia sine quantitate non posset in ea iviso seri, quamquam in eam impingeret securis , quia Indi Wisibili habeto esse modo. Si e dc tes illa sine colore Ih. isbi si modo. s. objicita. Saguens. Si eoloe esset qualitas, maxime
secundaria causata ex primarum qualitatum temperamento, ut Perida tetieus dieit; sed hoe salsum est: ergo dce. Prob. min. Ex hoe sequeretur, omnes colores eiusdem esse speelei , esim omnia temperamenta eiusdem sint speciei, disserentia duntaxae penes magis , dc minsis, quatenus in uno praedominatur magis una, quam alia qualitas, a. sequeretur, quod chm in quolibet individuo uni eum si temperamentum, unicua esset totalia eolae tum in sanguine, cum in pituita. Ece. 3. sequeretur, quod in diversis, de oppostis temperamentis . puta sacchato , dcatsenico, nive, dc calce oppositi habetentur colores. q. sequeretur, quod quoties duci corpora unius eoioris, ac pro
inde etiam unius temperamenti invicem eommiseerentur, mixtum ex utroque proveniens seut esset eiusdem rem.
peramenti s duo quippe temperamenta similia nequeunt concurrere ad product onem tertii euiuspiam dissimilis γlta etiam eiusdem esset ecilotis; sed experimentaliter C stat de opposto: plura squident usualia apud Pharmacopolas , atque Chymieos liquida unius coloris, aut ad unum colorem tensibilissi md aecedentia. s permiseeantur, commutantur in tertium valdc dissimilem , ut inter alia patet ide duobus illis subalbidis, eu quibus e seitur atramen. itum, quod Sympathieum vocant ni petrimum . s. Nam qualitates primae esim non snt, nis tactiles . non est explicabile , quomodo possint ρignere qualitatem ad visum es.ficiendum idoneam generis, ordinisque divers , adeo ut i
potisis assereres, tortuostatem posse gigni ex tenebris. Demum quia non est maior ratio. cur color fiat ex ta. :lore, quom quod ea lor ex colore sat . iResp. dist. maj. ex temperamento primarum qualita itum tanquam ex causa maletiali , seu quasi materiali . . concedo, tanquam ex causa effetenti, aut formali nego lmaj dc distincta min. nego e seq. Et quidem quod e . icurrat mixtio primarum qualitatum perspicuum fit ex eo, quod in elementis in eorum oenitis, ut praesertim palam est in aqua, fle ae te, nullus est verus color. Et per hoc nemine impellente omnes corruunt Proba tiones saguens.
Prima quidem. Etenim qualitates illae licet non disse.
rant essentialiter; sotma tamen unius mixti, quae ex ele mentorum permixtione resultavit, dc continet virtualitet ielementa in suis qualitatibus. ut diximus lib. I. de Gener ire Corrupi.q g ait. x. est essentialitet diversa a forma ilia ilius alterius mixti; a sol mis autem dimanant colores. Secunda quoque. Quandoquidem licEt unieum si temperamentum ἔ tamen diei potest virtualiter multiplex. quatenus forma quae continet virtualiter elementa , ea vi e- tualiter multiplex, de iuxta diversas dispositi es partium diversos praestat eo lores, diversaque alia aecidentia; Non seeos , ae juxta diversam earum dispositionem diversos praestat vitae gladus seque eaoillos informat secundo mgradum vegetativum, et non secundom gradum sensitivum ; earnem, dcolsa seeund sim gradum senstivum, de non secundum gradum intellectivum. Ea propter, ut supra q. . art. . s. I. Ada. arg. sub num. s. tales partes di
singuuntur inter se specie inadaequata , licet non specie
Tertia similiter. Siquidem ultra elementales qualitates, dc ultra formam propriam e neutrunt ad mixti productio. nem etiam eius generaris particulare. dc rursus caulae uni versales, nimirum C li tui vidimus lib. I . de Genet ec Cur rupi. q. 8. arta. 3 quae possunt insuere s miles colores; prae. cipuit chm color si unum ex accidentibus communibus, non veto propriis, ut propria est ris hilitas respectu himinis. Eo vel maximd, ut quod in lib. de Gelo vidimus , Ceeli Insuunt , non tant sim mediante motu , Et luce , uersim etiam mediis aliis qualitatibus Oeeultis . videli mistest Goud in hie q 3. arta. s. . sub foem. Quarta etiam. Siquidem subalbida illa quamquam non
modieam habeant smilitudinem in ecitote, adeoque S cae. teris in qualitatibus, ex quibus valde iuvat ut color obscurus ; habent tamen similitudinem in relicuis qualitatibus minus intens s , ex quibus albus juvat ut colom. Et qυia itimixtione istae superantur ab illis, idcirco evadit color obscurus
204쪽
is rus prorsus, ae niger. Adde, quod ad novi mixti huius genesm concurrunt eausae praeel pu8 universales diuersae ab illis, quae concurrunt ad productionem cujuslibet ex iu- medientibus illis seorsim procreatis Quinta etiam, quia litat divis τὰ sintduntaxat tactiles ;tamen collectiv/, &transmutati τὰ sumptae sunt visibiles ad eum modum, quo smplicia digis τὰ non sunt quid mis tum, Mnd vero eollecti τὸ , ae transmutati v/ aecepta. Et natu tale est, quod ex primis fiant seeunda, seque ex primis qualitatibus seeundae sant . Tenebrae autem , ultra- quamquod sunt quid purd negativum, & nihil postivum , non sunt quid primum in genere qualitatis. Sexta demum, & ultima ; quia cuique senso non inopi exploratum est, quod ea lor est colore activim, proindeque ille prior esse debet in genere qualitatis.
6. Objicit a. Saguensari. 4. n. ao. ad probandum, ecit rem consistere in asperitate, aut mollitie, antprominentia, experientiunculas. Primam de vito quodam, quem refert Robertus Boylus inter experimenta, dc consderatio. res de eotoribus ea p. 3. n a. biennem in omnimodam eaeeitarem lapsum ea tactus subtilitate praeditum fuisse, ut tae. niarum , quas inter pollicem, indieemque prohabat, colo. res maxime primarios dignosceret, suisque compellaret nominibus, pronuncians audacter, hune esse album, illum iteruleum, dce. nisi quAd non ira facil/ digno ebat album nigro, & tubrum 1 caeruleo , nam inter istos aliquando errabat. sta inter alios nunquam . secundam de iis , qui s la tactu diiudicant inter verum, & spurium aurum. Re . ad a. primiter non adeo de saeill esse similibus traditionibus fidem habendam , ne & de nobis illud ovidii dieatur, eredati rurba fumus . Praeterea dicatur , sottam sillum haud omnimodd ea cum suisse. Demum dicatur, quod litata petitas, aut lenitas possint nonnihil juvare ad eolo tis notionem, at non in eis consistit calor . Sie soloquleontactu verum a spullo discernunt aurum se se gerunt : nimirum tactu deprehendunt auri asperitatem, & quia aliun de auri norunt colorem , si inde , quod mediatam per illationem eo ludant, erius eoiortast aurum illud, quod inanibus gessant.
a tur ex temperamenti varietate ἔ per accidens vero, di ut in pauetoribus ex aliis eireum stantiis temperament pura eausae essicientis , Ac traesertim ex qualitatibus Meultis ab influxa corporum coelestium. Item ea opacitate, perspicuitate, luce, dcc Quoad p. p. nee Saguens abnuere potuit rem . . disp. I art. 4. n. a. Convictus experimentis, tum humano in eor. pote, ubi patescit, vix ullam temperamenti mutationem contingere, quae non deprehendatur praesertim ex vultu ,
eius colorem habemus pro indicio valetudinis, aegritudinis,l amoris, odii, spei, timoris, dce.Tum in fluctibus, quos m ut diuersi modi- temperantur ad maturitatem obtinendam vi demus diuersis coloribus. Et aliis in rebus passim. a. obiicit Saguens ubi supra ultra illa s. experimenta antegresso di luta s. num. s. alia quaedam. Uertim enim vero haee haud aliud habent, quam probare seeundam asserti nostri partem.
