장음표시 사용
131쪽
suis iunxit,&refert ab Ennio ablatum. J Scribit vero Persius in hae satyra de iis, qui haeredibus rem suam auctam reliquerunt, inedia se, de labore in vita conficientes. Se autem dicit in eo loco, id est, in Liguria , ubi politus erat, neque ambitione, neque iniuria, neque desideriis, neque auaritia laborare, de in nullo se eis sit nilare, quod cui pat. Iamne lyra. Eundem Bissum interrogat. qui de urbe ad Sabino; secesserat, si iam scriberet Tetrica pectine. Id est, gravi stylo ac seuero,
id est, graui carmine. Mire opifex numeris. Sensus est, O mirande opi- sex varietate numerorum, quam de metris Graecis excerptis, de inas culos sonos Latinis aptas carminibus. Numeris. id est, metris. Maram strepitum. masculum & fortem sonitum, non quomodo solent quidam velut muliebri voce & molli, cantare. Fidis, genus citharae,
vel chordae, quod tam singulariter quam pluraliter dicitur. f ut Ho- .
i. - fide Teia dices Laborantes in unum, &c. Pluraliter, ut Virgilius, Threicia fretus cithara sibi rus canoris. JMox iuuenes agitare iocos. Id est, auueniles iocos: ideo, quod Lyricum in carmen de iuuenum sit amore compositum. Et pallice honesto. Quia citharizantes non solum plectro, veru m et iam digito de chordis sonos educunt. ut Virgilius, I.ίmque eadem digitis e. p. p. e. JMihi nune Ligur ora. Seipsum Persius significat secessite in Liguriae fines, videlicet propter Fuluiam Sisenniam matrem suam, quae post mortem prioris viri ibi nupta erat: vel quia in brumali frigore tepidum caelum praebeat. Ligurora, ac si diceret, Liguria ora. Hibernarisaeuit, vel a nauigiis vacat, sicu t enim naues hibernare dicimus, quum non nauigant, i Sic & mare hibernare dicimus dum non nauigatur.Jcua latim ingens dant stopuli. Vbi scopuli ingens latus ponto obiiciunt:& inclutis inter se aquis, naturalem efficiunt portum. Lunas porrum est operae. Ordo est, O ciues, operaepretium est, id est, delectabile est, portum in modum Lunae tactum, cognoscere. f Lunai autem secundum antiquam declinationem dixit, ut Virgilius, Furit intus aquai Jo cor iubet hoc Enni. Hunc versum ad suum carmen de Ennb carminibuatranstulit. Merito ergo ait, Cor iubet hoc Enni, post ruam desertullesse. sic enim ait Ennius in annalium suorum principio: ubi se dici vidit se insomnis Homerum dicentem suillele quondam pauonem, Mex aeo transsatam in se animam esse, secundum Pythagorae philos phidissinitionem, qui dicit animas humanas per -λιninmαν, Id est, res iteratam generationem. exeuntes de corporibus, in alia Posic
132쪽
corpora introire. Ideo quintim dixit, propter eam opinionem, quae dicit animam Pythagorae in pauonem translatam: de pauone vero ad Euphorbum , de Euphorbo ad Homerum , de Homero autem ad Ennium. Hic ego securus vulgi. Hic, id est, apud Liguriam. Secunia vulgi. de vulgari existimatione non solicitus, quicquid de nil populus ientiat: quia nec eorum laudibus sublevor, nec vituperatione demitiator. Et quid praparat Auster. Nec illud timeo, si auster morbidus,pecori noceat: id est, nec damno pecoris nec detrimento rei familiaris fran gor. Et angulus ille vicini. Nec angor inuidia, si vicini mei ager foecuniadussit, cum mihi sit ager sterilis. Et si ades omnes disescant. Sensus est:
Nec si humilium nati, steterint locupletiores, idcirco f minui J senectutem desiderem. Solent enim sibi optare mortem , hi qui minorum substantiam augmentari vident , ne quos oderunt , felices videant. Sine viri. sine delitiis. Solent enim frugalitati indulgere nati, ut opes maiorum sequantur, si se eis aequare non possium. Horum ergo ait, Persius te neutrum efficere. Et signκm in vapida. Solent auari signum in vasis vinariis ponere , & sic diligenter aspicere, ut oculos propius
admovcndo, naso tangant. Γ Vapida dicit acetosa. J Di crepet his alius.
