장음표시 사용
181쪽
denter ingerant. Quis enim praeter eos ignorat linguae olim lGraecae studium tam solenne in Gallia suis, quam nunc est linguae Latinaei Cuius rei iterum eundem autorem citabimus, his verbis de scribentem: ο in φ- -Gρανα - κάτειν. ι Eadem urbs Massilia
sua sis fecit, es eoinque amantes, ut contra Im est sa cupidi conuenta apud eos Graeco sermone concipiantur. Haec Strabo ali cirgrauissimus de maioribus nostris scripsit. Quod igitur nec eloquentia nec studia elegantiora atque humaniora in Gallia halienus celebrata magnopere suerunt: nec coelo imputari cle-. mentissimo, nec naturae omnino Gallicae eidemque humanissimae debet, sed quorundam hominum rusticitati, aut potius lata quitati, qui primos ordines in rerum nostrarum administrati ne duxerunt: eorumque qui hoc dicunt, ignorantiae, vel ut Graeci appellano quod vitium est eorum θui nec bo-i μες βη na sua nouerunt, nec eorum vis acquiescunt, qui seriis in rebus operam bonam ac strenuam nauare didicerunt. Neque vero quo nomine appellem, nunc habeo, quibus nihil non accersitum placet: nisi si mirari non debemus iis omnia vernacula , sordere, quos Transalpina commercia nimium iuuare sama est, nee iuuare tantum, sed etiam adiuuare. Habet nimirum quippiam externorum admiratio, quod nec fronte promi videtur , nee ore ab istis laudando fascinantibus : quod utinam in rem tandem nostram atque existimationem exeat. Caeterum illi. , mihi vehementer falli videntur opinione, qui cordatos virus inΘ.. Gallia ideo desiderari putant, quod innata in arma alacritas, . parum prudentiae in consiliis agitandis habeat. i Hoc quum ivulgo nostrates homines dicunt, euenta rerum considerantes, tum dogma iam esse coepit ab Odem sies a cum superiore constitutum, utrunque enim adstructe minime refert eorum. Quas veto natura dissidium inter cor di manus ingeneratis. Ego
vero in utramque. partem vires animorum valere puto. quum .
recte animi ipu formantur doctrina de institutis, S praesertim in iis gentibus, quae naturae plena doti aeditae, & coi ora dementes ad omnia versatiles habent: cuius rei quum anasstr ibo testimonium praest, tum vias ipse docet. Argumentum, i
182쪽
huius rei validissimum asserre possem ex Graecorum Roman rumque imperior nam ct Macedones inter Graecos adnumero. Vtrumque autem imperium non minus animis excolendis, quatri corporibus exercendis quaesitum est, di retentum, quippe idem numen Palladis ec Mineruae, dc Martios animos loricatis pectori- .
bus ., di togatis praecordiis aut palliatis vim iudicandi censendique inspirare creditum est : neque id quidem modo, sed , etiam studiosis vim illam numerosa solutaque oratione dicendi. Quare antiqui Enthusiasmum appellauerunt vim dicendi scribendique diuinitus inferuefactam. Eodem id pertinet quod Catullo St Vergilio dictum est, ciuitatum arces Palladi esse s cratas. Vrbes enim prisci tam prudentia dc literarum scientiata, talum Pa quam robore di fortitudine capi retinerique, hoc figmento significare voluerunt. Agyptii vero in iis quae