Et quidem ipsi quoque objici posset qGd etiam plures personae non infrequeuter aequalem sorti ae lenitatem, ita inaequalem sint colorem sortitae, ut una subsulat, altera albicoloris si r Item quarum altera est super fiete lenis, de alis tera aspera, eiusdem eo tingit eoloris ambas esse personas. Et plures alias expetientias ad probandum, quid eolor non tonsistat in letiitate, aut asperitate. Eo vel maxime . quod experientiae nonnullae , quas producit Saguens militant duntaxat de eotoribus apparemibus, & transeuntibus, ut daeolore spumae aquae retinentis aquae substantiam , de quihusdam aliis, quae si diversimoda figurentur aliam exhibent
νι versa Psil. Tom. III. XIII.
De e Mibas appaνeatibus . r. Uamquam unaquaque de re stabit Iendum si ptlti .
quod sit, quam quid sit; quia tamen haud facile erit
pro nate, quod extent eolores apparentes, nisi in quo consistant Innotestat. Idetreo. Reeole, quod eolores alii sunt veri, de reales, qui nisi . rum existunt permanenter in eorporibus, qui proinde pet- manentes compellantur. Alii apparentes duntaxat, quievistunt solummodo in praesentia corporis luminosi, ex euinius luminis reflexione exhibent , ut sunt eolores Itidis , colores, qui apparent in eoilo columbae in certa positione ad Solis radios. a. Duro primo, eolores apparentes, non distingvi essen. tials tela luee. Crius ea est ratio , quia non sunt veri e lotes reales : ergo elim sine aliquid realiter existens in re ieeti forent ens rationis a de alias non si assignabile quid aliud sint, direndum venit, esse Ipsam veram, realem que lorem. Cujus signum est, quod luce cedente, non rein
In hoc eo seniunt omnes, qui eolares apparentes extare annuunt, uno dempto in Tino hie disp. s. q. ultima f. a. solio 18. eitante Ioannem de S. Th. Sed immerito, ut videre est apod Io: 1 S. Th. hie q. . art. a. verbo cirea I. Eius autem rati ea est , quia eolores illi habent conitatium; luxveth eontrarium non habet .
Athoe haud difficil/solvittit . Negatur siquidem , quod colores illi habeant eontrarium . nis ad summum appa.
3. Dieos. Extant eo lores apparentes. Est e tra Ioannem Saguens toto.ε. disp.r 7. art. s. Prob. ea dictis, quia nimirum Itidia Color non est nisapparens eolor ubi mirum ianvi, quomodo tam audacter loqui abnuendo potvelli Io: Saguens Quandoquidem ipsa met eodem tom. . disp. I s. quae est de Meteolis art. a. qui de aeris est me reoristi. i. cum peruleaeiter hie respuere voluerit eolores apsarentes, nec leti, nee potest reserare causam Iridis, ut
vel ipsemet satetur. Imliseum ipse pugnat, quia ibi mittit tactorem ad ea, quae seripsi Arist lib. 3. Meteor. cap. vi retid nonnis apparentes per colores id explicuit, utvlimus hi trin. de Meteor is consideratione 3. si Deinde mittit ad Cartesum, ut elatidi loquentem. Sed tandem elim dc Cattes ea in re non parum ad eolarum apparen tiam confugiat . Ac istum quoque improbat. Nee mirum. Etenim mos est apud Saguens, quod ubi veritatem vel N. t diu, vel nihil capit, eam non modo param, sed summopere Tarpit. . objicit a. Samens. Auditus nequIt percipere sonum
apparentem, nee olfactus Odorem apparentem r ergo me visus colorem apparentem.
Resp. permisso ant. quod probare haud stivit Saguens negoleoni . Disparitas est, quia visus inter externos senis sua majorem obtinet elevationem , ratione euius quandam cum intellectu analoalam sottitur. Ob idque eognitio intulisti .a Dei in Patria vlsio eompellatur beatisra. Λdde , posse Megati suppositum. Supponit namque diei apparentes, quia snt aliquid sctum, tam tamen sat vera lux realia realisque luminis regislo: In sume esto non sint quid reale in seipsis , lane in meo quid reale In medio repraesentante, nimirum in specie producta ab illa luee res tacta , de aliquali cum opam per inmixta.
s. objicit s. Unleum sandamentum ad motandum , dari colores apparentes est, quia dantur faeiu , de breviter transeuntes ; sed plures dantur colores transeuntes, qui reales sunt i ergo . Min. probat variis experimentis , dc praesertim in panno damasceno in quo, varios inspicis e Iores quoties ad diversos illum vertis aspectus, de non est major ratio de uno, qu in de alio, quod realis sit, vel qui nam ex tot realis sit, e Ma tamen unus eis realis, seu naturalis esse debeat. Resp hallucinari Saquens autumantem, eolores apparentes esse quid omnino fictum, eujus tamen oppositum nuper. ilred vidimus.
Ad Id, quod damaseeno de panno subiicitur , d leo, illius
colorem permanentem esse illum . quo afficitur ser leum ex
quo est eontextus; sed tamen in eo miniis distinct/ apparet, Bb solum.
205쪽
solumque in eo eonspiciuntur colores apparentes ; quia fila illius ita interspersa sunt, ut diversm d, ad divertos aspectus posita, lueem suseipiant, ac restangant, proindeque
varios e2hibeant colores. Eapropter arg. hoc nostrum comis
probat placitum , eis manifeste hie colores habeantua
Vid. Arno ubi sopra q. ra. de visa art. r. cap. 4. & Io: a S. Τh intract de Meteolis, qui est tract. . & se tandem has dimittamus quisquilias .
a . D Latoni placuit, visonem fieri per ignei luminis ex.
ira missionem ab oculis ad tertum usque spatium, inouo simul eum lumine exteriori e lueret Alii idem senasere, sed diuere. lumen illud ab Omlo emissum peruenire ad corpus usque, quod videtur, postmodum retrogradi ad vis .am potentiam . Λlii dixere , tale lumen esse radios quosdam sietura pyramidales, quarum basis est in re visa, recuspis in oculo. Λtomissae demum dixere, seri per deis sngum Atomorum a re visa ad sidentem potentium .
Vediis enim vero poeticis potius, quam Philosophiel haee dicta videntur, Tum quia s visio seret per extramis
sonem luminis ignei, sequeretur, etiam in tenebris videri objectum posse. cis videamus candelae lumen per tenebras non restingui, i mri magis in tenebris lucere, atque aqua, de non tene is restinguitur ignis. Tum quia sequeretur, quod dum plures simus vident, clarios viderent , elidi tu .men effunderent majus, quod tamen quotidianae obversatur experientiae. Tum demum quia mens non capit, quomodo a tam exiguo corpore , quale est organum visus tam instens possit effluere lumen, ut totum repleat Hemisphaerium,
ec ad Ccelum usque pertingat, quo viso pertingit. Non me refugit , quod animalium quorundam , puta Loporum , Serpentium , Felium , &et ab oculis quaedam exeunt lumina, seut etiam dicebam ut de oeulo edis premitur. Astralia per lumina non fit visio, sed lumen illud e satur rei ex partibus igneis compressis, quia in non. nullis partibus pia dominatur complexio ignea, vel ea compressione spirituum. a. Λduerias Alcim istas habes ex dictis a. ε. quia nimiis eum per eontinuum eorpusculorum defluxum a re visa, talis
res non pat minueretur, ae tandem cor ens evanesteis
indi in nihilum redigeretur. Et adde. quod tot ex eorpo. risus subeuntibus depilaretur, de opprimeretur oeulus. su peradde, quod hujuscemodi corpora , eis tenuissima, de. sedendo a mepore distante, sufflantibus ventis, disperge. rentur, nec posset obiectum videri. .. l. 3. Dieo itaque, visonem fieri per receptionem specleis rum intem ionalium. Ratio huius habetur non tantis hsuffetenti divisone, vetis etiam ex dicendis insta q. r.
ostendendo ait. a. specierum necessitatem . .