Id est, dissentiat his rebus a me, qui volo mediocriter vivere: cum alius prodigE, alius tenuiter vivat. 9 eminos horosicope varo. Sensus est, Licet horoscope sub una hora geminos producas, dissimilibus tamen fatis de voluntatibus eos in vitam trahis. Ho scopus autem est, qui horas natiuitatis hominum speculatur. Varo genia, id est, dissimili & diuerso fato. Solis natalibu3. Auarum signi at, qui tantum modo in diebus festis caules oleo unctos putans delitias, comedit. Muria dicitur liquamen malum, vel liquaminis taces, vel, quod proprium est, aquam ista cum sale. In calice empta. Miseram parcitatem ostendir.
dum sibi in calice modicum Iiquaminis miseri J dicit comparasse.
Ipse sacrum irrorans. Quod parcitate sua, lacrum existimat. His bona Hic alium e contrario prodigum significat,& dicit: Alius vero a pueritia bona sua consumit. Viar ego mari Dese hoc poeta dicit. v rega utar, id est, mediocritate: nec maiores delitias clientibus meis apponam: nec adeo in hac re callidus sum, ut turdorum sapores di cernam. Solent enim gulae quidam dediti, tantae subtilitatis habere
palatum, ut cognoscant rurdos, an cancellarius, an terrarius sit: & .
si masculus fit, an Remina: quos velut peritia procacis gulae, facit in ..
hac re attentos. Turdamum abusive posuit , cum in dorum dicere de- an O-buerit, ut Horatius ponit, rivi sit. Pιna macros, arsit, dum turris verset in i L Tib. i. Rhombus autem genus est piscis, qui non priuatis, sed diuitum men- Smis.1 ss inseruit. Mes tenvi propria vive. Incertum est, an se hortetur, anilium quemlibet dicem ad modum redirurum, vive. Fas enim est,
133쪽
quod in terra nascitur, consumere omnino, cum sit cultura reparabiale: Vel cum lain alter fructus in terra sit ,& succrescat. occare autem est, cum rustici, satione facta, bobus dimissis, grandes glebas caedunt. ac ligonibus frangunt. Dicta occatio, quasi occaecat io: quod quasi cooperiat semina. Ast vocat o cium. Id est humanitatis lex, aut certe philosophiae, quae hoc praecipit: & magno cum sumptu dicit egenti vel naufrago debere succurrere, qui subitantiam suam una cum votis naufragio perdidit. Ingentes de fune Dec Navium tutelam dicit,quam quasi in puppibus habent vel pingunt. I que obuia mergis. Iam illius
pars naufragae ratis, mergis occurrit. Mero, aues marinae fiant, de
quibus Virgilius, ct apricis statio grati sima mergis.