Hieroglyphica apud eos dicebantur id est sacra quadam monumenta, non literi f. vocabula, sed stalptis rerum animaliumque figuris significan- tia) Mineruam hemispherio coeli superiore, Iunonem inferiore intellexisse dicuntur. Macrobius etiam autor est priscos summam aetheris partem, quam aetherem dicimus, Mineruam appeIIasse, ex qua mundi parte solari virtute homini prudentia inge. a . nerari putatur: propter quod Palladem Iouis capite editam poe- I. tae fabulati sunt. Ex quo intelligimus prudentiam di sapien-naim tiam veluti iure suo cateris vel rebus vel hominibus eminere . Qui igitur fieri potest, ut ampla imperia, quae supra modunus vinarum inimicis nos complecti videmur , manibusque non consertis, quaeri & retineri sine prudentia possint i Prudentia porro ut Giaci dicunt est α ἰ α νοῦ, mentis consummatio, seu mentis exacta constitutio. Aristoteles, ἡ-μ σι*ia ι
183쪽
te ianda homini commoda sent. Et rursus, F αρ lai
virtutei omnes sint admιnistratione, rudentia illis architecti vicem probet, nam quo modo in agendum insit , β ipse administrant, qui secundum eau agunt. Ex dictis satis liquet sapientiam S prudentiam cognatas esse virtutes, prudentiamque aliarum virtutum lmoderamen tenere. QIo fit ut omnia nobis tollant, qui ciuilium disciplinarum scientiam nobis cum iudicio utilitatis ne- gant. Hoc est enim tollere sapientiam & prudentiam, quas civitatum conditores uno nomine complexi sunt eloquentiae. Nisi vero nobiscum eos agere benigne ob id putemus, quod vel vecordi Galliae strenuam manum gestientemque cum gladio re-ilinquant. Quid enim est aliud Gallos ad praelia promptos dictitare, bellis autem gerendis aut opportune suscipi endis consilium ipsis non suppetere t Quod ipsum quid est aliud quam hominem cui dicitur ex homine tollere 3 Nonne si animae principem partemia corpore humano sustuleris, quae remanebunt communia cum simiis nobis erunt 3 Equidem ut heroum olim M mora i- gesta memorabilia non sine Theseo facta suisse dicuntur, id et-J- ως-- iam apud Graecos prouerbio attestante : ita sine sapientia ec ita terarum peritia contendere ic asserere non dubitauerim nullos unquam populos rerum potitos esse. Siquidem nec Assyrii i. , Chaldaeis, nec Persae Magis, nec Macedones literis Graecis, nec 2 Mai. . g. lexander Aristotele praeceptore, caruisse memorantur: qui etiam ,πὸν uilio ipse Homero quasi puluino indormire gaudebat, capiteque in-μ, cumbere eius poesi: eiusdemque Iliadem gloriae armis assequen- , dae instrumentum esse dictitabat, it viaticum. Eant igitur illi quovis gentium, nec patriae sese posthac imputent, qui hum
narum rerum intelligentiam, earumque dicendo explicationem, regno Franciae explodunt, ultra Alpes 8c Pyrenen proterve summouentes, tanquam ferre coelum nostrum exi ae illae dotes hu- manae mentis nequeant, sacrarum literarum tantum studio ivirisque accommodatum, utrunque enim studium nobis homines
benigni religiosique largiuntur. Atqui si verum fateri licet , huiusmodi elogia Gallorum, paucorum hominum crimine inua.