. Si autem s scitetis, num ad hoc, ut color videatur, requiratur lux, non tantis ex parte potentiae . veris etiam ex parte mloris. Ah assit mante Ioanne a S. Th. sto. megantibus Compl. quibus eelebris ex nostris quidam in m. Aodhaeret. Ratio est quia talor licte si per se .isibilis in actis primo, non tamen in actu se neci; non secus ae supra eum iisdem dictum est , quod diaphanum , & transpatens lieEt si met se tale in actu ptimo. non tamen in actu i eundo. Quod si S. Th. loeish Compl. relatis videtur hoc negare dicendum est, negMeduntaxat, quod lux requiratur lati. quam dans visibilitatem, nimirum entitatem visibilitarii toti , de virtutem ad movendam potentiam visivam. Cum quo tamen stat, quod possit requiri ut ratici sormalis; non quidem prima. sed ultima completiva in actu secunducolatia ad movendam potentiam. i
.i. Αdein proportionaliter de auditu sunt vestiganda, aes ta de visa.
num nil aliud esse, quam motum localem tremulum celerrimὰ factum aeris serientis aures. Hi quam proeula vero id si deprehendes, Tum ex eo . quod interdum edis major est motus minorem expetimur esse sonum. V. G. minor eampanae pereusso majorem editsomim, quam major lapidum percussio. Tum ex eo, quod si aqua intra s stulam non omnino depletam concitetur, per cipitur non sonus tantis eiusdem situlae aerem Ommovenistis, ad aures pertingentis, sed de aquae intra fistulam nota
pertingentis ad aures, nee contingentis aerem exteri rem,
ad aures pervenientem, sed producentis in exteriori aere species, quae ceu quid intentionale, ut iterum s. 4. dic tur, vel f naturale, putissimum, potest per poros vitri in aere progigni; at non per vitri poros tantus explodi potest aer, qui subito aerem cireum stantem eoncitare queat; eis aer intra modicam etintentus fistulam si modicos, de longe magis modicus, qui per poros emittitur. Praeterea haud perceptibile est, quom o sonus editus alictibi, interdum ad duas usque leucas pertingat morula brevissima, ut contingere quotidiana experientia comprobat. Quod lices a LMment Adversarii , omnino tamen salso , ut videre est apud nostium Gueti is, cui in hoe non est quid addere is Argumenta vero Λ tomistarum haud aliud evineunt, nisi quod motus requiratur ad sonum, imo quod iste ex illo causetur; quod festine dicetur. Sonus itaque definitur ah Arist. quia sit qti Bras seu bilis νε fultam ex forti pereas ne eorporum, ex ν efitieret.
Qua ex re habes, ut nuperrim d diximus, sonum, non sor maliter, sed duntaxat eausaliter esse motum, quatenus ex motu causatur; sormaliter autem est de tertia qualitatis specie. a. Requiritur autem ad soni formationem, esse subitam, di violentam percussionem eum medii , nimirum aeris ιstactione . Oh idque s tardo motu unum aliud contingat corpus non si sonus , quia prius secedit aer interjacens, quam talis fiat eontactus. Similiter sui dicebamus intract. de Gelo q a. art. 3 ad 1. Coeli suo more licte sese eontimpant non emetunt sonum, Tum quia non adest medii res.lientia , Tum quia non sese violentet concutiunt. Item eorpora sese collidentia habere aliquam opus est obstantiam, ut aer sua in integritate permaneat antequam divi datur. Eapropter lana, pili, spongia, Ace. non sunt sono ra, quia non resistunt. Ac poris abundant , E quibus aer diffluit, nee pioinde effringitur. Adn ici veto, quod quando sonus emeitur aliquibus hcorporibus solidis . vel etiam fluido. s aliquam obsissentiam habeat, ut est aqua quae solido oetissa eo cite edit sonum, litat requiratur , quod sese collidant, aeremque concutiant, ut inquit S. Th. loco citato; Tamen sonus potest etiam aliter fieri, qu milia ex ecit tum concussione, dummodo aeris diverberatio interveniat, ut quando violenter scinditur pannus, vel lignum et smilitet quando petventum aer impellitur ad cavernas, vel foramina : Patit et quanda vapore terrest te impellente'. magna para aeris sume alteram consurgit, & quali inundat priusquam naturaliter videte locum queat. tum violenter esstingitur: Item agita to aere in s stulis. ves virga sortiter adacta per aerem fit so- s r Demum eis voralis editur sonus, nimirum vox sol
matur per hoc, quod pulmo propellit aerem in partes duras
Talia autem sonus nee per motum localem talium eo o rem eausatur formaliter, sed causatur per actionem eo in
De Odorasa, Gulu , t ' Tacta. i. D Auca de sphulis dicturus simul hie omnes com L plector. , . quod odor non si situs in corpustulis nitet ea dictis
d. s. num xx. circa lucem, quia nempe sens biliter minueretur odorosum eorpus si secundis esse naturale tot, de ad tantam distantiam corpuscula emitteret ad sco. usque mi linitatia,
206쪽
latis, ut nuperrime cum D. Thom. diximus. Vide Gue.
Odor itaque definitur se t est quantas ex temperamen eam martim quatitatum resultans, fee ta e dominansa , seu, quod idem est, exeedenre, est e Iari humidum da eoquente . Qua ex re fit, quod requiratur ealor digerens , Ec attenuans humidum. Quocirea videmus, res, quae calidiotis sunt temperamenti persecti rem manare odorem . Res quoque odoriserae in igne odores suos sortias emittunt. Hae quoque ratione regiones aridae , magisque ex seeatae calore, ut est Arabia, res odoriseras, aromata nimirum pro .
Inde quoque dignosees, quare omnia inter animalia homo minoti polleat Olfactus vi. odoratus namque a cere. bro humidum excipit ; & quia homo magnum sortitus est eerebrum, magisque humidum, eaeteris prae animali. hus , ideirco dce. eadem ratione pueri, ceu maiori , qu1mviri abundantes humido, obtusores eWadunt odoratu. 3. Adnoto, quod Od 'ris intentionales species, seu tetiam
soni, non perveniunt in instanti ad sensum, ut vis biles per tingunt speetes. Eapropter sumosam pilos evaporat lonem
cernimus, quam odorem percipiamus, non secus, ae prida videmus secutis ictum, riuam lonus audiatur Tandem ex plosum peios tormentum bellieum est, quam eius audiatur
sonus. Ratio est, quia, ut ibi dicebamus, speetes vis bl-Ies per lineam rectam producuntur, species vero odoris, de soni quaquaversum diffunduntur. D. Gusa.
IN quo sapor consistat λ Αtomissae eons stere 4 leunt in
quarundam atomorum diversa figura, ita quod si a tam fguram sortiantur, linguam aeuid attingunt ,& sam. rem aerem . atque asperum constituunt ; s vero figuram Ienem, & suavem obtineant leniter linguam attingunt , suavemque. 8c gratum constituunt saporem. At Me refellitur ex dictis supra prohando, quod eolor non eonsis at in superficie leni, aspera, aequali, vel inaequali , dee. quia nimirum omnia ista sunt objectum tactus; Gu.stis autem quemadmodum a tactu distinctus est sensus, ita a tactus obiecto debet objectum distinctum habere. Praete-jea haud faeile erit tot figuras lenes, de aequales diversas assignare quot sunt sapores suaves diversi, qui sane non sunt in modica quantitate ; scut At sapores asperi. Sapor itaque desnitur, quod si quatit a restitiam eapὸνmidii ane humidi, o speci, praedam nante humido , νον calorem temperara. O, idque s. Th. lacly..de sensu ,
de sensato inquit, quod ex philosopho sapor , de Odot di.
ciantur emdem esse passo quia uterque eanti ut eκ permixtione hs di, de sieci secundom aliqualem terminationem Icalido, non tamen utrumque eorum est omnino in iisdem quia odor magis sequitur Iaceum , & ideo principalios estici sumali evaporatio . Sapor autem magis sequitur humi. dum . Qua ex re seu uitur eontra nonnullos, posse eadem in parte saporem esse, Be odorem. De Tacta.
