장음표시 사용
51쪽
extr.), qui nouae Academiae Stoicorumque placita aliquo modo inter se consociare temptauit, ratinorum tamen qui Stoici p. 6 praecipue Cleanthis eum sectatorem putat de Varr. philos. sq. cum e paucorum librorum inscriptionibus utrique communibus nimium equidem concludere nolim, argumento non satis ualido uti puto; cf. etiam adnot. ad saturam μω σε, sed etiam ad eam quae scribitur υλλος ουτος Ηρακλῆς innim autem eis quae ille l. c. p. 20 sq. Subtilitoris Andabatarum inscriptione et fragmento Mortales multi rursus ac prorsus meant de animarum in caelum ascensu et inde descensu Varroni probato elicienda putat,
subscribere uelim omnino autem certius ut non e -- culis uerbis conexum quaerere, praesertim cum nusquam
fere sciamus utrum docendi an disputandi ot ofellendi
causa sententiam, quae forte fortuna nobis seruata est, posuerit; sed ex inscriptionibus certa argumenta praebentibus i. e. e duplicibus. Sic cum Aboristines Varro saturam inseripserit, possemus cogitare de priscorum Italiae incolarum
habitu moribusque oscriptis sed qua alius ille addidit
περ ανθρώπων φυσεως ostendunt, de primigenio exortu uoraque hominum origine Varronem disputasse. Quare, ut occasione oblatu hoc addam, ea quae Censorinus Varronianae ille doctrinae compilator c. 4 de ortu generis humania philosophis uarie descript docet, ex hac eum satura mutuatum esse probabile uidetur. Ibi autem philosophorum mugnus numerus producitur magisque omnino ni fallor tali sententiarum enumerationi recensendae quam suae ipsius opinioni argumentis firmandae Varronis indoles apta erat cf. Ommsenus i. c. p. 587). Satis recte autem Kr nerus i. e. p. 10 haec eum tractasse philosophica e reliquiis apparere dicit de natura hominis, de animae immortalitate,1 Τamon etiam latonicae et ythagoricae disciplinae uestigia agnoscit cf. p. 15 19; quare ad summam idem dicit quod ego p. 20 extr. 2 Krahnerus Varronis satura Πιοδίτην Τριπυλιον περὶ ἀρετῆς κτήσεως, Gloriam . φθονov. Columnam Herculia' δοξης, imarcum π. τροπωνὶ, Caprinum proelium'. ἡδονῆς cum Cleanthis scriptis cf. Diog. L. VII 175 hisce περ αρετῶν . φθονερίας, . Oξης, . τρο πων, . ήδονῆς componit
52쪽
do rebus diuinis fero Omnibus, de mysteriis, o deorum intorpretatione physica, o iure pontificio, de mundo, do stellis, de musica communi et caelesti, alia id gonus. Sed has et talia in adnotationibus tetigi quod maioris est mο-
menti, quo haec matu uestierit siue quarum rerum a rationibus haec immiscuerit, uideamus. Sed apparebit, tenuia nobis et exilia neque haec certissima omnia ex copiosa illa ubertate enumeranda restare. Ρorsaepe conuiuium instituisse uidetur siue philosophorum siue aliorum hominum, in quo sermonum conuiualium occasione quae uoluit commode inducere poterat; cf. Agathonem, Endymiones, Eumenides, Legem aeniam Ἀφην Μενίππου Funerum descriptiones continuerunt anius
pugnarum instructiones in ' ηιμον μετρεῖς et Ἐχω σε et σμοτορυν et fortasse Desultorio, itinera in Κοσμοτορυνη, Μarcipore, II εριπλφ, rans parato, Sesquevlix inueni--tur laseruntur etiam res ciuiles cum turbulentorum plerumque temporum inuectione, es. Γερο-οδιδάσκαλος g. XVII, Ἱπποκυων Ι Ρ iapapae XIII, περὶ κεραυνου ΙΙ, Serranus fere totus philosophorum rixa in Armor 1 iudicio uenationes in rans parato, armenone, Me gris alia. alia in saturis agebantur actiones enim plerumquo illis inmisso Luciani iam exemplum uorisimile reddidit, L p. 24. lustrandis autem eis quae profert exempla