184쪽
luerunt, quorum maxime interfuit pauca consulto ac ciuilite agi. quibus ut quidque visum est ipsscita pro disceptato, con-m Ico, decreto atque etiam transacto habitum est plerumques. Est autem artis aulicae inuentum, in iis quae paucis placita iunt, imperiosa placita principum adumbrare. Ita fit ut quae priuatim paucis conducunt, ea regni totius ceruicibus capitali licentia iniungantur, ut ne gemere quidem populo oneri succumbemti liceat. Hoc cum nune omnes & sciant, it obscure non serant mos enim iam noster S nostris & exteris innotescit ridiculum est quod acuti quidam homines sucum se facere perin- , de ordinibus ut plebi arbitrantur. Ego autem sic contendo, si acreis rerum consultos decretis aulicis faciendis adhiberi moris fuisset, & quidem bona fide adhiberi, non ut arbitri tantum Ocu- Iati & spestatores essent rerum praeiudicio sanctiore transacta,rum id enim iamdiu translatilium esse constat haud dubi
non magnopere consilio peregrino accersitoq; egeremus. Quod
genus nonnulli homines graues festiue amplecti feruntur, rei magis suae sui dicitur quam publicae prouidentes, quod tamen
ipsa viderit prouidentia , nunc enim earum rerum iudicium ii
bens sustinuerim. Quanto veto deteriores priscis Gallis nunc et ''I
sumus, quorum tantum suisse studium audiendi attente ν sis in quid in medium consuleretur, autor est idem Strabo, ut si quis consilia. censente alio committeret ut interfari vel aliter obturbare videretur, viator illico magistratus, minitabundus ense stricto in s
γ ν Sed tunc apud Gallos in me. dium consilia agitabantur, sicut di non ita pridem homines constiti censere in consessu libere iubebantur: . nunc mos inoleui se sertur ita publica scita faciendi, ut in potentiorum sententiam omnes pedibus eant. Consilii cui ferturὶ est una mens: Ne dem sententia : tanta est inter homines concordia & charitas, suando in collegium nemo assumitur nisi a collogis adoptatus, in verbaque collegarum adactus, vel salutator ferentarius Vt utar nunc verbo comico vel vi fati cuiusdam mitifici admissus. Hoc sive verum fortasse, siue quod malim videri men-
185쪽
dacio permixtum est, indignum certe est, ouod famam id eis
cumserendum ultra Alpes & Pyrenen. compelcere negligimus, id enim reserra rerum nostrarum puto. Sed enim illud utatum miro praeconio dignum, omm lue memoria praedicandum, DUpaludatos duees vidimus rerum bellieammeallentissimo imis, ria a togatis accipere coactos, qui nunquam castra ante vidi, sent.' λTosatis dicol quid si etiam ab infulatis 'adeo initio. omnει spiritus homines Franci gerimus. Euge memorabile N. xemplum, de insignem in omne aeuum memoriam huius seculi
facturum e sed insensium Martis numen cut es itq iisdem seruit praeposterum ordinem rerum auersatum est, di tantamnia dignitatem secutae mestigio clades expiauerunt. ' Ecquonam unquam trinpore post vivorum memoriam congruentius rerutfi, menta cceptis respondere visa sunt 3 Vt enim nil on premnere gestum est , ita nihil non exhum dirum habini re Hide. terna nota quod refero maerens patriae est inusta trinis cerea, non nostris moribus imputanda : ut intemperiis actositasse nos eutem, qui nec ius nec fas respiceremus, dirasii Isinprecanteis oppressos obaudiremus. Eorum festasse ruic
desere nos debemus, siqui sunt qui in communi crimine ins . tes, aliena inuidia ves flagrarint, vel amati sint. Sunt enim e mortui et saperstites quos variet fama premit eodem in meatu,
ad posteros etiam non dubie transitura. Quo magis mirunia. Me p.rest, quod omnes nune vultus nostri velut sordibus e . cussis serocem etiam praeserunt buritatem r ne de ore fama, componendo laborare quoquo miao videmus durum hoc tempus mittamus, quod Tragicos pene euentus omneis haesiit, re humana fortasse maiores prouidentia quod utinam ipsum existi hominum memoriae pinet, ne tragoedias excitare libenx rebus