Dece fite vivo frange. Hoc est,de patrimonio tuo minue aliquid ,quod tribuas naufrago. Ne pictus oberret. Quia solebant naufragi casus suos in tabula pingere , per quod ad misericordiam videntes mouerent , ut eorum miseriis subuenirent: ut idem superius, Cantas, cum fracta te in trabe pictum. Sedcoenam funebris heres. Verba auari, vel misericordis ad Peritum: Hoc non iaciam, ne haeres meus mihi irascatur, quod largendo, haereditatem diminuam: aut funeri meo, ut solet fieri, nec coenam, impendat. Nam in funeribus coenam delitiosam apparare solebant, quae ad rogum allata, cum ipsis corporibus clemebatur: quod& Virgilius commemorat dicens,
Turea dona, dapes, fusea crateres oliis. a Usa innodora dabit. Id est. sine odore, hoc est, sine unguentis. Aut inhodora, id est, mortis honore carentia, sine sepultura. Seu stirent cinnama surdum. Hoc est, siue bonis, siue corruptis unguentis corpus
meum dealbetur, haercs tanquam offensus diminuta haereditate, negliget. Surdum stirent cinnama. acutum odorem non reddant,Seuce
so peccent casiae. Solent pigmentari1 , ceraso casiam admiscere, sicut &alias merces adulterant, de emptoribus vendunt. Tune bona incolumis minuas Z Verba auari,quae sibi a suo haerede dicta fingit. Tunc rem familiarem ad me morte defluxuram minuas Sed bemus urget doctores graios. Id est philolophos, bestiarum more serocibus animis culpat auarus eo, quod ipsi praecipiant largiendum esse amicis egentibus. Ita fit postquam sapere. Verba haeredis auari: & hoc dicit. Eo modo contigit. ut externam sapientiam pariter cum peregrinis mercibus
emeremus. Sapere hoc nactrum, nostra lapientia. A farre expera. Quae na
uigij ante ignara . ad nos per mare vel per philosophos transiuit. R niseca crasso vitiarunt. Rusticorum vitam dicit, quod edunt haec. quisennum secant. Crasso unguine. Quia cum rusticis oleum desecerit,adi-Pςm peculum in pultes missum pro oleo accipiunt.iErgo haec tam
134쪽
dura vita, qua etiam philosophi utuntur, in largitatem nostrae vitae murmurat te mutauit. Hac cinere ulterior metuas Verba Perse ad auatum, qui se de verbis sui haeredis, ne largiretur inopi, excusabat:&hoc dicit. Nunquid postquam sepultus meris, timeas, ne sine odoribus haeres tibi iaciat sepulturam Cinere ulterior. Id est, postquam factus fueris cinis. At tu mem hares. Verba poetae ad suum haeredem su- tutum dicentis : Tu meus haeres, quicunque eris, te motus a turba andi. Id est. dissimilis esto ab istius cupidi haeredis sentetia. O bone num igno-οιὶ Volens ostendere Persius, & probare largitatem suam a quolibet haecede nullo modo posse impediri, sic ei, qui naufrago non est largitus , haeredi suo dicit: O mi haeres, ne te scire dissimules: cognoicere Caelaris grandem de Germanis triumphum. Donis arae & victimis ab omnibus cumulantur. Et ego in honorem duorum vel principis geni j I sacrificus J praeparo omnia centena mactare, hoc est, centum tauros α centum oucs. Et aris frigidus excutitur cinis. Id est, ad sacrificium arae parentur, ut Virgil. ΦImpositum einerem, or sopitos suscitat ignes. Am. s. Aetam postibin arma. subaudi Caesonia locat. Nam captiuorum arma,
ob indicium victoriae, in postibus figebantur. Virgilius,
Captiui pendent currim, curvaeque secures. Ain. 7.