quoque uel ex historia uel ex mythologia apposuit illuc pertinent quae narrantur de Socrate ματ VI), do Croeso
thologia fortasse cf. Alerus i. c. p. 78 etiam uniVersam nonnunquam narrationem sumpsit, ni in Catamito, in libris ελλος ουτος Ηρακλῆς et Hercules tuam fidem inscriptis, in Oedipothyeste, ithono, Prometheo quorum in ultimo cum
53쪽
satis dicenter ab ipsa fabula ad res suorum temporum ridicule depingondas transierit, neque in aliis ub eo proposito eum alienum fuisse uerisimile est. In logistoricis quoque a fabulosis rebus Varronem non prorsus abhorruisse
Orestes et unaquil si quidem erchlinus mus philol. XII p. 392 sq. Tanaquilem inter logistoricos recte rettulit ostendunt cf. Ritscholius mus philol. V p. 43); ceterum de his libris infra accuratius disputabo. - Saepissime autem
in sua aetate Varronem actionem saturae collocasse et per
se uerisimile est et inde apparet, quod Μarcus' quo praenomine se ipsum significari uult, ut imarci g. Π declarat, praeter hunc locum otiam Sexag. g. XVII et Flaxtab fg. V in sermonibus occurrit, quodque infimarco et arcipore et arcopoli saturis magnas eius partes fuisse
Mitatus esse Varro uidetur in ithono περὶ γήρωςl Aristonis ei Peripatetici librum, quo lationum illo de
senectute disserentem induxerat; cf. Cicero Catonis . . Ritschelius mus philol. I p. 193 sqq. Matinerus i. c. p. 21. Porro Ρromethei declamationem in cognomine satura Aeschyleae esse similem silenus coni. p. 168 sq. agnouit Eumenides autem Varronis quin idem p. 17 sq. ad Aeschyleam fabulam recte rettulerit dubito, cum unicum fg. XLIX aliquo modo huic opinioni suffragari possit. Ad Sesq. idem quod in propatulo erat Odyssia uersus aliquot comparauit. Agath numquid ad latonis xemplum effictus sit, nolo decernere. Cum Aiace stramontici Apollodori Golo νευδαίαντα ohlerus et Ritscholius mus philol. ΙΙ p. 152
conserunt. lura imitationis uestigia non uidentur extare; omnino autem Varronem, quaecunque in satiris imitatus est, liberrime suum in usum uertisse fere pro comperto affirmare OSSumus. Porro Varro, sicut Lucianus, dialogos saepissime composuisse uidetur hoc indicant cum frequenter posita illa inquam' Vnquit similia cf. pitaph. I. Σκιαμ. v. um. IX. XXX. XXXVIII. πιν λυρ. XVI. in quibus more Platoni iam usitat colloquium non ipsum quasi in scaenam produci, sed ab aliquo homine narrari uidetur, qui illius
54쪽
indolos hominum inter se disputantium sermonibus conatans, maxime nπινε λυρας, ubi musicae amator et contemptor collocuntur, et in Γνῶθι σεαυτον, ubi uitam alter in agendo,
alter in contemplando positam defendit. Hic est illo modus scaenatuis quom sibi proprium esse in odii * ipse Varro raodicat. In tali dispositione et ipsa res quadam constantia tractari et res quaelibet incidere potuerunt, quattorum ad Luciani Iouem Tragoedum deducimur, qui sub finem praecipue hanc rationem Optime inlustrat. Nam et illic non docendo simpliciter, sed disputando res tractatur.
Inde autem hoc quoque docemur, non alienum esse a genere σπουδογελοίω, ut quaestio in partes suas distribuatur eaeque suo ordine pertractentur id quod in Varronianis factum animaduertimus est fg ΙΙ. Γνωθ. . I. Ρrologos fuisse ius praefationes uersibus nonnunquam
conscriptas cf. Iuppiter ragoedus comperimus e Gloriae fg. I. Od. I. I. υν λυρ Ι-VIII, quos cuinam locutori attribuerit scriptor incertum est. Sed memorabile, hos
uersus omnes senarios esse iambicos ad seueram Graecorum legem compositos, quam non Saepe Obseruauit.