HIe distutiendum nonnulli suae sunt aduersus praeseristim Atomistas, in quo eons stat calor . stipus, humiditas&e. Quae omnia discussa seei liba . dei Genet. 4 Coi
rupi. q ptima in Praeambulo. Illue adeas . Itaque objectum Tactus sunt primae qualitates, nimirum calor, stigus, feeitas, humiditas, dc etiam qualitates secundae ex eis causatae non tamen Omnes, eum non tanga.
tot sapor, color, aut sonus , sed illae duntaxat, quae sunt tangibiles, ut durum, molle, &e. ceu minus spiritu sae. Ea ex re . sequitur, Coelum non esse tangibile post ivd ut a sui dixi in tract. de Gelo q. r. arta.) in Coelo nonantur primae qualitates, seras sciret ab intrie seeo eorruptiis bile, adeoque nee secundae dantur qualitates ex primis cauis saεae. Eapropter si quis manum admoveret Concavo Lunae, rota tangeret Gelum , nisi negati vi , quatenus minus
a Gelo praepes iretur ultra praeterire, non seeos ae si ab
nitur etiam contra nonnullos , sensum Gustus, de Tactus distingui essint i aliter , quia diversum obtinent obiectum sot male. Et litat habeant idem objectum inesse iis, tamen habent metrum diὐelsum sormaliter in ra. tione medii ; quia earo sub diversa ratione sormali de-Bri Uarietersis Pl I. Tom. DL
fert species saporis, ae speetes deserat tangibilis quali.
tatis , com versetur etrea diversum objectum formale. Hoe demum considetallone dignum, quod organum in
ctus, eum in gradu aliquo dictas in se possideat tangibiles qualitates, inde fit, quod non sentiat, nisi qualitates insigniori in gradu, de secundum illum intensorem gradum , seeund lim quem objecti qualitates excedunt ejusdem Tactus
qualitates, non vero peceipit De undam gradum aequalem , α multomin lis inseriorem E. G. manus calida non sentit aequalem, aut minorem alterius eat rem, sed duntaxae majorem. Istes adsit. Sie manus mollis sentit alterius duis ritiem, lenia alterius aiseritatem ealida alterius percipit
frigus dee Ea de res Th hie lect.13. Inquit, quod Tactus exeipii ut ab illa regula, quod sensuum opus est earere qualitate sui objecti, eo quos in se est mixtum quoddam conflatum ex ipsis qualitatibus tangibilibus. Verum est tamen, quod eatere saltem debet excellentia illarum qualitatum , quam duntaxat sentit , quia eo stit in quodam medio.
Rrgumenta nonnulla lege soluta apud Campi.&alio .
r. TNternos extare sensus nisi stupidos abnuet. Rationem I autem suppeditat S. Τ. p. p. q. 8. art quia nimirum
sant necessarit, ut animal omnes obtineat actiones regl-mini vitae suae opportunas. Ea de re expetimur, quod ani malia cognoscunt res. nedum praesentes, vetana etiam ah sentes. Μ sentur siquidem ad ethum, notumque compa
randum. Ea propter inquit S. Th. animali necessarium est, ut quaerat aliqua, vel refugiat, non solam quia sunt convenientia , vel non eonvenientia ad sentiendum , sed
etiam propter nonnulla alia commoda, aut nocumenta: si cut Ogis videns lupum venientem fugit, non propter evi
ris indecentiam, vel figurae, sed quas naturae insensum . Et similiter Λνis paleam eo litetit, non quia sensum delectet sed quia utilis ad nidificandum est. Neeesse est itaque , quod . animal huiusmodi petet piat intentiones, quas exterior non percipit sensus, qui sensibiles duntaxat formas attingit, & hptae sentia objecti solummodo immutatur. Λdmittendi sunt itaque sensus interni. a. Lis aliqua sese offert eorum ei rea numerum, &distin.ctionem. Quandoquidem nonnulli, unum esse ponunt , alii tres, alii quinque. At Thomiliae Univeis , quibus stequentias adhaerent Exteri, dicunt, essequatuor, nimirum rum Sensum Communem ; phantasiam, idest Imaginativam M.timat iram , hoe est, Cogitativam; de Reministentiam, sive Memoriam. Sensus Communis non ideo eommunis compellatur quia eommunia percipiat sensibilia ; nec dicitur communis communitate praedieationis, ut inquit S. Th. loco citato , sed quia diseernit omnium inter sensuum exterio rum Objecta. Des nitur autem Sensus Communis sie r Virius ben/ νecept via Isterierum lenὰ sensataram . Ideitco objectum ejus sunt sensibilia externa sensuum exteriorum, altiori men modo, hoe est, uni versaliori sub raticine attacta . unis dei sensus communis duci obtinet munera. Unum est sensiss bilia omnia externa attingere, di differentiam asti uere inter illa ut praesentia sunt. Λliud est, sensationem percipere sensuum exteriorum, qui sensus , ut q. anteacta f.art. . vidimus suos non petet piunt actus . Communem sensum realiter ab eκtetuis distinctum sensa bus extare abnuit Ici: Saguens, eui uni pers adgersantur
Philosophi eum Λtist. lib. ε. de Somno, de Uigilia cap. a. de D. Th. tum ibidem lect. 3. tum quaest de Anima art. 23.
tio est, quia sensus communis habet discet nere inter senis suum exteriorum obiecta , eorumque sensuum sensationes petet pere habet, ut omnis non stolida meus deprehendit, dum percipit, se videte, audire, &e. ergo Sensus Communis realiter ab illis distinguitur. Min. quo ad a. p. ni
tet ex dictisq s. art. a. ubi ostendimus, sensus externos non
posse suos supia actus tessectere. Quo ad a. vero prob. V i. sus v. G. licet distinguere queat inter album, de nurum , non tamen potest disternere inter album, de dulce; quia illius est potentis discernere inter aliqua, cuius sub OKe-
207쪽
cto ni evmqne radit; sed vitias non attingit album , de dui. e. sevi nee gustus dulce, & album : ergo die.
3. Subjectum , sue organum sensus communis eredi. tur , reperiti in anteriori parte cerebri supra stantem, a quo derivantur omnes exteriores sensus, omnesque spe etes ab eis sensatae ad illum transmittuntur, atque in eo viniuntur, non laesis, ae plures lineae in centro: esto hu
iuste modi organa non ita facilε in Anatomia deprehen antur, saltem dilati minatim ; quia , ceu delicatissima ,
extremo in mortis e natu convelluntur. Imo etiam da
to talia non adesse, ut contendit Io: Saquens dici potest, probabile esse, quod, inquit, Goud in hie a te. 3 ins ne spiritus animales per totam cerebri ea pacitatem diffusos, ae permanentes esse propria sensuum internorum, eorumque
operationum subiecta . Qui spiritus animales tametsi ineste entis snt eiusdem speciei, soloque numero multiplicati ; tamen formaliter in esse organi sunt diuersae spe. eiei; cum deserviant sensibus internis in ordine ad objecta speciei diversa. . phantas a est virtus conserσativa speeterum sensata
rum. In quo secernitur a Memoria, quae est e servati va specie tum in L nsata tum Necessatio hune extare sen. sum ex eo evincitur, quod non semper animal persectum habet e juncta necessaria suae vitae, de ex reeordatione rerum, quae ips sunt necessariae movetur localiter ad ea procuranda V. G. Canis elim non semper eibum praesen. tem habeat, dum esurit movetur ad illum comparandum; Ad quem haud sic moveretur, nisi eius in Phantasia cibi, puta panis species conservarentur .