Iam chlamdas regum. Et hic stibaudi, iam Caesonia parat. Ad splendorem triumphi,vestes nobiles ipsius uxor principis parat Caesonia. Iam Diea gausapa. Gausapa genus est pilei, quo captiuorum capita indu bantur. Esseda. vehiculorum genera sunt. ut Virgil Testiea vel molli melius f. e. c. JIngentesiqne locat. Quia captiuos in conspectu triumphantis incedere faciebat in ordine. f Vnde Virgilius ait, Incedunt villa longa ordine sentei.JQuis vetat ' aude. ut sciat se malum habiturum , si de largitate quaeratur. Hoc dicit, Habeto audaciam in hac re obstare mihi. I . nisiconnives. Id est, si illi auaro consentis, & eo modo me non prohibes lar- sostri: ut i Ile suum testatorem ne largiatur, prohibet. Oleum atrare quapo'sto. Omnia populo expendam. Hoc ait, volens ottendere haereditatem, testatoris non haeredis dominio subiacere. An prohibes Haeredem interrogat. Non audeo, inquis. Exossatus. Verba haeredis, quem dialogice secum poeta loqui inducit: & hoc dicit. Non te audeo prohibere , quicquid velis, de haereditate tua ut non facias: quia ager plenus lapidibus longe non eli, quo me contradicentem obruas. Namaxossatm. lapidibus plenus, secundum eos qui dissiniunt lapides esse ossa terrae : unde Ovidius,
135쪽
Age, simihi nulla. Hic poeta tangit haeredipetas. qui quamuis nulla
cognatione testatoribus adhaerent, tamen propinquos vel haeredesse videri volunt. Amisa est soror patris. Patruelis, filia patrui . Patrum frater patris. Proneptis, filia nepotis. Matertera I patrui,hoc est, soror auiae maternae J soror matris. Auia & patris & matris mater. Aeredo Eouia . Bovillae sunt vicus ad undecimum lapidem Appiae viae: quia aliquando in Albano monte ab ara fugiens taurus iam consecratM, ibi compreliensus est, inde Tovicia dictae. Ctiuu myue ad Virbi. Quatuor
millibus ab urbe est Virbij clivus, qua iter est ad Ariciam & ad nemus Dianae, ubi Virbius colitur, id est, Hippolytus , quod bis in vitam prolatus sit. Nam cum Hippol tus a Phaedra nouerca ob pulchritudinem corporis amaretur, eam spreuit, patrios thalamos nolens violare :&ne Hippolytus patri suo narraret, cum nouerca verso crimine
vitro apud Theseum maritum accusauit, quo agnito Hippolytus fugit: de dum curru in littore exercentur, petiit a Neptuno Theseus, ut ei phocas, id est vitulos marinos immitteret: quo ficto equi eius ex- sauescentes, eum iactauerunt,&mortuus est. Dolens Diana specio- venatorem amisisse, AZsculapium auctorem medicinae petiit, rivi m. vi sua arte ad vitam reuocaret: quo facto AEsculapius eum vivum Diinae restituit:& acceptum in luco suo ociose ut viveret, consecrat ' uit, &Wisbium vocavit merito, quod bis in vitam prolatus esset. με- ' est mihi Mannim. Ergo huc cum proces Iero, aut ad Bouillas,aut adclivum Virbij, continuo mihi Manniis occurrit, qui se haeredem meum esse dicat, cum eum nesciam. Aut certe Mannium dicit deformem & ignotum hominem , eo, quod Manliij dicuntur indecori vultus personae, quibus pueri terrentur. Progenies terra. Hoc dicit, Hic Mannius tam longe ante nascitur, ut terrae filius videatur. Quare ex me, quis mihi quartu3.Hoc dicit. Si proaui nomen a me inquiris, non facile dicam. Quartum enim patrem dicit abavum, quia primus: Pater: secundus, Avus: inde Proauus deinde Abavus. men adde etiam unum, unum etiam. Deest, ut dicam: de est sensus. Pone me scire Atauum, pone& Trit auum: hunc tamen Mannium ignoro. Terra
autem est iam silinu. Non secundum cognationis ordinem, sed secun-6. dum humanitatis legem mihi propinquus est, cum sit terrae filius. Et
. mihi ritu Maηnim hic gen. Hic Mannius tam grandis natu est. vi san- 'guine proximus parens sit. secundum generis ritum, auunculus est
mihi maior. Maior autem auuncultu , auiae frater. Qui Priares, cur me.