Denique duos adhuc nominare possumus homines quibus saturas Varro inscripsit Seio es. uechelerus mus.
Sod de saturis hucusque disserui tamquam certissimus, quinam inter Varronis libros ad hoc genus pertineant. Iam igitur ratio reddenda est de eis rebus quibus saturae reliquis differant, ipsarumque tum numerus et nomina quam tum fieri potest accuratissimo componentur Libri autem qui in hanc rem quadrant non sunt illi doctrina Varro-
55쪽
niana referti, sed fere hi poematorum libri .i satirarum libri IV pseudotragoediarum libri VI logistoricorum libri LXXVI. Sod oomata cf. p. 16 nisi hoc ipso uel simili titulo non potuerunt afferri, qualis in Varronianis non occurrit nisi loco p. 16 laudato de satirarum libris quattuor ibid. dixi, quorum si quae hodie extant, ea a reliquiis e- nippearum discerni non possunt nec id multum attinet; pergimus ad pseudotragoedias nam sic legendum est; cf. P. 16), de quibus Ritscholius mus philol. XII p. 15 dixit. Recte ille Alcaei κωμωδοτραγωδίαν , Graecorum in Italia ἱλαροτραγι'δων, Ρlautinam denique tragicomoediam in partes uocat; cf. etiam Μ0inerius Com. r. I p. 247 Roeperus philol. XVII 426 sqq. Eando fuisse Varroniani operis
indolem diuinare licet, ut heroum deorumve res gestae uersibus comice factis irriderentur; qua re Varronis animus non abhorruisse intellegitur ex eis quae Augustinus de civ. doi P o rerum diuinarum libro primo seruauit mythicon theologiae genus - in eo sunt multa contra Monitatem et naturam immortalium cia denique in hoc omnia dis a tribuuntur, quae non modo in hominem, sed etiam in contemptissimum hominem cadere possunt. δ De pseudotragoediis autem cum omnia sint incertissima, aliquanto tamen puto inlustrior condicio earum fiet, si eas cum Roepero l. o. p. 429 et cum sana ratione nam tragoediam inter et comoediam aliquo modo uersantur tantummodo uorsibus fuisse conscriptas accipimus. Quare trium librorum quos dubitanter Ritschelius huc rettulit Oedipothyesten dico, Ρseud- aeneam, Aiacem stramenticium, - primus et postremus,1 Nam poematorum, non poematum Varronem dixisse Charisius testatur p. 141; unde corrigendum p. 15 extr. 2 Nisi forte erat actio tragice descripta personarum a tragoedia alienarum ita ut denuo possimus Lucianum in comparationem uocare
Tragoedopodagra et Ocypode. 3 Profecto trecenti illi Ioues quos in capitibus Varro introduxit cf. p. 10 frg. inc. ), quidquid significabant nam hoc difficillimum ostexplicatu , irrisionis certe causa ficti erant; quare nolo cum erkelio Prologg. ad uid Fast. p. CCXX qui falso ea explicatis CCXXVIII)ad rerum diuinarum libros, sed aut ad saturas aut ad pseudotragoedias
56쪽
quorum fragmenta rosario sermone esse composita altero
capite apparebit, apseudotragoediis segregandi sunt; Pseud- aeneas uero perbene poterit inter illas referri quamquam nil omnino hoc nos facere cogiq. Ossis hos quoque libros addere Armorum iudicium, acuviano Attianoque nomine insignitum, cuius duo fragmenta philosophorum quandam λογομαχίαν describentia poetica sunt Λογομαχίαν ipsam, quae Homericam τειχομαχίαν et θεομαχίαν et similia in mentem uocat ); ethrionem fortasse, Caecilianae comoediae nomine parem denique Catamitum, rem dis irritandis aptissimam tractantem'). Omnia autem quae fragmenta continent prosaria a pseudotragoediis remouenda duco. Sed haec cum nimium sint lubrica, non ut per reprehendar, quod hoc quidem loco haec disserui, fragmenta autem e reliquorum numero eximere eorsumque ponere non usu sum.