tam laetioribus videar. Quod enim bene inpium est agi spero deum qpprobaturum. fit ut hit 'us etiam nunc velut inportu naufiagium commemorem, vi nistagi rasi ac pileati s Ient, praeterito facti periculo loquaciore . 'Utinam igitur De libus minis semel demiti simus, nec versuram fecerimus quod ominari nolim mutato creditore. Qua in re si spes non sessa letit, de bene omnia eueniant, nullas mortalium partes consilii que
186쪽
que nostri omnino suisse credam, sed omnia prouidentiae supernae accepta reserenda censebo, quae priuata sui arbitror pietate,
non publica exorata , Iuxatam rerum nostrarum summano,
mollis ut aiunt di facili articulo nec opinantibus nostris repo fuit in sedem e quippe admoto' tempestiui laxamenti fomento tantis Fr utrisque partibus respirare , quietisque conssiliis animum intendere appellereque licuit: tametsi nonnulli sunt qui
43bnixe S refractarie contendunt res Francicas non posse in eodem cardine versari gloriae atque felicitatis , a iisdem manibucvsura sit resurgens, quilius e gradu deiecta esse dictitatur. Qu dii omnibus itidem persuasum esset, adiurandos per charissima , . pignora quosdam esse dixissem , ut paulisper istinc facestentes,
validiores manus, ne dicam tersiores, habenas rerum tenere pa- terentur: praesertim quum quorundam aut aetas aut ratio votae
receptui canere iamdiu videatur. Sed si codem capite sui speramus) iisdemque manibus dominus in gradum nos reponatri erit omnino cur diuinum beneficium grandius existimare possi mus. Quare in eam si'm sigillatim concipere vota debemus, quandoquidem ea publice nuncupare non solemus : di fortasse praestat quod aiebat Augustus) contentos esse hoc Catone , quandoquidem spes iam hilarior assulsit diuina benignitate, tanta est enim contagio in illo cercopum conuenticulo , vix ut invenias qui fidem bonam illuc adoptatus agnoscat: alios cons : Rim eosdem esse credas: ita sui dissiimies fiunt homines triduo
versiphllas : & quasi ad fluuitam Lethen biberint, pristinae suae
sortis omnino obliuistuntur, imo vero humanitatis ipsius atque mortalitatis : hominum vero uneficorum atque fascinatorum conciliabulum dirum auersandumque: usqueadeo sensus omneis . humanos afficere aulica illa delinimenta cernuntur, quasi ven na Circeia atque magicis, partim ut honestatis & ossicii, partim ut actus omnis liberalis obliti esse videantur. Quotus enim quisque eorum ciui in adytum semel illud beatum ascenderitis, prMniam' in ad similiaris postea di ciuilis amicitiae ossicia, aut omnino ad aequi bonique intelligentiam dc scendit, priusquam praeceps ruit, aut inde depulsus eli Z Tum demum autem placidos eos vi
187쪽
uouenteis inseris, si unquam impostrici pellacique remorae ', perditeque tenaci, cuius olim visendae cupido ignari, La M. incesserat, videlicet quasi ab aula sibi exilium consciscere pra videlicet quasi ab aula libi exilium conici lcere Pra
mirans in- Ptarint, quam in ea consenescere morum atq; animorum certi Lernecio. ma internecione, quum sciamus neminem adhuc eor quibus in eam nassam ambitionis penitus insinuasse contigit, adquietem municipalem ciuiliaque instituta nisi retrogradum a que itidem restitantem reuertisse. Unde loci basilicani, unde circulares conuiuialesque in oppidis excitantur fabulae : ..um ii quos excuriatos vocant, velut ciuitate donati inter munici. Pes ccepere profiteri, hos cernere est aulae reliotae desidetio vultuosos, animosque conspicue despondenteis, ut qui tabifico dolore aegrescentes, ad extremam maciem lenta tabe desiderii per. arescant. Vtinam igitur ii magistratus qui rebus iam accisis in id tempus pertracti uant, quo pacificatoriae legationis oc pron Pronuba Iebae mentio auspice cui spero prouidentia excitata est scordi Gg - ρ id superis quoque faedus esse credendum est, qui omnia in