Phantasiam realiter a sensu Communi distingui doce. re tinlutis videntur Thomissae, quamquam nonnullos in Oppositom citet Cau. Infra lib. δ. disp. a s. a. Ratio est , quia Phantasia praescindit a praesentia, vel absentia Oh.
lecti; appi enhendit namque obiecta ei iam non praesentia . Sensus autem Communis versatur circa obiecta duntaxat praesentia , quia elim versetur circa obiecta propria sen suum externorum , eorumque sensationes , seut i lii ne
queunt ait ingere obiectum physed absens , ita nee ille. Ea de relieit supra concessum a nobis fuerit, posse at. tingere Miectum phy sce absens, non tamen id diximus
de cimnibus . Cavinus tamen loco relato videtur conce.
de te, saltem imperfecid Sensum Communem posse attin gere objectum physes absens. Praeterea Phantasa habet
eomparare, & componere species inter se: ex praeeoneemis namque speeiebus montis de auri tertiam sol mat spe. eiem montis aurei. Quod tamen Sensus Commuais saee. te haud potest . Qua ex re patescit contra Avicennam apud S. Th. quod ad iactendam compost lonem non alia requiritur Diateotia media inter Phantasiam , dc ..Esiimativam . Non inquam, quia , ut inquit S. D. Si inter Phantasiam, &AEstimativam etitaret potentia aliqua media, ista exta. ret etiam in Brutis, in quibus Phantasa extat, de AZsti. mativa ; quod tamen constat salsum esse, com Bruta huiusmodi eompositionem minime faciant. una itaque, eademque, nimirum Phantasia duo obtinet munera, vide licet percipere, & conservare species sensatas a Sensu Com. muni ; aliud est comparare species illas inter forman.
do tertiam speciem V . . montem aureum. Et si est nunquam nos viderimus montem aureum; quia tamen vidi
reus montem, de aurum Ideo ex speeiem ntis, de si e-eie auri Phantas a format tertiam speciem montis aurei . Et seratio solvitur Λ vicennae. Subiectum , sive organum Phantas ae res de te et itur In secunda parte cerebri in parte anter lori capitis post senia iam communem, ubi minor extat humiditas , quam in prima parte, ubi Communis habetur Sensus , qui hae ra tion. facilἡ reeipit, sed iaci th d mittit, non velo retinet, aut eor servat species. Dicere ni volueris ut supra num. 3.3 Estimativa est virtus apprehendens de sensato non sensatum puta convenientiae , disconvenientiae U. G Ouis Lupi viso colote, de figura, quorum species sevisibiles sura, teli iam format speciem, nimirum inimicitiae. Ne oestias hane astruendi ex eo comprobatur, quod animal debet sia noxia declinare .
Nee dicere eum Masilo iuverit, quod Osis iam se
subducit, non ut inimico sed quodam ex naturae instinctu.
Non. inquam. Lupum siquidem fugit ut sisgiendum ; sed
est fugiendus ut inimicus: ergo eum ut inimicum fugit.
Istius sensus Phantasia distinctio ex eo evincitur, quod magis distant speetes sensatae , de non sensa ae inter se. quam species sensaiae di vellatum sensuum; sed pro istis diversae dantur potentiae: ergo multo magis pio jlbs. Potentiae huius subjectum, sive organum in grυtis reperiri creditur in posteriori parte mediae partis cerebri. In Hominibus autem reperiti censetur in media cedula cerebri, quae syllogistica eompellatur, ut ait S. Th. dicere ni volue-
iis, ut supra num 3.ε. Memoria est virtus e servativa dictarum intenti, num insensatatum . Ob idque aiebat S. Th. quM aliarum potentiatum sensitivarum actus est motus duntaxat a rebus ad Animam, sed actus Memorati vae E contra est motus ab
Huius sensus necessitas eodem habetur motivo, quo prouEstim liva, nimirum ut animal persectum possit se 1 ub- dueete nocivis de utilia prosequi. Distinctio quoque eiusdem ab AEstimativa nitet ex eo. quod A stimativa noo
versat ut circa praeterita, bene vero mi moria.
Eius organum sedem putatur habet e in postericiti eavitate eerebit. Due oecipitis Dicere ni volueris ut supra num. 3. I. AEllimativa in Homine ecimpellatur Cogitativa, ct disseti ab ista Beu totum, quia in Homine edi confunctione ad intellectum nonnihil de dii eut tu participat, ab qualeminque eomparationem: imo malos quam Phanias a. eiam stim materialior. In Brutis hoe vel non hab t, vel si habet,
nonnisi materialiter Obtinet, ut diximus a. phys. q. 3. Item Memoria in nobis vocitatur Remmiscentia. Num autem in omnibus animalibus reperiantur cinne
hujusce recidi sensus interni. Rela quod omnibus in animalibus persectis omnes comperiuntur propter adductas rationes In , per fictis veto, idest imperfectissimis Solus Communis l. um habet sensus. Quod eommuni polleant sensu tam certum eli, qu1m certum est, quAd suam percipiunt sensat on . Si namque pungantur non tantom talem percipiunt punctionem, verum etiam deprehendunt laedi , adeoque se contia hunt . Quod velo non alii repetiantur sensus si manifestum, quoniam non percipiunt objecta absentia. aut praeterlia, si .esensata, sive insensata, nee , praesemia insensata, ob idque non quaerunt netessaria vitae absentia , iste sugiunt suga
proprie dicta sbi disconuenientia, sed ad summum fuga, aut inquistione impropria dicta pro contractione, aut diolatatione.
OUot modis accipi speeles oueat dixi in Logica Syn.
tag 3. q. 3. Ultra autem illas aceeptiones, speciei nci. meo sui habet Λrna hie q. aci de Anima senstiva art. . insumi consuevit pro forma, idest quidditate rei sine materia . Sie formae sensibilium, ut sunt sine materia in qua, & aqua accipiunt esse materiale, de naturale dicuntur species, ac formae intentionales. Exemplum ponit Philosophus in sigillo, quod suam ineera imprimit sermam, non tamen
suum ei: mmunieat esse materiale, Ac naturale, puta esse aurcum, aut argenteum. Ea propter accidentium formae a
subjecto se unctae peracta eonsectatione in Metamento Al. tatis species compellantur Saetamentales; quia sunt ibi . non secundom esse materiale, quod prius habebant, sed sicundum esse sormae, quae habet esse veluti per se. Qua ex re perspicuum fit, quid st esse intentionale. Quo. ties namque torina inspicitur sine materia, habet modum essendi immaterialem quia tum sciri itur modum proprium essentiae, Ac formae, eam Omnis essentia immaterialis se in ratione essentiae, seelis non posset scientiarum esse objectum. Itaque quia objecti familii Oesto esse habeat in ali quo subje*o, tamen de materiali dum axat importatur ab illa; de formali veto dc per se non aliud dicit, quhm repraesentate objecta: ideirct fgnificat ut semper Asque materia
de vocatur species intentionalis. Praeterea species eumpellatur, quia potentiam indissetentem determinat ad talem
specie eognitionem Demum dicuntur species a verbo be-cio, quatenus inservit ad specienda, idest aspicienda, aecognoscenda objecta.
Des niti specu s se potest et es natura is smultori βι.M E . Duplex autem est , impresia nimirum de expressa . Impressa est principium cognitionis, di motiva potentiae ad cognitionem, redditque ill/m cognos emtem in actu primo. Ediptes
208쪽
Eie pressa est te laus cogniticola eonssi tuens potentiam Inae . seeundo cognoscentem. Impraesentiarum agimus dun. taxat de prima, aetiitl de secunda libio lettio.