Τandem ad logistoricorum, quos ipse Varro graecis litteris λογιστορικους dixisse uidetur, quae quidem forma in catalogo meronymian extat, excerpi illo secundum
Ritschelium mus philol. V 549 sqq. ex Varronis ipsius scriptis, peruenimus libro LXXVI, quos Ritscholius ind. schol hibern Bonn. 1845 egregie illustrauit. De eis haec fere dicenda sunt. rimum quicunque liber certo logistorici nomine laudatur, duobus est titulis insignitus cf. Catus
aut d liboris ducandis Gellius IV 19); essala de via
1 Quamquam Σκιομαχιας quoque admonet, quam fragmenta pedestri partim oratione conscripta saturis uindicant. 2 Ne enim hunc librum quia . Varronis enippe ' ab Eutychio affertur, inter saturasmenippeas cum eHero p. 48 numerar neceaso putes f. rahnerus de Varr. philos p. 9. Sane locorum quibus Varro appellaturmenippeus quos p. 8 enumeraui plerique ad saturas spectant; sed Probus me de Antiquitatibus et Symmachus de Hebdomadibus loquentes itidem enippeum appellant. Quid etiam mirum est, si homines illum ut a Varrone Atacino distinguerent, non Roatini solum uerum etiam enippei nomine insigniverunt Quare neque necessario Herigi opinio quam mihi communicauit amplectenda est, qui Diomedis uerba p. 371, 23 K. de coniugationibus sunt nam evidensere osita et Lucilio addit et Varroni Menippeo de satura aliqua rem grammaticam tractante intellegit quamquam ualde mihi hanc Ententiam placere confiteor, ita ut uel inter fragmenta incerta loeum
57쪽
CAPUT I. 33tudine inrobus ad Verg. ecl. V 31); uber do origino humana ibid.) Curio do deorum cultu ibid.); arius dosortima Macrobius Sat. ΙΙΙ 18,6); unus excipiendus Gellius
XX 11 Cato alterum titulum demens. idem libri cum uel sine logistoricorum nomine duobus suis titulis soleant designari sic Catus p. Macrobium III 6 5 et triclos septies apud Nonium; uber M. Censorinum 9; arius in Scholiis Veronsensibus ad Aon VII 681), eos quoque qui eandem
inscriptionum rationcm exhibent, i. e. nomen primo loco proprium, deinde libri argumentum latino sermone expressum, non tamen logistorici nuncupantur, inter hos nume-TRre Opus erit, qui sunt rostes do insania Gollius ΙΙΙ4); Sisenna de historia Gellius XVI ); ius de paco Gollius XVII 18); Atticus de numeris Censorinus 2 domuneribus ii. anutius et Ritscholius); Gallus ius Gallus Fundanius de admirandis Macrobius II 15, 8 Nonius . 71. 217). Iam etiam similes inscriptiones altera parte
mancas huc audemus roserre, uelut Scaurum Seruius ad
Georg. Ι 19 Charisius quater, de quo p. 37 disputabo), Calonum Seruius ad Aen. IX 53), Laterensem Diom. p. 368. risc. X p. 11 Η.), Nepotem Charis. p. 9), Scaeuolam Macrobius de diff. 19, 32). Sod ne nimis tibi confidas nam Serranus quoque, si altera inscriptione egeret, nemo dubitaret quin logistoricus esset quem graeca Ρ- Posita περ αρχαιρεσιῶν saturis vindicant. Has iam do inscriptionibus indolem autem horum librorum si ex nomino primum logistoricorum a Varrone ut uidetur inuento cognoscere quaerimus λογους qUOSeun-que i. e. sententias uel obseruationes uel praecepta ita in is tradi inuenimus, ut historica multa explicandi uel exornandi causa sermoni immiscuantur. Hoc nim Ritscholio mus philol. Ι 543 not. recte ut puto probabilius uidetur, quam si λογους fabularum notione accipientes uerae et fabulosae historiae coniunctionem his libris uindicaremus. Illum autem modium obtinuisse ita sane, ut sabulos quoque Occurrere potuerint f. p. 34 sq. quae inter historica latior sensu dicta numeranda sunt cum ipsae inscriptiones,