is, οριι Vnum congruentia tempus apposite temperarunt utinam m- ιο- sitim quam iis magistratibus instinctu quoque diuino veniat in men- ' Ludouui Re tem, nunc nobis omnia esse prona, si ad pristinam concupimus ἔ- contendimus reuolui selicitatem: hoc modo meminerint su- benefactis praeterita errata esse obliteranda, ut velut in Te-S,sie fila lephio vulnere fabulantur, sic in nostrarum rerum clade eadem squiἡ ιn- manus vulnifica medicaque commemoretur fuisse. Sic enim ς- oo m per me licebit eis coronam quoque gramineam sperare : quo nullum honorificentius praemium esse potest. Est in antiqum Fatio, . prouerbio, sero Phryges sapere, nos igitur ab iis ut fertur
oriundi, sero saltem resipiscamus. Sed pcr Deum superosque omneis inter caesa ut solemus & porrecta, alias res agere, aut nugari desinamus. Quisnam autem nostrum nouit an diuinae fatis misericordiae iis cladibus litatum sit ' At nos rei votitari- - ti pariter it damnati existimatione nostra sumus, nec exoluere animos religione in praeteritum magnopere laboramus. Tum hoc Gallicum semper fuit eritque, accinctos statim ut discinctos gloriari, ut est in prouerbio consecrato. Hic me interdum meticulus se rum non sinit, ut qui sciam ex propugnatoribus
188쪽
bus prima quaciue occasione oppugnatores futuros. Verum- enimuero ne odiosus esse videar religione nimia dc ominosala,
Praesertim quum maioribus auspiciis c ut fama est & lustratiore exercitu res gestari posthac simus , tandem ad institutum
Aequantem sine pari rati sisertia libru. id est inquit a rati pendentem bisas sex pro numera sestertiorum: nam mille nummos testertius valebat. Scribit enim Plinius sinium Celerem sest itiis octo mullum emisse, quod pretium H- isse octo millium nummum Macrobius tradit. Comprobari etiam hoc ab Horatio potest, illo in loco, Si quadringemis sex septem mi ι desunt, Erat enim legitimus census equestris , quadringentorum millium. Merula in hoc lapsis, ungulos sestertios mille nummos
esse dixit. Tranquillus incisere: Annuam etiam habitationem misma usque ad bina millia nummum , in Italia non vltra quingenos I stertios remisis. Sestertios quingenos pro quingentis nummis posuit. Quo in loco Philippus Beroaldus: Dierdum, inquit, haes seruatio apud eruditos custoditur, ut estertios genere masculino usiumpem, signictantes minutulam siummam : sestertii vero neutro genera Pro maioribuι f.mmis, ut quadringenta sistertia pro quadringentis mitilibus capiantur , quae summa est census eque ibis. Sed me non semper μή regulam, inquit, sunt exigenda. Antonius vero Sabellicus quanis tum eo in loco addubitauerit, lacile intelliget qui eius commentarios legerit. Idem Tranquillus in Augusto : Senatorum censium a piauit, ac pro octingentorum millium summa decies stertium t Aauit, suppleuitique non habentibus. Quo loco idem Sabellicus: Sic
omnes, inquit, Tranqui Iani Cadices, quos vidimu/, habente sed minuere id fuisset censum, non augere, si ex octingentis missibiu nummum ad duodecies sestertium contraxisset. Quare aut haec nostra, aut nuta quod vi Mm aba quadrare poteris lectio. Erit igitur vera lectis, non ἀπο- decies sestertium,sed duodecies centies sestertium e ut ex Parte tertia au
189쪽
Habuit enim sestertium mille nummos. Hactenus ille: cuius verba Betoaldus dissimulans, duodecies centies legit, & itidem ut Sa- . bellicus interpretatur, ut sit sestertium pro mille nummis. Haec eius emendatio cuiusmodi sit, postea viderimus: nunc ad reliquas autoritates pergamus. Idem Tranquil. in cis Ludu necti
Laberam eques Rommim mimum suum egit, donatmqueri , ' aninis aureo , sessum in quatuordecim ex scena pe 'orchesiam trantur. Qiungenta sestertia haud dubie pro equestricensi po- suit, sed qui iam auctus esset. Sallustius in Cettion iris. in