Apud Athenis ludi celebrabantur, in quibus cursu iuuenes certabant : de qui victor primus erat, facem tollebat: deinde sequenti se tradebat, & secundus tertio. similiter omnes faciebant, de sibi inuicem tradebant, donec currentium numerus compleretur. de est sensius: Cum uaetate me antecedas, cur haereditatem meam tradi tibio a me
136쪽
a me expectas 3 sum tibi Mercuriin. venio. Id est, cum lucro venio ad te. Mercurium enim Deum lucri dicebant. Vt iste pingitur. quia eum cum sacello pleno pecuniae pingebant. An renuis' An ta te ea, quae tibi offero, spernis Vin' tu gaudere relictu ' Vis etiam tu gratis accipere , de gaudere ad ea, quae tibi dimitto Pes aliquid summe. Hoc dicit: Accipe quod sero, nec rationem exegeris diminuti patrimoni :quia huic aliquid minuitur, cuius suerit iure integrum. Si quid consumpsi de meo fractum est: at quod superest, tibi totum est. Vbist, hfuge quarere. Id est, quicquid mihi quondam a terito tacto per legatum dimissum est, ne requiras. Neu dicta repone paterna. Ne me de more paterno discutias. Fininoris accedat merces. Tractum est hoc a
patribus, qui dicunt filiis suis: Hoc quod vobis lucri de scenore accessit, ad fructum, id est, ad usum vitae vobis proficiat: reliquum
vero pecuniae reseruate integrum. Reliquum Nunc, nunc impensius.
Quia induxerat haeredem computantem , quid dereliquisset : ipse velut indignatus, hoc verbum repetit dicens, reliquum' Deinde velut exardescat ira, lautius se&sumptuosius vivere minatur, & multo magis abuti suis rebus: & praecipit lautiores escas sibi iam parari. Vnge pner caules. quod dixit, quia auarus prae nimia parcitate impensiores epulas putauit caules unctos oleo, comedere. Mihi fina . 7 luce coquatur urtica. Sensus est, An ego fame moriar, & festis diebus urtica vescar, & sincipat fumosum . quod est dimidium caput porcinum , Ut dum ego parce uiuo: tuus nepos, id est, tuus filius perditus haec omnia, quae seruo, impensus uiuenda abliguriat ὶ & statu ratus anserum iecinoribus . in patriciarum turpibus stupris bona mea
consumat, cum in eo libido exarserit 3 Mihi trama figurae. Hoc dicit: Ego ad summam maciem, & tenuitatem deducat, ut ille deliciis pinguescat. Trama figura, tractum est a muliebribus telis, quae sine stamine inanes videntur. Tremat omento. Omento dicit pinguedine. Popa ventre, pinguis: quia Peteana , genera sunt panis, quibus sacerdotes de eorum ministri vescebantur, quibus ast idue pasti pingues fiebant. Merito popa venter , pinguis significat. Vende animam Imcro. Verba sunt poetae ad illum , qui ut multum haeredi derelinqueret , ipse se in lucrorum desiderio atterit. Aut certe periculis obiice te lucri causa, ut gladiatores faciunt, qui studio lucrandi antimas suas morti opponunt. Mercare, inque excute solers. Mercis mutandae gratia, ac pecuniae complicandae, uniuersos mundi recessus percurre : ne sit te mercatorum quis ditior. Cappadocvi rigida pinguo. Gladiatores significat. Nam apud antiquos , gladiatores venales in catam ponebantur, ut in eis possent omnia membra conjici. Vel quia Cappadocas dicerent habere studium naturale ad salsa testimonia proserenda: qui nutriti a pueritia in tormentis,
137쪽
ν. CORNVTVS IN PERSII, SAT. VI.