omnibus potentiis eognosciti vis e nitione iam sensitiva esim intellectiva pro cognitione elicienda . Abnuunt universi illi, quos refutavimus q. praegressa s. s. I. vestigando modum, quo si viso. Α uunt etiam Galentis. Porphyrius, & Durandus. Ocham autem eas amovet a sensibus externis. Hurtado solis roncedit visui, re auditu l. denegans taeteris externis. Toletus donat etiam facto , at non gustui, de ra tui. Quos contra omnes, reliqui omnes stant in Peripatu . Et non se praetereat, quod communiter I Theologis intract. de Trinit. eensetur erronea opinio Durandi Ibi neganistis Verbum procedere per intellectum , ct Spiritum Sanctum per Foluntatem, volens principium pGximum processionum esse relationes , aut ipsam naturam, ut alii eum
α. 'DRob. I. asulse nil divisone. Quandoquidem elim
viderimus supra, visonem non posse fieri per eor-ptis lorum effluvium, aut alio modo, iam fieri per sp cierum receptionem debet. Vide quaest. antegressa ε. s. II. De Cartesio autem dicente 4. p. princip. num. Ig. nullam fieri sensationem , nisi in terebro . in quo dicit, esse glandulam quandam, in qua omnes totius corporis iunguntur nervi, mediis quibus si ibi sensatio quendam per localem motum. quo excitantur idem, quae illa in glandula sunt Inatura inditae , ut ipse fingit . De hoe, inquam, videri potest Guerinois q. 3. art. a. Hoc unum addo, quod Homo vita non minhs sensitiva, quhm vegetat sva pollet atqui vegetatur in omnibus partibus, nimirum nutritur, crescit, Se ergo & in omnibus sentit . Quo ad Epieulum, Gassendum, eiusque gregales, pr stentes. dolorem causari per hoe quid Aromt quaedam talis sunt fgurae, ni haud saei id poros ingredi queant, Vl. de eundem Guerinois ibi β.a. Sand non video, eur ignis corpuscula in medioeri distantia iacil/ humani eorporis poros, ct omnino approximato eorpore igni di cith ingrediantur, ut dolorem inducant, tam ejusdem seria per sint Murae, Vertim est ab holente eorpore evaporationes quasdamastendere. At salsum est, per istas sol sensationem, elim haud perceptibile st, ad seo. usque milliaria eorpuseu lallia mitti, ut apud Trojam p.,st stragem saliam aecurrerent Tigrides , & vultures convolarent eadaverum Odote
3. Prob. a. quotidiano experimento. Etenim dum quis sui intuetur in jeculo imaginem, eonspieuam stipsus see2hibet smilitudo, quae species apud nos compellatur, qua inque ab ipso producitur vidente, et ab illa speculi aliae in ae. re, & ah istis aliae visiva in potentia. Item potest quia sui
eootueri imaginem in alterius pupilla . Has proptet experientias Dutandus, inquit. quod si oculus non esset, nunquam nominatae speetes suissent . praeterea constans est, manere in nobis notionem obiecti absentis, de praeteriti, quod eam non sit praesens, nequit per seipsum immutate, adeoque media specie in mente relicta opus est immutare.
Ob Idque s. Th. lib. de Μemoria, de Reminiscentia leti. 3. inquit, quod ex Philosopho in Memoria manet veluti piis ctuta, seu effigies rei, Deut eom signatur aliquid anulo
Tandem somniantes timilitudines possidem retum. Monstra natiMue, chimaeras, Se imaginantur. . Prob. 3. ratione Arist. 3. de Anima tex. sa. Cosn
seitiva Potentia unire sbi obiectum debet, quod eognoieit; sed nonnis per species, ac simili iudines unire illud tibi va.
leti ergo&e. Μin. nec rudem praeterit. Non enim male
rialis lapidis entitas oeulum invadit videntis. Mai. verδprob. Ea inter potentiam appetitivam. & e noscitivam indigetentia, quod ista obiectum ad se trahit, illud sibi uniendo, & assimilando . illa veto ab objecto trabitur. Qua ratione dogmati Eat Theologus, Verbi Divini proeensonem, quae me ntellectum est, esse generationem, atroci Spiritus Sancti proeessionem, quae em per voluntatem, spi ratio , dc non generatio est. Sano haud saei id Ad versarius speetes etiam intellectui adimens , quae objectismilitudo sit, verbi Di sint generationem edigeret. s. Prob. 4. alio eommuni rati inlci ex eodem Philos pho deprompto hie a. de Anima teκ. a 3 r. Potentia cognoseitiva determinatur intrinsec/ab obiecio ad cognitionem; sed intrinseca determinatio ista fieti nequit, nisi per aliquid intrinsec8 reeeptum in potentia: ergo com alias haud aliud init inlaeum sit exemitabile, quam speetes, iam dce. Min. eu eo probata manet, quod s nihil intrinsece in ea ponitur, non mutatue intrinsec/,proindeque eodem semper intrinseta se habet modo. Maj. prob. Potentia de se est indifferens initioseta ad talem vel talem et ieiendam eognitionem ei rea tale, νel tale obiectum: ergo dee. Ob idque lameli extrinis sera objecti assi stent ia sui nonnemo se tutaturo quia extrinseca assi stentia nihil intrinseeum in potentia ponit inisat insece immutans potentiam , quae alias est intrinsech, de non pur/extrinseed indissetens. Eadere sicut si ludisse et tia esset purdextrinseca, requireretur saltem aliquod extrin. secum, extrinsect determinans. ita si est intrinseca tequiritur intrinseeum aliquod intrinsect determinans . Λtomistarum doctrina dicentium, determinari per eo opuseula ab objectis immissa poros organt ingredientia, num.
Nee eum Peripatetieis nobis ad versantibus Eleere iuverit . quod determinatur a voluntate . Non, inquam, quia eum nihil sit volitum, quin praecognitum, de nihil si eogni-rum, quod ptias in sensu non fuerit, elim nostra omnis cognitio pro hoe statu ortum habeat a sensu; inde est, quod voluntas nullam movet potentiam ad eognitionem , nisprios circa obiectum suetit eognitio alicujus potentiae vellen stivae, vel intellectivae. Dices, quod potentia eognoscit vaeeu potentia naturalis , naturaliter operans , est ex seipsa determinata adactum. Contra. Ut 7. Phys. q. a. art. a. diximus, agens naturale lieἡt si determinatum ad actum, uel obiectum in specie, at non in individuo, V. G. Ignis licet sit de se delet.
minatus ad calefaciendum; non tamen est de se determinatus ad hune tale factionis actum, sed quantum est de se ludisserena ad omnes, tam non magis per unum, quam per alium pertietatur. Similiter visus est determinatus ad elliseiendum solum actum visonis cireaeoloratum; non tamen ad hune, vel illum actum visionis: ergo aliunde talis petenda est determinatio. Dices, quod quemadmodum nostra in sententia r. physii. a. an. a. ignis detraminatur ad talem, uel talem eande- actionis actum per eo ursum praevium Dei; ita de rogo festiva potentia ad hune, vel illum cognitionis actum. Contra, Tum quia eatenus respectu ignis sumeti conearissus praevius ea usae primae, quatenus res eandefactibilis unitor igni secundum suum esse naturale vel media id, vel immediat/, nimirum ignis, de res eandefactibilis, vel uniuntur immediate inter se, vel media naturali actione introducendo suam formam; atqui cognoscitiva potentia, & ob injectum nequeunt se uniti, di determinati inter se: erg opus est speele, qua uniantur in esse intentionali. Tum
quia res eandefactibilis est obiectum duntaxat terminati vum candefactionis; at obiectum eognoscibile est Ohlectum , non
tantom terminativum, versim et tam motivum cogntrio. nis; verum namque ut verum movet intellectum ad assen. sus actum.
A res νloram auumentationes soIuuntur . g. r. speelesillae non sunt ense ergo nihil. Prob. ant. Ens adaequat ρ diuiditur in substantiam & aeei. dens; sed species illae non sunt substantia , nee accidens, solumque dieunt repraesentare objectum, atque aeeidit species, esse substantiam, vel aceidens, eam n non quam sit
substantia , se ut Angeli substantia in erentilone sulpsus
209쪽
in sul speetes , in nobis vero est aeeidens i ergo die.