tum reliquiaes Cati lagistorici docent, quo rem seriam,
58쪽
liberorum ducationem, sortis orbis ita videmus tractari, ut pleraque in ipsa ro uersentur, nonnullis exempla asserantur qualia possunt dici historica. In quo sermocinandi
uestigia Ritschelius indice . adi. p. XII sq. deprehendit,
actionem autem per librum saturarum modo continuatam
non animaduertimus. Hic modus ualuit otiam in libollis Horaclidis ontici, quom Varronis in logictoricis scribondis auctorem fuisse Ciceronis opistulae tam aperte docent, ut non possit cum Ritscholi l. c. p. 42 dubitari. Ille enim Attico suo a. 10 promisit opp. ad Att. XV 27 cudam aliquid φακλειδεῖον, quod lateat in thesauris tuis'; repetiit promissum opp. XV 2, 5 υρακλειδεῖον, si Brundisium sului, adoriemur et ne quid dubium sit, epp. XVI3, 1 initium etiam pellae posuit quod uero scribis te mastis et mastis delecturi Tite si quid esto', austes mihi scribendi alacritatem'. st igitur Cato de senectute, quem librum
Ηρακλειδειον Cicero appellat Breui autem antea Varro ipse Cicoroni, ut pro Academicorum munere gratum Θpraeberet, φακλειδεῖον promiserat; cf. opp. ad Att. XV13, 3 Varronis διαλογον eaepecto. Iam probo Ηρακλειδεῖον, praesertim cum tu tantopere delectere' quod cum illi VI 11, 3 nondum traditum esset Varronis, a quo adhuc φακλειδειον illud non abstuli ), postea magno gaudio se accepisse narrat ib. XVI 12 de φακλειδεια Varronis ne-
stolia salsa me quidem nihil unquam sic delectauit i). ιρα κλειδειον igitur cum Cato de senectute Sit, eumque eiusdem generis opera Varronem scripsisse audiamus eiusdemque generis inscriptiones Varronianas cum habeamus in
logistoricis seruatas, quid facilius colligitur quam his peribus oraclidem eum esse imitatum Quem Diogenes Laortius V 89 ita describit: εστι δ' υτ- καὶ μεσοτης τις
ομιλητικη φιλοσόφογν τε καὶ στρατηγικῶν καὶ πολιτικων ἀνδρῶν προ αλληλους διαλεγομενων - - αλλως τε καὶ ἐν πασι ποικίλος τε καὶ διηρημενος την λεξιν εστι καὶ
ii υχαγωγεῖν ἱκανῶς δυνάμενος. Quae omnia in logistoricos
1 Hunc librum fuisso aliquom 'Ciceronem de eloquentia iidibundus quis possit conicere.
59쪽
optime quadrant; nam ibi quoque dialogos institutos osseo in Cati fragmontis perspicitur u supra et inde quod
Cicero Varronis διαλογον expectauit apparet. Vna remeraclidos ab illo differt, quod nomina propria paucis tantum inscripsit, Acusi et Cliniae et rotagorae in Diog. L. V8 sq. cetera argumentorum tantum inscriptiones habent, nisi forte etiam Abaris est inscripti libri, cf. lutarchus de aud. Oet. 1, qui τα περὶ των ψυχῶν δογματα haec Oxempli causa affert μεμιγμενα μυθολογία talibus inesse dicit, quibus uerbis uel nomen logistoricorum sere tangit. Quaerendum iam est nomina propria cur eis inscripta sint. Qua do re Ritschelius quod antea opinatus erat l. c. p. III. f. p. VII. XII.), homines significari quibus honorisuo amicitiae causa Varro libros dedicauerit eosque simul aliquo modo cum re tractata coniunctos esse, id ipse postea recte retractauit. Nam nullo modo id fieri potuit in rostode insania, quom si ab Aureliis restis, familia Romana, nominauit, ingratum profecto honorem amico tribuisset. Quod uerum est, Ritscholius mus pliilol. V 552 not. Posuit, eos intellegendo osso quibus summas in dialogo Partes Varro tribuerit, cui sententiao orchlinus mus philol.