equuleum sibi facere dicuntur,ut in eo se inuicem torquerent: & cum in poena perdararent, ad falsa testimonia se bene venundarent. Legitur& plausisse: quoniam venales ante, quam in catasta imponantur, cantant uniuersi pariter more gentis su ae. Feci. Iam triplex. Feci,& rem meam duplicam, iam in triplo, iam in quadruplo. Ecce iam duplex mihi res familiaris factii est. In rugam dixit a vestibus, quod ad rugam plicentur. Depinge, ubι si Ein. Id est, pone modum cremento substantiae: & dic, quousque substantiam augeam. Inuenti Chys p.. Chrysippus plutosophus Stoicus, syllogiunum . inolosuit M
uocauit: quem per adiectionem & detractionem , ex acerui frumenta
iij similitudine ostendit. Ergo poeta hoc dicit: Quantumcunque au ro abundantia crescit substantiae, non satiatur:& sic in infinitum, cupiditatis desiderium extendit, ut qui ei auaritiae finem voluerit imponere, facile videatur etiam syllogii mon Chrysippi diffinire.
ELIAS VINETVS.ITA habuit in nostris exemplaribus, antiquissimi gram
matici enarratio: siue Cornutus is sit, quem Gellius &Macrobius inter alios Virgili j commentatores celebrant, siue alius quispiam Cornutus, siue aliquis alius veterum gra-maticorum, nominis alterius. Me namque non fugit, quae extant in Persium & Iuuenalem vetusta commentaria, Hermolao Barbaro, Georgio Vallat, Antonio Mancinello, &quibusdam aliis placuisse, Probi este, non Cornuti cuiusqua: sed antiqui codices ,& quem Berna noster habet alium t uanalis interpretem non poenitendae antiquitatis, Cornuto commentaria illa ascribunt. Et ea qui Probi csse contendit . videant, quem Probum esse hunc velint. Aulus Gellius, Suetonius, Eusebi j chronicorum interpres Hieronymus, Marcum Valerium Probum, Berytium illum grammaticu, seniorem, ut arbitror, esse ostendunt, quam qui in Persium& Iuuenalem commentaria potuerit facere.
138쪽
in quo Indice, notae Latinae, satyrarum ordinem Barbaricae, numerum versuum cuiusque satyrae significant.
Albutus II. Ao Avunculus maior ra.
Arcadici asini III. 's Bouilla VI.
139쪽
Caesias Bassus, in ita Persj: σ
ciconia I. TQ Cicuta V. sis Cincinnatus dictator I. 8s
Claudius Imp. I. I OCleanthes m socia vinam 33 comitiales dies IV. II
in praefatione Eliae Vincti. Compita IV. 3o. V.
Cornutus philos. U. r. oe in ita Periij, m praefatione Vincti. Coruiaues III. sociombus I. III Cothurna I. I OCraterus medicus V. 6s Cratinus poeta I. Is Crepida I. I OCreta m Cretenses II. I. V. Ios minum V s res opp. IV. LIC rrha I. ID uides II. . . IIDecoctor V. Is
Democritus III. 3IDemocthenes I. o Digiti II. 3o. III. Ios. V. III
Diogenes phil . I. a SDionysius Orannus III. 3
140쪽
Ennius nisa Ι-I. VI. Epaphus I
Epicureorum carmina I. Equites Romani I. Ergenna II. Examen I.
Exossatus N. Expungere II. Euchius I. Eupolis I.
Fabianus arcus IV.Falernum III. Fascinus II. xit I. Fermentum I. Fertum II. Adu VI. Floralia V.
Fulmen II. Fuluia Sisenna VI. .
Funois caena VI. Fusius, in dita Persj.
Gabinus habitus V. Gemini sidus V. Generosius II.
Genuinus I. Geometrae I. Gladiatores VI. Glmon V. Gurgulio IV. Hebenum V. lHelicon I. . aluercules II. Heredes V. At Hesiodus L .lio Hippol tus VI. 'o ειν cosius III.
13 s Incoctus II. s Incudo, incus II. 1 Insanus III. 3o Iupiter se rus I. 9O. sidus V
Σs Lex duodecim tabularum I. s Liber Bacchus I. 9O. HO. II 3o Libertas V. 7o.7J.8O. 8S
I s Lucanus poeta, in ita Persis. 7o Lucissus poeta Li I. 4o. 12 . III .s I in ita Persi'.