Rei p. nego ant. ad prob. dis . min. formalitet euplicii ἡ aut ieeunddm se, eoncedo implicit 3, & identicd & ut eon. tacta, nego min. ct conseq. Species itaque esto secund limconceptum sormalem speciei praescindat ab esse subsantiam, vel accidens, ct de materiali se habeat, quod sit substantia, vel aceidens ; tamen in statu contractionis identice saltem est vel substantia, ut in Angelis quis ad suae substantiae e gnitionem, vel accidens ut in nob:s, imo di in Angelis ad e gnoscenda alia objecta. . Contra. Sa esset aecidens sequeretur, quod duci aceIden. tia solo numero distinctaeidem simul incubarent subjecto ;sed hoe quilibet eti. ctatur Thom ista r ergo&e. Prob. maj. Duae species reprae lentantes duo alba sunt ejusdem spretet ;sed esse istae si mal possent eadem in potentia visua. quae sinus duo intueri alba potest : ergo Ac. Prob. mai. Talia
objecta ejusdem sunt speciei : ergo di species ea repraesen
Resp. ex direndis in Meth. 'ra. art.ε. ad a. nego seque tam . Ad pro neg maj. ad euiua prob daiciant nego e n. seq. quia ut inserias dicam n. a r. ad s. & ult. arg. obiecta illa emittunt. & immittunt species in virtute eorporum
melestium. Et quia corpora euncta coelestia sunt speciei diversae, ut in tract. de Coelo q. r. in appendice posita post. art 3. Idcirco eorum quoque virtutes sint speeie diversae ;proindeque etiam species illae saltem in esse quidditatis sunt diversae speciei. esto in esse repraesentati si snt ejusdem spe. eiei. Sed de hoesus os in Meth. Nee obes , quia etiam Homo eum eorpore Melesti producat Hominem ; &tamen omnes Homines eiusdem sne speciei. Non, inquam. Si quidem licit Homo, & .lum producant Hominem ἰ tamen ut dixi 7. Phys q a. ait. I. I. ad i. arg. Homo non pioducit alium Hominem in virtute Coeli, sed Coelum, & Homo ut duci se habent pilae pia diversos producentia gladus . De quo iterum insta tib 3 quaest r. art. a s. r. . Arg. a. Si extaret species ista, foret similitudo obje- , sed hoe propugnari mini md potest : ergo &e. Prob. min. Si esset similitudo obiecti deberet habere convenieniat iam cum illo a sed hanc non habet i ergo &e. Prob min. Species pletumque est accidens ubi objectum est substan.
tia et ergo se. Resp. nego min. Ad prob. dis . min. non habet eonvenientiam inesse entitativo, concedo, inesse repraesentati. vo, & intentionali, ne O min. & conseq. Hoc nam e m do maximam obtinet similitudinem , ut ait. 3. videbi
Dires. Si esset hoe modo similitudo, deberet ei Iam ipsae nosci a sensu i sed non se cognoscitur : ergo die. Μai. liquet de pictitra , speculo, dic. in quibus sunt rerum repraeis
Res p. dis maj. s esset medium in quo, eoncedo, s dun-
lavat medium qua . nego maj. di data min. nego conseq.
Duplex datur medium, Unum dieitur medium sub qua, re est ratio illa, sub qua potentia cognitionem elieit circa ob jecta, ut est lumen internum in oculo. Λliud est medium in quo, sicut est 1 peculum, imam, statua , pictura , .lce. rillud medium praeelse qua, idest non s militudo obiectiva it in sim, sed .ab ectiva sinui, & perfeci i va potentiae, ut est species. Licet itaque similitudo se eundo aecepta modo debeat se cognosci ; seclis tamen similitudo primo, di ter.
8 Arg. 3. Negationes, di privationes e gnoscuntur sis ne speciebus ; sicut etiam ies spirituales dignoscuntur pers etes sensibiles : ergo non sunt necessariae praefatae spe etes. Prob ant Intellectus noster pro hoe statu nihil cognoscit, nis met species a phantasmatibus abstractas ; sed
piaedictorum non dantur phantasmata, eum non cadant sub sensu 1 ergo &c. Resp. dis . ant. eognoscuntur sne speciebus propriis, e n- cedo, alienis, nego ant. & conseq. Neetationes squidem , di privationes quemadmodum per oppositas s hi formas di gnos euntur , ita & per talium formarum speetes repraesentantur. Hoc etiam modo spiritualia quia per sensbilia dignoscuntur, per sensibulum quoque speetes deprehen
duntur . o. Λrg. 4. secunda in oppugnando ratiocinationem
nostram . Pro determinanda intrinsec/ potentia ad emgnitionem sussieit postio objecit extrinseei: eigritie. Prob.
ant. Etiam album V.G. est de se indissetens ad fundandam,
vel non laniandam relationem similianditiis et di tame la.
trinsece determinatur ad eam landandam posita existentia alterius albi extrinseei r ergo paritie. Resp. nego ant. Λd prob. dato ant. nego e seq. & paritatem . Disparitas in eo sita est, quod relatio effectave eausa tur generante, deduntaxat per quandam rei ultantiam asundamento. Cognitio autem, ceu actio τtialis, effectivdea usatur ab Anima, ejusque potentia. Seelis quemadmodum ad postionem unius albi in Italia, resultat relatios militudinis in alio existente in India. ita ab exi siente in Italia posset videri color, de audiri sonus existens in India.
o. Λrg. postremo. Non est excogitabilis causa materialis, nee effectis a talium speeterum i virgo non extant .
prob. ant. 1 quoad p. p. Si assignabilis olet maxim/sensus tanquam subjectum earum ; sed hoe propugnari in mime potest. Prob. min. Species sunt indivitibiles, secos ingentis montis species nora posset in modi ea recipi pupilla : ergo die. a. quo ad a. p. Si asspnabilisset et eis chiva causa , maxim/obiectum ; sed hoe non e ergo Sc Prob. min. Unum contrariorum nequit esse alterius produtiuum ; sed species, Sobjectum sunt e traiia, quia speetes est immaterialis , di objectum non raro est immateriale : ergo dic. Resp. neso ant. quo ad utramque p. Ad I. prob. negamin. ad tu us prob. dieo, quod speetes est indi sisbilis titquod, di visibi lis tamen eminenter, S at qua, non aliter ac supra de formis animalium persectorum, ae cujuslibet
tei existentia dictum est: Vid. ibi
Λda. dist. min. eoosderato obiecto seeunddm se, eon cedo, ut agit actione formae ele vatae per insurum eorporumcee eulum, ut motorum ab intelligentia, quae spuitualis est, nego min. & eons .
i. ' Tolleontroversam istam eum eam, quam sequentiae . art. ventilabimus ut plerique in m. s. eujusdam eximii ex ncistrissaeiunt eoniandere. Quandoquidem optime sat similitudinem formalem alterius rei nos esse ipsam rem, cum imago principis sit eius formalis similitudo , nee tamen sit ejusdem Principis natura, nec ei iam in esse repraesentativo, ceu quid artes actum . Tribus autem potest modis unum esse alter lus reptae senistativum . Primo praeci u virtualiter ut medium purε objectivum ptios e nitum ; quo pacto sumus ignem, di quilibet uniuersim essectus suam repraesentat eausam quo ad anest. a. virtualiter eminenler, quatenus virtualiter emine
ter unum continet in sui virtute aliud ; quo pacto cieaturas Deus repraesentat. 3. sermaliter ; quo pacio imago Principis est formaris principis smilitudo. Et hoe modo adhue duplicitet, nimirum vel ut smilitudo analoga quando nem iape etihibet aliud secundum rationem duntaxat communem . vel uni voca, ouando scilicet repraesentat aliud quo ad ratio isnem ultimam speciscam.
a. Pi Imae sententiae placet, esse smilitudinem duntaxat uitiualem . Huic adhaeret Suare 2 cum plerisque Exteris , di prx laudato in m. s. Secunda, quam unanimis hie deseruiit Thomissica Schola es nostra.
Isis Iliado . . . Onsentit Philos. hle a. de Anima tex. xa r. & S. Th. a ibidem, docentes, speciem esse imaginem objecti ad eum modum, quo imago sigilli aurei, vel aenei recipitur itieeia sne materia auri, vel aeris. Nee dicere iuverit, eos non omnimodam intendere paritatem . Non, inquam. Ibidems quidem vocant speciem modo picturam obiecti, modo si iasu iam sensibi lis ; praesertim vero S. Thom. lib. de Mem.& Remin. lect. 3. vocat speciem picturam, & essigiem rei. Et Prob. r. Ptimordiale praedicatum repetium in re aliqua in sot
210쪽
est formaliter, de non tantom virtualiter tale ; sed esse o
1ecti repraesentativam sim litudinem est primordiale praediis ratum in specie repertum, loquendo saltem de praedicato
specifieos qui equid si de aliis, de quibus litis. vestigando
tiam oua ista eam concurraι plantasma ad a. emo die. Maa. palam est inducti τὰ in omnibus ; qua etiam ratione, Sol est formaliter lucidus, de virtualiter duntax calidus; quia esse lucidum ess primum praedicatum. Min. pich. Spe ties est a natura per se primo intenta ut repraesentativa Oh-jecti si littido : ergo dee. Prob. ant. Speetes est a natura instituta citi cognoscitivae potentiae indigentiam ; sed potentia non indiget speeie, Dis ut ei repraesentetur obiectum t ergo ece. Ad eum modum, quo quia substantia non indiget potentiis, Dis proret operationem, istae sunt per se ptimo. propter operationem a natura intenta . Cons. Qisae sunt per septimo intenta ut sint, habent esse formaliter , quae sunt per se primo intenta ad operandum , uti sunt potentiae operativae sunt formaliter operativae : ergoa pari quae die.