XII 395 et ratinorus i. c. p. 12 adstipulantur ); quod idem Cicor in Catono et nolio υρακλειδείοις suis, instituit potuit Bitscholius Horaclidis quoquo ipsius librum
περ του ρητορευειν et ΙΠρωταγορας Diog. L. 48 in subsidium uocaro. Dedicare igitur aliis omnino, si uoluit, hos
libros poterat, quum eis quorum nomina prae se ferunt'. Μοrtui etiam cum saepenumero Summas partes tribuerit,
nulla tamen quasi lege ad hunc se usum adstrinxit Nepos nim o Atticus uiui etiamtum suorunt cum libri cognomines scriberentur δ); neque quidquam ex tempore, quo uiri
1 Krahnerus eum ess dicit libro inscriptum cum cuius indoleres coniuncta est' id quod, cum dialogis institutos hos libros uidimus, idem sere dicit quod Ritscholi sententia. 2 Sic Cicero Catonom et Laelium Attico dedicauit. 3 Atticus a. u. c. 722 Nepos Att. c. 22), Nepos diui Augusti principatu Ρlinius . H. IX 137), Varro a. u. c. 726 Hieronymus chron. ol. 188, 1 diem obierunt Supremum.
60쪽
supra nominati mortui sunt, do annis conscriptorum logistoricorum eruero licet ). Res ipsas ex genere morali, naturali historio tractari et sorias et serio iam memoraui; nequo inter fragmenta ullum extat, quod uersibus constare uersus proprios osso immixtos praeterea et ipsum logistoricorum nomen et
Catonis Laeliique comparati credere prohibet uel leuissima exoriatur suspitio; oeperii autem qui ut ingonio suo indulgeret hic quoquo uorsus hercle quam suaves sibi
denegare non potuit philol. IX 276 sq. progr. Gedan. 1858
al. , a quibusdam uiris doctis probatum esse non sine admiratione comperi. Hoc potius iam discrimen habemus quo a saturis hos libros egrogemus, ut si quod fragmentum uersibus constet, logistoricis non possit addi quare Μerchlino l. o. XII p. 394 Agathonem et Parmenonem huc
transferenti assentiri non possumus. Alterum discrimen ex sermoni indole sumemus, quoniam quaecunque iocose et festiuo dicta deprohonduntur, ea logistoricis minus apta esse iudicauimus; nec tamen omni numero certum est id
1 Laudationes Varronis quas Cicero Λead I 2 8 ita affert: Et
tamen in ueteribus OStris, quae enimum imitati, non interpretati, quadam hilaritate conspersimus, multa admixta ex intinya philosophia, multa dicta dialectice, quaeque quo facilius minus docti intellesserent, iucunditate quadam ad legendum inuitati in laudationibus, in his ipsis antiquitatum prooemiis philosophiae scribere uoluimux, si modo consecuti sumus' has igitur laudationea ratin erus I. c. p. 12. Varr. Curio p. 17 non esse diuersas affirmat a logistoricis. Quorum cum Pium Sisennam, Curionem laudationum munere functos non sit incredibile, haudquaquam tamen a uox inmarium uel Scaurum adeoue restem cadere potest. Sed omnino Ciceronis ille uerbis ipsis refellitur, quem ne Varro ille δεινος νηρ, cuius de minimis rebus querelas formidat
opp. ad Att. XIII 5, 3), in his libris aliquid inueniat offensionisnnxio curaSse videmus certis igitur hunc, cum Varronis libros laudaret, nominibus et intellectu facilibus uti consentanoum est, qualia Sunt ea quibus enippum est imitatus et prooemia antiquitatum . Fortasse extitit reuera logistoricorum nomen in lacuna, quam post Oeem inuitati primus Casaubonus de sat poes. r. et om satira p. 202 detexit. Laudationes autem inter orationum libros XXII ab IIieronymo commemoratos commodissime ponentur cum RitScheliora. c. p. 496 sq.