qnu 1Μicauisset de coniuratione qua centra Rempublicam facta era praemia decreuerunt struo censum sestertia Et libertatem, hbero inphisis talem eim rei, S ducenta millia sestertium. Vbi interprcs, Laurentius rt arbitror Valla, sestertium duas libras & semis siqnificare dixit, di nihil praeterea addidit. Plinius hiso nono : Duo sisere. maximι umones per omne Vum, utrurique posseait Cleopatra 2 ruti re- ginarum nouissima, per mam entis Regum Abι traditos. Haec, cum exquisitu quotidie Autonim saginaretur epulis, superbo simul ac procaci fastu , τι regina meretrix, lautis am eim omnem Vparatum Me obtre- . Mans, quaerente eo quid a Frui maginentiae posset, ressonvit una spetris. na centies sestertium absumpturam. Cupiebat docere Antonius, sed fisri non posse arbitrabatur. Et paulo inferam, At illa absumpturam se ea exn coena taxationem confirmans , solamque se centies sesteritum canat ram, inferra mensam secundam lusit. Ex Praece to, ministri unum iam
rum vas posuere ante eam, aceti, cui tu osse ias visque m tabem marro
ritas resolvit. Gerebat auribus tum maaima singulare istud e vret cum naturae opus. Itaque Pectante Antonio quidna- est adlura, Eseractum alterum mersit, ac liquefatium ab Ἀω. Sic in omnibuszrexemplaribus legitur. Iamprimum Plinius his verbis senifieat centies sestertium immensam csse summam, ut quam Im rator , prodigentissimus Antonius una caena absumi posse non crede. ret quanti unio aestimatus sit toto orbe nobilissimus. Quo- modo igitur credibile illud Tranquilli in Vitellisor Indue autem aliud abs prandium eadem die et nec cuiquam minin seduli area Fratin quadringentis m m nummum constiterknt 3. Sie enim ibi gitur, non quadragenis : ut in Nerone, si dolentis iis punctis Histi Isis. urnu Alcam insit. Plinius eoam libro, ramoenulmam qua Di ' casi
190쪽
ii principis matrona, nec sterio quidem aut solenni ceremoniaram alia quo qparatu, sed mediocrium etiam sto alium coena, vidi sena agri margaritisque opertam, alterno textu, fulgentibi toto capite crinibus spiru, colis monilibus, itique quae summa quiaringenties sestertiuis colliginar, , Asiam confestim raratam nuncupationem tabulis probare: nec dona pλdigi principis fuerant, sed auitae opes. prouinciarum sciacet sto liis parte. Hic est rapinarum exitus, hoe fuis quare M. Lolluti insem Dra Regum munerιbm in toto μιιnte, intertacta amicitia a C. Cor. -- gusti silio, venenum biberet, τι neptis eius quadriventres sistertio opertasset Iaretur ad lucernas. Ego ex antiquis exemplaribus non nun- 'cupationem, sed aucupationem Iego, hol sensu, Lolliam paratam ex tabulis domesticae rationis aui sui probare quo titulo Lollius unumquemque lapillorum unionumque comparasset. Aucu. . patio enim lucrum significat. In antiquis etiam libris non spi ris sed spira legitur, id est crinium conuoliatorum orbem. CL 'cero in Praetura urbanas Dixi m n a actione me planum esse facturum, C. Verrem sestertium qiadringenties contra legem abstulisse. Atroa cia autem surta Verris suisse in Sicilia , quam rapinis propem ua V Ndum exhausit, ex actionibus ipsis Verrinis licet olane coniicererru. quorum tamen summam Cicero non vltra quaatingenties taxavit, cum omnia oratorie au ret: quanti scilicet Plinius rapinas
Orientis in M. Lollio aestimatas dixit: quod omnino dissonum est ab eo quod Tranquillus de coenis Vitellianis dixit, & alea Neronis, si sestertium quadringenties & sestertia quadringenta idem
esse intelligamus, ut Tranquilli enarratotes voluerunt. Gam . quili. de Gaudia loquens aintequam ad principatum assumeretur, PUremo etiam sestertiam octogies pro introitu nom Facerdotii eoactis impendere, ade. u rei familiaris angusum decidit, ut eum obligatam Gorio fidem liberare nam posset, in vacuun ege pragatoria veratu pepem