. Prob di. adversus Nos rates nobis adversantes. Speis citi expecta est formalis smilitudo sul objecti r ergo de im. ut esti. Arat. est D Th. p. p. q. a .art. a. ubi probat, Uet-ibi processionem esse generationem, quia est proeelo vi. ventis in similitudinem in eadem natura . Probat autem esse in similitudinem , quia universaliter conceptici intellectus, Quae species est expressa procedit ut similitulo rei intellectae. Conseq. pto, Tum quia eadem videtur ratio de utraque. Tum quia quemadmodum speetes imis
pleta est similitudo obiecti per modum actus primi, ita spe
cies expressa est simili iudo per modum actus ieeundi ergo stat issa est formalis similitudo per modum auus secundi , ita illa erit formalis similitudo per modum actus primi. Tum demum quia speetes expresta proeedit ut similis ita. pressae. Pr edit namque ab impressa per veram generati
nem vitalem stitat intentionalem quae debet esse origo in
Cons. Univeis Thom istae eum D. Th. probant, extare non posse in Beatis speetem ereatam repraesentativam Diviis nae Egentiae, quia cum species sit aequalis immaterialitatis cum objecto, talis species errata foret actus purus, non sein
ei)s, ae Essentia Divina r ergo iam habetur, quod species debet similem sortiti immaterialitatem , imo majorem , admone debet esse formaliter similis. Λd ratiocinationem factam respondet duplieiter praelauis
datus in m. s. primo dato ant. negando conseq. quia, inouit
ipse actus secundus debet esse persectior, di immaterialior altu primo. Nee species expressas subdit idem 3 procedit ab impressa tanquam a causa principali, sed tanquam ab in. sunmentaria causa r ad eum modum, quo Filius procedit, semine ut ab instrumento. Species namque impressa se habet ut semen obiecit. LSecundo negando ant. Ad prob dieit, S. Th. probare, qu6d pt edit Verbum ut simile, non quia universaliter species expressa procedat ut similitudo rei intellectae ; sed probat ex eo. quod intelligere Dei est esse Delvetom primum responsum explosum iam remanet ex dictis . Qoemadmodum namque species expressa est smiliis tudo peliachim, de per modum actus secundi, ita impressa est smilitudo pet modum actus primi, Ec impersectior: eris D seur expressa est sol malis smilitudo persectior per mo. eam actus secundi, ita impressa erit similitudo formalis per modum actus primi, di imperfectior. Contra vero id , quod subditur insto. Quandoquidem causa principalis ne quit eoobjectum se e nndam se . eam petisse materiale sit reuo causa principalia debet esse species impressa. De quo
iterum I. sequenti ad L sub finem.
Λlterum autem responsum haud dignum videtur, quod ab aliquo ex Thomistis, ne diram Catholicis proferatur Etiam namque velle Dei est esse Del, et tamen non sequi. .r, Spititum sanctum procedentem per voluntatem proce. dere ut formaliter genitum, ec similem. Ex eo autem , quod intellige te Dei si esse Dei S. Th. duntaxat probat , verbum esse eonsubstantialem Patri in natura . I. Prob. demum a sufficienti diτisione. Species impressa nequit esse similitudo duntaxat virtualis, quia ut num. . vidimus ista repraesentat solummodo quoad an est ἱ Speties autem exhibet objectum etiam quoad quid est, de se. eundum ultimam speeis eam rationem. Nee eminem alis, quia tam sit effectus obiecti, nequit esse forma eminens
prosternamus adirifariaram fundamenta. E A Rg. I. Speetes non alio modo debet poni similitud, obiecti, nisi eo, quia requiritur , ut obiectum per speetem possit ad sui cognitionem eoncurrere A sed ad hoe,
sufficit similitudo virtualis r ergo c. Prob. min. I, Ut via ivens mediante semine concurrat ad propagationem suae speis teiel suffeti, quod semen si νit at ter lamite generanti e ergo a pari &e .a, Sol, de alia corpota ccelestia ut suos pm ducant effectus in loeis distantibus. sat est, diffundere qua litates virtualiter smiles . 3. Sieut potentia eoneutriti inediante lumine cognostitivo adeognitionem, ita objectum
' Mediante specie ; sed lumen est duntaxat virtualiter similitudo potentiae: ergo dce. t
Resp. data mai. nego miri. Ad r. prob nego vis . Diis serimen est, Tum quia semen non constituit generans in ratione generantis, Mnd ueto species constituit objectum in ratione cognostibilis. Tum quia species non est instruis mentum ut n. . primam explodendo stautionem . 1 δ . 1 Contra. Etiam speetes implessa vescitatur semen , di vi calia obiecti: ergos te. t Res p. diei semen improprie, de duntaxat quantum adhoe, quod quemadmodum semen taminam sine dat, culti imprimitur, ita species potentiam. Sunt autem in aliis diis scrimina assignata. I ia. Inst. Quemadmodum ea usa mi palis generat nix est generans, ita causa principali se nitionis est objectum et a praesentatum per speciem, de ipsa cognostitiva potent latrergo species se habet solummodo ut semen. Λnt landatur in eo, quod Aug.f. de Trin. inquit ex objecta o sentia
Resp. nego eon seq. Et suppostum consequentis. Obje- tum namque ut est in speele est ipsa mei species. Hoe autem admonitus ss, quia dum dieci, speciem e causam principalem. non intendo. quod si eausa principa. alis ex parte potentiae s prout se namque clim habeat unleum primipium constituere eum potentia , seut ista est infitu.
ruentum Animae, ita & seeetes sed intenda, esse causam principalem ex partecbjecti , Ita quod non se habeat ut m
sum instiumentum, ec semen objecti. 4 1Λd a. eadem es disparitas, quia hujuscemodi qua Hatra
sunt instrumentum coelestium eorporum perantiam Drae
terea non repugnat, coelestia esse causam principaleis in .i lunarium, se ut pugnat, quod obiectum securiciti in furun esse entitativum tit prinei palis causa cognitionis . . /Λd 3. Disparitas de se est e spieua . Non enim lumeret est repraesentativum ipsus potentiae , nee per se primo in
Λrg. a. Si speetes impressa esset formalis similitudo obiecti, intellectus abciue expressa constitueretur in actu secundo intelligens : athoecte. eimsce. Prob. mai. Tunc iIntellectus est formalit et in actu serandet intelligens, quatiodo est se aliter similia objecto ; sed s species impressa ει-εret formalis obiecti similitudo. iam par illam solet similis is
formaliter intellectus absque expressa di ergo Ece. νResp. nego sequelam maj. Ad prob. dist. mai. quando est formaliter smilis in actu secundo I militudine termina. iativa, t ncedo. in actu tantum primo nego maj. Et distiu-
Dices. Quemadmodum speetes impressa , ita 8c hah tus se tenet ex parte actus primi di sed habitus non est for rimalis similitudo objecti : ergo neu species .impressa. Si responderis, disparita em esse, quis habitus non sunt per se primo inteati a natura ad repraesentandum, Mnd ve ro species. i i Contra est. Ideo species impressa seeunddm nos est solis malis smilitudo obiecti, quia essectivil per generationem intentionalem causat verbum ; sed etiam habitus essecti νδ per generationem intentirinalem musam Verbum, idest
Resp. bend ibi r Λd oppugn. dist. min. eausant Verbum absoluid, de simpliciter . nego, quo ad modum, concedamin. Ec nego, conseq. Habitus namque dantur ad regno. stendum . non quoad substantiam , sed quo ad modum dun. taxat, nimirum ad faciliter eopnciseendum. Habitus squudem dantur ad vineendas dissicultates